Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Minister, op 4 februari 2015 stelde de raad van bestuur van het Kunsthuis Opera Vlaanderen Ballet Vlaanderen choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui voor als nieuwe artistiek directeur. Op 1 september 2015 ging de overeenkomst tussen beide partijen in. Cherkaoui is als hedendaagse choreograaf een grote naam in de internationale danswereld, en zijn aanstelling wierp op korte termijn vruchten af voor het Kunsthuis op het vlak van publieksbereik. Uit de stijgende ticketverkoop blijkt duidelijk dat onder zijn beleid een ruimer en nieuw publiek de weg naar de dansvoorstellingen van het Kunsthuis vindt.
Toch was van meet af aan niet iedereen onverdeeld gelukkig met die keuze. Met name in rangen van klassieke balletliefhebbers werd gevreesd dat radicaal voor de moderne dans zou worden gekozen. In de media, meer bepaald in Gazet van Antwerpen, lazen we een paar dagen geleden dat er een zeer grote ontevredenheid is onder de dansers, omdat de gehanteerde stijl tegenstrijdig is met die van het klassieke ballet. De ontevredenheid uit zich in het verloop van de dansers bij het Kunsthuis. Volgens de berichtgeving zouden al 8 dansers ontslagen zijn en ongeveer hetzelfde aantal zou uit eigen beweging uit het gezelschap willen stappen. De woordvoerder van het Kunsthuis zelf spreekt over 15 van de 46 dansers die ontslagen of opgestapt zijn. Verder zouden vertrekkers vervangen worden door tijdelijke dansers met lossere contracten, wat de noodzakelijke samenhang tussen de dansers in het Kunsthuis bemoeilijkt.
Een insider meldt dat het Kunsthuis op weg is ‘een doorgangshuis voor moderne dansers te worden’. De nieuwe aanwervingen hebben immers gemeen dat ze niet vertrouwd zijn met klassieke dans. Die blijft in de oefenstof onderbelicht, met alle gevolgen van dien: technische vaardigheden verdwijnen. Als dat klopt, zit het grootste professionele dansgezelschap van Vlaanderen met een groot probleem.
De beheersovereenkomst 2014-2016 van het Kunsthuis is heel duidelijk. In artikel 1, onder ‘Missie’ lees ik: “Het Kunsthuis concentreert zich op de grote werken uit de opera- en balletgeschiedenis, op hedendaagse creaties en te herontdekken meesterwerken.” Niemand die eraan twijfelt dat Sidi Larbi Cherkaoui een frisse wind door het Kunsthuis doet waaien. Het publiek houdt van zijn werk, maar de artistieke leider van het Kunsthuis werkt voor het Kunsthuis en dient te werken binnen het kader dat uitgestippeld werd in de beheersovereenkomst die afgesloten werd tussen de Vlaamse Gemeenschap en het Kunsthuis.
Minister, bent u op de hoogte van de problemen die momenteel leiden tot een groot verloop aan dansers in het Kunsthuis? Hoe spoort de artistieke koers die het Kunsthuis momenteel vaart, met wat gestipuleerd staat in de huidige beheersovereenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap en het Kunsthuis – namelijk: “Het Kunsthuis concentreert zich op de grote werken uit de opera- en balletgeschiedenis, op hedendaagse creaties en te herontdekken meesterwerken” – en waaruit blijkt dat het de opdracht van het Kunsthuis is om de vertegenwoordiger te zijn en te blijven van het klassieke ballet in al zijn vormen en mogelijkheden in en buiten Vlaanderen? Denkt u dat de in de beheersovereenkomst opgenomen aansluiting tussen het dansgezelschap en de Koninklijke Balletschool Antwerpen daardoor in het gedrang komt?
Minister Gatz heeft het woord.
Ik heb inderdaad net als u vernomen dat er een aantal dansers het Kunsthuis verlaten hebben, maar ik zou dat niet direct willen toewijzen aan problemen binnen de werking van het Kunsthuis. Dit is in normale omstandigheden een jaarlijks gegeven, een kwestie van het evalueren en het al dan niet hernieuwen van de jaarcontracten langs werkgevers- en/of werknemerskant. Een artistieke directie heeft immers de plicht de dansers te beoordelen, bij te sturen en/of te coachen in hun carrière. Dansers worden ook aangemoedigd om de wereld te verkennen. Hoe meer ervaring ze opdoen, hoe meer relaties ze leggen en hoe gemakkelijker het is om na de relatief korte danscarrière een nieuwe loopbaan te starten. Ook dat kan soms afscheid nemen betekenen.
Daarenboven werd Sidi Larbi Cherkaoui in het najaar van 2015 aangesteld als nieuwe artistiek directeur. In het verleden is al gebleken dat een dergelijke wissel steeds resulteert in dansers die het gezelschap verlaten en nieuwe dansers die het gezelschap komen vergezellen. Enig verloop is dus veeleer normaal te noemen en zelfs gezond om een goede balans tussen types dansers en jong en oud te kunnen behouden. De voorbije twee jaren zijn er ook uitzonderlijk geen dansers vertrokken bij het gezelschap, door de niet-wissel van artistieke directie, wat er ook voor zorgt dat het aantal nu iets hoger uitkomt.
