Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Verslag
De heer Parys heeft het woord.
Minister, ik vroeg in een schriftelijke vraag van april 2017 naar informatie betreffende de hervormingen van het adoptiebeleid in Polen. U bevestigde dat er belangrijke veranderingen op komst waren en gaf aan dat het adoptiekanaal Polen geschorst zou blijven tot op het moment dat er meer duidelijkheid zou zijn omtrent de wetswijzigingen die er van kracht zouden worden.
Het gaat onder andere over het feit dat er verslagen dienden te worden bezorgd tot en met de leeftijd van 18 jaar en dat er in de eerste 6 maanden na de plaatsing frequent contact moest zijn met de Poolse instanties via Skype, e-mail enzovoort. U antwoordde toen dat het Vlaams Centrum voor Adoptie de impact wenste na te gaan van deze strengere toezichtsverplichtingen.
Ondertussen hebt u enkele maanden de tijd gehad om die situatie te bekijken. Kunt u toelichten wat de situatie in Polen vandaag is? Wat is het standpunt van het Vlaams Centrum voor Adoptie ten opzichte van dit adoptiekanaal? Zijn er recent problemen opgedoken? Als er problemen opduiken, wat is dan de procedure? Wie is verantwoordelijk? Hoe wordt de verantwoordelijkheid verdeeld tussen de adoptiedienst en het agentschap Kind en Gezin? Op welke manier blijft er contact als er problemen zijn tussen de overheid, de kandidaat-adoptieouders, de adoptieouders en de geadopteerden?
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Dames en heren, in januari 2017 ging de Vlaamse Centrale Autoriteit op missie naar Polen. Er werd toen aangekondigd dat het adoptie- en pleegzorgbeleid grondig zou veranderen. Dit zou tegen eind maart 2017 afgerond moeten zijn. De Poolse Centrale Autoriteit heeft ons in mei 2017 in kennis gesteld van het feit dat er voorlopig geen wetswijzigingen zullen volgen.
Wel is de algemene visie op interlandelijke adoptie gevoelig verscherpt en bijgesteld, wat zich onder meer vertaalt in de beslissing dat er voortaan nog slechts één enkele Poolse adoptiedienst zal kunnen bemiddelen voor interlandelijke adoptie. Voorheen waren dit er drie. Er zal overeenkomstig dit beleid veel meer ingezet worden op alternatieven in het binnenland alvorens een Pools kind voor te stellen voor interlandelijke adoptie.
In tussentijd werd de adoptiedienst ook geïnformeerd over het feit dat de nazorgverplichtingen strenger zullen worden. Naast het feit dat er verslagen dienen te worden bezorgd tot en met de leeftijd van 18 jaar, wordt het de eerste 6 maanden na de plaatsing voor de Poolse betrokken instanties mogelijk om contact te hebben met het kind via persoonlijke ontmoetingen, Skype-gesprekken, e-mails enzovoort. Daarnaast kunnen de rechters voortaan vrij bepalen hoelang de bindingsperiode van het adoptiegezin met het kind in Polen mag duren.
Gezien de verstrengde nazorgmaatregelen en de onduidelijkheid van de duurtijd van de juridische procedures blijft het adoptiekanaal Polen nog steeds opgeschort tot we een duidelijker zicht hebben op de impact hiervan. Echter, kandidaat-adoptanten met een bemiddelingsovereenkomst bij Het Kleine Mirakel kunnen hun adoptieprocedure nog wel afwerken. Zij zijn allen persoonlijk op de hoogte gesteld van het gewijzigde politieke klimaat en de huidige maatschappelijke context waardoor er zich mogelijke vertragingen in hun adoptieprocedure kunnen voordoen.
Het VCA ging bovendien in overleg met de Poolse consul in België om na te gaan op welke manier zij zouden omgaan met de nazorg bij Poolse adoptiekinderen. Het belang van het kind primeert hierbij altijd.
Behalve de gewijzigde politieke en maatschappelijke context, is er één concreet dossier waarvan de juridische procedure problematisch verloopt. Er werd immers door de wettelijke voogd beroep aangetekend tegen de adoptiebeslissing, hoewel de kandidaat-adoptieouders zich al met het kind in België bevonden. De Poolse autoriteiten tillen daar zwaar aan. Er lopen derhalve verschillende gerechtelijke procedures.
