Verslag vergadering Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed
Verslag
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Het ligt eigenlijk een beetje in de lijn van de vorige vraag om uitleg.
Minister, in het najaar van 2022 stuurde het agentschap Onroerend Erfgoed zijn beleid over zone-installaties op beschermd erfgoed bij. U had beslist dat zonnepanelen op daken van beschermd erfgoed kunnen, mits uitzonderingen natuurlijk. Ze kunnen niet op werelderfgoed, bijvoorbeeld in het centrum van Brugge – dat hebt u daarnet ook al aangehaald –, zonder ze te toetsen aan het afwegingskader ‘Zonne-energie in een erfgoedcontext’. Verder mogen ze ook geen schade toebrengen aan erfgoedelementen. Dat lijkt mij nogal logisch.
Intussen is het beleid meer dan een jaar in voege. Kunt u een tussentijdse evaluatie maken?
Zijn er sindsdien significant meer aanvragen ingediend?
Zijn er grotere kosten verbonden aan het plaatsen van zonnepanelen op beschermd erfgoed? Kunnen eigenaars bijgevolg een extra premie aanvragen voor de plaatsing?
Bent u van plan dit soort versoepelingen voor gebouwen met erfgoedwaarde verder uit te breiden? Zullen dit soort initiatieven verankerd worden in een volgend regeerakkoord?
Werden er al beroepen ingediend?
Minister Diependaele heeft het woord.
Dank u wel, mevrouw Van Werde. In de volgende antwoorden ga ik er dieper op in, maar ik kan u alvast meegeven dat de algemene conclusie erg positief is. Hoewel de context ondertussen veranderd is, met gevoelig lagere energieprijzen, blijft het voor eigenaars van een beschermd monument interessant om zonnepanelen te kunnen installeren.
Er zijn zeker meer aanvragen ingediend. Ik maak hierbij een onderscheid tussen de toelatingsaanvragen die bij onze administratie moeten worden aangevraagd voor het plaatsen van zonnepanelen op beschermd erfgoed, en de dossiers die onze administratie in Brugge adviseerde. In de kernzone van Brugge is voor het plaatsen van zonnepanelen een omgevingsvergunning nodig.
In 2023 ontving onze administratie 162 aanvragen tot toelating tegenover 24 in 2019, 46 in 2020 en achttien in 2021. Dat is dus een heel gevoelige stijging, natuurlijk. In het overgangsjaar 2022 ontving het agentschap Onroerend Erfgoed 139 aanvragen. Het merendeel van deze aanvragen werd ingediend na het wijzigen van het beleid over het plaatsen van zonnepanelen op erfgoed in oktober 2022. Van de 139 aanvragen in 2022 verleende onze administratie voor 88 dossiers een toelating, veertien ontvingen geen toelating, zes een gedeeltelijke toelating en veertien dossiers een toelating met voorwaarden. In 2023 ontvingen quasi alle 162 dossiers de standaard toelating. Slechts acht dossiers ontvingen geen toelating. Zes werden geweigerd omdat deze dossiers onvolledig waren, en de gevraagde aanvullingen in het dossier niet tijdig aangeleverd werden door de aanvrager. Eén aanvraag – gelegen in een als werelderfgoed erkende zone – werd geweigerd vanwege de impact op de erfgoedwaarde. Eén andere aanvraag werd geweigerd vanwege het beschadigen van erfgoedelementen.
Voor de Brugse UNESCO-zone (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) ontving mijn administratie in 2023 243 aanvragen. 186 ontvingen een gunstig advies, 57 een ongunstig. Indien u zich de vraag stelt hoe het komt dat de cijfers in Brugge zo hoog liggen: dat valt simpelweg te verklaren doordat de hele Brugse binnenstad binnen de UNESCO-bescherming valt. Elke installatie van zonnepanelen op iedere Brugse woning in de kernzone wordt voorgelegd aan het agentschap.
Het is mijn administratie niet bekend of er grotere kosten verbonden zijn aan het plaatsen van zonnepanelen op beschermd erfgoed. Aangezien deze werken niet in aanmerking komen voor betoelaging omdat ze niet bijdragen aan de instandhouding van de erfgoedwaarde, beschikt het agentschap niet over deze financiële gegevens. Op zich is het plaatsen van zonnepanelen op erfgoed niet verschillend van het plaatsen van zonnepanelen op een gewoon dak. De toegepaste bevestigingstechnieken zijn hetzelfde. Een prijsverschil kan zitten in de keuze van zonnepanelen. Hier sensibiliseert het agentschap Onroerend Erfgoed via haar website eigenaars om zonnepanelen te kiezen die qua uitzicht aansluiten bij de dakafwerking en die volledig egaal zijn van kleur, zonder aluminium randen.
Ik heb tijdens deze legislatuur tal van initiatieven genomen om eigenaars te sensibiliseren, stimuleren en ondersteunen in het energiezuiniger maken van panden met erfgoedwaarde: het energieadvies, de herwerkte afwegingskaders, de vernieuwde webpagina’s over erfgoed en energie, de studie ‘CO2-arm verwarmen en koelen in erfgoedwoningen’ en ook de versoepeling voor het plaatsen van zonnepanelen op beschermd erfgoed. Die initiatieven bieden veel mogelijkheden voor de eigenaars en zij dragen een steentje bij aan de klimaatdoelstellingen.
Aangezien energiezuinige maatregelen steeds een impact hebben op het gebouw, en dat sterk kan verschillen van gebouw tot gebouw, blijft het beoordelen van de impact van deze werken op de erfgoedwaarde belangrijk. Indien er nieuwe versoepelingen zouden komen, is het aan de volgende Vlaamse Regering om dit te beslissen. Maar dat ligt dus voorlopig niet op de tafel.
In 2023 ontving ik één beroep tegen een toelating voor het plaatsen van zonnepanelen in een beschermd dorpsgezicht in De Haan. Een buur vocht de toelating aan. De Vlaamse Commissie Onroerend Erfgoed (VCOE) verleende een gunstig advies voor het plaatsen van de zonnepanelen. Ik bevestigde de toelatingsbeslissing van het agentschap Onroerend Erfgoed. Mijn administratie diende in 2023 zes keer beroep in bij de deputatie van West-Vlaanderen tegen een omgevingsvergunning die de stad Brugge afleverde na ongunstig advies van Onroerend Erfgoed en drie beroepen bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen.
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Dank u, minister. Ik kan er maar één ding op zeggen: we zijn blijkbaar goed bezig. De stijging toont aan dat er vraag naar was, uiteraard.
U vond het misschien een beetje een vreemde vraag, die naar de premie op het plaatsen van zonnepanelen op beschermde panden. Dat kwam gewoon voort uit de bedenking die ik had dat er misschien fragielere materialen of andere materialen zijn bij die panden. Je hebt dan misschien gespecialiseerde firma’s nodig om dat te installeren op een dakconstructie van honderd jaar geleden. Anderzijds zijn dat natuurlijk materialen die al honderd jaar de tand des tijds doorstaan. Die zullen dus een zonnepaneel ook wel nog aankunnen.
Verder had ik geen vragen meer, dank u.
De vraag om uitleg is afgehandeld.