Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vraag om uitleg over het faillissement van vzw Jazz en Muziek
Vraag om uitleg over het faillissement van vzw Jazz en Muziek en good governance voor culturele organisaties
Verslag
De heer Brusselmans heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, minister-president, op dinsdag 29 november sprak de ondernemingsrechtbank het faillissement uit van de vzw Jazz en Muziek. Dat is de organisatie die het jaarlijkse muziekfestival Gent Jazz en Jazz Middelheim organiseert. Een aantal factoren, waaronder de coronacrisis en een behoorlijk diepe schuldenput, liggen, samen met een vermoedelijk slecht bestuur, aan de oorzaak van dit faillissement.
De stad Gent werd enkele weken geleden door de raad van bestuur van de vzw op de hoogte gebracht van het faillissement. Gent stak jaarlijks immers 260.000 euro subsidies in het festival.
Het faillissement luidt niet alleen het droevige slotakkoord voor Gent Jazz, maar hypothekeert ook de toekomst van dat andere door de vzw georganiseerde festival, Jazz Middelheim in Antwerpen, een iconisch festival en vaste stek op de muzikale kalender.
In juni werd ook bekendgemaakt dat de vzw Jazz en Muziek het vijf jaar zonder zijn Vlaamse subsidie van 300.000 euro zou moeten stellen. Van de 41ste editie van Jazz Middelheim, afgelopen zomer, werd het tweede podium aan kasteel Den Brandt daarom op de valreep geschrapt. Met een atypische blikvanger als Iggy Pop bezochten toen, verspreid over vier dagen, 15.000 toeschouwers het festival. In de hoogdagen van Jazz Middelheim kwam er met gemak dubbel zoveel volk opdagen. De Antwerpse cultuurschepen liet al weten dat “er alles aan zal worden gedaan om Jazz Middelheim in leven te houden, samen met de andere betrokken partijen, de VRT en de Vlaamse overheid”.
Uit nieuwsberichten vernemen we ook dat de vergoeding voor manager en ex-bestuurder Bertrand Flamang opliep tot 165.000 euro, zelfs tijdens coronajaar 2020, toen er geen festival doorging. Daarnaast zijn er ook fikse onkostenvergoedingen die oplopen tot 12.000 euro voor een weekje New York. Het ruikt allemaal een beetje naar de PS. Uit dezelfde mediabronnen vernemen we dat de verklaring hiervoor – het feit dat de heer Flamang zolang kan aanblijven – zou liggen in een sterke link tussen Flamang en de socialistische partij Vooruit. Zo lijkt mij de cirkel rond.
Het zal u niet verwonderen dat ik met een aantal vragen zit.
Minister-president, wat is het bedrag aan subsidies en mogelijk andere ondersteuning dat de vzw Jazz en Muziek ooit van de Vlaamse overheid heeft ontvangen?
De teloorgang van de vzw Jazz en Muziek hoeft niet noodzakelijk te leiden tot het verdwijnen van Jazz Middelheim. Dat de licentie van het festival in handen is van de VRT, biedt perspectief. Hoeveel heeft de Vlaamse openbare omroep geïnvesteerd in de door de vzw Jazz en Muziek opgezette evenementen?
De Antwerpse cultuurschepen heeft aangekondigd gesprekken te gaan voeren met onder meer de Vlaamse overheid. Hebben deze gesprekken reeds plaatsgevonden of zijn ze gepland? Zo ja, met welk resultaat?
Plant de Vlaamse overheid nog malversaties te onderzoeken met betrekking tot de uitgedeelde subsidies aan de vzw van de afgelopen jaren? Zijn er al sporen van?
Plant u andere initiatieven of een eventueel alternatief op te zetten ter ondersteuning van de jazzwereld? Want dit is zeer pijnlijk voor hen.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, minister-president, op dinsdag 29 november vroeg vzw Jazz en Muziek, de organisatie achter Gent Jazz en Jazz Middelheim, het faillissement aan. Er is intussen een curator aangesteld, die de taak krijgt om te bekijken wat er nog te redden valt voor de vele schuldeisers. Het gaat dan om facturen van leveranciers, maar ook van heel wat mensen die vouchers hadden van de afgelaste edities om de volgende jaren nog te kunnen gebruiken.