Tijdens de missie begin dit jaar in Polen werd in overleg met onder andere de Poolse Centrale Autoriteit, de Poolse kinderrechtenombudsman en het ministerie van Justitie, bekeken of en hoe dit dossier best kon worden opgelost. Deze contacten verliepen constructief, maar leidden niet meteen tot een oplossing voor het gezin. Daarvoor is het wachten op de uitspraak van de Poolse rechtbanken in de beroepsprocedure. Het VCA noch de bevoegde Poolse diensten kunnen vanwege de scheiding der machten interveniëren in een gerechtelijke procedure.
Het VCA waakt erover dat Het Kleine Mirakel de huidige dossiers nauwgezet opvolgt en dat de hele adoptieprocedure gerespecteerd wordt. (Kandidaat)-adoptieouders en adoptanten met vragen over het kanaal Polen kunnen steeds terecht bij Het Kleine Mirakel.
De heer Parys heeft het woord.
Minister, waarschijnlijk hebt u ook de uitzending van Bargoens van vorige week gezien waarin het koppel waar u aan refereert een getuigenis gaf. Ze gaven aan dat ze al meer dan een jaar in die moeilijke situatie zitten waarin hun procedure en dus de adoptie worden aangevochten.
Zij gaven toch wel een paar opmerkelijke quotes. Ik heb ze opgeschreven. De adoptievader zegt: “Tijdens de adoptieprocedure zelf zijn we begeleid door het adoptiebureau Het Kleine Mirakel en Kind en Gezin, zoals de wet het voorschrijft. Maar nu het misloopt, staan we er helemaal alleen voor.” Een tweede quote: “Het enige wat we gevraagd hebben aan Kind en Gezin is: ga in gesprek met Polen. Dat is ook jullie rol. Geef de vriendelijke boodschap: onze procedures zijn correct en goed. Er is helemaal geen sprake van kinderhandel of corruptie. Dat doen ze niet, mordicus niet.” Dat is natuurlijk iets wat in contrast staat met wat u net zegt. U zegt dat er aan nazorg wordt gedaan door Kind en Gezin en door de adoptiedienst. Mijn vraag is dan hoe het komt dat die ouders het op z’n minst zo ervaren dat wanneer het misloopt, ze er eigenlijk helemaal alleen voorstaan. Natuurlijk begrijp ik dat er scheiding der machten is, dat Kind en Gezin niet zomaar kan optreden in een juridische procedure in Polen. Maar we hebben hier al veel gedebatteerd over nazorg, en dit is ook een vorm van nazorg als het misgaat. Het gaat mis tussen twee staten. Die mensen hebben een adoptievonnis, wat eigenlijk een bekrachtiging is van het feit dat ze de procedure correct hebben doorlopen wat ons betreft en ook in het land van herkomst, denk ik. Welke hulp kunnen wij aan die mensen bieden en hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze zich op z’n minst niet zo alleen gelaten voelen in het probleem dat zij vandaag ervaren?
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Ik ben teleurgesteld door uw bijkomende vragen. Ik had het kunnen vermoeden toen ik de vraag zag. Als u over een concrete situatie wilt spreken, dan moeten de deuren dicht. Ik denk dat ik mag zeggen dat als adoptieouders niet tevreden zijn en meningen hebben over de manier waarop De Vlaamse Centrale Autoriteit Adoptie optreedt, dit bespreekbaar moet zijn. Als het nodig is, kan ik daar wel iets over vertellen, maar ik ga dat niet doen in de publieke vergadering. Ik vind het ook niet echt oké op deze manier.
Wat voor mij cruciaal is, is wel dat er nog een procedure hangende is in Polen. In het belang van een kind, met de Poolse media en in het Poolse politieke klimaat, is het toch wel zeer zorgwekkend. Het klinkt misschien alsof ik mij wil verschuilen achter iets, maar ik vind het vanuit dat perspectief niet zo verstandig om in openbare vergaderingen van het parlement een verhaal te doen. Nogmaals, het doet niets af aan het respect voor de mening van de betrokkenen. Wellicht zal dat in die uitzending nog aan bod komen, ik ga daar geen afbreuk aan doen, maar ik vind wel dat als u daarover van mij informatie wilt, dat op een andere manier moet dan in een algemene term verpakte vraag die maar over één concrete casus kan gaan.
