Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
De klassieke blauwe pmd-zak werd meer dan twintig jaar geleden ingevoerd. Met die blauwe zak leerden we onder andere petflesjes en blikjes recycleren. Dat is een succesverhaal geworden. We zijn Europees koploper, veel landen zijn al komen kijken hoe Vlaanderen dat aanpakt.
In juli 2018 besliste de Vlaamse Regering, als deel van het Verpakkingsplan 2.0, om de blauwe zak uit te breiden naar de zogenaamde p+md-zak. Door die uitbreiding kunnen alle plastic verpakkingen in de blauwe zak gesorteerd worden, inclusief yoghurtpotjes, botervlootjes en chipszakken. Dit maakt tevens deel uit van de nieuwe erkenning die Fost Plus heeft gekregen.
De p+md-zak zou tot acht kilogram minder restafval per persoon moeten leiden. Er kunnen ook meer verpakkingen gesorteerd en gerecycleerd worden waardoor er ook energie en CO2-uitstoot kan worden bespaard. De uitrol van de nieuwe blauwe zak startte in 2019 en zou eind 2020 voltooid moeten zijn.
Minister, waar staan we op vlak van de uitrol van de p+md-zak? Kan de voorziene timing aangehouden worden? Zo niet, wat is hiervan de oorzaak?
Op welke manier communiceren de afvalintercommunales over de uitrol binnen hun gebied? Acht u die communicatie afdoende? Zo niet, welke bijkomende communicatie acht u hiervoor aangewezen?
Wat zijn de eerste reacties op de uitrol waar de p+md-zak al in werking is getreden? Worden de nieuwe regels hier grotendeels opgevolgd? Leidt dit tot extra recyclage?
Wanneer kunnen we een eerste zicht krijgen op het effect van die uitgebreide p+md-zak?
Minister Demir heeft het woord.
Vandaag wordt de nieuwe p+md-zak al in meerdere intercommunales gebruikt. Deze intercommunales konden al overschakelen omdat hun bestaande sorteerinstallaties aanpassingen hebben doorgevoerd om de nieuwe p+md-stroom aan te kunnen. Deze sortering is echter suboptimaal in vergelijking met de nieuwe sorteerinstallaties die worden opgezet.
De andere intercommunales kunnen schakelen naar de nieuwe p+md-zak wanneer deze nieuwe sorteerinstallaties actief zijn. De inschatting vandaag is dat dit in de eerste maanden van 2021 zal gebeuren. Dat is enkele maanden later dan oorspronkelijk voorzien in het verpakkingsplan. Enerzijds heeft de uitwerking van de aanbestedingsprocedure wat meer tijd in beslag genomen dan voorzien en anderzijds hebben potentiële aanbieders laten weten dat een grote sorteerinstallatie bouwen in minder dan achttien maanden onmogelijk was. Na overleg met de lokale overheden heeft het Beslissingsorgaan van de Interregionale Verpakkingscommissie dan beslist om de uiterste datum voor de opstart te verschuiven naar 31 maart 2021.
Op welke manier communiceren de afvalintercommunales over de uitrol? Voor de invoering van de nieuwe p+md-zak in een gemeente krijgen alle inwoners een pakketje in de brievenbus met daarin een gratis nieuwe blauwe zak en informatie over de nieuwe inzameling en de sorteerregels. Verder worden natuurlijk ook de klassieke communicatiemiddelen aangewend zoals de lokale afvalmagazines, gemeentebladen en de afvalkalender. Nadat iedereen is overgeschakeld, wil ik eventueel bijkomend kijken of we extra moeten inzetten op communicatie op gewestelijk niveau.
Wat zijn de eerste reacties? Tot nu toe zijn er eerder positieve signalen. De mensen vinden het goed dat meer plastic verpakkingen in de blauwe zak mogen. De eerste sorteeranalyses tonen ook dat de regels goed gevolgd worden. Er is zeker geen toename van het sorteerresidu. Kortom, er belanden minder verpakkingen in het restafval en extra tonnages gaan richting recyclage, net zoals we beoogden met de invoering van de nieuwe blauwe zak.
