Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, via de pers vernamen we op 29 september dat de zogenaamde netwerkradio NRJ Vlaanderen van de FM-band verdwijnt en wordt vervangen door Nostalgie+, de zusterzender van Play Nostalgie. Nostalgie+ speelt vooral hits uit de jaren 60, 70 en 80 en was tot op heden enkel digitaal te beluisteren. NRJ Vlaanderen wordt voortaan een volledig digitale zender, ze wisselen dus eigenlijk van positie binnen één groep.
In juli jongstleden werd NRJ op de vingers getikt door de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) omdat de programmatie sinds april quasi volledig was opgeschort. Zo was er 21 uur non-stop muziek zonder presentatie, er was geen live-aanbod en geen interactie. Ze waren dus niet meer in orde met de voorwaarden in de licentie. Alleen de nieuwsuitzendingen en het middagblok werden nog live gepresenteerd. De VRM oordeelde dat daarmee de basisvoorwaarden als erkende netwerkradio-omroeporganisatie geschonden waren. NRJ kreeg van de VRM de opdracht om voor 30 september met een oplossing te komen, anders zou men de erkenning verliezen. Op 29 september wisselen ze NRJ dus in voor Nostalgie+.
Dat roept natuurlijk een aantal vragen op.
NRJ heeft een erkenning voor het zogenaamde netwerkradiopakket 1. Dat houdt onder andere een generalistisch profiel in. Is de oplossing van NRJ om voortaan enkel nog digitaal uit te zenden in overeenstemming met de decretale erkenningsvoorwaarden voor een netwerkradio, met name met de voorwaarde om dagelijks radiojournaals te laten maken door een onafhankelijke redactie?
Kan het FM-frequentiepakket van NRJ zomaar geruild worden met Nostalgie+, want dit is toch een ander profiel dan wat in de erkenningsaanvraag voor netwerkradiopakket 1 stond? In hun aanvraag stond bijvoorbeeld dat ze zich zouden richten op gezinnen en jonge mensen tussen vier en 44 jaar. Ik weet niet of deze doelgroep geïnteresseerd is in hits uit de jaren 60, 70 en 80, of misschien stappen ze af van deze doelgroep? Zal deze zender dagelijks radiojournaals uitzenden, gemaakt door een onafhankelijke redactie? Dit laatste vinden we heel belangrijk.
Beantwoordt deze ruiloperatie aan de voorwaarden die de VRM heeft opgelegd in haar beslissing van juli?
Wat is de stand van zaken in het dossier van netwerkradiopakket 2? We hebben het decreet gewijzigd opdat er een herverdeling zou komen van die frequenties over de andere netwerkradio’s. Dit wil zeggen dat NRJ meer bandfrequentie zou krijgen en op die manier in concurrentie komt met lokale radio’s die ook vaak een iets oudere bevolking als doelgroep hebben.
Wat is uw standpunt over de plaats van de netwerkradio’s in het radiolandschap in Vlaanderen? Het is niet de eerste keer dat hierover vragen worden gesteld. We waren hier in de vorige legislatuur een groot voorstander van en we hebben dat ook mee in het decreet ingeschreven. Het is ook uitgevoerd, maar het is ook altijd weer wat. Misschien maken we ons nodeloos zorgen, maar ik ben zeer benieuwd naar uw antwoord.
Minister Dalle heeft het woord.
Dank u wel voor uw vraag over de netwerkradio’s, collega Brouwers.
In 2017 werd de nv SBS Media Belgium erkend als netwerkradio-omroeporganisatie voor het frequentiepakket ‘netwerkradio-omroeporganisatie 1 – Generalistisch profiel’. Nadat een erkenning aan een radio-omroeporganisatie is toegekend door de minister, is controle op het naleven van de decretale erkenningsvoorwaarden een opdracht voor de VRM. Het is de VRM, en niet ik, die hierover een uitspraak kan doen.
Het is eveneens de VRM die erop toeziet dat de nv SBS Media Belgium de decretale voorwaarden naleeft met betrekking tot het doorvoeren van wijzigingen in de ingediende offerte en of ze blijft voldoen aan alle erkenningsvereisten als netwerkradio.
De VRM heeft bij beslissing van 26 juni 2023 in hoofde van de nv SBS Media Belgium een inbreuk vastgesteld op artikel 143/3, paragraaf 1 van het Mediadecreet en hen ook in gebreke gesteld om de toestand uiterlijk op 30 september van dit jaar te regulariseren door aan alle voorschriften te voldoen.
Enkel de VRM kan zich uitspreken over de vraag of de nv SBS Media Belgium de toestand binnen de vooropgestelde termijn desgevallend heeft geregulariseerd. Tot op heden heeft de VRM daaromtrent nog geen formele beslissing bekendgemaakt.
