Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Collega’s, minister, we hebben tot grote verbazing van mijn socialistische collega’s een groot 1 meifeest georganiseerd in Sint-Truiden. Alle gekheid op een stokje: ik denk dat iedereen de situatie kent, er is heel veel rond geschreven, tot de dag van vandaag. Ook u, minister, hebt gereageerd, zoals een aantal politici hebben gedaan.
Ik vat het verhaal samen. Op vrijdagavond 28 mei verzamelden zo’n vijfduizend mensen voor een illegale raveparty, die uiteindelijk heeft geduurd tot maandagochtend 1 mei. Er werd gesproken over tien- tot vijftienduizend bezoekers. Ik denk, eerlijk gezegd, dat vijftienduizend bezoekers enigszins met de haren getrokken is, maar goed. Dat is eigenlijk onbelangrijk. Wat wel belangrijk is, is dat de ordediensten alle feestvierders op korte termijn niet naar huis wilden sturen om veiligheidsredenen. Daarom werd beslist om het evenement te laten doorgaan. Met ontradingsacties in de buurt van het militair domein en drugscontroles bij invalswegen probeerde de politie de schade wel te beperken. Uiteindelijk bleven er bezoekers toekomen tot, laten we het houden op tienduizend deelnemers.
De bezoekers van de rave beweerden in de media dat ze zoveel mogelijk zorg hebben gedragen voor de locatie, en dat ze het terrein na afloop piekfijn achterlieten. Daar zit inderdaad een grond van waarheid in. Ik heb ze goed georganiseerde anarchisten genoemd, wat eigenlijk een tegenstelling op zich is. Maar goed, dat was wel een beetje de realiteit. Medewerkers van het Agentschap voor Natuur en Bos spraken dat echter tegen. Ik moet zeggen dat ik al zondag telefoons had van de boswachter die in Sint-Truiden de zaak in het oog houdt, maar ook van de mensen van Natuurpunt. Zij wezen op de enorme berg afval die her en der op het terrein nog verspreid lag. De brandweer moest maandag zelfs nog branden blussen op het terrein. Er zijn daardoor tientallen brandplekken op beschermde graslanden aangetroffen. Daarnaast is er ook grote schade aan dierenpopulaties in het gebied. Een aantal feiten daarover geraakten ook in de media. Zo raakte een ree opgejaagd door de luide muziek en liep hij zich te pletter tegen de omheining. Daarnaast zijn er onder meer aanwijzingen dat dassenburchten en nesten van eikelmuizen beschadigd zijn geraakt.
Natuurverenigingen zoals Natuurpunt wezen er ook al op dat de rave werd georganiseerd midden in het broedseizoen. Concrete gegevens over de omvang van de schade voor de natuur waren er nog niet, maar Natuurpunt vreest dat verschillende dierenpopulaties verstoord zijn en dat de impact nog lang voelbaar zal zijn.
Minister, u hebt op zondag 30 april 2023 nogal tamelijk hard gecommuniceerd – we kennen uw stijl en u had ook voor een stuk gelijk – dat het Agentschap Natuur en Bos (ANB) klacht zou indienen tegen onbekenden voor de aangerichte schade aan de natuur. Is deze klacht al effectief ingediend?
Zullen het ANB en/of de minister zich burgerlijke partij stellen?
Zijn die onbekenden inmiddels bekend geworden na het optreden van de politiediensten?
Is er al een inventaris van de schade aan fauna en flora?
Zult u als bevoegd minister de lokale milieu- en natuurorganisaties ondersteunen en/of juridisch bijstaan om zich eveneens aan te sluiten bij de officiële klachten, die u en/of het ANB bij het parket indienen? Hoe zwaarder het dossier weegt, hoe meer kans op succes.
Zult u gebruik maken van de inventarisaties die zij hebben gemaakt?
Plant u gesprekken met de federale ministers van Defensie en/of Binnenlandse Zaken om in de toekomst dergelijke manifestaties te vermijden op militaire eigendommen? Waarom die twee, minister? Omdat Defensie natuurlijk nog altijd eigenaar is van dat stuk en omdat er nog terreinen in Vlaanderen zijn die sommigen op goede en slechte ideeën kunnen brengen, en omdat u naar de minister van Binnenlandse Zaken in uw perscommuniqué van zondag 30 april 2023 nogal relatief sterk hebt uitgehaald. Daarom heb ik het over deze twee ministers.
