Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
In het jaarverslag 2019 van het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) – dat wordt dus gelezen – staan een aantal relevante elementen. Het opzetten van een datastrategie en het versterken van de digitalisering worden aangeduid als belangrijke stappen om ondernemers nog efficiënter te kunnen ondersteunen en beter te kunnen beoordelen hoe effectief de maatregelen en acties van het agentschap zijn. Doorheen het jaarverslag komt dit aspect een aantal keer aan bod, bijvoorbeeld bij het opzetten van een dashboard in het bizLocatorprogramma. Ook is bij de herstructurering voorzien in een afdeling waarin de digitalisering en datagedreven werking van het agentschap geïntegreerd benaderd wordt. Sinds 1 januari werkt het agentschap volgens deze nieuwe structuur.
Het belang van deze datastrategie en versterkte digitalisering is duidelijk maar een meer algemene toelichting over de concrete strategische doelstellingen. Wat ondernemers hier heel concreet van mogen verwachten en welke beleidsimplicaties dit heeft, wordt minder toegelicht.
Het jaarverslag maakt ook gewag van een leidraad waarvan de opmaak is uitbesteed, om ervoor te zorgen dat gemeenten en andere actoren zich beter bewust zijn van welke data en analysetechnieken gangbaar zijn om inzicht te krijgen in de economische tendensen, de vraag naar ruimte en hun eigen economisch profiel. Het doel is om betere bestekken en als gevolg ook correctere ruimtelijk-economische ambities te kunnen bewerkstelligen.
Een laatste element uit dat jaarverslag betreft een opvallende afname, met 31 procent, van het aantal vragen over Europa en internationaal ondernemen die via het contactcenter worden behandeld. Ten opzichte van 2016 is het aantal vragen hierover zelfs met meer dan de helft afgenomen.
Minister, kunt u de stappen die VLAIO hier zet en uw verwachtingen daarover concreter toelichten?
Wat is de stand van zaken met betrekking tot de hierboven genoemde leidraad? Binnen welke timing verwacht u een afgewerkt product, en welke stakeholders worden hierbij betrokken?
Welke verklaring kunt u geven voor de opvallende afname van het aantal vragen over Europa en internationaal die via het contactcenter worden behandeld? Moeten we daar eventueel actie ondernemen?
Minister Crevits heeft het woord.
Het is zeer goed dat het jaarverlsag wordt gelezen; de mensen van VLAIO zijn daar blij mee.
In 2019 is VLAIO gestart met datagedreven werken als sleutelinstrument. In januari is een nieuwe afdeling ‘Data & interne innovatie’ gestart, die alles zal coördineren. Het fundament van alles is kunnen beschikken over betrouwbare data. De focus ligt nu op het uitbouwen en verder vernieuwen van basisbouwstenen zoals de data-infrastructuur, het inzetten van artificiële intelligentie, een digitale rapporteringsomgeving en goede juridische afsprakenkaders.
Deze acties hebben geen rechtstreekse toepassing voor de ondernemers, maar zijn wel een basisvereiste om de ondernemers efficiënter van dienst te kunnen zijn. Ik geef een voorbeeld: het agentschap is aan het onderzoeken hoe je datastromen die een ondernemer beschikbaar stelt aan één partner, bijvoorbeeld aan de Unie van Zelfstandige Ondernemers (UNIZO) in het kader van een peterschapsproject, kunt hergebruiken. Dat moet op een legale en efficiënte manier gebeuren met als oogpunt de ondernemer maximaal van dienst te zijn.
De voorbije jaren heeft het agentschap ook een aantal acties ondernomen voor ondernemers. Zo was er het digitaal toegankelijk maken van de dienstverlening en de subsidies. Er is een volledig nieuw dossierbehandelingssysteem in werking dat een volledig digitale dossierindiening, dossierbehandeling en dossieropvolging voor 20 subsidie-instrumenten mogelijk maakt. Er waren al 1850 ingediende dossiers in 2019.
Daarnaast is er ook een heel sterke uitbouw van het e-loket voor ondernemers. Deze zomer komen er nog een aantal vernieuwingen: de kmo-portefeuille sluit aan op het e-loket, er komt een service ‘informeren op maat’, waarbij ondernemers automatisch voorstellen zullen krijgen van maatregelen die mogelijk interessant zijn. Er zal ook gecommuniceerd worden over deze vernieuwingen.
VLAIO speelt ook zijn rol als dataregisseur van het ecosysteem ondernemerschap en innovatie. VLAIO is de beheerder van de authentieke gegevensbron GIS-bedrijventerreinen (geografisch informatiesysteem). Er is heel hard ingezet op het samenwerken met lokale overheden.
Er zijn dus heel wat concrete acties om de digitalisering concreet vorm te geven.
Als ik kijk naar de snelheid waarmee de hinder- en compensatiepremies in de markt zijn gezet, zijn behandeld en zijn uitgerold, denk ik dat we er vertrouwen in mogen hebben dat VLAIO die rol met succes kan invullen.
De leidraad voor het ruimtelijk economisch onderzoek is bedoeld voor de gemeenten en wordt in de zomer gefinaliseerd. Er worden een aantal workshops georganiseerd waarop tien gemeenten zijn uitgenodigd. Het gaat zowel om grotere steden als om kleintjes, bijvoorbeeld Kortrijk, Genk, Heist-op-den-Berg en Hoogstraten. Het is de bedoeling de leidraad door middel van de bestaande overlegtafels van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) aan de gemeenten voor te stellen.