Het budget van Jazz en Muziek bestond ongeveer voor een vijfde uit subsidies van de Vlaamse overheid, Stad Gent en Stad Antwerpen samen, die elk ongeveer 250.000 euro tot 300.000 euro in subsidies gaven. Maar de vzw Jazz en Muziek verkreeg bij de nieuwe beleidsronde van het Kunstendecreet negatief advies. Vanaf 2023 ontvangt de organisatie niet langer structurele subsidies.
Volgens onderzoek van De Morgen zou Jazz en Muziek 3 miljoen euro schulden hebben opgebouwd, waarvan 1,4 miljoen euro zou moeten worden afgelost. Dit is een grote schuldenberg, omdat de jaarlijkse omzet uit zo’n 5 miljoen euro beslaat. Volgens documenten die De Morgen kon inkijken, zou het financieel wanbeleid zijn oorsprong vinden in het wanbeleid van de manager, die honderdduizenden euro’s zou hebben uitgegeven aan reizen en etentjes. Ook zou hij zich jaarlijks voor zijn consultancydiensten zwaar hebben laten vergoeden. Deze vergoeding werd ook toegekend tijdens de coronacrisis, toen de rest van zijn personeel op technische werkloosheid zat. De manager zou zich ook volgens getuigenissen bij de Morgen schuldig hebben gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag, met pesten op de werkvloer.
Minister-president, hebt u een zicht op de totale schulden van vzw Jazz en Muziek tot op heden?
Was u op de hoogte van het financieel wanbeleid van Jazz en Muziek, zoals gesteld wordt in het onderzoek van De Morgen, op het moment dat de subsidies in het kader van het Kunstendecreet werden aangevraagd?
Is er volgens u inderdaad sprake van het misbruik van de onkostenvergoeding van Jazz en Muziek door de bestuurder? Zo ja, over hoeveel geld gaat het? Op welke manier kan er worden ingegrepen?
Is er ooit controle geweest van de Vlaamse overheid of van de Stad Gent of Antwerpen op het gebruik van de subsidies door Jazz en Muziek? Zo ja, wanneer waren die en welke gevolgen werden hieraan gegeven?
Mevrouw Almaci heeft het woord.
De collega’s zijn er al uitvoerig op ingegaan: verschillende media hebben bericht over het faillissement van Jazz en Muziek, de organisatie achter Gent Jazz en Jazz Middelheim. Dat is bijzonder pijnlijk. Nog pijnlijker is het als je het verhaal hoort over het jarenlange mismanagement, het verregaande grensoverschrijdend gedrag, het financieel wanbeleid en hoe de manager-voorzitter blijkbaar – ik blijf voorwaardelijk spreken – ongehinderd zijn gang kon gaan.
Dat doet de vraag naar controle rijzen, zowel van de raad van bestuur als van de overheid. Blijkbaar was dit binnen het wereldje een publiek geheim. De vraag is hoe het komt dat de nodige controle niet is uitgevoerd vanuit de Vlaamse overheid als subsidiegever. Hoe werd dat gedaan? Hoe komt het dat dit niet op de radar kwam, wetende dat in 2021 nog twee keer 312.500 euro werd betoelaagd in het kader van Flanders Is A Festival.
Good governance is al vaker onderwerp van discussie geweest en het is een absolute must in deze tijden, waar we voor elke euro heel nauwkeurig moeten controleren waar hij naartoe gaat en of die wel terechtkomt waar het hoort. Er is de Bestuurscode Cultuur. Het is niet de eerste keer dat de raad van bestuur van een culturele organisatie – en dat doet pijn aan het hart – kritiek krijgt wegens wanbeleid. Wat is uw visie daarop? Welke nieuwe stappen wilt u daarrond zetten?
