Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Collega’s, ik heb deze vraag gesteld naar aanleiding van een schriftelijke vraag die ik had ingediend om de recente cijfers te ontvangen van de Oekraïners die nu aan de slag zijn, en de inschrijvingen bij VDAB. We hebben er als partij heel hard op gehamerd om die Oekraïners verder te gaan activeren. We hebben er ook voor gepleit om dat verplichtend te maken. Dat is gebeurd: op 19 april werd het decreet goedgekeurd, en op 15 mei verscheen het in het Staatsblad. In die schriftelijke vraag polste ik naar de inschrijvingen bij VDAB, de begeleiding van Oekraïense vluchtelingen en de tewerkstellingsgraad. Aangezien onder andere de cijfers van effectieve tewerkstelling maar tot eind april beschikbaar en dus gedateerd waren, was het moeilijk om reeds de impact te meten van het decreet op de inschrijvingen en de tewerkstelling via VDAB.
Het is een kleine frustratie van mij dat we op schriftelijke vragen enorm gedateerde cijfers krijgen. Ik wijs niet enkel u met de vinger, maar ik had op hetzelfde moment ook een schriftelijke vraag aan minister Crevits gesteld over onder andere de suïcidecijfers en de pogingen tot suïcide. Ik kreeg daar ook enorm gedateerde cijfers, terwijl er de week nadien door haar zeer recente cijfers in de pers werden voorgesteld. Dat was echt een frustratie, en eigenlijk een beetje een gebrek aan respect voor het parlement, om geen recente cijfers te geven op schriftelijke vragen, die door ons als volksvertegenwoordigers met een zeker doel worden ingediend. Tot daar deze kritische noot, minister.
Hoe evalueert u de verplichte inschrijving van de Oekraïense vluchtelingen bij VDAB? Wat ziet u als effect op het terrein? Vinden de Oekraïense vluchtelingen de weg naar VDAB? Hoe werken VDAB en het OCMW samen in functie van de verplichte inschrijving? Hoeveel Oekraïners zijn er nu momenteel aan het werk?
Hoe gaat VDAB aan de slag met de nieuw ingeschreven Oekraïense vluchtelingen? Op welke manier heeft dit een impact op de tewerkstellingskansen en het ondersteuningsaanbod van VDAB, bijvoorbeeld competentieversterkende acties, werkplekleren, enzoverder?
We merken op dat 95,6 procent van de vluchtelingen geen of een beperkte kennis hebben van het Nederlands. Een groot aantal volgt de basisopleiding Nederlands als tweede taal (NT2). Minister, hebt u een zicht op hoe de cursisten doorstromen naar andere opleidingen en/of een tewerkstelling? Komen deze ook bij VDAB terecht daarvoor?
Minister Brouns heeft het woord.
Wat die kritische noot betreft: zonder mij achter al te veel regels te willen wegsteken, maakt de doorlooptijd van zo’n schriftelijke vraag op zich dat cijfers vaak al achterhaald zijn voordat het antwoord naar het parlement komt. We gaan u de bundel met alle cijfers en data bezorgen na het beantwoorden van deze vraag, waarin ook weer heel wat cijfers en getallen aan bod komen.
We zijn uiteraard ook tevreden met het initiatief dat dit parlement nam om Oekraïners te verplichten zich bij VDAB in te schrijven. Werken zorgt ervoor dat je je nog optimaler integreert, dat je een nuttige dagbesteding hebt, de cultuur leert kennen, je eigenwaarde hebt en je jezelf ontplooit. Al die elementen zijn belangrijk om nog eens te benadrukken. Werken is geen straf, integendeel.
