Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Het eerste punt op onze agenda zijn twee samengevoegde vragen: van mevrouw Segers en van de heer Brusselmans. De heer Brusselmans is verontschuldigd wegens ziekte, maar ik heb van de minister-president vernomen dat hij de vragen van de heer Brusselmans toch ook zal meenemen in zijn antwoord.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Voorzitter, ik was bereid om de vraag nog eens uit te stellen, maar ze werd al eens uitgesteld. En ondertussen heeft ze heel wat debat teweeggebracht in de Oostendse gemeenteraad.
Na lang speculeren lijkt de kogel door de kerk: Mu.ZEE verhuist van de Romestraat in Oostende naar het Thermae Palace aan de dijk. Dat kondigde het Oostendse stadsbestuur voor kerst aan, en het past in het plan van het stadsbestuur om het Thermae Palace en de Koninklijke Gaanderijen in Oostende te redden. Het stadsbestuur van Oostende verwacht dat Mu.ZEE binnen vijf jaar in het Thermae zal kunnen intrekken. Naast Mu.ZEE komt er ook, na de renovatie van het huidige hotel, een vijfsterrenhotel, samen met een wellnesscentrum en een heleboel appartementen aan de voortuin.
Dit nieuws komt er nadat de Vlaamse Regering al had beslist om het huidige gebouw van Mu.ZEE in de Romestraat grondig te renoveren. Minister-president, voor die renovatie hebt u ook middelen vrijgemaakt. Bovendien is er nog onduidelijkheid waar de uitgebreide en waardevolle collectie van Mu.ZEE zal moeten huizen, aangezien we nu al weten dat daar in het Thermae onvoldoende plaats voor zal zijn, laat staan voor het depot. Dat hebt u ook al eens eerder geantwoord. U hebt toen gezegd dat u niet weet of er überhaupt plaats zal zijn voor een depot.
Minister-president, was u betrokken bij de onderhandelingen die de stad Oostende voerde met de bouwpromotor van de familie Vanmoerkerke over de plaats en de rol van het museum in de verbouwingsplannen van het hotel Thermae Palace? Hebt u zicht op de afspraken die concreet werden gemaakt in verband met deze overeenkomst?
Zijn de raad van bestuur en de directie van Mu.ZEE betrokken geweest bij de beslissing tot een verhuizing?
U hebt tijdens de laatste begrotingsbesprekingen uw bezorgdheid geuit over de opslag van de grote en waardevolle collectie. Wat zal er, als het plan doorgaat, gebeuren met de tentoongestelde collectie en het depot van Mu.ZEE, aangezien u aangaf dat er in het Thermae Palace geen depotruimte is? Kunt u verzekeren dat de collectie überhaupt in West-Vlaanderen blijft?
Hoe rijmt deze beslissing tot verhuizen met de reeds genomen beslissing om het pand in de Romestraat, de vroegere coöperatieve, volledig te renoveren vanaf 2024? Waar zal Mu.ZEE huizen tijdens de grote renovatie van het gebouw in de Romestraat? We verwachten dat Mu.ZEE pas binnen vijf jaar zal kunnen verhuizen naar het Thermae Palace, mocht dat doorgaan.
Hoe ziet u de toekomst van het gebouw in de Romestraat, een gebouw dat volledig eigendom is van Vlaanderen, waar de Vlaamse overheid tijdens een eerste grondige renovatie een groot bedrag in heeft geïnvesteerd en waarin zij nu opnieuw substantieel veel middelen heeft geïnvesteerd? Het gaat over het museum, zowel het gebouw als de collectie.
In 2022 was er mogelijk sprake van een fusie tussen het Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen (M HKA), het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) en Mu.ZEE. U hebt tijdens de begrotingsbesprekingen aangegeven dat deze piste voorlopig on hold wordt gezet. Dat werd later bevestigd tijdens de hoorzitting met de directeur van het KMSKA. Ook zij heeft dat bevestigd. Is die piste helemaal van de baan?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Collega’s, mijn beste wensen. Ik wens jullie een heel aangenaam en cultureel jaar. Ook op alle andere vlakken zal het voor sommigen aangenaam zijn, en voor anderen wat minder, maar we zullen wel zien. Geniet er in ieder geval van.
Ik zal de antwoorden van de heer Brusselmans ook meenemen, maar eerst beantwoord ik de vragen van mevrouw Segers.
