Verslag vergadering Commissie voor Wonen, Armoedebeleid en Gelijke Kansen
Verslag
De heer Meremans heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, verschillende sociale huisvestingsmaatschappijen (SHM’s) in Vlaanderen proberen hun bewoners te dwingen om affiches of verkiezingsdrukwerk te verwijderen en schermen hiermee met huishoudelijke reglementen of dreigen zelfs om de kosten om de borden te verwijderen door te rekenen aan de huurder. De bal is aan het rollen gegaan in mijn eigen stad toen de huisvestingsmaatschappij Volkswelzijn een brief schreef naar de huurders met de dringende vraag om verkiezingsaffiches, van om het even welke partij trouwens, voor het raam te verwijderen op basis van een huishoudelijk reglement. We kregen dan telefoons van bezorgde huurders. Vooral oudere huurders waren licht in paniek dat zij eventueel daardoor het recht op sociale huur zouden kunnen verliezen.
Een vroegere vraag beantwoord door toenmalig minister Marino Keulen stelde alvast dat ‘de sociale huurder het volledige genot van het goed moet worden toegekend. In dit verband heeft de sociale huurder het recht om zijn appartement naar eigen wens in te richten, en voorwerpen op te hangen die een maatschappelijke of politieke betekenis kunnen hebben. Ook het aanbrengen van affiches en andere symbolen op de publiek zichtbare delen van de betrokken woning, strookt volledig met de vrije meningsuiting en het recht op het genot van het goed in kwestie.’
Minister, mogen sociale huurders affiches omhoog hangen en borden van politieke partijen plaatsen in hun voortuin naar aanleiding van de verkiezingen?
Hoe gaat u sociale huisvestingsmaatschappijen wijzen op het recht op vrije meningsuiting van hun huurders? Welke maatregelen kunt u treffen tegen SHM’s die hun huurders eigenlijk hebben geïntimideerd?
Minister Homans heeft het woord.
Mijnheer Meremans, uw eerste vraag is of sociale huurders affiches mogen ophangen en borden in hun voortuin mogen plaatsen. U hebt al gerefereerd aan de schriftelijke vraag aan toenmalig minister Keulen van 9 mei 2008 waarin dit punt al aan bod is gekomen. Mijn antwoord wijkt hier totaal niet van af.
Het aanbrengen van verkiezingsaffiches op publiek zichtbare delen van een sociale huurwoning, bijvoorbeeld de ramen, strookt volledig met het recht op de vrije meningsuiting en met het recht op het volledig genot van het gehuurde goed. Een intern reglement of huishoudelijk reglement kan hier geen afbreuk aan doen. Ik weet dat hierover in de kranten verschillende artikelen zijn verschenen. Als er een huishoudelijk reglement bestaat waarin wordt bepaald dat het niet mag, is dit in strijd met wat ik net heb gezegd. Dat mag wel.
We moeten natuurlijk een onderscheid maken tussen, bijvoorbeeld, een affiche aan het raam en een bord in de tuin. Indien de tuin deel van het huurcontract uitmaakt, is er geen enkel probleem. Als het om een groot flatgebouw met een gemeenschappelijke voortuin gaat, mag het niet. Dat lijkt me logisch.
Uw tweede concrete vraag is hoe ik omga met de SHM’s, hoe ik de SHM’s al dan niet wijs op het recht op vrije meningsuiting van hun huurders en welke maatregelen ik kan treffen tegen de SHM’s die hun huurders hebben geïntimideerd. Dat is misschien een verregaande conclusie, maar in elk geval hebben we de SHM’s meegedeeld dat dit niet mag. Zodra de toezichthouder kennis neemt van dergelijk handelen van een SHM, hetzij door een klacht van een burger of een sociale huurder, hetzij in de media, spreekt hij de SHM daarop aan.
Dat is onlangs ook gebeurd ten aanzien van twee SHM’s, namelijk De Ideale Woning, een SHM die actief is in en rond Antwerpen, en Volkswelzijn, een SHM die onder andere in Dendermonde actief is. Ik heb die SHM’s gevraagd het aanbrengen van affiches door sociale huurders toe te laten. De toezichthouder zal deze dossiers nauwgezet opvolgen en, indien nodig, laten agenderen op de eerstvolgende beraadslagende vergadering van de SHM’s. Indien dit nodig zou zijn, kan de genomen beslissing vervolgens worden vernietigd. In elk geval hebben we de betrokken SHM’s onmiddellijk op het recht op vrije meningsuiting gewezen. Het mag dus wel.
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw klaar en duidelijk antwoord dat aan duidelijkheid niets te wensen overlaat. Als ik het goed begrijp, gaat het, voor zover we weten, in heel Vlaanderen om twee SHM’s. Eentje daarvan is in Dendermonde gelegen. U hebt duidelijk vermeld dat u die SHM’s hierop hebt aangesproken en dat u dit nauwgezet opvolgt. Het lijkt me dan ook logisch dat de voorzitters of de directies van die SHM’s de daad bij het woord voegen. Dat is mijn bezorgdheid. Sommige huurders hebben een brief gekregen en sommigen geraken nu lichtjes in paniek. Wat het aanbrengen van affiches aan een raam of eventueel van een bord betreft, moeten zij zo snel mogelijk worden gerustgesteld. Ik dank u voor uw zeer duidelijk antwoord.
De heer Van Malderen heeft het woord.
Minister, ik ga er maar ten dele mee akkoord dat uw antwoord duidelijk was. Als het gaat om de mogelijkheden om de rechten van de huurders met betrekking tot de vrije meningsuiting te beperken, was uw antwoord duidelijk. Daar is geen discussie over. Dat antwoord ligt in de lijn van het antwoord dat toenmalig minister Keulen in 2008 heeft gegeven. Ik ga daar verder geen bedenkingen bij maken. Ik wil ook niet wijzen op de achtergrond die een aantal SHM’s ertoe heeft gebracht die beperking in te voeren. Ik denk dat we moeten kijken naar de tijdsgeest, maar evengoed naar de proportionaliteit en dergelijke. Op dat vlak is uw antwoord duidelijk.
Waar ik het een beetje lastiger mee heb, is de wijze waarop hierover met de SHM’s wordt gecommuniceerd. U hebt twee voorbeelden aangehaald waarover, hetzij na een klacht, hetzij in de pers, een debat is gevoerd. Ik zou ervoor durven pleiten gewoon generiek en actief te communiceren. Ik leid uit uw antwoord af dat we momenteel eigenlijk niet echt weten of het om meer dan twee SHM’s gaat. De vraag of al dan niet wordt opgetreden, hangt af van een polemiek in de pers. Ik denk dat het, bij wijze van spreken, volstaat het antwoord dat u hebt voorbereid, op papier te zetten en naar de SHM’s te sturen om dit generiek te regelen. Op die manier slapen we meteen op twee oren en zullen we dit debat met betrekking tot de volgende verkiezingen niet meer hoeven te voeren.
Minister Homans heeft het woord.
Mijnheer Van Malderen, het is me een hele eer hier deel uit te maken van de gemeenteraad van Dendermonde. Ik heb twee concrete zaken benoemd. Dat zijn gewoon de twee zaken waar de toezichthouder weet van heeft. Ik zal mijn antwoord, dat in mijn ogen wel duidelijk is, deze week laten meesturen met de telex van de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) naar alle SHM’s.
De heer Meremans heeft het woord.
Het antwoord is klaar en duidelijk. Ik ben voldaan.
De vraag om uitleg is afgehandeld.