Wanneer kunnen we een zicht krijgen op het effect van de p+md-zak? Fost Plus volgt uiteraard de hoeveelheid extra pmd-inzameling op in de intercommunales die zijn overgeschakeld. Het is nog te vroeg om al definitieve conclusies te trekken, maar het gemiddelde per inwoner in deze eerste maanden kan ergens in de grootteorde van 4 tot 5 kilogram per inwoner gesitueerd worden. Om een meer globaal beeld te krijgen, is het wachten op de gemeentelijke afvalcijfers die jaarlijks worden opgevraagd door de OVAM. De cijfers van 2019 worden momenteel opgevraagd en verwerkt met het oog op de bekendmaking eind 2020. Hierin zullen de eerste effecten op het restafval al zichtbaar moeten zijn.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, dank u wel voor uw antwoord. Dat er positieve signalen zijn over de uitrol van de uitbreiding van de pmd-zak is natuurlijk positief. We hadden niets anders verwacht, want we waren grote vragende partij om dit te doen. Het is ook veel duidelijker op het vlak van sorteren, want we weten allemaal dat heel veel mensen echt gewoon niet wisten wat er nu in de zak mocht en wat niet. Ik ben dus heel tevreden met uw antwoord en met het feit dat de eerste sorteeranalyses ook positieve resultaten hebben. Dat was een beetje de aanleiding van mijn vraag of het erop lijkt dat we het gewenste effect zullen hebben. Dat blijkt nu uit de eerste analyses, dus dat is ook heel positief.
Iets minder positief is het feit dat er uitstel is, weliswaar van slechts enkele maanden. We moeten er toch op toezien dat dat niet nog verder uitloopt. We weten met zijn allen dat er positieve effecten zijn op het vlak van recyclage. We moeten er dan ook alles aan doen om de intercommunales ertoe aan te zetten om zo snel mogelijk de stap te zetten maar de uitrol van die pmd-zakken.
Ik had nog graag wat verduidelijking gewenst over de sorteerinstallaties op zich. U hebt duidelijk gesteld dat meerdere intercommunales het al hebben ingevoerd. Op dat vlak waren de sorteerinstallaties al aangepast. Andere hebben dat nog niet gedaan. Wat is precies de reden dat dat nog niet werd aangepast? Ik had toch graag nog wat meer verduidelijking gehad, iets meer dan wat u hebt gezegd over de sorteerinstallaties, en of de sorteerinstallaties hun werk doen zoals de bedoeling was.
Mevrouw Perdaens heeft het woord.
Ik heb nog een paar bedenkingen.
Minister, u zegt dat er bij de p+md-zak momenteel een suboptimale sortering is in de aangepaste sorteerinstallaties, in tegenstelling tot de nieuwe die nog moeten komen. Waarom kiest u hiervoor in plaats van te wachten op de betere sorteertechniek? En mogen we ervan uitgaan, hoewel dit een suboptimale sorteertechniek is, dat die al beter is, aanzienlijk beter, dan de sorteertechniek voordien, wat de overstap logisch zou maken?
Het is heel belangrijk dat de afvalintercommunales zo snel mogelijk en zo duidelijk mogelijk communiceren over wat er in de zak mag en hoe dit allemaal verloopt. Ik reken erop dat er effectief op wordt ingezet.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Er is nu de invoering van de p+md-zak. Men focust vooral op recyclage, en dat is communicatief veel beter en duidelijker te verstaan. We willen toch nog eens aandringen om niet alleen te focussen op het einde van de keten, namelijk de recyclage, maar ook op ecodesign en het verbod op verpakkingen die niet recycleerbaar zijn.
Minister, welke initiatieven zult u hiervoor nemen? Dit lijkt me immers ook heel belangrijk. U hebt er ook melding van gemaakt in de beleidsnota. Welke initiatieven kunnen we verwachten?
Minister Demir heeft het woord.
Collega Schauvliege, ik stel voor dat u een bijkomende vraag indient, want anders ga ik onvolledig of niet voldoende kunnen antwoorden.
Wat de sorteerinstallaties betreft, is het zo dat sommige bestaande sorteerinstallaties gewoon niet toereikend waren of niet fijn genoeg konden sorteren. Vandaar dat er volledig nieuwe sorteerinstallaties worden gebouwd die veel beter en met een betere techniek sorteren. De vertraging heeft daar deels mee te maken. Het is ook logisch dat sommige intercommunales volledig overschakelen omdat hun installaties op dit moment niet voldoen. Dat is onder andere de reden, samen met de aanbestedingsprocedure, voor de vertraging van drie maanden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.