Wat is de stand van zaken rond het netwerkradiopakket 2? Het besluit dat de nadere voorwaarden en modaliteiten voor de herverdeling van de vrijgekomen FM-frequenties in uitvoering van artikel 134, paragraaf 5 van het Mediadecreet bepaalt en tegelijk overgaat tot de herverdeling van vrijgekomen FM-frequenties van dat netwerkpakket 2, is op 29 september definitief goedgekeurd door de Vlaamse Regering.
Het is nu wachten op de publicatie van dat besluit in het Belgisch Staatsblad (BS) en de inwerkingtreding van het besluit dat daaruit volgt. Daarna kunnen zendvergunningen voor de eigenlijke ingebruikname van de frequenties aangevraagd worden bij de VRM en kan van de verruimde zendmogelijkheden worden gebruikgemaakt door de drie overblijvende netwerkradio-omroepen.
Ik kom dan bij uw laatste, meer fundamentele vraag over de toekomst van de netwerkradio’s. Ik denk dat het vorige legislatuur voorwerp heeft uitgemaakt van heel wat ideeën en voorstellen, van uw fractie, collega Brouwers, die ook mijn fractie is, al spreek ik nu als minister van Media. Daarbij werden de netwerkradio’s toch wel gezien als een belangrijke schakel tussen het nationale en het lokale niveau. We hebben sindsdien gezien dat de netwerkradio’s voor grote uitdagingen staan, dat kunnen we niet ontkennen, denk ik. Ook naar economische leefbaarheid is dit geen evident model. Klassiek werd er altijd gezegd dat zij een speciale schakel zijn in het medialandschap tussen die landelijke en lokale radio’s. Ze zorgen ook voor een specifiek aanbod op DAB+.
Net door hun specifieke rol vond ik het belangrijk om de overblijvende drie netwerkradio’s extra kansen te geven. Dat is de reden waarom we die herverdeling hebben doorgevoerd. Met de herverdeling voorzien we inderdaad in extra zendmogelijkheden die de leefbaarheid van de overblijvende drie netwerkradio’s zou moeten vergroten.
Dat is de situatie vandaag. Op meer lange termijn denk ik dat een grondige reflectie over de plaats van netwerkradio’s belangrijk is. De radiostudie die ik heb gelanceerd over het globale radiolandschap, zal daar hopelijk ook wat meer inzicht over verschaffen. Ik vermoed dat wij, op de manier waarop wij nu werken, op lange termijn niet duurzaam verder kunnen werken. Trouwens, ‘Op lange termijn zijn we allemaal dood’, zegt het spreekwoord, maar dan gaat er vooral ook geen FM meer zijn, dus we moeten daar goed over nadenken. Ik ben ervan overtuigd dat die studie wel belangrijke inzichten zal kunnen bevatten over deze situatie.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Dank u wel voor uw antwoord, minister. Ik had het natuurlijk kunnen weten, het is de VRM die moet handhaven en niet u. Maar het blijft natuurlijk ook wel een stuk een politieke discussie. Wij hebben de kans gegeven en binnenkort gaat dat dan ook daadwerkelijk in voege treden. Wij hebben de netwerkradio’s extra kansen gegeven door een uitbreiding van hun FM-frequenties. Maar het kan nu ook niet de bedoeling zijn dat ze die dan gaan ‘misbruiken’ – al is dat misschien een te sterk woord, maar toch – om lokale radio’s die eenzelfde doelgroep hebben te zwaar te gaan beconcurreren.
Sinds ik mijn vraag heb ingediend, krijg ik hier ook allerlei mails waarin men het ook opneemt voor de lokale radio’s. Die zeggen dat van de 124 pakketten die uitzenden, er meer dan zestig – dus ongeveer de helft – zich richten op die doelgroep van veertigers, vijftigers en ouder. Netwerkradiopakket 1 gaat ook een aantal FM-frequenties bijkrijgen door die extra verdeling van het Netwerkradiopakket 2, dus wat we al beslist hebben. Radio’s zoals RGR Oldies Radio bij ons in de regio, of Radio Minerva, waar we het hier ook al over gehad hebben vroeger, hebben ook een duidelijke functie die niet mag verdwijnen. Als zij te veel concurrentie krijgen van zo’n grotere netwerkradio … We willen daar toch voor waarschuwen.
Die lokale radio’s moeten ook aan voorwaarden voldoen. Daar wordt ook heel streng op toegekeken. Dat is toch wel mijn uitdrukkelijke vraag, maar u kunt daar niet veel aan doen. Het is dus te hopen dat de VRM hier snel ageert. Als het allemaal in orde is, dan is dat goed, geen probleem. Maar als het niet in orde is, moet daar wel heel snel op gereageerd worden, want dit wordt op den duur een gevaarlijk precedent. Waarom zouden lokale radio’s zich nog houden aan allerlei mogelijke regels, als ze merken dat de grotere broers ze naast zich neer zouden mogen leggen? Maar ik zeg het: ik weet het niet. Het is de VRM, ik ga hier ook niet te veel oordelen op voorhand, maar het is toch een eigenaardige zaak in mijn ogen.