De zaak gaat natuurlijk over het instituut aan zich, maar berokkent ook individuele mensen schade. Er is blijkbaar heel wat leed geleden. Dat gaat over financieel leed, bij financiers en investeerders, maar ook over leed bij de vele artiesten en medewerkers van die twee belangrijke zomerfestivals. Daar dreigt op dit moment een verschraling. Het is dan ook de vraag hoe je ervoor zorgt dat de rotte appels eruit gaan, dat het niet afstraalt op heel de sector en dat er een vooruitgang is zonder dat die telkens een verschraling moet betekenen. Hoe zult u dat voorkomen of hoe wilt u specifiek rond die aspecten werken? Tegelijkertijd gaat mijn hart uit naar al die kunstenaars. Hoe kunnen we er samen voor zorgen dat het niet opnieuw de kunstenaars zijn en de mensen die van die kunst willen genieten, die de dupe worden van deze afloop? Wat dat betreft, kunnen er nog stappen vooruit worden gezet. Ik ben benieuwd naar het antwoord.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Ik behandel eerste de vraag van de heer Brusselmans over de subsidies die reeds zijn ontvangen.
Jazz en Muziek kreeg meerjarige ondersteuning, in het kader van het Kunstendecreet, die in de periode 2013 tot 2016 neerkwam op een gemiddeld jaarlijks bedrag van 290.792,48 euro, en in de periode van 2017 tot 2022 jaarlijks gemiddeld 323.590,97 euro. Van 2013 tot en met 2022 kwam dit dus neer op een totaal van 3.104.715,76 euro. Daarnaast ontving de organisatie in 2020 bijkomend 106.244,80 euro uit het Noodfondsdecreet voor cultuur, jeugdverenigingen en regionale televisieomroepen, een extra steunmaatregel vanwege corona.
De aanvraag voor meerjarige subsidies 2023-2027 binnen het Kunstendecreet kreeg een negatief advies en werd niet met subsidies gehonoreerd. In de ronde van 15 september 2022 werden door de vzw Jazz en Muziek twee aanvragen voor projectsubsidie binnen het Kunstendecreet ingediend. Aangezien de vzw inmiddels een faillissementsaanvraag indiende, zullen die niet gehonoreerd worden.
U verwijst naar de rol van de VRT. De VRT wil hierover geen bedragen bekendmaken. De VRT werkt en rapporteert op basis van een beheersovereenkomst. In de beheersovereenkomst staat de opdracht die de VRT moet vervullen en de doelstellingen die zij moet behalen. De VRT communiceert daar open en transparant over, onder andere via het jaarverslag. Gedetailleerde informatie over specifieke investeringen van de VRT wordt in de beheersovereenkomst echter niet gevraagd en de VRT is van mening dat het publiek vrijgeven van deze bedragen haar bedrijfseconomische positie kan schaden.
U vroeg ook of er overleg was met de Antwerpse cultuurschepen. Er hebben nog geen nieuwe gesprekken plaatsgevonden met de stad Antwerpen hierover. Er is ook nog geen vraag bij ons binnengekomen.
Dan beantwoord ik de vraag van mevrouw Segers of we zicht hebben op de totale schulden van de vzw.
De organisaties die meerjarig gesubsidieerd worden onder het Kunstendecreet, dienen ten laatste op 31 maart van het daaropvolgende jaar hun werkingsverslag in, waarin ook alle financiële gegevens aanwezig zijn. Voor het jaar 2022 zou de organisatie dit werkingsverslag uiterlijk op 31 maart 2023 moeten indienen. De administratie heeft dus voorlopig enkel zicht op de totale schulden van 2021, op basis van de informatie die werd bezorgd via het werkingsverslag 2021, dat op 30 maart 2022 werd ingediend. Op dat moment was het gecumuleerde verlies 1.660.696,83 euro. Dat is dus ongeveer de helft van wat De Morgen rapporteert. Of dat nu in dat ene jaar zo is opgelopen, daar hebben we op dit moment geen informatie over. De administratie beschikt niet over recentere gegevens.
