Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Collega’s, minister, ik kom terug op een dossier dat nogal gevoelig ligt. Het gaat over het probleem van gescheurde woningen en andere anomalieën in de bodem in Rukkelingen-Loon, een deelgemeente van Heers. Daarbij zou al dan niet een relatie kunnen worden gelegd met de waterwinning door De Watergroep. Minister, ik heb u hierover al een paar keer ondervraagd, zowel schriftelijk als mondeling.
De inwoners uit de omgeving ervaren al een hele tijd ernstige hinder als gevolg van de waterwinning die wordt uitgebaat door De Watergroep. Dat is alleszins hun visie daarop. De rechtbank van Tongeren stelde in april 2022 al een deskundige aan die alle mogelijke oorzaken van de scheuren in de huizen in Rukkelingen-Loon moet onderzoeken. Toch verleende u in mei 2022 een nieuwe proefvergunning voor twee jaar aan De Watergroep, waarbij het maximale dagdebiet weliswaar werd beperkt werd tot 2465 kubieke meter per dag het hele jaar door.
Ondertussen is de termijn van de proefvergunning bijna verlopen. Als De Watergroep de waterwinning nog verder wil uitbaten, zal er een nieuwe vergunning moeten worden aangevraagd en verleend. Gelet op de vele problemen die de bewoners in Rukkelingen-Loon hebben met de scheuren in hun huizen, mag het duidelijk zijn dat de omwonenden een hernieuwing van de vergunning aan de huidige debieten niet zien zitten. Zij maken zich heel erg ongerust. Ik kan mij dat voorstellen. Ik ken de situatie daar. Dat is niet zo ver van bij mij en van de taalgrens. Ik ben ter plaatse geweest. De situatie is inderdaad helemaal niet wat ze zou moeten zijn.
Minister, wat is op vergunningsvlak de huidige stand van zaken met betrekking tot de waterwinning van Rukkelingen-Loon? Is er een nieuwe aanvraag ingediend? Wordt daar nog een openbaar onderzoek rond gevoerd? Zullen er opnieuw adviezen worden ingewonnen? Wat is de timing?
Hebt u overleg gehad of gepland met De Watergroep over het dossier?
Vindt u als minister van Omgeving – en zo zullen we maar zeggen, van klimaat – het in tijden van klimaatveranderingen nog opportuun om een hervergunning te geven aan een waterwinning pal in een dorpskern?
Vindt u een hervergunning van de waterwinning wenselijk en noodzakelijk voor de waterbevoorrading in de streek? Zo ja, erkent u dat ook een eventuele vermindering van het dagdebiet zou volstaan?
Hebt u kennis genomen van het natuurbeheerplan van het Agentschap Natuur en Bos (ANB) Haspengouw, waarin staat dat de grondwaterpeilen in het Hornebos ernstig gezakt zijn door de grondwaterwinning van De Watergroep, waarbij er eventueel een relatie zou kunnen bestaan met de woningen?
Minister Demir heeft het woord.
Het gaat hier inderdaad over een waterproductiecentrum van De Watergroep in de gemeente Heers. Op deze site pompt men grondwater op voor de drinkwatervoorziening. Dat is water om te drinken, natuurlijk. Er is daarover een ‘Pano’-reportage geweest. Het probleem is het optreden van verzakkingen. Dat is inderdaad de reden waarom er een proefvergunning is toegekend voor twee jaar. Die proefvergunning werd verleend omdat er anders simpelweg geen water meer uit de kraan zou komen in deze omgeving. Dat is de keuze waarvoor we staan. Ik kan met beide leven. Als er geen water meer is, delen we waterzakjes uit. Of er is wel nog water.
Die proefvergunning loopt over twee jaar. Er zijn heel wat voorwaarden. Tegen mijn beslissing zijn drie procedures bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvVb) opgestart: twee door burgers en een door de gemeente Heers. De Raad heeft echter in alle zaken het verzoekschrift verworpen. Helaas is de gemeente Heers niet akkoord met het oordeel van de Raad voor Vergunningsbetwistingen en is men een cassatieprocedure opgestart bij de Raad van State. Zoals jullie weten, kan men in dit land meermaals naar allerlei rechters gaan om beslissingen te betwisten. Voor mij geen probleem, maar de dag dat er geen water meer uit de kraan komt, moet men het wel uitleggen, en het ook durven uitleggen. Anders moet men mij maar zeggen hoe we dat gaan doen.
De proefvergunning verloopt inderdaad op 22 mei 2024. Dan moet er een nieuwe beslissing genomen worden in het kader van de hervergunning. Deze procedure loopt nog. We zijn nog geen 22 mei 2024. Ik stel voor dat iedereen de beslissing van de raad voor Vergunningsbetwistingen goed leest. Ik denk dat daarin zeer nuttige zaken staan.
In de proefvergunning was een strikte opvolging opgelegd onder de vorm van een zesmaandelijkse voortgangsrapportering, waarin grondwaterpeilen en zettingsmetingen dienden te worden gerapporteerd. De Watergroep heeft deze rapporten nauwgezet opgevolgd en steeds tijdig overgemaakt aan de betrokken administratie. Er is uiteraard ook veel overleg tussen mij, De Watergroep en het Departement Omgeving. Ook naar aanleiding van dit dossier, dat niet evident is, dat geef ik toe, Collega Vandenhove.