Ik ben niet rechtstreeks betrokken bij de concrete gesprekken over dit bijzondere bouwproject. De stad Oostende werkt hiervoor samen met Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV). De Vlaamse Regering nam, met uitzondering van de 10 miljoen euro vanuit Onroerend Erfgoed voor de gevelrestauratie, tot nu toe nog geen formele engagementen.
De voorzitter van het bestuursorgaan is schepen van Cultuur in Oostende. Noch het bestuursorgaan en de directie, noch de Vlaamse Regering namen een formele beslissing in dit dossier.
Indien Mu.ZEE effectief naar het Thermae Palace verhuist, zal het museum als collectiebeherende instelling een oplossing moeten zoeken voor het depot. De huur van een extern depot of de bouw van een nieuw depot is dan noodzakelijk, gezien de grote omvang van de collectie. Daarbij moet gekeken worden naar de best mogelijke verhouding tussen kosten, baten en eventuele convergenties met andere instellingen die nood hebben aan depotruimte.
In dezen speelt vooral de timing een cruciale rol. De Vlaamse overheid werkte de voorbije jaren intensief aan de voorbereidingen van de renovatie van het publieke deel van het museumgebouw in de Romestraat. Het aanbestedingsdossier ligt klaar. De werken starten in maart 2025. Het museum zal dan voor drie jaar voor het publiek sluiten. Dit betreft in hoofdzaak investeringen die niet meer kunnen worden uitgesteld, onder andere technieken die end-of-life zijn en veiligheidsmaatregelen. Ook wanneer Mu.ZEE zou verhuizen naar Thermae Palace, zouden die investeringen nodig geweest zijn in de tussentijd. De omvang en de complexiteit van het project op die site en de ervaring met gelijkaardige projecten noopt ons ertoe om ervan uit te gaan dat Mu.ZEE nog enige tijd in de Romestraat zal resideren.
U vraagt waar Mu.ZEE tijdens de werken zal huizen. De backoffice van het museum kan tijdens de renovatie in de andere delen van het gebouw blijven werken. Mu.ZEE plant een publieksprogramma extra muros tijdens deze periode. Zo zal het gerenoveerde Permekemuseum, dat Mu.ZEE ook uitbaat, weer open zijn. Ook de collectie zal veilig bewaard worden.
Dan is er een vraag gesteld over de toekomst van het gebouw in de Romestraat. De Vlaamse overheid is pas sinds de afslanking van de provincies in 2018 eigenaar van het gebouw van Mu.ZEE. De overheid bracht sinds dat moment de grote infrastructurele noden in kaart en werkte een doordacht renovatieplan uit. Het zal pas in 2024 zijn dat we de eerste grote middelen investeren in het gebouw. In 2021 kwam het museum zelf met een hernieuwde scenografische opstelling, die het met beperkte eigen middelen opstelde. Dat was voor alle duidelijkheid geen grondige renovatie. Dat was bij wijze van spreken een herschikking.
Indien Mu.ZEE verhuist naar het Thermae Palace, dan kan overwogen worden de site in de Romestraat te gelde te maken om investeringsmiddelen te genereren voor het Thermae Palace en tegelijk nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken voor de Oostendenaar in de Romestraat.
Een eventuele verhuizing van Mu.ZEE heeft geen enkele band met de fusie. Ik heb gezegd dat het on hold staat en blijf staan. Of het museum nu in de Romestraat of het Thermae Palace zit, heeft daar conceptueel niets mee te maken.
Dan ga ik over naar de vragen van de heer Brusselmans. De eerste vraag was of ik op de hoogte was van het feit dat de raad van bestuur van Mu.ZEE niet betrokken was bij de beslissing tot verhuizing van Mu.ZEE naar Thermae Palace. Ik ben mij bewust van het feit dat het bestuursorgaan in dit dossier nog geen beslissing kon nemen. Ik steek zelf veel energie in een open en transparante communicatie met het management van Mu.ZEE. Zoals daarnet geantwoord op een eerdere vraag van mevrouw Segers, ben ik geen formeel betrokken partij bij de projectvennootschap die aangekondigd werd.
De heer Brusselmans vroeg ook welke houding de regeringscommissaris heeft aangenomen, maar het bestuursorgaan van Mu.ZEE heeft geen officiële regeringscommissaris.
De heer Brusselmans vroeg ook of er kon worden overgegaan tot het nemen van een dergelijke belangrijke beslissing zonder de uitdrukkelijke goedkeuring van de raad van bestuur. Een bestuursorgaan is mijns inziens nog steeds verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van een organisatie. Het bestuur zou de strategische richting van het museum moeten bepalen. Ik heb het ook bij de begrotingsgesprekken gezegd: ik vind de optie Thermae Palace een interessante, te onderzoeken optie. We hebben daar nog geen formele beslissingen in genomen, dus wij moeten met de stad Oostende gaan onderhandelen. Ik weet ook niet wat ze met de aannemer hebben afgesproken.