De verplichting is in werking sinds 15 mei. De lokale besturen werden via de VLOT-flits (Vlaams ondersteuningsteam), de Oekraïnenieuwsbrief van het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB), over deze verplichting geïnformeerd. Op het moment dat het antwoord werd opgesteld zijn er 11.418 Oekraïners bij VDAB ingeschreven. Dat betekent tussen de tweehonderd en vierhonderd nieuwe inschrijvingen per week. Bijna 40 procent heeft intussen werkervaring opgedaan. Dat is 10 procent meer dan alle Oekraïners op beroepsactieve leeftijd in Vlaanderen. Een inschrijving bij VDAB, en het aanbod aan dienstverlening dat daarmee gepaard gaat, maakt dus een verschil. Dit aantal moet uiteraard nog omhoog, en door die verplichte inschrijving verwacht ik ook nog een verdere stijging de komende maanden.
Samen met de lokale besturen en OCMW’s is er een plan van aanpak opgesteld om te voorzien in zowel de informatieplicht rond de verplichte inschrijving, de inschrijving zelf alsook de gepaste begeleiding. Dit gebeurt door VDAB en de partners.
Rond de informatieplicht heeft VDAB aan de lokale besturen en OCMW’s een flyer beschikbaar gesteld in het Nederlands, en die nadien ook doorvertaald naar het Oekraïens en het Russisch.
Rond het inschrijven heeft VDAB een document dat in het Nederlands, Oekraïens en Russisch toelicht hoe men zich dient in te schrijven als ontheemde. Voor een gepaste begeleiding heeft VDAB samen met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en lokale besturen en OCMW’s een operationalisering uitgewerkt, bijvoorbeeld rond de taakverdeling.
VDAB doet er alles aan om Oekraïners naar werk te begeleiden. 84 procent van de ingeschreven Oekraïners zit intussen in een traject naar werk. Ze worden door 33 extra bemiddelaars begeleid.
We verduidelijken ook graag nog dat die 95,6 procent voortkomt uit een zelfinschatting van de Oekraïense tijdelijk ontheemden zelf. Op dit moment heeft 56 procent van de Oekraïners die zich bij VDAB inschrijft, geen kennis van het Nederlands. Door de verplichte inschrijving zal dit aandeel vermoedelijk weer wat stijgen, maar het is alvast veel lager dan in het begin van de oorlog.
Afhankelijk van de jobaspiraties van de Oekraïners wordt een traject naar werk bepaald samen met de bemiddelaar. Een basisopleiding NT2 kan voor een anderstalige werkzoekende de eerste stap van het traject naar werk zijn. Daarna of daarnaast kan een opleiding plaatsvinden, of ook tewerkstelling via een individuele beroepsopleiding met taalondersteuning (IBO-T) is een van de mogelijkheden. De basisopleiding NT2 is vaak een eerste en noodzakelijke stap vooraleer er richting de beroepsopleiding en arbeidsmarkt kan worden gegaan. Maar we zullen u de meest actuele cijfers nog bezorgen.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, bedankt voor die recentere cijfers, en bedankt om die ook aan mij te bezorgen. Ik denk dat er op dat vlak de laatste maanden inderdaad stappen vooruit zijn gezet. Ik denk dat we natuurlijk ook heel wat kunnen leren. Dit is een situatie die plots op ons afgekomen is, ook als Vlaanderen. Normaal gezien hebben we bepaalde tussenstappen die genomen worden richting de erkenning van een vluchteling en dergelijke meer, en zitten ze op die manier al in een bepaald traject, maar dat was nu dus niet het geval.
Ik denk dat jullie en VDAB nu kort op de bal hebben moeten spelen om inderdaad die verplichte inschrijving te voorzien. Ik wil dan ook met een positieve nood eindigen, door VDAB en de mensen daar te bedanken om met een volledig nieuw publiek dat zij voor zich krijgen, aan de slag te gaan, en om die mensen hier werkelijk aan een job te helpen op onze arbeidsmarkt. Het is niet evident om die omschakeling te maken; niet voor de mensen uit Oekraïne zelf en ook niet voor de mensen van VDAB.
De vraag om uitleg is afgehandeld.