Mevrouw Segers, u vraagt of we op de hoogte waren van het wanbeleid. Er werden in de toezichtsverslagen van de administratie herhaaldelijk opmerkingen gemaakt over het feit dat de organisatie zich niet conformeerde aan de richtlijnen van het besluit over goed bestuur, over het personeelsverloop en over de hoge verliezen die steeds verder opliepen. Op basis van de ingediende werkingsverslagen en de bezoeken ter plaatse kon de administratie echter geen wanbeleid vaststellen, zoals gesteld werd in het onderzoek van De Morgen.
Was er misbruik van onkostenvergoedingen? De administratie kon uit de verslagen van de organisatie geen misbruik van de onkostenvergoedingen vaststellen. De jaarlijks meegeleverde verslagen van een erkende accountant stelden evenmin misbruiken vast. Voor alle duidelijkheid voeg ik eraan toe dat de administratie enkel beschikt over gegevens en accountantverslagen tot en met eind 2021.
Mevrouw Segers, u vraagt of er ooit controle is geweest van de Vlaamse overheid in Gent of Antwerpen. Ook mevrouw Almaci stelt een vraag in die zin. De Vlaamse overheid voert jaarlijks toezicht uit op de werking van organisaties die meerjarig gesubsidieerd worden onder het Kunstendecreet en stelt hier een verslag over op. Dat was ook het geval voor Jazz en Muziek. In deze toezichtsverslagen werden de afgelopen jaren verschillende opmerkingen geformuleerd. In het toezichtsverslag over het werkingsjaar 2017 werden stukken opgevraagd, namelijk een nota over 2017, zoals gevraagd door de accountant, en een besparingsplan voor de komende jaren, gevraagd door de administratie. Deze stukken werden echter niet bezorgd. Dit gaf aanleiding tot het inhouden van het saldo voor 2017 ten bedrage van 31.830 euro. Er werd tevens vastgesteld dat het personeelsteam nog structurering nodig had naar aanleiding van een sterk personeelsverloop. Over de jaren heen werd er in de verslagen ook meermaals op gewezen dat Bertrand Flamang zowel voorzitter van het bestuursorgaan blijft én tegelijk op zelfstandige basis betrokken wordt bij de dagelijkse werking van de vzw, wat ertoe leidde dat volgende opmerking in de toezichtsverslagen genoteerd werd: “Dit betekent dat de wederzijdse controle en het evenwicht van de verschillende bestuursorganen op dit ogenblik nog altijd niet gegarandeerd is.” Aan deze opmerking wordt pas in 2021 tegemoetgekomen als de heer Flamang als ‘general manager’ terugtreedt uit het bestuursorgaan. Daarnaast bleven er nog steeds opmerkingen waaruit bleek dat de organisatie zich nog steeds niet volledig geconformeerd had aan het besluit inzake goed bestuur.
In haar toezichtsverslag over 2020 stelde de administratie tot slot: “De cijfers dd. 31.12.2020 zijn intussen van die aard dat men zich de vraag moet stellen of deze organisatie nog financieel gezond is, en of het opgelopen verlies nog ooit weer ingelopen kan worden. Als Jazz en Muziek eind 2021 een aanvraag indient voor een werkingssubsidie in de volgende beleidsperiode, dan zal deze onzekerheid, gecombineerd met de jaarlijkse vaststelling dat de organisatie zich weinig aantrekt van de opmerkingen die de subsidiërende overheid maakt, nadrukkelijk worden meegenomen in het advies aan de minister.”
De beoordelingscommissie die de aanvraag van Jazz en Muziek voor de periode 2023-2027 behandelde, nam akte van dit standpunt, wat er mede toe leidde dat het advies voor meerjarige subsidiëring in het kader van het Kunstendecreet voor de periode 2023-2027 negatief was. De bijkomend toelagen die Jazz en Muziek ontving in het kader van Flanders Is A Festival werden toegekend door Toerisme Vlaanderen.