De heer Parys heeft het woord.
Minister, mijn vraag was algemeen en ik heb u eerder dit jaar al een algemene vraag over de schorsing van het kanaal gesteld. Ik heb ze ook in algemene termen gesteld, met de illustratie van wat er vandaag in Polen gebeurt. Ik denk ook dat het een bredere vraag is dan alleen maar deze casus. Het gaat over het feit dat wij vele keren hetzelfde horen in andere verhalen. Dit is een illustratie van een klacht die ons af en toe bereikt, namelijk dat mensen zich in hun nazorg alleen gelaten voelen; dat als er een probleem opduikt, er geen draaiboek is; dat het niet duidelijk is wie welke verantwoordelijkheid draagt in dezen. Minister, dat is een vraag die u best kunt beantwoorden in de openbaarheid van deze vergadering.
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Ik wil die mensen in hun gevoelens, in hun wanhoop en in hun mening over wat er gebeurd is, geen onrecht aandoen of er een oordeel over uitspreken dat ik niet mag uitspreken op dit moment in een openbare vergadering. Ik ga dat ook niet doen.
Voor mij is het belang van dat kind van cruciaal belang, en hoe in Polen de juridische procedure zal verlopen. Ik heb geen enkel probleem om, als u dat vraagt, informatie te geven, ook op een algemene manier. Maar als het vanuit een casus wordt vertaald naar ‘dit is een illustratie van’, dan vraag ik een gesloten vergadering, met de VCA erbij. U zult waarschijnlijk ook wel informatie hebben, maar dan moet u dat zo doen. Ik vind het niet oké nu. Nogmaals, met alle respect voor de situatie waarin de betrokkenen zich bevinden. Ik ga hier ook niet de VCA verdedigen of een standpunt innemen in deze casus midden in een procedure die gerechtelijk moet verlopen, in een politiek klimaat. Sorry, dit is niet oké.
De heer Parys heeft het woord.
Er valt niet veel slotrepliek te geven. Mijn vraag gaat over de schorsing van het kanaal Polen.
Dat blijft geschorst.
Dat ging ik ook zeggen: die schorsing blijft. Het is mij alleen niet duidelijk tot wanneer en waar wij nu juist de afweging gaan maken wat de impact is van wat er in Polen gebeurt. U hebt gezegd dat u de impact daarvan gaat onderzoeken. Ik zou dan graag weten welke de criteria zijn en op welke manier we gaan beoordelen of we met Polen blijven voortwerken of niet. Het is goed dat er duidelijkheid is dat de procedure van de kandidaat-adoptieouders die vandaag al een kindtoewijzing hebben, kan worden afgewerkt en tot het einde kan worden doorlopen. Dat is duidelijk aan de ene kant, onduidelijk aan de andere kant aan welke criteria dit in de toekomst zal worden getoetst.
Het gaat over nazorg en een bezorgdheid die hier veel terugkomt, waarvan we nu een casus zien die voor mij misschien een illustratie is van wat er fout loopt in wie waarvoor bevoegd is en wat er gebeurt als er een conflict optreedt. Het is niet alleen een conflict tussen adoptieouders en de autoriteiten in Polen, maar ook over onze adoptieprocedure en over de deelstaat Vlaanderen ten opzichte van de staat Polen. Wij hebben aan die mensen gezegd dat ze de adoptieprocedure correct hebben doorlopen. Het gaat dan uiteindelijk over de relatie tussen een land en Vlaanderen. De vraag is hoe we dat oplossen. Wat is het draaiboek? Hoe gaan we daarmee om? Ik denk dat er wel antwoorden over kunnen komen, minister, zonder dat er details of privacygevoelige informatie of informatie die in dit geval het belang van het kind zou kunnen schaden, in deze procedure kan worden gegeven. Het is een debat dat ik zal blijven voeren, want het is een verhaal dat jammer genoeg veel terugkomt. Het feit dat er geen draaiboek is voor crisissituaties zoals deze of zoals in Oeganda, komt steeds terug. Ik vind het belangrijk om dat in het parlement te blijven aankaarten.
De vraag om uitleg is afgehandeld.