Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Europa wilde de veiligheid van motorrijders verhogen. Daar kon op verschillende manieren voor gezorgd worden, bijvoorbeeld door verbeteringen aan te brengen aan infrastructuur, of door in extra opleidingen te voorzien.
België koos ervoor om hieraan tegemoet te komen door motorfietsen te onderwerpen aan een technische controle. Sinds begin dit jaar moeten motorfietsen in Vlaanderen technisch gekeurd worden op hun veiligheid, milieu- en geluidsimpact bij tweedehandsverkoop of na een ongeval. Naar verwachting zouden er jaarlijks ongeveer 30.000 keuringen voor verkoop en zo’n tweehonderd keuringen na een ongeval plaatsvinden.
Uit cijfers die ik opvroeg in een schriftelijke vraag van 13 juni, blijkt dat in de eerste helft van 2023 in totaal 10.546 tweedehandsmotors werden gekeurd. We zien ook dat hoe mooier het weer is, hoe meer er gekeurd worden voor verkoop. Van deze gekeurde tweedehandsmotors werden er 2545, of 24 procent, afgekeurd. 18 procent moest binnen 15 dagen herkeurd worden, 6 procent binnen drie maanden en 1 procent van de motorfietsen werd onmiddellijk verboden tot het verkeer.
Meer dan de helft, dus 1353, van de afgekeurde tweedehandsmotors werd afgekeurd vanwege slecht afgestelde dimlichten. Andere veel voorkomende gebreken zijn een beschadigde of ontbrekende achterreflector. Zo waren er 437 afgekeurd. Daarnaast werden er nog 379 afgekeurd vanwege een ontbrekend origineel goedkeuringscertificaat, een ontbrekend of onvindbaar identificatieplaatje, en als laatste werden de meeste motors afgekeurd vanwege een ontbrekend kentekenbewijs. Zo waren er 250.
Net als bij de autokeuring zien we hier dat motors vaak afgekeurd worden op punten die soms weinig met veiligheid te maken hebben. Ik wil zeker niet zeggen dat die keuring slecht is, want het zorgt voor extra bescherming van consumenten die een tweedehandsmotorfiets willen aanschaffen. Ik denk wel dat we goed over het doel ervan moeten waken, namelijk zorgen voor meer veiligheid voor motorbestuurders.
In diezelfde periode werden er slechts dertien motorfietsen gekeurd na een ongeval.
Uit een andere schriftelijke vraag die ik stelde aan minister Diependaele, op 9 oktober, stel ik vast dat ook het aantal inschrijvingen van tweedehandsmotorfietsen in de maanden november en december van vorig jaar, dus net voor de invoering van de technische controle, enorm toegenomen was. Zo steeg het aantal inschrijvingen in november met 53 procent, en in december met maar liefst 156 procent. Voor de eerste drie kwartalen van dit jaar, dus sinds de invoering van die technische controle, in vergelijking met diezelfde kwartalen van 2022, zien we dat het aantal inschrijvingen met 24 procent gezakt is. We horen van motorhandelaren dat particulieren nu, dus sinds de invoering van die technische controle, sneller geneigd zijn om hun motor te verkopen of in te ruilen bij een dealer, of te verkopen aan een buitenlandse opkoper, zodat ze zelf niet naar de keuring voor verkoop moeten gaan. Voor de dealers betekent dit dan weer een extra investering in tijd en natuurlijk ook middelen, om die keuring voor hun rekening te nemen.
Is die gedaalde verkoop van de tweedehandsmotorfietsen en de invoering van de technische controle, volgens u de reden dat er minder motors gekeurd werden dan voorzien?
Werden die effecten op de verkoop van tweedehandsmotors zo ook ingeschat op voorhand?
We zien dat er nu veel meer motorfietsen aan dealers verkocht worden. Zij moeten op dit moment een voor een met die motorfietsen naar de keuring gaan. Ik zou voor hen graag wat meer flexibiliteit willen vragen. Het zou voor die motordealers mogelijk moeten zijn om verschillende motors tegelijk aan te bieden bij de keuring. Hoe staat u daartegenover?
Minister Peeters heeft het woord.
Mevrouw Mertens, ik wil eerst algemeen stellen dat we die technische keuring voor motorfietsen vooral hebben ingevoerd vanuit veiligheidsoverweging – daarom is er een technische keuring na ongeval – maar ook ter bescherming van de consument. Ik hoor in uw vraagstelling een beetje dat u precies niet akkoord bent dat wij een technische keuring van motorfietsen hebben ingevoerd. Maar dat zijn juist de redenen: verkeersveiligheidsoverwegingen en consumentenbescherming, zowel na ongeval als na verkoop.
