Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, federaal minister van Mobiliteit Gilkinet heeft een voorstel op tafel gelegd dat de binnenlandse luchtvaart ingrijpend zou kunnen veranderen. Hij beoogt een verbod op binnenlandse privévluchten in ons land. Gilkinet noemt de binnenlandse vluchten een ecologische en economische absurditeit, en tracht daarmee het gebruik van privéjets voor korte binnenlandse afstanden aan banden te leggen.
Indien dit voorstel wordt aangenomen, zal het niet alleen gevolgen hebben voor de manier waarop particulieren binnen België reizen, maar ook voor de luchthavens in Vlaanderen. Volgens De Tijd heeft de Vlaamse Regering zich in het verleden verzet tegen zo’n verbod, waarbij de Vlaamse Regering wees op mogelijke negatieve effecten voor de luchtvaartsector.
Met ruim 1800 ‘hop-on-hop-off’-vluchten die vorig jaar plaatsvonden in België en een stijgende trend in dat aantal, rijzen er vragen over hoe Vlaamse regionale luchthavens zoals Wevelgem, Oostende en Deurne de mogelijke impact van dit voorgestelde verbod zouden kunnen ervaren. Daarom had ik van u graag volgende zaken geweten.
Op welke manier hebt u overleg gehad met uw federale collega over een mogelijk verbod? Zijn er nu nog overlegmomenten gepland?
Welke initiatieven zult u nog nemen om dit verbod tegen te houden?
In hoeverre hebt u, minister, overleg gehad met belanghebbenden in de luchtvaartsector, met name met vertegenwoordigers van de Vlaamse luchthavens, om de mogelijke gevolgen van dit verbod te begrijpen?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel, mevrouw Fournier, voor uw vragen.
Misschien eerst voor alle duidelijkheid, ik denk dat het toch heel belangrijk is dat de federale overheid nog geen beslissing heeft genomen. We hebben in de pers wel kennis mogen nemen van het plan dat minister Gilkinet op tafel legde, maar gelukkig is er daaromtrent nog geen federale beslissing geweest.
U vraagt in welke mate daaromtrent overleg is geweest. In de eerste jaarhelft van 2023 is er een overleg geweest. Er zijn meerdere vergaderingen geweest tussen de verschillende kabinetten, en dat is dan het kabinet van minister Gilkinet, maar ook mijn kabinet en het kabinet van de minister-president en het kabinet van collega Demir.
We hebben ons daar ook altijd tegen verzet. In de tweede jaarhelft van 2023 is er geen overleg meer geweest. Ik denk dat de communicatie van minister Gilkinet dateerde van eind 2023, waarin hij meedeelde dat hij daarmee verder zou gaan.
Wij zijn alleszins zeker geen vragende partij en zullen ons daar ook tegen verzetten. Wij staan zelf natuurlijk ook nog altijd in nauw contact met de vertegenwoordigers van de luchtvaartsector, met de exploitanten, ook van de regionale luchthavens, maar uiteraard ook met Brussels Airport. En wij zien wel degelijk in dat er hier totaal geen draagvlak voor is en dat men daarbij eigenlijk ook de economische realiteit van de luchtvaartsector als dusdanig volledig ontkent, en dat men ook volledig ontkent dat de luchtvaartsector juist een sector is die heel fel de kaart trekt van innovatie, verduurzaming en decarbonisatie. Ik denk dat we dat allemaal zeker niet mogen weggooien.
Kortom, wij blijven erover waken dat deze beslissing niet wordt doorgevoerd, dat er geen dergelijk verbod op tafel wordt gelegd. Mocht men het verder willen doorduwen, dan zal uiteraard ook het overlegvervolg moeten gebeuren. En dan moeten ze ons als Vlaamse overheid zeker erkennen.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Dank u, minister. Het zal u niet verwonderen dat ik uw standpunt volledig volg. Het zou een beetje absurd zijn. Jullie hebben met de Vlaamse Regering nog maar net een visie uitgewerkt over de regionale luchthavens, en die zou nu totaal weerlegd worden door een beslissing van de federale minister.
