Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Minister, tijdens een gedachtewisseling met de Groepering van Erkende Ondernemingen voor Autokeuring en Rijbewijs (GOCA) liet u in deze commissie een paar weken geleden al verstaan dat de boetes voor laattijdige autokeuring geschrapt zullen worden, en dat mensen die reeds een boete betaalden, die zullen kunnen terugvorderen via het Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) wegens overmacht. Dat zou u doen omdat er veel klachten binnenstromen van burgers die een boete moeten betalen omdat ze niet tijdig een afspraak konden maken bij de autokeuring vanwege de wachttijden. Op 12 juni 2023 hebt u deze boodschap ook herhaald in de krant.
Een tijdje geleden, in maart, heb ik ook een schriftelijke vraag gesteld over hoeveel boetes het precies gaat. Blijkt dat 421.212 voertuigen minder dan één maand te laat gekeurd werden. 128.278 voertuigen werden meer dan één en minder dan drie maanden te laat gekeurd. 44.431 voertuigen waren tussen de drie en de zes maanden te laat bij de keuring, en 45.530 voertuigen werden meer dan zes maanden te laat gekeurd. De boetes variëren van 9,70 euro voor minder dan één maand te laat tot maximaal 34,70 euro.
Vorig jaar kregen dus meer dan 639.000 mensen een boete omdat hun voertuig te laat gekeurd werd. Het gaat over een bedrag van in totaal meer dan 8 miljoen euro. Heel wat mensen hebben onterecht een boete gekregen omdat ze niet tijdig terechtkonden bij de autokeuring, en deze mensen moeten in staat zijn om de boete op een eenvoudige manier te kunnen terugvorderen. Ik krijg hier toch nog wel wat vragen over, minister, er zijn dus een aantal onduidelijkheden.
Zullen de boetes vanaf 15 juni 2023 voor iedereen kwijtgescholden worden? Zo nee, wat zijn de precieze voorwaarden?
Wie kan er aanspraak maken op een terugbetaling?
Hoe kan de terugbetaling aangevraagd worden bij het Departement MOW?
Hoe zal dit precies gecommuniceerd worden naar de mensen die een boete kregen?
Minister Peeters heeft het woord.
Dank u wel, mevrouw Mertens, voor uw vragen. U hebt de cijfers over de boetes voor laattijdigheid bij de autokeuring al geduid. We hebben het er ook bij onder andere de Ombudsdienst al over gehad, die gewezen heeft op heel veel klachten rond de uitkeringen. Wij hebben naar aanleiding van de lange wachttijden die er op dit ogenblik zijn aan de keuringscentra, inderdaad beslist om per 15 juni 2023 de toeslag voor een laattijdige keuring tot één maand, automatisch te laten wegvallen vanwege de lange wachtrijen.
De problematiek van de keuringsbedrijven ga ik zelf niet uit de doeken doen, ik denk dat iedereen die voldoende kent. Maar het wegvallen van die toeslag is alleszins een automatisch gegeven. Het is ook een tijdelijke maatregel, die ik heb ingevoerd voor de periode van juni 2023 tot en met augustus 2024, in de hoop dat er dan wel degelijk een kentering doorgevoerd zal zijn bij de keuringsbedrijven. Ik geef dus vooral de boodschap dat we dit tijdelijk doen.
Bij alle cijfers die u hebt opgesomd, weten we ook dat heel veel mensen zich gewoon niet aanmelden bij een keuringsbedrijf. Natuurlijk kunnen we daarin nu geen onderscheid maken. Het is gewoon een automatisme: het valt voor iedereen weg die één maand te laat is. Als je langer te laat bent, kun je nog altijd een toeslag krijgen.
Vind je dan – en dit geldt ook voor de mensen die in het verleden een boete kregen – dat je ten onrechte een toeslag moet betalen, dan bestond er in het verleden al een regeling, die vandaag nog altijd bestaat. Je kunt via het formulier op de website van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken aanduiden waarom je van oordeel bent die toeslag niet verschuldigd te zijn. Zo kun je al dan niet een terugvordering vragen.
Ik heb aan onze administratie alleszins al doorgegeven dat het niet tijdig kunnen maken van een afspraak, beschouwd moet worden als een overmachtssituatie en dat die ook aanleiding moet kunnen geven tot terugbetaling.
Ik hoop dat uw vragen daarmee beantwoord zijn, mevrouw Mertens. We hebben er inderdaad een persbericht over gestuurd, en het staat ook duidelijk op de website van het departement zelf. En ja, het is een duidelijke instructie naar de keuringsbedrijven. Zij zullen na 15 juni spontaan geen enkele toeslag voor één maand vertraging mogen aanrekenen.