Eigenlijk is daar in Oostende een optie genomen en moet dat nu met ons verder bekeken worden. Ik herhaal dat ik het een interessante optie vind, maar bij mij is de beslissing in ieder geval nog niet genomen. De optie is wel interessant genoeg om te onderzoeken.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Dank u voor uw antwoord. Dat is alvast duidelijk. Ik hoor toch dat de restauratie en de sluiting, gedurende drie jaar vanaf 2025, goed wordt voorbereid door de directie, waarvoor een pluim. De backoffice blijft, en extra muros zal er met het Permekemuseum worden samengewerkt om de collectie nog een stukje te kunnen tentoonstellen.
Ik had begrepen tijdens de begrotingsbesprekingen dat u eigenlijk geen voorstander was van een verhuizing naar het Thermae Palace. Nu bevestigt u van wel. U zegt dat het interessant is en nog niet beslist. Ik denk dat er wel veel vragen over te stellen zijn. Voor mij is dit enerzijds gewoon verkiezingspraat van een burgemeester van Oostende om dit voorbarig aan te kondigen, en anderzijds lijkt cultuur hier alweer als een glijmiddel te worden gebruikt voor grote projectontwikkelaars. In Oostende is er heel veel protest, niet tegen de renovatie van het hotel, maar wel tegen de bouw van een appartementsblok dat tien verdiepingen hoog zal worden. Daar is heel veel protest tegen. Het lijkt mij een beetje dat het museum daarvoor wordt gebruikt.
Inhoudelijk wat de verhuizing betreft – dat geeft u zelf aan –, is ook het depot een probleem. Wat gaan we doen met het depot? Het lijkt me zelfs niet mogelijk om in de hele gaanderijen de volledige collectie van Mu.ZEE tentoon te stellen. Er zal een selectie moeten gebeuren. En, natuurlijk, een museum is ook een wetenschappelijke instelling. De vraag zal maar zijn of in die vitrine – want dat wordt het dan een beetje in de gaanderijen – de volledige museumwerking zal kunnen blijven. En het is heel jammer te horen dat Mu.ZEE zelf, zoals ik heb vernomen, totaal niet betrokken is geweest bij die plannen, en het ook allemaal zelf uit de pers heeft moeten vernemen.
Minister-president, ik wil u oproepen om aan de tafel te gaan zitten met Oostende. Neem een beslissing in het belang van de collectie, van het museum, van Vlaanderen – en niet van Oostende.
Mevrouw D’Hose heeft het woord.
Dank u wel, voorzitter. Ik zou de collega’s eerst een gelukkig nieuwjaar willen wensen, en dan wil ik ook wel bedanken voor de vraag.
Ik denk dat het belangrijk is om mee te geven dat de mensen van Mu.ZEE absoluut openstaan voor scenario’s op lange termijn – ik heb al eens met hen gepraat. Het Thermae Palace of, waarom niet, een combinatie van de Romestraat en het Thermae Palace. Momenteel worden er daar infrastructuurwerken gedaan die absoluut nodig zijn. Het zou gek zijn om dat volledig te verplaatsen. Ik denk dat het noodzakelijk is om het dossier in zijn volledigheid te gaan documenteren, vanuit de museologische vereisten – zoals u zegt, mevrouw Segers, er is nood aan een depot – en natuurlijk met het oog op een correcte inschatting van de impact, vooral de financiële impact op de recurrente museumwerking.
Ik denk dat het ook belangrijk is om voor ogen te houden dat de potentiële nieuwe scenario’s grotere jaarbudgetten zullen vragen. Ik heb soms een beetje de indruk dat Oostende heel veel vooruitgaat. Ik denk dat we daar ook wel financiële engagementen vanuit Vlaanderen tegenover kunnen plaatsen.
Misschien is het een idee, minister-president, om een projectmanager aan te wijzen, iemand die in kaart brengt wat er ligt, wat de noden zijn, iemand die daar een volledig zicht op kan geven en die ons, als Vlaanderen, raad en inzicht kan geven. Natuurlijk ligt de uiteindelijke beslissing rond de gebouwen bij Vlaanderen, want dat is de eigenaar van de Romestraat. Dat is ook belangrijk om in ogenschouw te nemen.