Ik lees ook dat het aantal vluchten enorm gestegen is. In 2019 ging het om 55 procent van de vluchten binnen België, in 2022 was dat 71 procent van de privéjets. Er is dus wel een duidelijke vraag om dergelijke vluchten te doen. En collega's, ik wil toch nog eens melden dat dat niet over pleziervluchtjes gaat. Het gaat over economisch gerelateerde vluchten, die onze economie toch echt wel ten goede komen. Als ik dan lees dat minister Gilkinet letterlijk zegt dat het om een Europese primeur zou gaan als hij dat zou afschaffen, dan stel ik mij gewoon de vraag of wij nogmaals strenger moeten zijn dan de rest van Europa door dergelijke maatregel in te voeren.
De heer Bex heeft het woord.
Soms is het ook goed als een minister eens een duidelijke mening verkondigt. Misschien realiseer je het niet altijd, maar je hoort dan ook eens hoe anderen ertegenover staan. Collega Fournier, u hebt mij doen nadenken wanneer u zei dat een dergelijk verbod op een ingrijpende manier zou veranderen hoe mensen in België reizen. Ik ben dan echt benieuwd over welke mensen u het hebt, en of die mensen echt geen alternatieven hebben om zich over die zeer korte afstanden – want laat ons eerlijk zijn, Vlaanderen is een voorschoot groot, en België is niet veel groter – te verplaatsen.
Ja, ik vind dat een interessant en prikkelend idee, omdat we weten dat we met de huidige uitstoot echt met een probleem zitten. Als je dat probleem niet gaat tackelen op de plek waar dat het makkelijkst is, dan moet je dat doen waar het moeilijker is en je heel veel mensen op veel fundamentelere vrijheden gaat vragen om inspanningen te leveren. De vrijheid om u met een privéjet van een regionale luchthaven naar een andere regionale luchthaven te begeven om daar een ander vliegtuig te nemen, als een overheid geïnvesteerd heeft in een trein die aankomt onder de nationale luchthaven, dan vind ik dat misschien iets waar we toch over zouden kunnen nadenken.
Wat ik wel een terechte vraag vind – en ik dacht dat dat ook in het overleg aan bod was gekomen, minister –, is dat je niet alleen binnen de landsgrenzen moet kijken. Je kijkt beter ook een paar kilometer buiten de landsgrenzen om te vermijden dat mensen die luchthavens die net naast de landsgrenzen liggen gaan gebruiken. Anders missen we natuurlijk elk effect.
Nog over de decarbonisatie: het is niet omdat de elektriciteit in een luchthavengebouw op zonnepanelen wordt geleverd, dat het vliegtuig dat daar opstijgt of landt geen zware klimaatimpact kan hebben. Dat zijn een aantal bedenkingen. Ik denk niet dat we vandaag tot een besluit kunnen komen of we al dan niet voor het afschaffen van die vluchten zijn. Maar ik vind het alleszins een goede zaak dat minister Gilkinet dat debat durft aan te gaan, en ons verplicht om daar ook eens over na te denken.
De heer De Veuster heeft het woord.
Minister, ik hoop wel dat we hier tot een besluit kunnen komen, maar dat hoeft vandaag niet. Eerst en vooral bedankt voor de info en bedankt voor het antwoord. Het zal u ook niet verbazen dat dat ons wel pleziert. Er is geen overleg geweest. We hebben dat allemaal in de pers moeten vernemen. Dat is toch altijd wel gevaarlijk om zulke zaken daar te brengen. Ik heb u horen zeggen dat er geen draagvlak voor is en geen economische realiteit voor is. Ik sluit mij daarbij aan. Voordat collega Bex helemaal in een kramp schiet. (Opmerkingen van Stijn Bex)
Wij pleiten ook niet voor een reguliere verbinding tussen Deurne en Oostende, daar bestaan treinen voor. Maar er zijn een aantal zaken die ik zou willen weten. Hoeveel vluchten betreft het hier eigenlijk met een eenmalige beweging, en hoeveel gaan over een heen-en-terug? Hoeveel vluchten hadden voor een stuk een buitenlands voor- en natraject, want dat moet toch ook worden meegenomen? Mij lijkt het nog altijd veel properder om bijvoorbeeld voor een stuk Mallorca-Antwerpen-Oostende te vliegen, dan met twee vliegtuigen Mallorca-Oostende en Mallorca-Antwerpen te vliegen, maar ik weet dat ik daarin van mening zal verschillen met collega Bex.