Het is inderdaad wachten op die radiostudie die zegt dat het op lange termijn geen duurzaam systeem is. U hebt dat ook al gezegd, een volgende minister zal daar allicht ook verdere stappen moeten ondernemen. We gaan op termijn ook afstappen van FM. Ik verwijs nogmaals naar onze conceptnota van een tiental jaren geleden – de boodschap zal misschien voor een volgende minister zijn – waarin we pleiten om ook erkenningsvoorwaarden op te leggen aan digitale zenders, om de digitale zenders ook in een soort contest te brengen op de een of andere manier. Dat is toch iets wat we op termijn gaan moeten doen, want zoals het nu is, is het niet houdbaar vrees ik.
Ik ben zeer benieuwd naar de reactie van de VRM. Ik begrijp dat u daar geen druk kunt oefenen en vragen om er spoed achter te zetten, maar ik hoop toch dat ze vandaag meeluisteren. Ik kan me voorstellen dat de collega's ook hopen dat er snel klaarheid komt. De lokale zenders zien dit als regelrechte concurrentie en ik denk dat wij vanuit het parlement hun stem hier moeten vertolken.
Mevrouw Van Werde heeft het woord.
Heel kort, ik had een aantal vragen, maar ofwel heeft de minister ze beantwoord, ofwel zijn ze opgeborreld bij de bedenkingen van mevrouw Brouwers, dus ik hou het hierbij.
De heer Slootmans heeft het woord.
Jullie weten dat collega Brusselmans dit dossier normaal opvolgt. Hij had eigenlijk bijna dezelfde vraag gesteld, maar dan als een schriftelijke vraag, ingediend op 5 oktober. Hij kon er vandaag niet zijn, dus ik neem het even over.
Los van de sympathie voor deze of gene zender is het inderdaad belangrijk dat er een level playing field bestaat voor alle netwerken. Daar schort het wel een beetje, want een van de elementen daarbij wordt bepaald door artikel 143/3, paragraaf 1 van het Mediadecreet. Het stelt dat netwerkradio-omroeporganisaties, nadat ze een erkenning hebben verkregen, voor de volledige duur van de erkenning zich moeten houden aan de basisvoorwaarden, zoals vermeld in artikel 143/1 en 143/2.
Wie in de verslagen van de bespreking van dat artikel gaat snuisteren, merkt dat dit artikel expliciet is opgenomen na een amendement van de meerderheid, onder andere van mevrouw Brouwers. Men wilde natuurlijk dat die netwerkradio’s na hun erkenning hun profiel niet zomaar zouden wijzigen. Ik citeer uit het amendement: “Doordat artikel 143/3, paragraaf 2, eerste lid, eerste zin stelt dat netwerkradio- omroeporganisaties gegevens met betrekking tot onder meer de concrete invulling van het programma-aanbod aan het zendschema moeten melden”, ik herhaal: moeten melden, “aan de Vlaamse Regulator voor de Media, zou de indruk kunnen ontstaan dat wanneer een bepaalde netwerkradio-omroeporganisatie een erkenning gekregen heeft voor een omroepprogramma met een bepaald profiel, die omroep door middel van een kennisgeving aan de VRM een wijziging in dit algemene profiel zou kunnen doorvoeren. Dat is geenszins de bedoeling”. Dat werd toen in het verslag gesteld.
Op 23 augustus stelde de CEO van Play Media in De Morgen het volgende: “In overleg met de VRM bekijken we de komende week wat we kunnen doen om te voorkomen dat we onze erkenning zouden verliezen”. Het decreet is nochtans zeer duidelijk, je moet je houden aan het profiel waarvoor je een erkenning hebt bemachtigd.
Vandaar heb ik volgende vragen, minister.
Welke contacten zijn er geweest tussen enerzijds de VRM en anderzijds SBS? Tot welke resultaten hebben die contacten geleid? Dat is inderdaad een zaak van de VRM, maar u bent daar voogdijminister.
Heeft de VRM op enigerlei wijze toegezegd dat de omschakeling naar een Nostalgie+ voldoende is om hun erkenning te behouden?
Heeft de VRM hen eraan herinnerd dat ze 70 procent muziek van de laatste vijf jaar moeten draaien, conform het ingediende dossier?