Minister Demir heeft het woord.
Inderdaad, we hebben ondertussen een klacht ingediend. Niet zomaar een klacht maar een klacht met burgerlijke partijstelling bij de onderzoeksrechter. Het ANB is echter een agentschap zonder rechtspersoonlijkheid. Dat betekent dat het ressorteert onder de rechtspersoon Vlaamse Gewest. Daarom wordt de klacht niet ingediend namens het ANB, maar wel namens het Vlaamse Gewest, vertegenwoordigd door mijzelf, als minister bevoegd voor Omgeving en Natuur.
Het strafrechtelijk onderzoek hiernaar loopt en is een zaak van het parket. Al wie zijn medewerking aan dit onderzoek verleent is tot geheimhouding verplicht. De procureur kan wel in het openbaar belang persmededelingen doen, mits toelating van de onderzoeksrechter. Zelf kunnen wij als indiener van de klacht met burgerlijke partijstelling na verloop van tijd inzage krijgen in het strafdossier, wat de onderzoeksrechter kan weigeren. Het mag dus duidelijk zijn dat ik op dit ogenblik niet beschik over verdere informatie omtrent de daders, tenzij de beelden die heel Vlaanderen heeft gezien.
De Natuurinspectie van ANB is op dit moment samen met experten van het Instituut voor Natuur en Bosonderzoek (INBO) bezig om ter plaatse de nodige vaststellingen te doen. Hierbij wordt het volledige terrein onderzocht en wordt er een inventaris opgemaakt van de schade. Dit is vlak na de rave al voor een deel gedaan, maar bepaalde vormen van schade, bijvoorbeeld impact op broedvogels en beschermde zoogdieren die soms al met nesten of jongen zaten, moeten op langere termijn worden opgevolgd. Hetzelfde geldt voor het herstel van bepaalde vegetatietypes.
Op basis van de eerste vaststellingen uitgevoerd op 1 mei 2023 kunnen we stellen dat het event de meeste impact had op het zuidwestelijk deel van het militair domein. Het militair domein vormt de thuishaven van diverse waardevolle en beschermde fauna en flora waaronder das, eikelmuis, velduil, grauwe klauwier, veldleeuwerik, geelgors, kiekendief, enzovoort. Het gebied herbergt ook een gezonde populatie van ree. De onverwachte enorme toestroom van duizenden ‘ravers’ heeft een duidelijk negatieve impact gehad op de rust in het gebied. Deze instroom was ongecontroleerd waarbij illegale toegangswegen werden gecreëerd en heeft ook plaatsgevonden via de omliggende bospercelen en holle wegen.
De impact op alle aanwezige dieren wordt momenteel onderzocht. Zo werden twee burchten van dassen zwaar verstoord en vernield alsook nestkasten van de eikelmuis.
Ook de impact op waardevolle vegetaties waaronder beschermde graslanden, bossen en holle wegen wordt nog onderzocht.
De natuurorganisaties hebben het ANB gecontacteerd. Ik heb vernomen dat de natuurorganisaties zelf een klacht gaan indienen en dat anderen zich hebben aangemeld als benadeeld persoon. Voor verdere informatie is het dus nog even wachten.
Wat betreft de inventaris, kan deze, voor zover die informatie nuttig blijkt om de klacht van het Vlaamse Gewest te ondersteunen, eventueel nog worden toegevoegd aan de klacht van de Vlaamse overheid. De bewijsstukken die via de verschillende klachten bij het parket terechtkomen, zullen in het dossier ook gebundeld worden.
Op de vraag of u gesprekken plant, denk ik dat het aan de burgmeester en schepenen van Sint-Truiden is om gesprekken te voeren rond de vraag hoe het komt dat er vrijdag niet is ingegrepen. Dat is de vraag die ik me stel, want zondag was het natuurlijk al te laat.
