Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vraag om uitleg over de samenwerking tussen de verschillende diensten van de minister
Verslag
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Dit is een vraag met enige vertraging, ook door mijn eigen afwezigheid, waarvoor mijn excuses. Bedankt om de vraag vandaag te willen agenderen.
Tijdens het weekend van 20 mei was de verkeerchaos op Linkeroever in Antwerpen compleet. Niet enkel de automobilisten waren de dupe van ellenlange files, ook de horeca beleefde een dramatisch weekend. Vanwege het fantastische weer waren zij voorbereid op volle zaken, maar na enkele uren hebben ze al driekwart van het personeel naar huis moeten sturen omdat de zaken leeg bleven wegens volledig onbereikbaar.
Twee ingrepen waren daarvan de oorzaak. Men had vervroegd de oprit van Linkeroever en de Charles de Costerlaan aan de Waaslandtunnel afgesloten. Die afsluiting stond al langer op de planning, maar is door Lantis naar voren geschoven om sneller te kunnen werken op de rest van de werf. Maar het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) heeft ook het hele weekend de Kennedytunnel richting Nederland afgesloten voor onderhoudswerken. Die combinatie was natuurlijk de oorzaak van het verkeersinfarct.
Minister, dit maakt ons wel wat ongerust, omdat u, beter dan wie ook, weet wat er aan werken op stapel staat de komende jaren rond onze regio. Er moet dan natuurlijk op een goede manier gecoördineerd en afgestemd worden, om dergelijke infrastructuur vlot te kunnen laten verlopen. Hoe beter de afstemming, hoe beter de communicatie en hoe meer files vermeden worden. En zo worden ook vermijdbare files vermeden, want soms kan men die niet voorzien, maar in dit geval was het voorspelbaar. Dit leidt tot frustraties die vermeden kunnen worden en het verdwijnen van het draagvlak, wat natuurlijk een drama is met zulke werken voor de deur.
Gaat u ervoor zorgen dat dergelijke situaties, veroorzaakt door het onvoldoende op elkaar afstemmen van werken, in de toekomst niet meer voorvallen? En volgt u die coördinatie van die grote infrastructuurwerken mee op? Kunt u meer uitleg geven over waar het net dat weekend fout is gelopen en hoe dat in de toekomst vermeden zal kunnen worden door een betere coördinatie?
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Ik heb een gelijkaardige vraag als collega De Ridder, maar wel met een ander voorbeeld. De burgemeester van Vilvoorde deed op RINGtv zijn beklag over het ontbreken van de fietssnelweg F214 bij de heraanleg van de fietsersbrug, omdat het acht jaar na de opmaak van de plannen nog steeds niet duidelijk was wie er deze werken zal uitvoeren. Het project valt uiteen in verschillende stukken. Zo is het project van de Ringtrambus de verantwoordelijkheid van De Werkvennootschap. En daarnaast valt de Europabrug onder De Vlaamse Waterweg. Volgens de burgemeester is het moeilijk werken, omdat beide organisaties een andere kijk hebben op de planning. De Waterweg zegt dat ze hun expertise ter beschikking stellen, maar De Werkvennootschap zal het werk uitvoeren. Bij De Werkvennootschap zegt men dat ze de kosten niet aankunnen.
Het opmerkelijke blijft dat er geen duidelijkheid is. Beide spreken apart met de lokale overheid zonder samen overlegd te hebben. Dat is nog meer opvallend, omdat beide organisaties onder de bevoegdheid van de minister vallen. Het is dan ook niet duidelijk waarom er niet gewoon gezegd wordt wat de status van het dossier en de budgetten is. Als dit verhaal klopt, dan kunnen de bevoegde organisaties misschien gewoon beter samenzitten.
Het is hier al verschillende keren aan bod gekomen. Ik herinner mij de discussie over een fietspad waarbij het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) en het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) een totaal andere visie hadden, omdat een stuk bos moest verdwijnen voor een fietspad. Nu zien we gelijkaardige moeilijkheden, maar bij diensten bij één minister.
Bent u op de hoogte van die moeilijke samenwerking tussen uw verschillende diensten? Indien wel, wat zijn dan de regels en afspraken rond samenwerking tussen betrokken diensten of administraties bij grote werken? Zijn hier aanpassingen nodig?
Minister Peeters heeft het woord.
