Verslag vergadering Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid
Verslag
Mevrouw Joosen heeft het woord.
Minister, de afgelopen 10 jaar steeg de hoeveelheid huishoudelijke eenmalige verpakkingen met 10 procent. Het totale gewicht aan eenmalig verbruikte verpakkingen voor consumptiegoederen in België wordt geschat op maar liefst 900.000 ton per jaar.
Het is dan ook een hele goede zaak dat u samen met minister Demir en ruim tachtig bedrijven en organisaties de Green Deal Anders Verpakt ondertekende. De acties binnen deze deal moeten de consument overtuigen om te kiezen voor herbruikbare verpakkingen. De focus ligt dus niet meer op de inzameling en recyclage van verpakkingen, maar eerder op preventie en het hergebruik van verpakkingen. Met preventie wordt dan wel degelijk het effectief volledig weglaten van de verpakking bedoeld. Op de verpakking van voeding moeten er een aantal verplichte vermeldingen worden aangebracht, zoals de correcte naam en houdbaarheidsdatum. Deze deal vraagt dus mogelijk een aanpassing van de werkwijze binnen de landbouwsector en de volledige voedingsketen voor de aanlevering van deze producten.
Het spreekt voor zich dat het van cruciaal belang is om de hele sector mee te hebben in dit verhaal. Het is de ambitie om het aantal wegwerpverpakkingen in de distributiesector met 15.000 ton te reduceren. Deze Green Deal is opgenomen in het verpakkingsplan 2.0 en het Uitvoeringsplan Kunststoffen 2020-2025. Beiden zijn goedgekeurd door de Vlaamse Regering. De deal zal ook worden opgenomen in het zwerfvuilcharter en draagt alvast bij tot de Vlaamse ambitie om te evolueren naar een circulaire economie.
Welke stakeholders uit de landbouwsector en de voedselketen werden in het kader van deze Green Deal betrokken?
Zitten er bij de tachtig bedrijven en organisaties die de deal mee hebben ondertekend reeds bedrijven uit de voedingsketen? Zo ja, welke bedrijven zijn dat?
Is er binnen de landbouw- en voedingssector voldoende draagvlak om deze deal ook in de praktijk om te zetten?
Welke acties en proefprojecten zullen er op grotere schaal komen om de consument te overtuigen en om te sensibiliseren?
Is er in de winkels een impact op de prijs en/of kwaliteit van de producten te verwachten?
Minister Crevits heeft het woord.
De Green Deal is een initiatief van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM), de speerpuntcluster VIL (Vlaams Instituut voor de Logistiek), Comeos, DETIC en de Vlaamse gewestelijke vleugel van de Federatie Voedingsindustrie (Fevia Vlaanderen). Het feit dat Fevia Vlaanderen en Comeos de initiatiefnemers zijn, duidt op een zeer grote betrokkenheid van de agrovoedingsketen, die ook een heel groot deel van de waardeketen vertegenwoordigt. Daarnaast zijn er allerhande stakeholders betrokken bij de uitvoering van de Green Deal, zoals de lokale overheden, de kennisinstellingen, de horeca, de dienstverlening, enzovoort.
Ook zijn er ondersteunende partijen die bijdragen tot heel concrete acties in het werkveld. Ondersteunende partners uit de agrovoedingsketen zijn: Buurtsuper.be, de UNIZO-organisatie van supermarkten en speciaalzaken; Flanders’ FOOD; UNIZO; het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT). U kunt op de website van de OVAM alle deelnemende partijen terugvinden.
Iedereen die dat ondersteunt, krijgt tot september 2022 de tijd om een concreet project in te dienen. Dat is een overgangsperiode. Men kan zich afvragen waarom dat nodig is. Overschakelen van een eenmalige verpakking naar geen verpakking of een herbruikbare verpakking vergt veel meer dan louter het veranderen van de verpakking. Ketensamenwerking en kennisdeling zijn cruciaal om projecten tot stand te kunnen brengen. De deelnemers zullen dus de komende maanden op een kwaliteitsvolle manier worden geïnspireerd om zo tot een concreet project te komen. Dat zal gebeuren door het aanbieden van thematische events en netwerkevents. Daarnaast zal elk ingediend project ook worden voorgelegd aan de stuurgroep van de Green Deal Anders Verpakt. De bedoeling is dat we tegen eind 2024 een wijziging of uitbreiding van een businessmodel zien. Dat zijn zaken die verder gaan dan louter sensibiliseren. Het gaat echt over het aanpassen van het bedrijfsmodel.