Vanuit de handhavingsambtenaren van mijn diensten is de vraag gesteld of we ze het domein gaan laten opgaan. Het is echter niet aan de handhavingsambtenaren van Vlaanderen om het probleem op te lossen, men had vrijdag onmiddellijk, asap, moeten ingrijpen om zo’n illegaal evenement niet te laten plaatsvinden. Met de schade die we nu opmeten, zal iemand dat moeten betalen. Ik ben het kotsbeu dat de belastingbetaler heel die natuurschade gaat moeten betalen, ik ben dat niet van plan.
Ik hoop dat de verantwoordelijken voor de veiligheid zelf een evaluatie maken over hoe ze het hebben aangepakt. We hebben corona gehad waarbij men met paarden, diensten en traangas naar buiten is gekomen om eenieder te wijzen op iets dat niet mag. Als een café of de Chiro iets organiseert, moet dat ook volgens de wet, ik vind het belangrijk dat wetten gehandhaafd worden. Vrijdag hebben we colonnes zien toekomen, het is aan de veiligheidsmensen om de vraag te stellen hoe die fout niet opnieuw kan worden gemaakt. Het is unieke en kwetsbare natuur, u weet dat waarschijnlijk ook. Die natuur moeten we koesteren, helaas is die nu beschadigd. We zullen zien of we de verantwoordelijken zullen vinden om de schade te betalen, want iemand moet natuurlijk de schade betalen. We moeten de natuur herstellen, en de vraag is wie? Als we de daders niet kunnen vatten, zal ik de factuur sturen naar de Federale Regering, zo simpel is het.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Mijn vraag handelt, voor alle duidelijkheid, niet over de veiligheidssituatie. Dat is een andere insteek en een ander gegeven. Ik wil toch nog het volgende vragen. Ten eerste, overweegt u, als de verantwoordelijken niet worden gevonden, om die schadevergoeding te verhalen enerzijds op de federale politie, dat is de federale overheid, anderzijds op de lokale politie, dat is de stad Sint-Truiden? Ten tweede zijn er nog van die natuurgebieden in Vlaanderen die op militair domein of op gedeelten van militaire domein liggen. Plant u inderdaad gesprekken om te kijken dat dat niet meer gebeurt? Wat nu gebeurd is, is altijd een goed voorbeeld voor sommige anderen die vinden dat ze dat ook wat dichter bij huis kunnen doen.
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Collega’s, ik wil mij aansluiten bij deze vraagstelling, in die zin dat ik denk dat wij allen betreuren dat de schade die is aangebracht te vermijden was geweest als men effectief activiteiten die men wil organiseren, correct aanvraagt. In dezen gaat het dus duidelijk over illegale activiteiten en ik denk dat we ons daar te allen tijde tegen moeten verzetten. Minister, de manier waarop deze illegale activiteit zeer goed georganiseerd werd met een massa mensen die daar is kunnen toekomen en dus blijkbaar alle veiligheidsdiensten heeft kunnen verrassen, verbaasde me. (Opmerkingen van minister Demir)
U gelooft dat blijkbaar niet. Ik ga ervan uit dat, zoals u steeds uw administratieve diensten verdedigt, ook de veiligheidsdiensten in dezen, zowel van de stad als van de provincie als van de federale overheidsdiensten, zich goed organiseren en dat zij blijkbaar op dat moment onder de coördinatie van uw partijgenoot Jos Lantmeeters als gouverneur, geoordeeld hebben dat het het beste was om niet tussen te komen. Toch vond u het blijkbaar nodig om naar verantwoordelijken toe of eventueel naar ministers toe die blijkbaar hun verantwoordelijkheid opnamen, heel agressief te reageren. In dezen wil ik de vraag van collega Vandenhove bijtreden. (Opmerkingen van minister Demir)
Minister, ik ben zelf aan het spreken, mag ik alsjeblief de vraag stellen? Ten eerste, wilt u inderdaad naar de toekomst toe het gesprek aangaan om te zien op welke manier zoiets kan worden vermeden? Ten tweede heb ik dat weekend moeten vaststellen dat u zelf geen contacten hebt gehad met de minister die u zeer agressief hebt aangevallen, dat op het moment dat er een sms of communicatie van haar uit naar u kwam, u op geen enkele manier persoonlijk hebt gereageerd. Mijn andere vraag is dan of u in dezen wel ten minste hebt gesproken met de coördinator, de gouverneur van de provincie Limburg, uw partijgenoot, de heer Jos Lantmeeters.