Het vorige Kunstendecreet, waaronder de hele periode van de werkingssubsidies 2017-2022 valt, bepaalt als subsidievoorwaarden dat de ontvanger van een werkingssubsidie naast zorg dragen voor het eigen archief ook de principes van goed bestuur moet naleven. De leidraad voor deze principes van goed bestuur staat in het besluit van de Vlaamse Regering (BVR) van 4 december 2015, voluit ‘Besluit van de Vlaamse Regering houdende de nadere bepaling van de principes van goed bestuur in het kader van het decreet van 13 december 2013 houdende de ondersteuning van de professionele kunsten’.
Deze principes worden over de hele periode afgetoetst in de toezichtsverslagen, waarbij dan op het einde van de periode, dus in 2022, wordt nagegaan of de organisatie zich volledig aan dit besluit heeft geconformeerd. Tussentijds worden de opmerkingen bijgehouden, zoals reeds in het antwoord op bovenstaande vraag is aangegeven.
Het toezicht over de gehele periode 2017-2022 vindt plaats in 2023. Op dat moment kan de administratie eventuele sancties voorstellen aan de Vlaamse Regering. In het vorige hier toepasselijke Kunstendecreet staat bepaald dat de Vlaamse Regering beslist over de toekenning van een sanctie en het eventuele sanctiebedrag. Daarbij is er een redelijke verhouding tot de vastgestelde inbreuk. Deze sanctiebeslissing valt onder de opschortende voorwaarde van remediëring.
In geval het toezicht over de gehele periode nog kan worden opgemaakt – aangezien er wellicht geen werkingsverslag van dat jaar ingediend zal worden –, krijgt de vzw dan alsnog de kans om te voldoen aan de subsidievoorwaarde, wat in dit geval allicht geen zin meer zal hebben.
In het nieuwe Kunstendecreet baseert men zich op de principes van goed bestuur zoals bepaald in de Bestuurscode Cultuur van 26 juni 2020 en zal het toezicht van de administratie op een andere leest geschoeid zijn, proportioneel en risicogedreven, waardoor er korter op de bal kan worden gespeeld.
Ik betreur het uiteraard wanneer een waardevolle speler in het cultuurlandschap beslist om zijn werking stop te zetten. Ik wil daarbij wel aanstippen dat ook andere organisaties doorgroeimogelijkheden bieden aan jonge bands en muzikanten. Dat neemt niet weg dat het stoppen van festivals als Gent Jazz en eventueel ook Jazz Middelheim zeker een verlies aan doorgroeimogelijkheden en presentatiekansen betekent binnen het jazzmuzieklandschap.
Ik hoop dat de leemte die ontstaat door het stopzetten van beide festivals, door andere spelers in het jazzmuzieklandschap kan worden ingevuld. Voor al deze spelers zijn er binnen de cultuursector verschillende ondersteuningsmogelijkheden. Ik denk daarbij onder meer aan het Kunstendecreet maar ook aan het Bovenlokaal Cultuurdecreet.
Ik sta ervoor open om met de stad Antwerpen te gaan kijken wat er eventueel nog mogelijk is in het concrete geval van Jazz Middelheim.
De heer Brusselmans heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw uitgebreid antwoord, dat de situatie toch nog duidelijker maakt dan ze al was. Wat blijkt uit de toezichtverslagen is dat het probleem wel was opgemerkt en al jaren aan de gang is. Het enige jammere is natuurlijk dat er niets meer mee is gedaan. Ik vraag me af of, wanneer uw administratie of een beoordelingscommissie zulke zaken vaststelt, die dan ook worden gecommuniceerd aan de stad Gent of de stad Antwerpen, want het is volgens mij zeker op dat lokale niveau dat er toch iets meer kan worden gedaan, zodat er niet alleen een negatief advies inzake subsidies wordt gegeven, maar er ook wordt geprobeerd in die organisatie in te grijpen of toch op zijn minst samen te zitten en te bekijken hoe we dit fundamenteel kunnen veranderen. Want dat dit niet is gebeurd, is duidelijk: de miserie dook al op in 2017 en is sindsdien alleen maar erger geworden, en men gaf gewoon geen aandacht aan de opmerkingen die werden gemaakt. Dat is een zeer spijtige zaak, maar dan is de conclusie om hen niet langer te subsidiëren mijns inziens ook wel volledig terecht.