Wat is de impact in de winkels? Producten anders verpakken dan via eenmalige verpakkingen vergt veelal andere businessmodellen, maar dit mag geen impact hebben op prijs of kwaliteit. Bedrijven die deelnemen willen dat hun projecten aanslaan en zullen er zo goed mogelijk voor zorgen dat de consument er geen nadeel van ondervindt. Het doel is immers om het voor de consument gemakkelijker te maken om te kiezen voor hergebruik of geen verpakking. Bovendien willen we niet gaan naar een vermindering van kwaliteit bij het voedsel. Opdat deze Green Deal Anders Verpakt zou slagen en verdere uitbreiding kennen, is het essentieel dat consumenten meekunnen. Dat betekent ook dat de prijzen concurrentieel moeten zijn.
Ik ben samen met minister Demir op de startvergadering aanwezig geweest. Er was een heel mooie dynamiek. Wij zijn ook in een supermarkt geweest waar collega Demir en ikzelf een herbruikbare fles mochten vullen met wasmiddel. Collega Demir was de eerste die haar fles kon vullen. Ik was de tweede en mijn fles raakte maar half vol omdat collega Demir alles al opgebruikt had. We hebben gezien dat het van belang is dat er meerdere van die grootverpakkingen zijn. Maar ze hadden dat daar ook. Ik kon gewoon aan de tweede kraan gaan tappen.
Je ziet dat het aantrekkelijk is. Je ziet het ook voor andere producten ontstaan. Op zich is dat een zeer goede zaak. Ik denk dat mensen daar dezer dagen veel gevoeliger aan geworden zijn dan vroeger. Ik hoop dat die projecten slagen. Je ziet ook sectoren waar er nog enorme uitdagingen zijn. De cosmeticasector doet mee. Ik zeg dit nu even uit de losse pols. De mevrouw van de cosmetica zei dat men in die sector nog ongelooflijke winsten kan boeken maar dat vergt een mindshift. Wat mij betreft is er een zeer grote dynamiek en hopelijk zijn er even grote resultaten.
Mevrouw Joosen heeft het woord.
Dank u wel, minister. Onze grondstoffen zijn natuurlijk niet oneindig beschikbaar en recyclage is goed, maar het reduceren van het aantal verpakkingen is uiteraard veel beter. De stijgende evolutie van de afgelopen tien jaar van 10 procent meer huishoudelijke eenmalige verpakkingen is geen goede evolutie te noemen. Om die stijgende curve om te keren, willen we ten eerste een gedragenheid binnen de hele sector hebben. Dat is cruciaal. Ik ben nu zeer tevreden dat u zegt dat er een groot draagvlak is binnen de agrovoedingsketen en dat er enthousiasme is om hiermee aan de slag te gaan.
Ten tweede is er ook gesproken over de rol van de consument. Het toestel in de supermarkt waar u naar verwijst, staat ondertussen ook al in onze lokale supermarkt. Het is dus heel aantrekkelijk voor de consument om dat toestel effectief te gaan gebruiken. Ook een focus op het gedrag van de consument is heel belangrijk.
In een aantal Europese lidstaten gaat men ondertussen over tot regelgevend werk. Zo legt de Franse overheid vanaf dit jaar de verkoop van plasticverpakkingen aan banden voor ongeveer een dertigtal verse producten. Vindt u dat bijkomende regelgeving nog een noodzaak is? Ziet u daarvoor ook bij ons kansen of eerder niet?
Minister Crevits heeft het woord.
Het is een beetje koffiedik kijken hoe het project zal evalueren. In Frankrijk is er effectief een verbod op de verpakkingen. Vanuit Vlaanderen werken we op een vrijwillige manier samen met de sector. Het is nu even kijken hoe alles zal evolueren. Het is de eerste keer dat we zoiets doen en eventjes die stimulering bekijken is toch wel relevant.
Mevrouw Joosen heeft het woord.
Ik begrijp dat u nog niet wilt overgaan tot bijkomende regelgeving en dat u wilt kijken wat dit oplevert in de brede keten op vrijwillige basis. Uiteraard zullen we dat van zeer nabij opvolgen en we hopen dat de resultaten die beoogd worden ook effectief in de praktijk worden bereikt.
De vraag om uitleg is afgehandeld.