De heer Coenegrachts heeft het woord.
Ik wilde eigenlijk ook gewoon die laatste vraag stellen maar zonder te verwijzen naar Jos Lantmeeters als partijgenoot van de minister. Een gouverneur heeft natuurlijk geen partijgenoten. De gouverneur is ook commissaris van de Vlaamse Regering en daarom wilde ik graag weten of u in die periode contact hebt gehad met de commissaris van de Vlaamse Regering die betrokken was bij de coördinatie en de bestrijding van het gebeuren daar ter plekke.
Minister Demir heeft het woord.
Dank u wel.
Vanaf het moment dat de gouverneur, die trouwens helaas geen partijgenoot meer is … (Opmerkingen van Tinne Rombouts)
Correct, juist is juist. Vanaf het moment dat hij dat heeft overgenomen – ik denk dat het zondag was, dan heeft het provinciaal niveau de kwestie overgenomen – heb ik inderdaad contact opgenomen, uiteraard. Het was blijkbaar veel te laat om dan in te vallen bij het feest. Vrijdag stonden daar niet ineens tienduizend mensen, dat weet u ook heel goed, mevrouw Rombouts. U mag aan de Vlaming vragen hoe men vindt dat dit evenement … (Opmerkingen van Tinne Rombouts)
Jawel, het gaat over hoe men omgaat met zulke evenementen. Als je wacht tot zondag dan is het inderdaad te laat. Maar de vraag is: als je vrijdag ziet dat daar auto’s in colonnes aan het rijden zijn, het terrein opgaan – dat waren toen geen tienduizend mensen – waarom handelt men dan niet? Dat is een vraag die ik mij stel als Limburgse. Dat is een vraag die ik mij stel als burger. Dus ja, blijkbaar vond men het niet nodig. Ik begrijp dat niet, maar bon, ik ben geen veiligheidsminister. Ik ben niet bevoegd.
Ik word ook continu aangevallen op zaken waar ik niet verantwoordelijk voor ben, door u en door anderen. Dus dan stel ik mezelf als burger de vraag – wanneer het vrijdag al duidelijk was – wanneer daar wordt ingegrepen. Ik denk dat dat een heel terechte vraag was die ik mij heb gesteld. Samen met mij denk ik dat alle Vlamingen, alle Vlamingen, die vraag stelden.
Wat betreft hetgeen ik ga doen voor de schade, want dat was eigenlijk de vraag van collega Vandenhove. Die was ook wel verbaasd over hoe dat dossier is gelopen, denk ik. Wat die natuurschade betreft, hoop ik dat die daders worden opgepakt en dat we de factuur kunnen opsturen. Ik heb gezegd dat we dat vanuit Vlaanderen niet gaan betalen, we hebben ook geen centen meer.
Ik heb in het verleden ook al met mevrouw Dedonder gesproken, want in het noorden van Antwerpen was er ook eens een schietincident en dat is eigenlijk heel goed verlopen. Sindsdien hebben we met mevrouw Dedonder op verschillende momenten gesproken over militaire domeinen waar er natuurgebieden zijn, over hoe zij ernaar kijkt en hoe ik ernaar kijk. Ik kan alleen maar meegeven dat dat tot nu toe altijd heel constructief is verlopen, en dat we het gesprek ook zullen verderzetten in die constructieve sfeer.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Dank u wel voor het antwoord, en ook voor de reacties van de collega’s.
Ik zou zeggen dat het zeker wordt vervolgd. Maar ik denk dat de nodige inspanningen moeten gebeuren. We hebben het niet over het veiligheidsdossier, maar vooral over dat dit soort dingen, wat het natuurgegeven betreft, die dus niet meer voorvallen op domeinen waar we zelf vat op hebben of die enigszins onder andere overheden vallen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.