Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Parys heeft het woord.
Voorzitter, minister, een dienstorder van MOW/AWV (Mobiliteit en Openbare Werken/Agentschap Wegen en Verkeer) van 2014 gaat over de gekleurde wegoppervlakken voor fietsvoorzieningen. Op tal van kruispunten heeft het Agentschap Wegen en Verkeer sinds de invoering van dat befaamde dienstorder de gemarkeerde fietsoversteken verwijderd. Hier en daar worden ze vervangen door een okerkleurige strook.
Eerder dit jaar stelde ik u hierover een vraag. In het antwoord gaf u mee dat het reglement van de wegbeheerder bepaalt dat de blokmarkering niet mag worden aangebracht op het kruispunt of de rotonde wanneer de fietsers en bestuurders van tweewielige bromfietsen dezelfde voorrangsregels moeten naleven als de andere bestuurders. Over het effect op verkeersveiligheid zei u: “Het meetbaar effect van deze ingreep kan het aantal ongevallen met zwakke weggebruikers zijn ter hoogte van deze verwijderde markeringen. Dit kan worden gemeten door middel van een grondige voor- en nastudie. De periode na de ingreep dient hiervoor voldoende lang te zijn om statistisch relevante effecten te kunnen meten. Momenteel beschikt het Agentschap Wegen en Verkeer echter maar over ongevallengegevens tot en met 2013. Aan de hand van deze data is het momenteel nog niet mogelijk om een dergelijke evaluatiestudie uit te voeren.”
Wat zijn de precieze argumenten om de blokmarkeringen te laten verwijderen? Waarom worden op sommige plaatsen okerkleurige stroken aangebracht en op andere plaatsen niet? Is het effectief de bedoeling om het effect van de weggehaalde of gewijzigde markeringen te evalueren als er geen overzicht kan worden gegeven waar welke aanpassingen werden uitgevoerd?
Minister Weyts heeft het woord.
Dames en heren, er geldt al sinds enkele jaren een verbod op blokmarkering op kruispunten. Als er nu blokmarkeringen verwijderd worden op een kruispunt, is dit alleen om de situatie in overeenstemming te brengen met de vigerende wetgeving.
Daarnaast is er ook de instructie om de blokmarkering die is aangebracht buiten de strikte perimeter van het kruispunt te verwijderen als deze vlak naast een voetgangersoversteek is aangebracht. Dat gebeurt uit bezorgdheid voor de veiligheid en om verwarring tegen te gaan. Er is gebleken dat het aanbrengen van een blokmarkering vlak naast een zebrapad als verwarrend wordt ervaren: de voetganger heeft voorrang op een zebrapad in tegenstelling tot de fietser op de blokmarkering. Daar is misvatting over. In de praktijk blijkt dat blokmarkering door veel fietsers wel als voorrangsgerechtigd wordt beschouwd, zeker als men ziet dat voetgangers wel voorrang hebben.
Om de verwarring te verminderen, werd in de voorschriften opgenomen dat er enkel nog blokmarkeringen mogen worden aangebracht als er vlak naast geen zebrapad aanwezig is. Indien op het kruispunt weinig voetgangers en veel fietsers oversteken, beperkt men zich tot het aanbrengen van blokmarking. Indien op het kruispunt veel voetgangers oversteken en eerder weinig fietsers, brengt men enkel een zebrapad aan.
Met betrekking tot de fietssuggestiestroken geldt de instructie inderdaad dat deze facultatief kunnen worden aangebracht dwars over de voorrangsweg. Dit kan worden toegepast als er nood is aan specifieke geleiding voor de fietser. Dat gebeurt als men vanuit veiligheidsoogpunt een specifiek tracé wil aanduiden. Daarbij telt dat de toepassing ervan redelijk duur is, zeker in verhouding tot de slijtage. Het verkeer op de voorrangsweg rijdt daar constant over en dat zorgt ervoor dat de markering vrij snel opnieuw moet worden aangebracht. Er wordt daarom sinds kort aanvaard dat een fietssuggestiestrook ook kan worden uitgevoerd onder de vorm van het aanbrengen van fietslogo’s op de rijbaan.
Het dienstorder is van kracht sinds oktober 2014 en de laatste ongevallengegevens die binnen zijn, dateren van 2013. Dat maakt een vergelijking zeer moeilijk. Wanneer de meest recente ongevalsgegevens bekend zijn, kan per betrokken kruispunt onderzocht worden of er een causaal verband bestaat tussen het ongeval en de weggenomen markeringen.
De heer Parys heeft het woord.
Minister, het is belangrijk om te kijken of het dienstorder effectief de verkeersveiligheid dient. Als dat het opzet is, moet op zijn minst in kaart kunnen worden gebracht waar de markeringen zijn weggehaald. Dat vind ik erg belangrijk.
We moeten in het achterhoofd houden dat er in de hoofdinrichting voor de fietsers vaak geen zichtbare oversteekzone is. Ik denk aan een invalsweg om een ringweg over te steken om in de stad te komen.
Ik hoop dat u ervoor zult zorgen dat we een goede evaluatie kunnen maken van die maatregel om na te gaan of ze de verkeersveiligheid dient.
De heer Landuyt heeft het woord.