Ook op mijn beurt bedankt voor de vragen. Alleszins kan ik u zeker geruststellen dat mijn administratie gezegd heeft dat de verschillende entiteiten binnen het beleidsdomein Mobiliteit en Openbare Werken zeker met elkaar praten. Nu, af en toe kan er eens een meningsverschil zijn, maar dan is het natuurlijk ook zaak om aan tafel te zitten en tot oplossingen te komen.
Ik kom misschien eerst tot het verhaal dat zich in Antwerpen heeft voorgedaan, mevrouw De Ridder, in het weekend van 20 mei. Op dat moment waren er enerzijds de werken, de ingebruikname van het complex Antwerpen-West op Linkeroever, dat opengesteld werd, en anderzijds ook de knip in de Charles de Costerlaan en het afsluiten van de oprit Linkeroever door Lantis. Tegelijkertijd had het Agentschap Wegen en Verkeer ook werken aan de Kennedytunnel gepland. Daar was de verlichting stuk, en zonder verlichting kun je de Kennedytunnel niet inrijden, dus ook dat was gepland.
Nu, daar was voorafgaandelijk wel degelijk sprake van coördinatie, daar waren afspraken gemaakt tussen Lantis enerzijds en het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). Rond die specifieke afspraken en rond datgene wat er stond te gebeuren, was er toch ook wel duidelijk een heel uitgebreide communicatie. Meer zelfs, door de afspraken die men gemaakt heeft tussen Lantis en AWV, zo zegt men, heeft men minder hinder veroorzaakt dan wanneer men het niet zo gefaseerd zou doen, net tijdens dat weekend.
Helaas, werken zonder hinder, dat kan nog altijd niet. Maar er is in elk geval het BLVC-overleg (bereikbaarheid, leefbaarheid, veiligheid en communicatie), en daar zitten heel wat partners in: AWV en Lantis, maar ook de stad Antwerpen, de haven, Zwijndrecht, de politie en de hulpdiensten. Die partners zitten allemaal mee in dat BLVC-overleg. Zij waren allemaal op de hoogte, en zij hebben ook allemaal samen gecommuniceerd en aangegeven wat er dat weekend stond te gebeuren. Na de uitvoering van de werken worden ook telkens al die faseringen duidelijk geëvalueerd. En dan kijkt men of er al dan niet bijsturing nodig is.
Dan was er het verhaal in Vilvoorde. Mevrouw Fournier, daar heb ik inderdaad ook de kritiek van de burgemeester van Vilvoorde gehoord. Maar daar strookt het verhaal niet met de werkelijkheid. Ik moet daar lezen dat het project van de Ringtrambus vertraging zou hebben opgelopen door malconversaties. Dat klopt niet. U weet dat er voor die Ringtrambus initieel een ringtram zou komen en geen trambus. Maar als men die wijziging doorvoert of men maakt die overstap van een tram naar een trambus, wat in de vorige legislatuur is gebeurd, dan zijn er geen sporen en dergelijke. Dan geeft dat een heel andere werking.
Het ging ook specifiek over die Europabrug. Want de Ringtrambus, dat gaat niet alleen over de vrije bedding voor die trambus, maar tegelijkertijd ook over het dubbelrichtingsfietspad. De werken die aan de brug moesten gebeuren, waren opgenomen in de vergunning die De Werkvennootschap heeft aangevraagd. Daarom kwam er vanuit De Vlaamse Waterweg waarschijnlijk de bedenking dat dat ook door De Werkvennootschap uitgevoerd zou worden. Daar was dus een misverstand, maar finaal is dat rechtgezet. De Werkvennootschap zal alleszins zorgen voor een aanpassing van de brug. Die brug moet niet vervangen worden, maar er moet wel een aanpassing gebeuren voor het dubbelrichtingsfietspad. Dat gaat De Vlaamse Waterweg nu verder uitvoeren.
Dus er kan misschien soms wel eens door verschillende diensten iets anders gecommuniceerd worden. Daarover hebben we ook heel duidelijk aan onze administratie gezegd om maximaal met één stem te spreken. Dat is veel duidelijker voor de lokale besturen, en dan vermijd je dergelijke misverstanden.
Dus om jullie beiden gerust te stellen: er wordt zeker gepraat en misverstanden worden maximaal vermeden. Zeker als het gaat over wissels of nieuwe projecten die opengesteld worden, is daar voorafgaandelijk ook overleg met alle instanties.