Wat de cijfers betreft, zien we een afname in absolute cijfers van het aantal vragen aan het contactcentrum over de EU en internationaal ondernemen. Dat is een logisch gevolg van de verschuiving van die vragen naar Flanders Investment & Trade (FIT) en naar het Enterprise Europe Network. Ook het brexitmeldpunt van FIT kan een en ander verklaren. Het procentueel gewicht van de vragen over de EU en het internationaal ondernemen blijft vrij stabiel. Het gaat om ongeveer 2 tot 3 procent van alle vragen.
We mogen de vragen aan het contactcentrum echter niet op zich beschouwen, want het contactcentrum staat eigenlijk op de tweede lijn, na de informatie op de website van VLAIO. In die mate dat VLAIO zich op de website al op de behoeften van de ondernemers richt, moeten zij het contactcentrum veel minder vragen stellen. Dat is ook de bedoeling. Het doel mag niet zijn almaar meer vragen te krijgen, maar moet de uitbouw van een efficiënte dienstverlening zijn. Dat is ook een verklaring waarom het aantal vragen in totaal een beetje afneemt.
Minister, ik dank u voor het antwoord. Zeker het datagedreven werk van VLAIO is bijzonder relevant en interessant. Er zijn ondertussen twintig instrumenten die door middel van digitale dossierbehandeling worden aangeboden, maar er zijn ook instrumenten die nog niet in dat stramien zitten. Is het de bedoeling al die instrumenten daarin te integreren?
Wat bijzonder belangrijk is, is dat de ondernemers op basis van de data proactief worden benaderd. We zien dat de subsidie-instrumenten en de andere ondersteuningsinstrumenten vaak de overtuigden bereiken. We moeten ook mensen en ondernemers bereiken die hier minder mee bezig zijn en zeggen dat ze zo nieuwe initiatieven en mogelijkheden kunnen creëren. De informatie op maat en het proactief contacteren op basis van de door VLAIO verzamelde data lijkt me een belangrijk initiatief om ervoor te zorgen dat we ondernemers, zeker in de aankomende crisisperiode, beter kunnen ondersteunen.
Wat het contactcentrum betreft, vermoedde ik al dat dit met de bredere werking van FIT te maken had. Ik hoop dat VLAIO en FIT elkaar zullen blijven vinden en ondersteunen om hier een positief verhaal van te maken.
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Voorzitter, wij vinden die datagedreven aanpak natuurlijk ook belangrijk. Dit zal ertoe leiden dat we het beleid meer evidencebased maken. Dit betekent dat we voortgaan met wat werkt en de rest verwijderen. Het is heel belangrijk de volgende jaren na te kijken welke maatregelen een grote economische impact hebben.
Ik zou een lokaal voorbeeld willen geven. Heel wat steden en gemeenten werken nu met consumptiebonnen, zoals een bon van 10 euro om te besteden. Die lokale besturen zeggen dat dit een positief effect op de koopkracht van de mensen heeft en dat dit een hefboom voor de handel is. Wij hebben dat niet gedaan, omdat daarvan geen enkel bewijs te vinden is. Ik heb heel hard gezocht en ik heb contact met UNIZO gehad. Er is nergens enig bewijs dat dit effectief een effect heeft en ik wil daar dan ook geen 400.000 euro aan uitgeven.
Zeker op het niveau van de Vlaamse overheid is het belangrijk dat we met alle input die we hebben, onder meer met artificial intelligence en zo, volop op de economische doelmatigheid inzetten.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Voorzitter, het lijkt ons interessant om het gebruik van de data nog wat breder te bekijken, namelijk als een aspect van beleidsanalyse.
We weten dat VLAIO in 2017 bijna 500 miljoen euro uitgaf aan bedrijfssteun via onderzoek & ontwikkeling (O&O) en de kmo-portefeuille. Het zou goed zijn om dat te evalueren. We hebben nood aan een datagedreven beleid. Als iets goed werkt, kan het een goed voorbeeld zijn voor anderen. Voor de dingen die minder goed werken, is het in de toekomst minder nuttig om ze te financieren. Plant u een beleidsanalyse en -evaluatie aan de hand van de data die ter beschikking zullen staan?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Bothuyne, die verdere uitbouw gebeurt geleidelijk. Ik heb er geen zicht op hoeveel er nog niet via de digitale weg gaat, maar voor mij is het dus heel relevant dat de kmo-portefeuille straks aansluit op dat e-loket. Ik zal opvragen bij de diensten hoeveel er dan nog niet aangesloten is en welk traject gelopen zal moeten worden.
Mevrouw Gennez, het is zeker mogelijk om een beleidsevaluatie te doen. Daarvoor is het van belang om eerst volledig datagedreven te werken natuurlijk. Nu steken we alle energie in het perfect gebruiken en hergebruiken van de data. Als kers op de taart kan een dataregisseur dan een beleidsevaluatie maken via deze weg.
Mijnheer Vande Reyde, u had geen vragen geloof ik, tenzij ik me vergis. (Instemming)
U had wel een opmerking over degenen die digitaal nog niet ontsloten zijn. Ik heb al gezegd dat we hen proactief proberen te benaderen. Het is een goede zaak, als we informatie hergebruiken – we hebben dat in het onderwijs ook gedaan – en een stuk teruggeven. Dat kan bij ondernemers stimulerend werken om ook zelf meer online zaken te gaan doen.
De datagedreven aanpak is zowel voor de beleidsanalyse als voor de ondernemers een ‘way to go’. Ik ben blij dat VLAIO daar werk van maakt. We kunnen alleen maar kamerbreed vanuit deze commissie toejuichen dat dit in het verleden georganiseerd werd en een datagedreven aanpak geïntegreerd werd in de basiswerking van het belangrijkste agentschap als het gaat over de economie.
De vraag om uitleg is afgehandeld.