Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vraag om uitleg over het incident waarbij een meisje gekneld zat tussen de deuren van een bus
Verslag
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Minister, ik denk dat we met velen de hallucinante beelden gezien hebben. Op dinsdag 5 december is een 16-jarig meisje met haar been geklemd geraakt op de bus toen ze opstapte op een bus van Kampenhout naar Keerbergen. Die bus is dan vertrokken, waarop het meisje langs de buitenkant van de bus voor 4 kilometer is meegesleept. Aangezien de deur toch niet volledig toe was, heeft ze zich toch nog langs de binnenkant kunnen vasthouden, terwijl de bus toch aan een zekere snelheid verder is gereden. Het ging over een bus van een onderaannemer van De Lijn.
In een eerste reactie konden we lezen dat De Lijn uiteraard zeer verveeld was met het incident, en een onderzoek ging openen. Ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat dat soort incidenten eigenlijk niet zou mogen gebeuren. Ze zijn zeker zeer traumatisch voor degene die ze ondergaat. Al bij al is het hier goed afgelopen. Ik heb ook gelezen dat de deuren van De Lijn normaal gezien uitgerust moeten zijn met een veiligheidssysteem dat zou moeten beletten dat zo’n incident zou kunnen gebeuren. Ik denk dat het vooral belangrijk is dat we moeten vermijden dat zulke incidenten zich in de toekomst nog zouden kunnen herhalen.
Gisteren hebben we via de pers kunnen vernemen dat de gemeente een overleg heeft gehad met de politie en De Lijn, en dat er een aantal maatregelen worden genomen met camera’s en stewards op de bussen.
Ik had een paar vragen aan u.
Wat is uw reactie op het incident?
Hebt u ondertussen al duidelijkheid gekregen van De Lijn over de omstandigheden? Hoe is dat kunnen gebeuren?
Zijn er al conclusies van het onderzoek dat De Lijn zelf heeft geopend?
Welke maatregelen moeten er worden genomen om dergelijke incidenten in de toekomst te kunnen vermijden?
De heer Verheyden heeft het woord.
Collega’s, minister, het leek bijna een fragment uit een James Bondfilm, maar niets is minder waar. Wat het 16-jarige meisje Femke overkwam, tart alle verbeelding. Toen ze een schoolbus van Kampenhout naar Keerbergen wilde nemen, raakte ze gekneld tussen de deuren. Ze kreeg nog net haar been op die overvolle bus toen plots de deuren sloten. Ze heeft zich nog net aan de binnenkant van de deur en aan haar boekentas kunnen vasthouden. 4 kilometer lang heeft ze zo aan de buitenkant van de bus gehangen. De panikerende kinderen op de bus hebben geschreeuwd om te stoppen, maar de chauffeur reed zelfs nog een halte voorbij. Pas 4 kilometer later kwam hij tot stilstand. Heel die afstand heeft Femke zich aan die deur moeten vastklampen. Gelukkig heeft ze er geen verwondingen aan overgehouden, ze kwam ervan af met een beetje pijn aan haar been.
De Lijn neemt het incident terecht heel ernstig. Men start een onderzoek. De bus was, zoals gezegd, van een onderaannemer. De Lijn trachtte dan natuurlijk uit te vissen wat er gebeurd is. Wat echter opvalt, is dat de buschauffeur de dag nadien een dagje vakantie had. Men had hem dus nog geen vragen kunnen stellen. Blijkbaar sleept de problematiek van overvolle bussen al lang aan op die lijn. Door extra bussen tijdens de coronacrisis was de toestand er even beter, maar ondertussen behoort dat tot het verleden.
Minister, hebt u al meer toelichting gekregen van De Lijn? Zo ja, wat is dan de verklaring waar het met die deuren van die bus fout is gelopen?
Welke maatregelen kunt u nog nemen om te voorkomen dat dergelijke incidenten zich in de toekomst nog voordoen?
Met welk veiligheidssysteem zijn die bussen uitgerust om te voorkomen dat mensen tussen de busdeuren geklemd geraken?
Hoe is het mogelijk dat die chauffeur niet is ingegaan op de paniekreacties van de passagiers? Dat is toch eigenlijk onbegrijpelijk?
Zoals gezegd tilt De Lijn zwaar aan de zaak, maar toch ondervroeg men die chauffeur niet meteen wegens een dag vakantie. Ook op de indiening van het klachtenformulier door de moeder van het meisje kwam er niet meteen een reactie. Bent u van mening, minister, dat dat dan een goed staaltje van klantvriendelijkheid is, zeker bij zo’n ernstig incident als dit?
Minister Peeters heeft het woord.
Collega’s, net zoals jullie was ik ook geschrokken van het beeld dat ik daar plots in de krant te zien kreeg: een meisje van 16 jaar dat 4 kilometer meegesleurd zou zijn. Mijn communicatiecel had ook al via social media het beeld gezien, en zij hebben dan ook onmiddellijk contact opgenomen met de woordvoerders van De Lijn.