Dit zijn de visies vanuit onze fractie.
Mevrouw Coudyser heeft het woord.
Die piste is op lange termijn zeker het onderzoeken waard. De ligging is op de toeristisch-recreatieve as. De Romestraat is dat misschien iets minder. Anderzijds moet je toeristen ook spreiden in tijd en ruimte. In dat opzicht kan de Romestraat dan weer interessant zijn. Ik vind vooral, zeker nu we weten dat die piste mogelijk op tafel kan liggen, dat we grondig onderzoek moeten doen naar alle facetten die de voors en tegens kunnen vormen, om dan, eenmaal we de knoop moeten doorhakken, klaar te zijn met die oefening – en dan kijk ik toch ook wel een beetje naar de timing, wanneer men wil beslissen wat er nu precies zal gebeuren in de Venetiaanse Gaanderijen en in heel dat concept. Dan moeten we op basis van alle gegevens de juiste beslissing kunnen nemen, een beslissing die vooral voor het museum belangrijk en goed is.
Minister-president, ik werd getriggerd door de vraag omdat de huidige situatie van Mu.ZEE niet goed is. We weten dat er een stevige renovatie moet gebeuren. Maar dan is de vraag of na de renovatie de museumfunctie erop verbeterd zal zijn. Kan die functie worden gegarandeerd? Op dit moment is dat een vraagteken. Het depot bevindt zich onder het zeewaterniveau, zo heb ik begrepen van de collega’s in Oostende. De toekomst, de beste oplossing, is dan effectief het Thermae Palace. Is dat dan de win-win?
De bedoeling moet zijn om de museale functie te kunnen garanderen en ook te verbeteren, zowel wat het depot betreft als wat de publieke ruimte betreft. Mijn vraag gaat niet zozeer over een procesbegeleider et cetera, maar over welke timing we hier spreken om de knoop door te hakken. Voor de langetermijnoplossingen is er op korte termijn een antwoord nodig. Het feit dat de huidige situatie niet meer houdbaar is, maakt dit dringend. Mu.ZEE botst in het huidige gebouw tegen de limieten aan. Dat is toch de reden waarom er werd gepraat over alternatieven en over het Thermae Palace. De vraag rijst wat er moet gebeuren en tegen wanneer de knoop moet worden doorgehakt omdat het niet langer houdbaar is om het zo te houden. Dat is belangrijk voor Mu.ZEE en voor de werking van Mu.ZEE.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Collega’s, ik denk dat we het allemaal eens zijn. Dit is een opportuniteit die het onderzoeken waard is. U zegt dat u geen voorstander was. Ik was ook geen tegenstander. Ik neem op dit moment een neutrale positie in. Ik vind de opportuniteit interessant genoeg om te onderzoeken. Maar het moet worden onderzocht. We moeten dat snel doen. Oostende zal ook snel willen weten of ze daar met dat project kunnen doorgaan. Ik neem aan dat het voor Oostende belangrijk is of Mu.ZEE al dan niet die hele vleugel inneemt. Intuïtief denk ik dat het daar voor de museale functie, de expositiefunctie, interessanter is dan in de Romestraat. Wie Oostende zegt, zegt Thermae Palace, bij wijze van spreken. Maar voldoet het aan de noden? Is het voldoende ruim genoeg? Dat zijn allemaal terechte vragen die hier naar boven komen en waar ik op dit moment geen antwoord op heb. Dat moet onderzocht worden. Ik heb willen aangeven dat ik het interessant genoeg vind om het te onderzoeken, maar dan met een zeer open vizier en zonder voorafnames.
Wat de timing betreft, denk ik dat we dat snel moeten doen. Ik wil dat onderzoek deze legislatuur nog afronden.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Ik denk ook dat we het ermee eens zijn. Het grote principe moet zijn dat de al dan niet tijdelijke verhuizing in het belang van het museum en van Vlaanderen moet zijn, en niet van Oostende of van electorale belangen of de belangen van de projectontwikkelaar.
Minister-president, ik vind het goed dat u zegt dat we het dringend moeten onderzoeken want, inderdaad, als het in 2025 wordt gesloten, moet er tegen dan wel een oplossing zijn. Ik zal uitkijken naar dat onderzoek. Wij zullen u vragen om ons daarvan op de hoogte te houden.
Mijn gevoel zegt dat het daar wat klein is. Er is inderdaad een grote zichtbaarheid voor het museum. Ik weet niet of de hele collectie, de hele werking en het depot daarin kunnen. Dat zijn allemaal belangrijke vragen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.