Ik kan u intussen ook wat actuelere cijfers geven. Tussen 1 januari en 30 september 2023, dus sinds de regelgeving van kracht is, zijn er in totaal 18.937 tweedehandskeuringen uitgevoerd en 22 keuringen na ongeval. Het aantal uitgevoerde tweedehandskeuringen wordt vanzelfsprekend bepaald door de tweedehandsverkoop. De sectorfederatie TRAXIO meldde zelf al een enorme terugval van de verkoop van tweedehandsmotoren. Midden dit jaar verwachtten ze dat dat nog enkele maanden zou aanhouden, met een terugval van 25 procent of misschien zelfs meer. Er werd daarbij verwezen naar onder andere de gewijzigde regelgeving. De ingevoerde tweedehandskeuring speelt op een aantal manieren misschien wel een rol, zegt TRAXIO.
Heel wat eigenaars van motorfietsen hebben geanticipeerd op de invoering van de nieuwe regelgeving en hebben daarom hun motorfiets al eind 2022 verkocht, wat in die maanden, vooral in december 2022, resulteerde in een sterke toename van de tweedehandsverkoop. Sommige eigenaars zijn wellicht terughoudend geweest om hun motorfiets te verkopen, en dat ondanks het feit dat meer dan 97 procent van de aangeboden motorfietsen bij de keuringen al onmiddellijk goedgekeurd werden na een eerste keuring. In die zin is die vrees dus eigenlijk ten onrechte. Ik veronderstel dat dit een bewuste keuze is die uitgaat van commerciële motieven, om de bijkomende herstellings- en keuringskosten te vermijden.
De hoge inflatie zal ongetwijfeld ook bijdragen tot een verminderde verkoop van tweedehandsmotorvoertuigen. U weet dat wij zeer hoge inflatiekosten hebben en dat dat de verkoop altijd wat fnuikt. De kans bestaat dus dat door al die factoren het totale aantal uitgevoerde keuringen in 2023 lager zal uitvallen dan initieel geschat. Maar nogmaals, er zijn er al ruim 19.000 uitgevoerd in de eerste drie kwartalen. In de wintermaanden zal het waarschijnlijk iets minder zijn. Dat is altijd bij invoering van een nieuwe regelgeving. Neem daarbij nog het verhaal van onder meer de inflatie en dergelijke. Ik denk dat al die aspecten meespelen. Alleszins ben ik wel voorstander van de invoering van die technische keuring, die hier overigens in 2022 werd goedgekeurd, specifiek vanuit verkeersveiligheidsoverwegingen en ter bescherming van de consument.
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Dank u, minister, voor uw antwoord. U hebt aan mij zeker geen tegenstander van die motorkeuring. Ik heb zelf ook aangehaald dat die consumentenbescherming ook belangrijk is. De veiligheidsoverweging is zeker ook een van de redenen waarom die werd ingevoerd, maar we horen dan van TRAXIO dat 99 procent van de ongevallen met motorrijders eigenlijk niets te maken heeft met de staat van de motor. Maar dan nog blijft die consumentenbescherming wel heel belangrijk.
We horen ook van motordealers dat er nu heel veel motorfietsen naar het buitenland gaan, naar Nederland, omdat daar die keuring niet geldt, vandaar toch wat de bezorgdheid dat door de stijgende kosten van de keuring de prijzen hier ook forser stijgen, nog buiten de inflatie. Door die keuring zullen de motorfietsen hier dan toch duurder worden. Gaat u of kunt u iets doen om ervoor te zorgen dat die motorfietsen hier bij ons blijven en niet naar het buitenland gaan?
Mevrouw Moors heeft het woord.
Minister, ik denk dat de veiligheid van motorrijders onze bijzondere aandacht verdient. Ze zijn kwetsbaar in het verkeer, ze zijn slecht zichtbaar, ze zijn ook zeer kwetsbaar als ze een ongeval hebben. Uit de cijfers van Vias institute blijkt dat van alle weggebruikers motorrijders het meest betrokken zijn bij dodelijke ongevallen. Op duizend letselongevallen vallen er 28 dodelijke slachtoffers onder de motorrijders, ten opzichte van acht fietsers, elf automobilisten en negentien voetgangers. Die ongevallen hebben vaak ernstige gevolgen. Vorig jaar kwamen 34 motorrijders in Vlaanderen om het leven in het verkeer. Dat zijn toch wel cijfers om bij stil te staan, denk ik.