Ik wil er toch op wijzen dat die dienstorder op het terrein voor enorm veel verwarring en discussies met de plaatselijke overheden zorgt. Het is niet uit te leggen dat op sommige kruispunten de wegmarkeringen en op andere de kleurmarkeringen zijn weggehaald. Ik kan dat aan de oude dametjes in Brugge niet uitleggen. Om een of andere theoretische reden zegt men dat het een probleem zou zijn als de automobilist denkt dat de fietser voorrang zou hebben en dat het ook een probleem zou zijn dat de fietser denkt dat hij voorrang zou hebben. Het enige resultaat van de kleurmarkeringen, van het duidelijker omlijnen waar de fietser kan rijden is een geruststellend gevoel – maar geen verkeerd geruststellend gevoel – zowel bij de voorzichtige autobestuurder als bij de voorzichtige fietser, waarbij het duidelijk is dat er een fietser kan aankomen.
Er zijn drukke kruispunten en bruggen waar men die markeringen nu heeft geschrapt, alsof de fietser nu weer aan zijn lot wordt overgelaten. Dat is in tegenspraak met wat vanuit de gemeenten gebeurt inzake het nog meer benadrukken van waar fietsers rijden. Ik begrijp dit echt niet. Dit is nu, met vertraging, in volle uitvoering. Als we dan nog wachten op cijfers om te gaan zeggen of er meer of minder ongevallen zijn … Er wordt gewoon een onveiligheidsgevoel gecreëerd, en zelfs een overmachtsgevoel bij de niet-oplettende autobestuurder. U moet die dienstorder echt in vraag stellen. Op het terrein zijn er permanent vervelende discussies waarin de bevolking niet meer op dezelfde golflengte van de administratie zit en waarin de gemeentelijke overheden gewrongen tussen zitten. Ik kan de administratie niet verdedigen in wat ze op het terrein aan het doen is. Ik zou heel graag hebben dat u dat met een stuk gezond verstand naar u toe trekt en vanuit het standpunt van de bevolking herbekijkt.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Ik volg de heer Landuyt voor een groot deel omdat er veel onduidelijkheid over bestaat. Blijkbaar werden er blokmarkeringen aangebracht die opeens, sedert de dienstorder 2014, niet meer kunnen. Sommige markeringen worden verwijderd – blijkbaar worden ze niet allemaal verwijderd, en hier en daar worden ze vervangen door okerkleurige stroken. U spreekt zelf over verwarring en misvatting. Met het verhaal dat we nu pas gehoord hebben uit Brugge, is er duidelijk verwarring en onduidelijkheid.
U hebt het fietsplan enkele weken geleden voorgesteld. Vanuit de commissie staan we allemaal achter het plan. We kiezen voor de fietser. Ik pleit voor heel duidelijke communicatie, uniformiteit en een duidelijke visie omtrent de plaats van de fietser in het verkeer.
Minister Weyts heeft het woord.
Het is net vanuit die bezorgdheid dat de maatregel is genomen. De insinuatie dat de administratie dat zou doen om wie dan ook een beetje te pesten, of om het leven moeilijker te maken, is niet juist. De maatregel is weloverwogen genomen en vanuit een oprechte bekommernis, met de bedoeling verwarring tegen te gaan. Zoals ik heb trachten uit te leggen, bestonden er effectief wel situaties waarbij een blokmarkering, zeker naast een zebrapad, tot een vals gevoel van veiligheid leidt en tot de onterechte overtuiging dat men voorrang heeft bij het kruisen van de weg. Daar gaat het over. Dat geeft natuurlijk aanleiding tot heel wat onduidelijkheid. Op de kruispunten bestaat er trouwens al jaren een verbod. Ongetwijfeld kan men zeggen dat niet alle kruispunten met dat verbod in regel werden gebracht. Dat is een reden te meer om dat zo snel mogelijk te doen.
Het is net omwille van het veilig gevoel dat de okerkleurige laag wordt aangebracht, omdat dat het felst opvalt. Ik sta volledig open voor welke evaluatie dan ook, maar dat moet natuurlijk gebeuren op basis van concrete cijfers, die ons hopelijk zo snel mogelijk worden aangereikt. Het is geen gemakkelijk verhaal. We moeten een optimaal evenwicht zoeken tussen enerzijds het leiden van de fietser naar een tracé dat te verkiezen valt, en anderzijds de veiligheid en het vermijden dat niet onterecht de indruk wordt gewekt dat men voorrang geniet.
De heer Parys heeft het woord.
Ik heb uw openheid om te evalueren, goed genoteerd. Als ik een vraag stel over waar er gewijzigde markeringen in Vlaanderen zijn aangebracht of weggenomen, dan krijg ik van uw administratie het antwoord dat ze dat niet weet. Als we goed evalueren, moeten we weten waar dat gebeurd is, om, als de verkeersveiligheidscijfers bekend worden, de match te kunnen maken tussen waar er iets is veranderd en waar er meer of hopelijk minder ongevallen werden opgetekend. Ik zou u toch nog eens willen vragen om na de evaluatie te gaan kijken wat nu het beste is en om goed bij te houden waar gewijzigde omstandigheden worden gecreëerd.
Minister Weyts heeft het woord.
We kunnen dat enkel doen ten aanzien van de kruispunten in ons eigen beheer, niet op de lokale wegen. Ik veronderstel dat men zegt dat men dat niet weet van alle kruispunten, eenvoudigweg omdat we niet alle kruispunten in Vlaanderen beheren. Het gaat enkel over die in ons eigen beheer, namelijk die op de gewestwegen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.