Hoe vaak gaat dat over positioneringsvluchten door verhuurbedrijven van privéjets? Want dat gebeurt natuurlijk ook. En wat met drone- of helikoptervluchten? Ik hoor daar in de pers een teneur dat het allemaal over clichés van steenrijke zakenmannen, artiesten of voetballers zou gaan. Dat is natuurlijk niet het geval. Er gebeuren natuurlijk nog heel wat andere zaken. Voordat die zaken erin zouden komen, wil ik toch enige waakzaamheid prediken.
Minister, ik steun u ook wel wanneer u zegt dat we die vernieuwing niet moeten tegengaan. Want het is net bij die korteafstandsvluchten dat de technische vernieuwing voorop zal lopen op het vlak van minder vervuilende brandstoffen, efficiëntere en stillere motoren, maar ook elektrisch vliegen. Riskeren we hier niet de boot – of in dit geval de vlucht – te missen? Minister, hoe kijkt u naar dit alles?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel, collega’s, voor de bijkomende bedenkingen of vragen. De meningen verschillen. Ik hoor de heer Bex zeggen dat het een interessant en prikkelend idee is. Maar ik volg eerder het standpunt van de andere collega’s en klasseer dit als een groen verkiezingsidee dat weinig draagvlak en onderbouwing kent. We weten dat er ook op federaal vlak geen draagvlak is voor dit idee. Men heeft ook heel duidelijk gezegd dat men eerst met een economische impactanalyse moet komen van het idee dat hier zonder meer in de pers werd geponeerd.
Ik heb daarstraks al gezegd dat er in de eerste jaarhelft van 2023 regelmatig overleg over was. In de zomer 2023 viel dat volledig stil, en dan lezen we in december plots dat men bezig zou zijn aan een ontwerp-KB (koninklijk besluit). Alleszins is op de bezwaren die wij van Vlaamse zijde continu op tafel hebben gelegd, geen antwoord geboden. We zullen ons dan ook niet akkoord verklaren met dit ontwerp-KB.
Tegelijkertijd wil ik meegeven, dat is ook wat collega De Veuster zegt, dat we onze luchtvaartsector niet plots op dergelijke manier aan banden gaan leggen. Het risico op een enorme economische impact is groot, tegelijkertijd is het ook een rem op de innovatie in het hele verhaal van de luchtvaart.
U weet dat we volop bezig zijn met ViaVia waarin wij volop kiezen voor de verduurzaming van heel de transportsector. Daar zit ook een component in over de verduurzaming van de luchtvaartsector. Neem van mij aan, dat is echt niet alleen maar wat zonnepaneeltjes op een terminal plaatsen, nee, daar zit veel, veel meer achter. Ik wil toch wel meegeven dat wij zeker die vlucht niet mogen missen om volop in te zetten op innovatie, maar ook het belang van de economische hotspots die onze luchthavens zijn, mogen we niet uit het oog verliezen. Kortom, wij blijven ons vanuit Vlaanderen zeker verzetten tegen dit verbod. Ik denk dat de communicatie die daaromtrent wordt gevoerd, niet echt correct was. Wat dat betreft, denk ik niet dat er snel witte rook zal opgaan voor het voorstel zoals het initieel op tafel werd gelegd. Dank u.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Ik wilde gewoon nog eens vermelden, minister, dat er in dat persartikel van minister Gilkinet toch duidelijk gesteld werd dat er volgens Ecolo nog deze legislatuur een verbod komt. Ik zou toch vragen, minister, om bij de pinken te blijven.
De vraag om uitleg is afgehandeld.