Zoals gezegd loopt de procedure van een hervergunning na het verlenen van een vergunning op proef. Zoals u weet, kan ik niet vooruit lopen op de beslissingen van een vergunningsprocedure, maar ik hoor wel graag uw mening. Als u vindt dat we het moeten weigeren, dan moet u zeggen waar we water moeten gaan halen dat in die regio dan uit de kraan komt. Ik heb graag dat parlementsleden, zodra ze problemen aanstippen, meteen met voorstellen komen waar ik op zijn minst mee over kan nadenken. Anders heeft het geen zin om urenlang vragen voor te lezen en antwoorden te geven.
Het belang van maatregelen ter hoogte van het Hornebos bleek al uit het project-milieueffectrapport (project-MER) bij de eerste aanvraag. Daarom werden hierover bijzondere maatregelen opgenomen in de proefvergunning. Zo werd er gestart met een monitoringsprogramma, vegetatieopnames, werd het peilputtennetwerk uitgebreid en werd er op 17 april 2023 een overeenkomst getekend tussen De Watergroep en het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) met betrekking tot de te realiseren vernattingsmaatregelen. Het ANB zal instaan voor de realisatie van deze maatregelen. Deze overeenkomst omvat ook afspraken rond monitoring. Het ANB volgt dit verder op.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Minister, ik ben heel blij dat u mij om suggesties vraagt, maar het is een heel logische situatie. Die mensen zijn vreselijk ongerust omdat ze zien dat hun huizen scheuren. Is er een verband tussen die waterwinning en het scheuren van die huizen? De eigenaars zeggen natuurlijk van wel, en er zijn ook duidelijk tekenen, en De Watergroep van niet. Dat is een juridische kwestie. U bent advocaat, niet ik. Ik moet u dus niet uitleggen dat het nog lang kan duren.
Het is voor mij heel duidelijk – en ik ga niet die situatie, maar een algemene situatie nemen – dat als dat de enige manier is om aan waterwinning te doen – en wie ben ik om daaraan te twijfelen, u bent bevoegd minister – dan denk ik dat er maar twee mogelijkheden zijn. Dat wil zeggen de vergunning dermate beperken zodanig dat de invloed van die waterwinning minimaal wordt of geen gevolgen meer heeft voor de huizen. Indien dat niet uitgesloten kan worden en er geen andere mogelijkheid is – en ik wik mijn woorden, want ik weet dat het gevaarlijk is om zoiets te zeggen – dan zullen het drinkwaterbedrijf en onze overheden moeten overgaan tot het al dan niet onteigenen van bepaalde eigendommen. Het is natuurlijk het een of het ander.
Ik ben het met u eens dat er water gewonnen moet worden, maar als dat niet kan zonder gevolgen voor de huizen, dan moet men in overleg gaan met de eigenaars om te kijken welke oplossing er kan zijn. Ik ben het met u eens dat mensen niet kunnen wonen op een plek waar er geen water is, maar ik denk niet dat we al zover zijn.
Het enige wat ik aan u vraag, is dat er bij het afleveren van de definitieve vergunning met iedereen wordt gepraat, met het drinkwaterbedrijf zoals u doet, maar het zou natuurlijk ook niet slecht zijn als u zelf met de bewoners zou gaan praten, gaat kijken wat de toestand is en dat u eventueel bij het afleveren van die vergunning beperkingen inbouwt zodanig dat die schade beperkt blijft. Als dat niet kan en er moet echt daar water gewonnen worden, dan zal er met die personen gebabbeld moeten worden over een andere oplossing en eventueel onteigening, hoewel niemand dat wil, voor alle duidelijkheid. Mensen willen gewoon in alle rust en sereniteit in hun huizen kunnen blijven wonen.
Minister Demir heeft het woord.
Ik wil u nog meegeven dat ik in de proefvergunning de hoeveelheid al heb beperkt. We komen van 1,5 miljoen kubieke water, in de proefvergunning is dat bijna gehalveerd. De procedure loopt nog. We kijken nog uit naar het advies van de Gewestelijke Omgevingsvergunningscommissie (GOVC). Ik ga daar nog niet op vooruitlopen maar zoals in elk dossier: je kunt nooit iedereen gelukkig maken, heb ik geleerd, als je een beslissing neemt en alle belangen goed met elkaar afweegt.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Met dat laatste ben ik het eens, minister, die ervaring heb ik in mijn lange carrière ook gehad. Het is voor mij duidelijk, als de prioriteit moet gaan naar de waterwinning – wat ik begrijp, voor alle duidelijkheid – moeten we ervoor zorgen dat de gevolgen voor de inwoners zo beperkt mogelijk of zelfs onbestaande blijven. In het andere geval, ik herhaal het, zal met de bevolking gesproken moeten worden over een andere oplossing.
Ik vraag niet meer of niet minder. Ik denk dat dat heel logisch is.
De vraag om uitleg is afgehandeld.