Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Ik heb een bijkomende vraag over een aantal cijfers die ik van u heb gekregen in een antwoord op een schriftelijke vraag. Het aantal controles op de tewerkstelling van buitenlandse werknemers door de afdeling Vlaamse Sociale Inspectie van het Departement Werk en Sociale Economie is tijdens de periode 2015-2019 gedaald. In 2020 waren er opnieuw een kwart meer controles tegenover 2019. Dat kwam voornamelijk omdat er administratief on desk werd gecontroleerd. Die controles vergden minder tijd dan een regulier onderzoek ter plaatse. Daarnaast bleek uit de cijfers dat de sociale inspectie 34 voltijdsequivalenten (vte’s) had in 2015, in 2020 waren dat er nog 30. In 2020 werden er 11 controleurs ingezet voor de controle op de economische migratie, inclusief de beroepskaarten.
Minister, we moeten zwartwerk door buitenlandse werknemers vermijden en daar zeker voldoende controles op uitoefenen. De bestaande procedures om hier aan de slag te gaan moeten gevolgd worden en onze arbeidswetgeving op dat vlak moet zeker gerespecteerd worden. Alleen zo kunnen we een gelijk speelveld creëren voor alle ondernemers en werknemers.
Daarom stel ik u de volgende vragen. Waarom zijn er minder controles georganiseerd in de periode 2015-2019?
Is er een reden dat er vandaag minder controleurs zijn bij de sociale inspectie dan in de afgelopen jaren?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega De Vreese, u vraagt naar de evolutie van de controles. Ik vermoed dat u daarover ook van mijn voorganger heel wat inzichten kunt krijgen.
De controle op de tewerkstelling van buitenlandse werknemers is én blijft een prioriteit van de sociale inspectie, maar ook de controle op de buitenlandse zelfstandigen is van belang. Als gevolg van de zesde staatshervorming is de sociale inspectie sinds 2017 bevoegd om de regelgeving van de beroepskaarten te controleren. Er kwamen toen bevoegdheden bij, zonder dat er daar extra inspecteurs tegenover stonden. Het aantal controles wordt sindsdien gespreid over buitenlandse werknemers en buitenlandse zelfstandigen, waardoor het aantal controles op buitenlandse werknemers licht is gedaald.
Een andere verklaring is ook de daling in het aantal inspecteurs. Het aantal beschikbare vte’s voor controles daalde van 35 vte's in 2016 tot 30 vte's in 2020. De daling van het aantal inspecteurs is een gevolg van de uitvoering van het regeerakkoord van de vorige Vlaamse Regering, dus dat voor 2014-2019. De doelstelling was om het aantal personeelsleden van de Vlaamse overheid ingrijpend te laten dalen door het voeren van een selectief vervangingsbeleid. Dat was de zogenaamde koppenbesparing. Dat heeft het Departement Werk en Sociale Economie (WSE) ook consequent gedaan.
Collega De Vreese, het is echter niet allemaal slecht nieuws uit de vorige legislatuur. Door innovatief te werken, bijvoorbeeld met het gebruik van databanken, zorgen we ervoor dat de inspectie efficiënter kan werken. Met de boordtabel voor inspectie waken we erover dat de prioritaire thema’s, namelijk de arbeidskaarten, de dienstencheques en de uitzendkantoren, ook de nodige aandacht krijgen binnen de beschikbare personeelscapaciteit.
Ik heb ook een tabelletje, maar misschien is dat met de schriftelijke vraag meegegeven. Collega De Vreese, ik kan u ook nog wat extra info geven over het aantal controles, maar het is mogelijk dat u die al hebt gekregen.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, ik heb die inderdaad ontvangen. Ik wou vandaag gewoon wat extra toelichting bij die cijfers vragen. Ik denk dat uit die cijfers inderdaad voor een stuk blijkt dat er, hoewel er minder controles zijn, toch een redelijk, zelfs groot aantal pro justitia’s en waarschuwingen zijn. Dat komt waarschijnlijk net door dat systeem van innovatief werken. Ik maak toch die koppeling. Ik denk dat ik gelijk heb wat dat betreft.
Wat ook wordt gezegd, is dat er in 2020 minder controles op het terrein zijn gebeurd. Dat komt natuurlijk door corona. Dat werd echter gecompenseerd door meer administratieve controles ‘on desk’. Is dat iets wat in de toekomst meer zal gebeuren? Hebben de controleurs positieve ervaringen daarmee?
De heer Ongena heeft het woord.
Collega De Vreese, dank u wel voor de belangrijke vraag. Die controles, dat is iets dat absoluut ook moet gebeuren. Mijn vraag sluit daar enigszins bij aan. Minister, u verwees er zelf ook al naar: je hebt de controles op buitenlandse werknemers, maar je hebt dus ook de controles op mensen die hier met een beroepskaart een zelfstandige activiteit komen verrichten. Ik heb de cijfers daarover ook eens bekeken. Dat is inderdaad opgestart in 2017. Toen waren er 67 controles. In 2018 is dat dan gestegen tot 92 onderzoeken. In 2019 is dat dan weer gedaald tot 85 controles. Ik heb geen cijfer over 2020. Misschien kunt u dat nog geven, ik weet het niet, maar kunt u in ieder geval eens nagaan waarom dat in 2019, dus precorona, is gedaald? Ik wil vooral ook vragen om daar toch aandacht voor te blijven hebben, om dat aantal controles voldoende hoog te houden, want we zien dat er telkens ook een zeer hoog overtredingspercentage is in die groep.
Minister Crevits heeft het woord.
Ik neem de beide opmerkingen mee, zeker die van collega Ongena.
Collega De Vreese, de uitleg die u gaf, klopt.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Bedankt voor alle antwoorden. Ik denk dat die controle op de tewerkstelling van buitenlandse werknemers en zelfstandigen zeer belangrijk is. Bij diverse sectoren is er immers het gevaar dat er misbruik wordt gemaakt van een eventuele kwetsbare positie van mensen. Dat kan gaan om misbruik, maar dat kan verder gaan, tot mensenhandel. Hoewel men zeker en vast ook moet bekijken op welke manier die administratieve ‘on desk’-controles een meerwaarde kunnen betekenen, denk ik dat het ook zeer belangrijk is dat er voldoende controleurs op het terrein gaan kijken. Dan komen er immers natuurlijk vaak heel wat dingen naar boven die niet op papier te zien zijn, bijvoorbeeld over de werkomstandigheden, bijvoorbeeld over de manier waarop mensen daar zijn gehuisvest. Het lijkt me dus zeer belangrijk om dat goed op te volgen. Er moeten ook voldoende controleurs op het terrein aanwezig zijn om controles uit te voeren.
De vraag om uitleg is afgehandeld.