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Minister, aan de hand van uw uitleg weet ik dat u er dat weekend niet bent geweest. U bent vaak in Antwerpen, waarvoor dank. Ik kom u soms heel vaak, bijna dagelijks tegen. Ik wil hier de collega’s niet ongerust maken. Dat gaat nu tot commotie leiden. Nu gaat u dat weer moeten milderen. Excuses dus dat ik dat hier ontboezem. Meestal staan er ook wel camera’s op. Dus het is geweten. We ontvangen u graag en vaak in Antwerpen, maar uw uitleg bewijst dat u er dat weekend niet was. Uiteraard weet ik dat er overleg plaatsvindt. Het zou maar erg zijn. Het is ook goed dat dat gebeurt. Die situatie gezien hebbende, kunt u echter niet zeggen dat er overleg en communicatie zijn geweest. Ik zou u toch willen aanmoedigen om nog eens feedback te vragen, ook aan de diensten, want het was ronduit dramatisch. Mensen hebben uren in hun wagen gezeten. Dat kan natuurlijk worden opgelost of vermeden als men die werken of die beslissingen iets meer spreidt en/of beter communiceert en ook op een betere manier samenwerkt met de lokale overheid. Niemand ontkent dat die onderhoudswerken in de Kennedytunnel moeten gebeuren. Ook het afsluiten van de Charles de Costerlaan moest gebeuren. Dat zit ook in de planning. Maar of dat nu precies op een paar dagen van elkaar samen moest worden doorgevoerd, daar heb ik toch grote twijfels bij.
Wat u nu antwoordt, is niet helemaal congruent aan wat de diensten zelf aan de stad Antwerpen meegeven. Vanuit Lantis en het Agentschap Wegen en Verkeer wordt wel degelijk gezegd dat men de werken qua coördinatie in de toekomst nog beter zal afstemmen. Het zou mij dus een enorm plezier doen, mocht u dat verder ook bevestigen, want vooral de lokale bevolking is zeer bevreesd. We staan aan het begin van werken, de eerste fases. Hiervan moet dus gewoon worden gezegd dat het niet voor herhaling vatbaar is, punt. We werken al veel samen, dat geloof ik graag, maar we zullen dat nog beter en nog meer moeten doen. U verwees terecht naar het BLVC-overleg. U zegt dat iedereen op de hoogte was en dat het werd gecommuniceerd, dat er nadien een evaluatie is en men bekijkt of er bijsturingen nodig zijn. Een bijkomend vraagje is dus of u dat nog eens gaat navragen. Zijn er bijsturingen die zullen gebeuren? Ik hoop van wel, zodat wij ook een geruststellend signaal kunnen geven aan de lokale middenstand en de bewoners van iedere wijk waar Vlaanderen omvangrijke werken opstart.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, dank u. Wat het dossier van Vilvoorde betreft: u hebt dat nu inderdaad opgehelderd en rechtgezet. Het is echter ook wel zo dat wij als commissie niet de enigen zijn die opmerkingen hebben over de samenwerking tussen de diverse diensten en de diverse overheden. Ik verwijs graag naar de interbestuurlijke audit inzake de fietssnelwegen en het actieplan interbestuurlijke visie fietssnelwegen. Ik citeer twee aanbevelingen daaruit. Een eerste aanbeveling uit het rapport van Audit Vlaanderen luidt: “Organiseer interbestuurlijke afstemming over de aanleg van fietssnelwegen, zodat er eenheid in visie tussen alle betrokken besturen, diensten en agentschappen in Vlaanderen tot stand komt.” Een tweede aanbeveling is in dezelfde lijn: “Evalueer op basis van een kosten-batenanalyse of het onderhoud van fietssnelwegen minder versnipperd kan worden georganiseerd, en pas de aanpak indien nodig aan.”
Minister, we hebben hier al meerdere keren aangekaart dat het er voor een weggebruiker, of dat nu iemand die in de file staat of een fietser of een voetganger is, eigenlijk niet toe doet wie wat organiseert, of dat nu een lokale overheid, een provinciale overheid of een Vlaamse overheid is, laat staan of dat verschillende diensten van de Vlaamse overheid zijn. Een gebruiker van het wegennet zal dat worst wezen. Ik doe dus nog eens een oproep om misschien toch nog een initiatief te nemen om een maximale samenwerking tussen de verschillende diensten en de verschillende overheden te kunnen realiseren, om al dat leed dat we hier aankaarten, maximaal te kunnen vermijden.
Minister Peeters heeft het woord.
Nog heel kort, voorzitter.
Wat betreft de casus van Antwerpen: dat weekend was ik inderdaad niet in Antwerpen. Vorige week was ik er vier keer, telkens voor vier verschillende items. Ik heb wel via social media heel wat beelden gekregen. Natuurlijk volgen heel veel mensen blindelings de gps, en niet de aanwijzingsborden.