Ten tweede, dat de VRT weer geen bedragen kenbaar wil maken, is zowat het riedeltje van de openbare omroep aan het worden, zeker onder het nieuwe bewind. Ik kan alleen maar vaststellen dat de duisterheid van het huis van wantrouwen mij enorm stoort. Ik zal de cijfers dan via een andere weg proberen op te vragen, maar daarvoor moet ik niet bij u zijn.
Tot slot ben ik tevreden dat u samen met de stad Antwerpen, die u blijkbaar nog niet heeft gecontacteerd, wilt bekijken hoe het verder kan. Want mochten beide festivals wegvallen, creëren we hier toch een leegte.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister-president, dank u wel voor het heel gedetailleerde, grondige overzicht, dat toont dat onze procedures en de manier van werken binnen ons departement wel werken, dat dit grondig gebeurt. De administratie heeft de voorbije jaren op basis van pure verslagen geen wanbeleid en geen misbruik kunnen vaststellen, maar in de toezichtsverslagen werden er wel duidelijke opmerkingen geformuleerd, waarop er dan blijkbaar geen antwoord kwam. Precies die controles liggen aan de basis van het negatieve advies in het kader van het Kunstendecreet. Dat toont hoe belangrijk dat ook is. Dat zakelijk advies is gewoon echt een ongelooflijk belangrijke basis vooraleer het artistiek advies kan worden gegeven. Dat toont ook voor mij aan dat het belangrijk is om te blijven investeren in het departement, ondanks het feit dat er daar ook al lang wordt bespaard op het apparaat. Niet dat er per se wantrouwen moet zijn ten opzichte van de hele culturele sector. Dat is in deze zaak natuurlijk heel jammer, dat het beeld van de subsidieslurpende organisaties door sommigen wordt bevestigd, terwijl het natuurlijk gaat over één enkele case en dit niet systematisch is.
U zegt uw decreet al zo te hebben geschreven dat er korter op de bal kan worden gespeeld. Dat is ook goed om te horen. In dezen blijkt dat toch wel belangrijk te zijn.
Het is ook zeer goed te horen dat u met Antwerpen zult bekijken of er een oplossing kan worden gevonden voor het gat dat wordt geslagen door het mogelijke wegvallen van Jazz Middelheim, net als bij Gent Jazz.
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Minister-president, dank u wel voor het uitgebreide antwoord.
Ik onthoud dat bepaalde subsidies door Toerisme Vlaanderen werden gegeven. Dat betekent dat voor zowel Toerisme Vlaanderen als dit departement, als het gaat over festivals, een samenwerking inzake hoe men op een goede manier controleert, ongelooflijk belangrijk is. U zei daarnet immers dat de eerste signalen in 2017 zijn gegeven. Dat is vijf jaar geleden. Als op die vijf jaar het resultaat is dat er twee belangrijke festivals verdwijnen, omdat de vzw erboven failliet is gegaan door mismanagement en wangedrag, dan moeten we gewoon vaststellen dat we dat met zijn allen veel te lang hebben laten duren en dat er dus iets schort aan de procedures, als dit zo lang kan duren dat het uiteindelijk ter ziele gaat. Ik ben heel tevreden dat wordt aangegeven dat men zal bekijken wat men met Jazz Middelheim kan doen. Als de vzw Jazz en Muziek failliet gaat, dan is het immers natuurlijk niet alleen Gent Jazz dat failliet is. Ik weet ook dat er verscheidene controles zijn gebeurd, onder andere door de stad Gent, en dat daar ook actie werd ondernomen, maar het afstemmen van de controles op het vlak van cultuur rond goed bestuur, of die nu door Toerisme Vlaanderen of de steden gebeuren, met de controles vanuit Vlaanderen, en het op tijd ingrijpen, zijn belangrijk voor het remediëren en voorkomen van deze situaties in de toekomst. Ik hoop in ieder geval dat we met het nieuwe Kunstendecreet, met het bovenlokale werk om de kunstenaars toch een uitweg te geven – u verwees er ook naar –, snel een wedergeboorte kunnen zien. Ik kijk in ieder geval al uit naar wat dat mogelijk zou kunnen zijn, en meen tussen de regels door te kunnen lezen dat dat voor Antwerpen in ieder geval een reële piste is.