Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Minister, ons land is sinds januari voor een half jaar voorzitter van de Raad van de Europese Unie. De Vlaamse overheid heeft zaterdag twee weken geleden een openingsevent georganiseerd in Mechelen: ‘Zie ons doen’. Ik had het graag live meegemaakt, maar goed. Daarover waren we dus nog even van gedachten aan het wisselen. Het was live te volgen op VRT MAX en VRT 1.
‘Slam poet’ Hind Eljadid heeft daar de show gestolen met een boodschap van solidariteit met de bevolking in Gaza. Dat werd vervolgd door een hele resem aan incidenten, andere artiesten die met vlaggen zwaaiden enzovoort. Dat was allemaal natuurlijk niet geprogrammeerd. Op het ogenblik dat de slam poet het podium beklom, werden de kijkers thuis geconfronteerd met een zwart scherm. Ook in de online uitzending die op VRT MAX beschikbaar is tot 2025, werd de betreffende passage verwijderd.
Mijn vraag is: wat is de reden daarvan? Minister, hoe komt het dat dit ook geknipt werd uit de online uitzending? Was het een beslissing uit eigen beweging? Dat is natuurlijk een logische vraag. Zijn er precedenten geweest? Volgt men een bepaald stramien? Wat is de reden?
Minister Dalle heeft het woord.
Ik heb me hiervoor laten inlichten bij VRT en bij ons Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken, gemeenzaam bekend als DKBUZA. Die hebben mij het volgende laten weten.
De afspraak tussen VRT en DKBUZA was dat de VRT het evenement van 6 januari zou capteren, integraal zou streamen op VRT MAX, en een compilatie, met muziek, in uitgesteld relais zou uitzenden op VRT 1.
De livestream op VRT MAX is tijdelijk onderbroken, zegt de VRT ons, nadat de stroomgenerator uitgeschakeld werd door sabotage. Toen alle systemen opnieuw werkten, is de livestream opnieuw opgestart.
Het is heel belangrijk om te benadrukken dat het niet de bedoeling is geweest, nooit, om de show integraal uit te zenden, behalve dan op de livestream. Normaal gezien zou de show tachtig minuten duren en de compilatie die nadien uitgezonden zou worden slechts 61 minuten. Er moesten dus keuzes gemaakt worden over die uiteindelijke uitzending. Op 7 december 2023 beslisten VRT en het Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken om onder meer de haiku’s niet op te nemen in de compilatie. De beslissing om die niet uit te zenden, werd dus reeds geruime tijd voor het evenement genomen en had dus ook niets te maken met wat er die dag is gebeurd. Het is dus eigenlijk geen integrale uitzending. Er was op voorhand beslist om dat specifieke stuk, waar de actie in voorkwam, niet uit te zenden.
Hind Eljadid bracht die avond een andere boodschap dan gepland. Dat weten we. In plaats van een haiku van Herman Van Rompuy bracht ze een protest rond Gaza. Haar interventie was net zoals de andere haiku’s en woordmomenten niet gepland in de compilatie. De interventie is dus niet geknipt uit de compilatie, maar was daarin sowieso niet voorzien. Het is sowieso belangrijk om die informatie van VRT en DKBUZA mee te geven.
Bij de samenstelling van de compilatie heeft de VRT zich precies gehouden aan wat voordien was afgesproken. Bijvoorbeeld – en dat illustreert dat het niet gaat om het knippen van de kwestieuze passages – werd het stuk waarin Laura Tesoro de Palestijnse vlag uit het publiek haalde en ermee zwaaide, er niet uit gehaald, omdat het op voorhand voorzien was dat het in de compilatie zou zitten. Daarmee neemt VRT heel bewust geen standpunt in in het hele conflict of in het incident.
VRT wenst te beklemtonen dat er volgens hen consequent volgens de afspraken gewerkt is, voor zover dat natuurlijk door de omstandigheden ter plekke mogelijk was.
Dank u wel voor die verduidelijking. Door het zwarte scherm, en achteraf de compilatie, kon er een indruk ontstaan – en zo is het ook in een aantal krantenartikels weergegeven – dat het een heel bewuste keuze was om een bepaald deel niet uit te zenden. Het is jammer, mocht het nu wel of niet een haiku zijn geweest, dat de haiku’s van Herman Van Rompuy de compilatie nooit zouden hebben gehaald. (Lacht)
Je kunt er in ieder geval niet omheen dat er twee elementen belangrijk zijn. Ten eerste moet VRT duidelijkheid scheppen dat het geen precedent en geen redactionele keuze is, dat men neutraal is gebleven en dat er echt op voorhand afspraken rond die compilatie waren. Ten tweede is er dat problematische element van de sabotage. Men moet ook geweten hebben waar die stroomgenerator stond. Dan lijkt me misschien dat de verkeerde persoon achter slot en grendel is gegaan voor een aantal uren. Het is ook wel duidelijk dat zo’n livestream kwetsbaar is. Wat in tweede instantie op het nieuws is gekomen, die onderbreking om heel andere redenen, roept wel heel wat vragen op.
Eigenlijk heb ik niet veel extra vragen. Ik hoorde heel veel verschillende zaken. Het was echt een kwestie van duidelijkheid te krijgen, omdat ik wel van mening ben – en ik heb volgende week ook een vraag aan minister Jambon daarover – dat je allerlei uitingen van cultuur ongepast kunt vinden, maar dat er natuurlijk nog altijd de vrijemeningsuiting is van een persoon om iets wel of niet te brengen.
Maar dat de VRT in dezen zeer neutraal gebleven is, en op voorhand afspraken had gemaakt, is, denk ik, wel belangrijk voor de wereld om te weten.
Ik ben toch benieuwd naar die haiku’s. Ik zal ze aan Herman zelf vragen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.