De winter is in aantocht. De dagen worden korter. De dagen worden ook donkerder. Er komen gladde wegen aan. Minister, mijn vraag is of u in de loop van de volgende weken nog verkeersveiligheidscampagnes gaat doen met betrekking tot motorrijders.
De heer Verheyden heeft het woord.
Minister, toen de keuring voor motorfietsen eerder dit jaar werd ingevoerd, liep het vaak al gauw spaak. Er kwam ook protest vanuit motorrijdermiddens omdat er te veel rode kaarten de deur uit vlogen. Een van de redenen was dat koplampen van een motorfiets zonder bijrijder worden geregeld. De afstelling van die lampen wordt veel meer dan bij een auto beïnvloed door de vering en het gewicht van de motorrijder. Het kon dan gebeuren dat een motorrijder afhankelijk van zijn gewicht een rode of groene kaart kreeg. Dat was toen dus een discrepantie. U hebt toen gezegd dat u met die opmerking rekening zou houden, dat u dat zou nagaan. Is dat ondertussen ook gebeurd? Is die keuring ondertussen aangepast aan de opmerkingen van de motorrijders? Zo neen, gaat u die alsnog aanpassen?
Minister Peeters heeft het woord.
Dat er veel motorfietsen naar het buitenland zouden gaan, daar heb ik alleszins geen kennis van. Dat is mij ook niet door TRAXIO gesignaleerd. Ik weet dus niet of dat het geval zou zijn.
Uit de cijfers van de 19.000 motorfietsen die tot en met september zijn gekeurd, blijkt dat 75,5 procent bij de eerste keuring een groene kaart heeft gekregen. Na herkeuring was dat 89,4 procent. Ik denk dus dat er helemaal niet zo veel problemen zijn als hier vandaag werd gesignaleerd. Mijnheer Verheyden, u zei dat dit afhankelijk is van wie op het voertuig zit. Hoeveel klachten zijn er ingediend omtrent die 19.000 keuringen? Op die negen maanden waren er in totaal 28 klachten. Dat is dus helemaal niet veel, denk ik. Dat gaat over drie verschillende keuringsbedrijven. Het gros van de klachten ging over het identificatieplaatje bij de motoren met een zijspan. Dat had dus in veel mindere mate met de verlichting te maken. Ik denk dus dat het allemaal niet zo’n vaart loopt.
Ten slotte, mevrouw Moors, we hebben op dit ogenblik geen specifieke campagne gepland voor de motorfietsers. We doen dat eigenlijk altijd veeleer in het voorjaar, omdat er in maart-april, wanneer het weer beter wordt, meestal meer mensen zijn die de motor van stal halen. Natuurlijk zijn er nog wel onze algemene campagnes over veiligheid tout court en de focus op de weg.
Mijnheer Verheyden, men meldt me hier ook nog dat het aantal vragen of meldingen inzake motorfietskeuringen enorm is gedaald. In januari, toen we ze pas hadden, waren dat er iets meer, maar dat is drastisch gedaald. Ik denk dus dat het allemaal niet zo’n vaart loopt als sommigen wel eens beweren.
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Minister, ik heb er inzake de autokeuring al voor gepleit om bepaalde administratieve of kleinere gebreken te herkwalificeren. U bent daarop ingegaan. U hebt toen een ministeriële instructie verstuurd om ervoor te zorgen dat er bij bepaalde administratieve of kleinere gebreken niet meer moet worden herkeurd. Nu zien we in de top 5 van afkeuringen bij motorfietsen toch een aantal van diezelfde gebreken terugkomen. Het gaat hier niet om een periodieke keuring, dat is zeker zo, maar voor bepaalde van die gebreken krijg je amper vijftien dagen de tijd voor je de motor opnieuw voor keuring moet aanbieden. Dat is kort, rekening houdend met het feit dat je bij de garagist moet passeren om de motor te laten herstellen, met het feit dat je een afspraak moet kunnen maken bij de keuring. Ik wil er hier nogmaals voor pleiten om die termijn van vijftien dagen uit te breiden. In de Europese richtlijn staat dat men voor die gebreken maximaal twee maanden de tijd heeft. Vandaar mijn oproep om ook die termijnen nogmaals te verlengen.
Minister Peeters heeft het woord.
Mevrouw Mertens, voor sommige gebreken is het vijftien dagen, voor sommige drie maanden. Dat is afhankelijk van de code die men krijgt wanneer de keuring is uitgevoerd. Het is dus niet allemaal over één kam te scheren.
Minister, dat klopt. Het is ook daarom dat ik zei dat bepaalde gebreken die in de top 5 terugkomen, daar wel onder vallen. Dus niet allemaal, maar zeker een deel wel.
De vraag om uitleg is afgehandeld.