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Voorzitter, dit is uiteraard een onverkwikkelijke zaak. Zoiets straalt altijd ongewild ook een beetje af op de rest van de sector. Als het inderdaad vier jaar of meer moet duren eer er geen subsidies meer worden gegeven, dan kan je je afvragen of er toch niets schort. Ik denk echter dat onze procedures niet slecht zijn en dat onze administratie in dezen haar werk heeft gedaan, en dat we natuurlijk in de eerste plaats moeten kijken naar de bestuurders van die vzw. Zij moeten de regels volgen. Zij kregen de ene waarschuwing na de andere, deden daar niks mee, gaven bepaalde rapporten niet die werden opgevraagd enzovoort. Daar zit het. Ik begrijp niet dat dát vier jaar heeft kunnen duren nadat die eerste negatieve inspectieverslagen er zijn gekomen. Er moet misschien sneller worden ingegrepen, maar ik vind toch ook dat we in de eerste plaats die bestuurders voor hun verantwoordelijkheid moeten stellen en dat dit minder iets vanuit Vlaanderen is. Ik denk dat men nog kansen heeft willen geven, maar goed. Dat is een eerste opmerking die ik wou maken.
Daarnaast – en dat is eigenlijk mijn vraag – is er natuurlijk voor dat soort grotere festivals vaak cofinanciering, in dit geval van de betrokken steden. Ik vroeg me, meer in het algemeen, af of we stedelijke inspectieverslagen kunnen inkijken van organisaties die ook door Vlaanderen worden gesubsidieerd. Dat zal wel, in het kader van de openbaarheid. Is er niet een soort van alert of signaal naar steden die cofinancieren, dat dergelijke inspectieverslagen bestaan? Als ik schepen van Cultuur zou zijn, zou ik dat willen weten. Vlaanderen heeft de mogelijkheden om dat heel goed na te gaan. Steden en gemeenten, ook kleinere gemeenten, hebben die niet. Ik vraag het mij oprecht af. Misschien bestaat er zoiets, en dan horen we het graag. Indien het niet bestaat, is het misschien een goede suggestie voor de administratie om betrokken steden en gemeenten snel op de hoogte te brengen van negatieve inspectieverslagen, zodat zij daar weet van hebben en wat voorzichtiger kunnen handelen. Uiteindelijk zijn we met belastinggeld bezig, met geld van de mensen.
Mevrouw D’Hose heeft het woord.
Collega’s, ik denk dat we ook in dit debat rekening moeten houden met vertrouwelijke gegevens en de juridische afwikkeling van het faillissement. Zoals bij elke rechtsprocedure, moeten we ons een beetje op de vlakte houden.
Nu, het is zo dat de stad Gent eigenlijk al lange tijd op de hoogte was van de financieel precaire situatie van de vzw. De stad heeft daar ook naar gehandeld. In 2019 heeft de schepen aan de alarmbel getrokken en een audit laten uitvoeren door Deloitte. Daardoor werd de controle op de vzw versterkt. Dan heb je de verscherpte controle gehad en werd de directeur uit de organisatie gezet. Dat is in maart 2022 gebeurd. De raad van bestuur heeft zijn verantwoordelijkheid genomen. In Gent heeft het college beslist om bij hoogdringendheid de subsidieovereenkomst, die nog liep tot 2024, stop te zetten. Dit zijn misschien nog een aantal elementen die belangrijk zijn.