Er was inderdaad chaos, maar de afspraken waren wel degelijk voorafgaandelijk gemaakt, en die zijn ook gecommuniceerd op alle mogelijke media. Het verkeerscentrum heeft het nog heel duidelijk aangeduid, maar ook het Agentschap Wegen en Verkeer, Lantis, Slim naar Antwerpen, de kanalen van Alfaport Voka, … Al die kanalen hebben dus hetzelfde gecommuniceerd over hoe men moest rijden. Maar ja, het zat op een gegeven moment allemaal volledig vast. Toen alles vast bleek te zitten, heeft AWV bijkomend testkarren gezet, om nog meer te benadrukken dat men de Waaslandhaven-Oost richting Zelzate moest aanhouden. Men heeft kortom aangegeven dat men continu ter plaatse op het moment zelf is blijven bijsturen. Maar die avond, de 20e, is er inderdaad veel miserie geweest qua verkeer. Nadien zitten ook de partijen opnieuw samen, en moeten ze dat herevalueren. Er komen nog heel veel werken, en we willen dergelijke chaotische toestanden vermijden.
Toen ik de beelden van social media kreeg, en zag dat ook ’s nachts de kleine woonstraten nog vol stonden met vrachtwagens, heb ik onmiddellijk gevraagd wat er gaande was. Maar de afspraken om de werken in de Kennedytunnel en de wissel gelijktijdig te doen, waren wel degelijk voorafgaandelijk gemaakt, en daarvan was iedereen ook op de hoogte. Bestuurders hadden daar in principe allemaal van op de hoogte kunnen zijn. Maar dan is natuurlijk de vraag of je blindelings volgt wat de gps zegt, en of die gps op dat moment ook geüpdatet is, of je de aanwijzingsborden volgt die her en der staan?
Over wat mevrouw Fournier zegt: het moet sowieso zaak zijn om met één stem te praten. Ik kan me indenken dat soms zelfs binnen één administratie de ene ambtenaar dit zegt en de andere ambtenaar dat. Naar de buitenwereld toe moet je met één stem praten. Die boodschap zullen we eens te meer, nog eens heel duidelijk meegeven. Voor de burger en de lokale besturen moet het gewoon duidelijk zijn.
Ik kan dus alleen maar concluderen dat we nog meer zullen focussen op samenwerking tussen de verschillende partners onderling, zeker bij heel veel wegenwerken. Het moet ook voor de weggebruiker heel duidelijk zijn. En als het gaat over de werken: onze administraties moeten met één stem spreken. Ik denk dat dat niet meer dan logisch is.
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
U hebt me dan uiteindelijk in uw allerlaatste zin wel hoopvol gestemd, omdat u afsluit met te zeggen dat jullie nog meer zullen focussen op samenwerking en afstemming. Dat was eigenlijk wat ik wou horen. Ik ben heel benieuwd naar de evaluatie van het gebeuren. Misschien moet ik daarover een schriftelijke vraag stellen, over een aantal weken, als die binnen is. Ik zou wel graag zien dat men daar zegt wat nog de verbeterpunten waren.
Nogmaals: dat er op grote werven veel gebeurt, daarvan zijn we overtuigd, gelukkig maar. Maar ik zou wel graag weten hoe dit geëvalueerd wordt. Het kan niet dat men zegt dat dit op optimale wijze gelopen is en men daar niets aan kan veranderen, dat dit gewoon overlegd, gecommuniceerd en afgestemd is en dat iedereen op de hoogte was. Want dan gaan we nog heel veel drama’s veroorzaken – niet enkel bij werken bij ons, maar overal in ons Vlaamse land.
Ik ben blij met uw slotzin, dat u zegt nog meer te gaan focussen op afstemming. Weet dat u ons daarbij zeer actief mag betrekken. Zo is dat ook bij de Noorderlijn gebeurd, in nauwe samenwerking met de stad Antwerpen. We hebben samen een heel mooi traject gelopen, denk ik, en we zijn ook bereid om daar onze verantwoordelijkheid in te nemen. Maar doe dan ook die ‘reach-out’. Ik ben benieuwd naar de evaluatie, heel specifiek naar wat er gebeurd is. Ik denk dat dergelijke ingrijpende maatregelen niet op een paar dagen van elkaar doorgevoerd moeten worden. Dat bevestigen ook AWV en Lantis aan onze stedelijke diensten.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.