Vorige week vrijdag hebben wij daaromtrent ook een gesprek gehad met de mensen van De Lijn op mijn kabinet, en ook daar gaf De Lijn onmiddellijk aan dat dat een zeer spijtig en uiteraard ook een onaanvaardbaar voorval was. Het is inderdaad gebeurd bij een onderaannemer, bij een exploitant van De Lijn, maar dit is natuurlijk een heel negatief verhaal en geeft een heel negatief beeld rond de dienstverlening van De Lijn. Maar de pachter en zeker ook De Lijn beamen dat ze enorm geschrokken zijn van dat beeld. In de media was er sprake van 4 kilometer. Men heeft uiteraard ook een en ander onderzocht, en ik kan u maar de informatie meegeven die ik heb gekregen. Uit het onderzoek via gps is gebleken dat het ging over 300 meter. Of het nu gaat over 300 meter of niet, zelfs 1 meter is te ver. Dit is sowieso een onaanvaardbaar beeld, en zulke situaties mogen niet gebeuren.
Mevrouw Robeyns, u vraagt terecht of er geen beveiligingssysteem is. Ja, er is een beveiligingssysteem, en ook op deze bus was er een beveiligingssysteem, maar dat heeft niet gewerkt. Men geeft tegelijkertijd ook nog aan dat het incident gebeurde tijdens een zeer drukke spits. Het was een gelede bus, het was in de ochtendspits en het was ook nog donker in het achterste deel van de bus. Naar men mij zegt, had de chauffeur zelf helemaal niet door wat er zich afspeelde in dat achterste deel van de bus. Na 300 meter is hij gestopt en heeft hij een halve minuut stilgestaan. Hij geeft ook aan dat hij niet sneller zou hebben gereden dan 36 kilometer per uur maar, opnieuw, dat praat dat natuurlijk allemaal niet goed. Het zou ook niet kloppen dat er nog een halte zou zijn voorbijgereden. Dat is de informatie die men mij geeft.
Men zegt ook dat het een chauffeur is met een onberispelijke staat van dienst en, opnieuw, dat hij totaal niet doorhad wat er zich heeft afgespeeld. De Lijn zelf werd pas woensdagochtend op de hoogte gebracht van het feit en heeft er ook kennis van genomen via de media. De chauffeur had de dag nadien een dag vakantie en kon pas later gehoord worden, maar hij was, naar het schijnt, ook heel erg onder de indruk, wellicht ook door die hele media-aandacht.
De deuren van een bus zijn beveiligd tegen sluiten wanneer er zich iets tussen de deuren bevindt. Dan moet het sluiten blokkeren. Waarom heeft die beveiliging niet gewerkt? De exploitant heeft laten weten dat hij de bus naar een externe garage heeft gebracht om te onderzoeken wat daar fout gelopen is. Intussen is bij een doorgedreven technische controle gebleken dat er een instelling verkeerd stond, waardoor de beveiliging niet gewerkt heeft. Dit issue kon bij de controle meteen worden verholpen. De Lijn heeft intussen alle soortgelijke types van bussen er meteen op laten controleren, om te kijken of dit een alleenstaand geval was dan wel of het ook bij andere voertuigen het geval is. Daarna is er nog een overleg geweest met de gemeente, zoals u zelf aanhaalt, en zijn er ook afspraken gemaakt, onder meer om op korte termijn de lijncontroleurs te laten meerijden op diezelfde lijn.
Omdat de chauffeur niet doorhad wat er zich had afgespeeld, heeft hij de dispatching van De Lijn niet onmiddellijk verwittigd. De Lijn werd pas woensdagochtend op de hoogte gesteld, onder meer na de mediaberichtgeving. De Lijn kon dus ook niet onmiddellijk reageren op de klacht die was ingediend, want ze was op dat ogenblik nog niet op de hoogte van de feiten. Dat geldt ook voor de leidinggevende van de chauffeur zelf, dus van de onderaannemer. Die heeft op vraag van De Lijn de chauffeur onmiddellijk gecontacteerd om zijn relaas te horen en de chauffeur, die de dag nadien vakantie had, was niet onmiddellijk bereikbaar. Daarmee is er wat tijd overheen gegaan.
Ik hoop alleszins dat we dergelijke taferelen en feiten niet meer hoeven te zien. Er zijn misschien een aantal verzachtende omstandigheden, zoals die overdreven ochtendspits, maar laat ons hopen dat dergelijke feiten niet meer gebeuren en dat we dergelijke beelden zeker niet meer hoeven te zien.
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Dank u, minister, voor de bijkomende verduidelijkingen. Ik denk dat als je zo’n incident als slachtoffer meemaakt, het zo traumatisch is dat een halve seconde waarschijnlijk tien minuten duurt en 100 meter waarschijnlijk een kilometer lijkt. In die zin kan ik me perfect voorstellen dat het misschien maar 300 meter, was maar het zou eigenlijk geen enkele meter mogen geweest zijn. Ik twijfel er niet aan dat die chauffeur zeker niet doorgereden zou zijn als hij het geweten had. Ik denk dat het goed is dat de oorzaak, namelijk het technisch defect van de bus, vastgesteld is en dat ineens preventief alle andere bussen van hetzelfde type zijn gecontroleerd.