Ik vind het doodjammer, collega’s, dat een instituut als Gent Jazz of Jazz Middelheim zou verdwijnen door een rotte appel. Ik denk dat we niet de teneur mogen scheppen dat elke organisatie, en de hele cultuursector, zo omgaat met subsidiemiddelen. Ik ben kwaad op de organisatie zelf, maar ik ben ook kwaad in naam van de hele cultuursector omdat dat opnieuw een negatief beeld schept. Ik betreur de feiten die hebben plaatsgevonden, enorm. We moeten op een of andere manier een weg vinden om het misbruik aan te pakken, zonder de hele sector te straffen met strengere subsidiëringsregels. Want daar heeft niemand iets aan.
We hopen zelf ook op een doorstart. Iedereen van deze commissie is wel al eens op de twee festivals geweest. Het is een spijtige zaak en het veroorzaakt een leemte in het landschap. Ik deel de mening dat men daardoor de sector opnieuw, jammer genoeg, in een slecht daglicht stelt. We mogen niet alles over dezelfde kam scheren.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Dank, collega’s, ik heb nog een paar opmerkingen.
Ik vind dat we niet te defensief moeten zijn. Het is toch niet omdat er een rotte appel in zit dat we moeten vrezen dat de sector in een slecht daglicht zal komen. Was dit niet bovengespit, dan zou het pas slecht voor de sector zijn. Je kunt in geen enkele sector – sport, cultuur, jeugd, noem maar op – malversaties uitsluiten. Om dan meteen te zeggen dat het op de hele sector afstraalt, dat is niet terecht. Als we niet zouden ingrijpen, als er geen consequenties aan zouden worden verbonden, dan zou dat kunnen. Ik zou ervoor pleiten om niet te defensief te zijn.
Ik denk niet dat er op een systematische manier, mijnheer Brusselmans en mevrouw Brouwers, vanuit de Vlaamse administratie in dergelijke gevallen naar de betrokken steden wordt gecommuniceerd. Dat is misschien een punt dat we moeten meenemen. In dit specifieke geval is wel, naar aanleiding van de audit die de stad Gent heeft gedaan, met de administratie samengezeten om het ingrijpen te overleggen.
Mevrouw Almaci, u zegt dat er iets aan de procedure schort. Wel, daarom hebben we ze juist gewijzigd. Ik ben ook de mening toegedaan dat we in dit geval sneller hadden moeten kunnen handelen. Je moet altijd eerst waarschuwen, en dan is het aan de raad van bestuur om op te treden. Want als je voor zo’n organisaties de subsidie intrekt, dan is het waarschijnlijk gedaan. Je moet de mogelijkheid geven om zaken te herstellen. En dat is de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. Maar dat we pas over vijf jaar, in de volgende subsidieronde, drastisch kunnen doorgaan, dat is opgevangen in het nieuwe decreet. Dat kunnen we in de toekomst doen.
Ik neem als leerpunt mee dat er, als we zulke zaken zien en er is een grote betrokkenheid van steden of gemeenten, uitwisseling moet gebeuren. Dat neem ik mee als aandachtspunt.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Deze case toont aan dat we een goed apparaat en goede processen van rapportering en controle hebben en dat ze ook nodig zijn, zonder inderdaad uit te gaan van wantrouwen. We moeten onze administratie daarin voldoende ondersteunen.
Het toont ook aan dat we de code inzake good governance die er is voor de culturele sector, misschien systematischer bekend moeten maken. Het staat ook in het Kunstendecreet. Er is nog verbetering mogelijk.
Ik ben blij met uw laatste opmerking, waarin u zegt dat er eigenlijk geen defensieve reactie nodig is. Er is één rotte appel en die moet eruit. Het systeem werkt en we kunnen hem eruit halen. Voor de rest gaan we uit van vertrouwen in onze culturele instellingen.
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Ik sluit me volmondig aan bij de conclusie van collega Segers.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.