De raad van bestuur van het Kunsthuis bevestigt die gang van zaken, in het persbericht dat op 19 juni werd uitgestuurd: “Natuurlijk zijn er bij elke wissel van een directie dansers die vertrekken en nieuwe dansers die bij het huis komen. Volgend seizoen verwelkomen we negen nieuwe klassiek geschoolde dansers, waarvan een uit de Antwerpse Balletschool. We kijken uit om de ambitieuze lijn die voor de komende jaren werd uitgezet, samen succesvol verder te zetten.” Dat geeft dus al een feitelijk en inhoudelijk tegengewicht ten opzichte van het vertrek.
Ik wil ook even aanstippen dat de redenen van een vertrek zeer uiteenlopend zijn. Het gaat daarbij over carrièreopportuniteiten, familiale redenen, keuzes voor bijvoorbeeld een expliciet 100 procent klassiek repertoire, en in bepaalde gevallen helaas ook gezondheidsproblemen. De krantenartikelen hebben zich enkel toegespitst op de negatieve motivatie en niet het hele plaatje in beeld gebracht.
U verwijst terecht naar de beheersovereenkomst. Deze beheersovereenkomst wordt jaarlijks afgetoetst door de administratie, tijdens de verificatie van het werkingsverslag. Hieromtrent werden door de administratie geen opmerkingen geformuleerd. Ik kan dus meegeven dat de verschillende normen worden gehaald. Ik wil er ook op wijzen dat er een nieuwe beheersovereenkomst zal worden afgesloten. De huidige beheersovereenkomst dateert nog van voor de fusie. De beheersovereenkomst die tussen de Vlaamse Gemeenschap en het Koninklijk Ballet van Vlaanderen werd afgesloten, werd overgenomen door het Kunsthuis, als rechtsopvolger.
Daarenboven blijkt uit hetzelfde persbericht van 19 juni dat de raad van bestuur van Kunsthuis Opera Ballet Vlaanderen alsook de mensen van het huis zich zeer duidelijk scharen achter de artistieke koers van Sidi Larbi Cherkaoui. U zegt dat ook in uw vraag. De successen van het voorbije seizoen, met uitverkochte zalen, staande ovaties en lovende recensies hebben duidelijk gemaakt dat de ingeslagen weg wordt gedragen door het publiek, en dat publiek blijft het hart van onze sector.
Wat betreft de samenwerking met de Koninklijke Balletschool Antwerpen is het zo dat ons momenteel geen signalen bereiken dat de aansluiting van het Kunsthuis met de balletschool in het gedrang komt. Als onderdeel van de beheersovereenkomst wordt dit ook jaarlijks afgetoetst door de administratie, tijdens de verificatie van het werkingsverslag. Hieromtrent werden geen opmerkingen geformuleerd. Ik kan ook nog meegeven dat er volgend seizoen negen nieuwe klassiek geschoolde dansers in dienst komen, waarvan één afkomstig is uit de Koninklijke Balletschool Antwerpen. Dit wijst er toch op dat er nog steeds aansluiting is.
Samenvattend wil ik stellen dat ik de zaak samen met u van dichtbij wil opvolgen. Ik ken de gevoeligheden en de evenwichten. We moeten die in het oog houden. Misschien is het wel zo dat de mediaberichtgeving iets te eenzijdig was gefocust op het problematische: de werkelijkheid is breder en genuanceerder. Het is inderdaad zo dat Kunsthuis Opera Ballet Vlaanderen voor een uitdaging staat betreffende de relatie tussen klassieke en moderne dans. Men moet daar omzichtig mee omspringen. We zullen daar ook op toezien. Ik denk dat de basis die nu is gelegd, daartoe mogelijkheden biedt.
Dank voor uw antwoord, minister. Ik ben het absoluut met u eens dat een wissel altijd zorgt voor wat problemen, wrevel en ontevredenheid. Vooreerst wil ik toch duidelijk stellen dat mijn vraag geen persoonlijk verwijt of een verwijt van de NV-A-fractie tegenover Sidi Larbi Cherkaoui is. U kent de voorgeschiedenis van zijn aanstelling. Maanden geleden had ik al een gesprek met hem. Dat was een zeer aangenaam gesprek waarin hij de toekomstplannen uit de doeken heeft gedaan. Dat zag er allemaal prima uit. Wat is het punt? We kunnen het hebben over de verschillende vormen en mogelijkheden van het klassiek ballet en over de vraag wat klassiek ballet en wat modern ballet is. Over de techniek moeten we niet discussiëren, denk ik.
Op dat punt is het wel wat misgelopen. Om de techniek van het klassiek ballet onder de knie te hebben, moet men jarenlang trainen. Die moet men ook onderhouden, zo niet verliest men die. Heel recent bereikte mij het bericht dat de klassieke trainingen zouden worden heropgestart. Ik weet niet of dit naar aanleiding van het krantenbericht is. Maar men zegt me ook dat men niet weet of die klassieke trainingen ook volgend seizoen nog zullen doorgaan. Dat is dus toch iets om in de gaten te houden. Ik vond daarom dat we de signalen komende van de media en de dansers zeker niet mogen negeren. Maar ik ben heel blij dat u dat samen met mij wilt opvolgen.
Ik wil u geruststellen, mevrouw Van Werde. Ik zal het aandachtspunt van de klassieke trainingen zeker meenemen in de verdere contacten met het Kunsthuis. Ik ben er ook van overtuigd dat dit het voorwerp uitmaakt van het debat in het Kunsthuis zelf en dat dit actief wordt opgevolgd. Ik dank u in elk geval voor uw vraag en voor het debat over deze zaak.
De vraag om uitleg is afgehandeld.