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Dank u wel, minister, voor het duidelijke antwoord. Ik kan de mensen nu gericht verder verwijzen naar de website van Mobiliteit en Openbare Werken. We weten perfect wie de mensen zijn die minder dan één maand te laat bij de autokeuring waren en een boete hebben gekregen. Werd er overwogen om die mensen zelf op de hoogte te brengen, of verwacht u dat ze zelf contact zullen opnemen? Hebt u een idee hoeveel mensen contact zullen opnemen met het Departement MOW?
Mevrouw Moors heeft het woord.
Ik denk dat het goed is dat u een tijdelijke maatregel hebt genomen om mensen die minder dan een maand te laat zijn om hun auto te laten keuren, tegemoet te komen en geen toeslag te laten betalen. Het is ook goed dat het een tijdelijke maatregel is: we moeten erover waken dat het probleem an sich wordt opgelost. Dit kan door enerzijds tijdig de uitnodigingen te versturen, en anderzijds na te denken over een systeem waarbij iedereen binnen de bedoelde termijn zijn auto kan laten keuren.
De heer Verheyden heeft het woord.
Het is een goede zaak dat u die boetes laat vallen. Ik herinner eraan dat wij een aantal maanden geleden, toen de problemen in de keuringscentra begonnen, meteen gezegd hebben om die boetes te laten vallen. Toch heb ik nog een vraag. We moeten er bewust van zijn dat rijden met een niet-gekeurde wagen een risico met zich mee kan brengen. Hoe staan de verzekeringsmaatschappijen daartegenover? Blijkbaar kan een verzekeringsmaatschappij bedragen die ze hebben uitgekeerd bij een wagen die niet gekeurd was, terugvorderen. Hebt u daar weet van en wat is uw houding daar?
Minister Peeters heeft het woord.
Wat betreft uw vraag, mevrouw Mertens, over een soort automatisatie van terugbetaling, kan ik antwoorden dat dit in het verleden heel moeilijk is gebleken. We weten niet of mensen gepoogd hebben tijdig een afspraak te maken. Ten tweede, het zit ook in de kassasystemen van de keuringscentra, en daar kunnen we als overheid ambtshalve niet in interveniëren. Daarom hebben we de maatregel beperkt en gaat hij in vanaf 15 juni. Aan het Departement MOW is gezegd dat wie vanaf 1 januari kan aantonen dat ze laat zijn, hun dossier automatisch als een overmachtsituatie wordt beschouwd.
Het klopt, mevrouw Moors, dat een tijdelijke keuring het uitgangspunt is en dat elk individu zich daarvoor in regel moet stellen, maar de keuringsbedrijven moeten ook zorgen dat het mogelijk is. Daarom willen we de maatregel tijdelijk invoeren, in de hoop dat de keuringsbedrijven performanter te werk gaan met hun wachtrijen en hun systemen.
Wat betreft niet-gekeurde voertuigen die blijven rondrijden, mijnheer Verheyden, kan ik bevestigen dat dit in principe sanctioneerbaar is. Ik heb ook vragen van burgers hierover gekregen. Men moet bij een ongeval wel het oorzakelijk verband aantonen tussen het ongeval en de eventuele slechte staat van het voertuig. Als men vaststelt dat de banden kaal zijn en er tal van mankementen zijn, en dat dit een oorzaak kan zijn van het ongeval, kan een verzekeringsmaatschappij zich op grond daarvan terugtrekken. Het is echter aan iedereen die zich met de auto verplaatst om te kijken of de auto veilig is en voldoet aan alle normen en veiligheidsaspecten. Als men dat kan aantonen, neem ik aan dat een verzekeringsmaatschappij zich niet zal terugtrekken in geval van een ongeval.
Het is een nood-breekt-wetsituatie. Ik kan er ambtshalve niet voor zorgen dat al de wachtrijen in de keuringsbedrijven worden opgelost. Ik vind echter niet dat er een toeslag moet worden betaald als een burger niet tijdig een afspraak kan maken. Daarom hebben we deze instructie doorgevoerd.
Mevrouw Mertens heeft het woord.
Dank u wel, minister. Zoals collega Moors zegt, moeten we erover waken dat het probleem van de wachttijden wordt opgelost. Dat is al een aantal keren in de commissie aangehaald. Het gevolg van deze maatregel mag niet zijn dat mensen gaan wachten om hun wagen te laten keuren. Dat zou de verkeersveiligheid niet ten goede komen. We moeten dit zeker goed opvolgen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.