U zegt dat de beslissingsmacht bij de VRM ligt, maar zoals mevrouw Brouwers ook al aangaf, is dit ook een politieke beslissing. We vernemen in dat kader dat er de voorbije weken, ik weet niet of het waar is, contacten zijn geweest tussen u of uw kabinet en SBS betreffende dit dossier. We vernemen dan ook graag of dat klopt, welke de inhoud was van die gesprekken, en vooral welk resultaat dit heeft voor het concrete dossier van Nostalgie+.
Minister Dalle heeft het woord.
Om te beginnen, mevrouw Brouwers: dat Nostalgie+ de regels naast zich neer zou leggen, zoals de lokale radio’s beweren, daar kan ik geen uitspraak over doen. Dat is voor hun rekening en het zal uiteindelijk de VRM zijn die dat moet bevestigen, ja dan neen. Daar kan ik mij niet over uitspreken. Ik kan alleen maar zeggen dat alle radio-omroeporganisaties – of ze nu lokaal zijn, een netwerkradio of landelijk – uiteraard de regels moeten respecteren. Alleen is het niet aan mij om vast te stellen wie dat wel of niet doet. Dat is eigenlijk een semirechterlijke beslissing die de VRM toekomt.
In dat debat tussen de lokale radio’s en de netwerkradio’s is het belangrijk dat lokale radio’s een eigenheid hebben, namelijk het lokaal element. Dat zou hen moeten onderscheiden van netwerkradio’s. Zij moeten van hun eigen sterkte vertrekken en die sterkte is gebaseerd op hun lokaal zendgebied. Dat is anders dan wat de netwerkradio’s doen.
Het is een heel doelbewuste beslissing geweest. Ik weet dat lokale radiozenders hebben gevraagd of ze niet van deze opportuniteit kunnen gebruikmaken om een stuk van die netwerkfrequenties te herverdelen onder lokale radio’s. Het is wel een bewuste beslissing geweest om de herverdeling te doen binnen de categorie van de netwerkradio’s. Ik denk dat dat ook logisch is, als je kijkt naar de beslissing van 2017. Ik werk uiteindelijk ook in dat kader. Ik heb hier geen nieuw kader uitgevonden; ik heb inderdaad in het kader van het radiolandschap – het kader dat is gecreëerd tijdens de vorige legislatuur – verder toegepast en in dat kader beslissingen genomen. Maar ik heb eigenlijk nooit zelf de hervorming, de grondige hervorming, van dat kader gedaan. De studie die we nu in voorbereiding hebben, zal moeten toelaten om dat in de volgende legislatuur wel te doen.
Het is inderdaad de werf die we deze legislatuur niet zullen afwerken. Ik heb die beslissing genomen in het kader van het framework, het kader, dat in 2017 is beslist. En daar is de finaliteit van die netwerkfrequenties inderdaad anders dan de finaliteit van de lokale frequenties. Ik denk dat dat vandaag zeker belangrijk is.
Wat betreft de vraag of er contacten zijn geweest tussen de VRM en SBS/Play Media, daar heb ik eerlijk gezegd geen informatie over. Ik weet dat niet. Dat kan altijd specifiek nagevraagd worden, ik denk dat de VRM daarop kan antwoorden. Desgevallend kan ik hen die vraag ook stellen. Ik ben daarvan niet op de hoogte.
Wat betreft de contacten van mezelf en mijn kabinet rechtstreeks met SBS en Play Media, kan ik u bevestigen dat wij geïnformeerd zijn over hun plannen. Op dat moment hebben wij akte genomen van die informatie en hebben wij gezegd dat ze uiteraard het Mediadecreet moeten respecteren en dat de VRM desgevallend hun plannen zal beoordelen. Dus die informatie is er geweest, voor de rest is daar eigenlijk geen inhoudelijke uitwisseling over geweest.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Ja, misschien gewoon dit: lokale radio’s hebben natuurlijk – zoals u zegt – hun lokale eigenheid. Maar, zoals ik ook heb gezegd, meer dan de helft van hen heeft uit het verleden ook wel een historische doelgroep, die ondertussen wat ouder is. Ik begrijp dat ze bang zijn dat er nu een netwerkradio volop in hun vaarwater komt. Het is dat een beetje dat speelt, denk ik, plus het feit dat zij ook graag een stukje van de koek hadden gehad bij de herverdeling van dat frequentiepakket van de netwerkradio die weggevallen was. Maar goed, laten we hopen dat iedereen in zijn eigenheid blijft, de regels respecteert en dat de VRM er snel op toeziet, in dit dossier sowieso, en dat ze hun handhaving op een correcte manier doen. En kort op de bal spelen, want er beweegt daar van alles. Als we moeten wachten tot een volgende regering na een grote radiostudie eens het decreet gaat aanpassen, dan zijn er ondertussen misschien ongelukken gebeurd en we willen die diversiteit in het radiolandschap toch behouden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.