De andere oorzaak, minister, zijn natuurlijk de overvolle bussen. Dat is ook iets waar we niet onderuit kunnen. Het is natuurlijk omdat die bussen waarschijnlijk overvol zaten dat dat meisje daar eigenlijk niet meer goed opgeraakte, veronderstel ik, dat ze daartussen is geklemd. Het is dan natuurlijk spijtig dat er altijd dat soort van incidenten – dit is natuurlijk een extreem incident – moeten gebeuren vooraleer er dan maatregelen worden genomen zoals extra toezicht en de extra controles die hier nu zijn aangekondigd. Als ik het goed begrijp, neemt iedereen dit incident ernstig en zal niemand die beelden ooit nog opnieuw willen zien.
De heer Verheyden heeft het woord.
Dank u, minister, voor uw toelichting. Net zoals collega Robeyns ben ik er ook van overtuigd dat die chauffeur dat natuurlijk niet opzettelijk heeft gedaan. Ik denk dat er ook wel wat verzachtende omstandigheden zijn en een samenloop van omstandigheden: een technisch defect, ochtendspits, druk. Ik begrijp dat wel. 300 meter is gelukkig al een heel ander verhaal dan 4 kilometer, maar die 300 meter is inderdaad onaanvaardbaar.
Het is goed dat De Lijn meteen al die bussen gecontroleerd heeft en gecontroleerd heeft of die veiligheidssystemen werken. Het brengt ons natuurlijk ook wel bij het probleem van de overvolle bussen. Gelukkig zijn die er nog, zouden we kunnen zeggen. Er zijn er veel waar geen volk op zit, maar er zijn er blijkbaar ook die overvol zitten. Blijkbaar was dit een probleem dat al langer is aangekaart bij die vervoerregio, en volgens de burgemeester van Kampenhout heeft men dat juist op de dag dat dat incident gebeurd is, nogmaals aangekaart. Men vreesde daar al langer dat er incidenten zouden gebeuren.
Mijn vraag is hoe het komt dat er dan op de vraag vanuit de vervoerregio om sneller meer bussen op die lijn in te zetten, zeker tijdens de spits, niet is gereageerd. Als dat probleem al zo lang aansleept, hadden we toch mogen verwachten dat daar al veel langer op ingespeeld was.
De heer Bex heeft het woord.
Het is inderdaad een schokkend incident, en het is goed dat er onmiddellijk wordt gekeken naar wat er werkelijk is gebeurd, dat we die verduidelijking krijgen, maar ook dat er onmiddellijk een aantal maatregelen worden genomen. Minister, ik denk dat we toch inderdaad moeten gaan kijken naar wat wellicht de hoofdoorzaak van dit incident is, en dat is dat al geruime tijd door de burgemeester van Kampenhout werd gezegd dat die bussen veel te vol zitten en dat dat niet opgelost geraakt.
Is er daar ook al onderzoek naar gedaan? Wat is daaruit gebleken? Heeft men ook al extra bussen ingelegd om te vermijden dat jongeren daar in de spits nog altijd op een overvolle bus moeten stappen? Dat is toch iets dat we absoluut moeten proberen te vermijden als we dit verhaal horen. Of het nu 4 kilometer of 300 meter was, zulke dingen mogen gewoon niet gebeuren.
Minister Peeters heeft het woord.
Ik kan niet ingaan op insinuaties dat daar heel dringend extra bussen moesten komen. Ik kan alleen maar verwijzen naar het hele verhaal rond basisbereikbaarheid. Waar de vraag groot is, moeten we het aanbod verruimen. Dat is waar we juist op gaan inzetten.
Je kunt je ook de vraag stellen waarom er niet sneller gereageerd wordt. 300 meter is natuurlijk nog lang als je meegesleurd wordt. Waarom werd niet veel sneller ingegrepen door de andere medereizigers? Het was een gelede bus, het was donker, het was in de spitsuren. Die buschauffeur kan natuurlijk ook niet onmiddellijk stoppen. Ik denk dat het een en-enverhaal is van omstandigheden. Maar men heeft samengezeten met de gemeente, men heeft nu specifiek op vraag van de gemeente daar meer lijncontroleurs op ingezet.
Ik heb niet onmiddellijk de vraag gehad of daar twee gelede bussen moeten rondrijden. Ik denk dat dat toen niet aan de orde was. Op die insinuaties kan ik niet ingaan, maar waar de vraag groot is, moeten we het aanbod verruimen, en dat is wat we met basisbereikbaarheid gaan doen.
De heer Verheyden heeft het woord.
Inderdaad, waar de vraag het hoogst is, moet er meer aanbod komen. Dat klopt, minister, maar het sleept blijkbaar al vrij lang aan, en dat betekent toch dat er in de communicatie iets scheefloopt. Als die problemen al voor corona bekend waren – we zijn nu twee, drie jaar later, en die problemen slepen nog aan –, klopt er toch iets niet met die basisbereikbaarheid.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.