Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Vanryckeghem heeft het woord.
Voorzitter, arbeidskrachten toeleiden naar knelpuntberoepen blijft een prioriteit om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Toch, voor bepaalde beroepen kennen we al langere tijd een tekort en is de zoektocht naar voldoende werkkrachten moeilijk. Economische migratie kan daar een tijdelijke oplossing bieden.
Voor jobs die op de dynamische knelpuntberoepenlijst komen, hoeft de werkgever bij de aanvraag van de arbeidskaart niet te bewijzen dat er een structureel tekort is aan geschikte werknemers op de Vlaamse arbeidsmarkt. Voor alle andere aanvragen is dat wel het geval. Opvallend is toch dat er geen enkel beroep ten opzichte van de vorige dynamische lijst verdwenen is.
Op de nieuwe dynamische knelpuntberoepenlijst staan 22 knelpuntberoepen, waarvan er 18 op de vorige lijst stonden en er 4 nieuwkomers zijn, waaronder bakker-patissier.
De opleidingen zijn nog altijd goed bevolkt, maar best wat afgestudeerde bakkers-patissiers kiezen nadien toch niet voor een eigen bakkerszaak, maar starten bijvoorbeeld een chocolaterie. Volgens Bakkers Vlaanderen is het negatieve imago van het beroep een oorzaak voor het tekort. Vaak wordt er gesproken over het nachtwerk, weekendwerk, werken op feestdagen. Toch is dit achterhaald: vandaag de dag kan het werk van een bakker beter worden georganiseerd dan vroeger het geval was.
Minister, hoe verklaart u dat geen enkel knelpuntberoep ten opzichte van de vorige dynamische lijst verdwenen is? Ligt dit aan het gebrek aan interesse van economische migranten om deze jobs in te vullen of is er een andere verklaring?
Zijn bijkomende acties nodig? Hoe wilt u ervoor zorgen dat die structurele tekorten op de dynamische knelpuntberoepenlijst in de toekomst wel ingevuld worden?
Hoe kunnen we het imago van het bakkersberoep positief versterken zodat meer afgestudeerde bakkers-patissiers voor dit beroep kiezen?
Minister Crevits heeft het woord.
Ik wil eerst even wat duidelijkheid scheppen. Er zijn twee lijsten. Er is de knelpuntberoepenlijst van VDAB, die jaarlijks verschijnt. Deze lijst somt op welke tekorten er zijn op onze arbeidsmarkt, ongeacht het opleidingsniveau enzovoort. Dan is er de dynamische knelpuntberoepenlijst in functie van economische migratie, die om de twee jaar verschijnt. Op deze lijst staan middengeschoolde functies waarvoor minimaal een diploma secundair onderwijs vereist is en waarvoor een groot en structureel tekort bestaat op onze arbeidsmarkt. De term ‘dynamische knelpuntberoepenlijst’ is in feite verwarrend, want hij verschijnt slechts om de twee jaar, terwijl de knelpuntberoepenlijst van VDAB jaarlijks verschijnt.
Nu, waarom zijn er twee lijsten? Wanneer een functie, bijvoorbeeld die van bakker-patissier, voorkomt op deze lijst, kan een werkgever een beroep doen op een werknemer die hij aantrekt van buiten de Europese Unie. Belangrijk hierbij te vermelden is dat enkel middengeschoolde functies, dus minimaal een diploma secundair onderwijs, op deze lijst kunnen voorkomen.
We gaan natuurlijk niet over één nacht ijs om deze dynamische knelpuntberoepenlijst op te stellen. Het gaat hier om functies waarvoor een groot en structureel tekort bestaat op onze arbeidsmarkt en waarvoor in Vlaanderen, België en de EU niet voldoende geschikte kandidaten gevonden worden.
In dat opzicht is de dynamische knelpuntberoepenlijst voor migratie niet het probleem, maar wel een deel van de oplossing. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat we niet samen met VDAB moeten inzetten om werkzoekenden te overtuigen om voor het bakkersberoep te kiezen. Het is mijn ambitie om deze lijst zo kort als mogelijk te houden.
Dat geen enkel beroep van de dynamische lijst verdwenen is, ligt in de eerste plaats aan het feit dat die beroepen nog altijd knelpuntberoepen zijn, de meeste zijn dat al heel lang. Een beroep verdwijnt van de dynamische knelpuntberoepenlijst als het in Vlaanderen geen knelpuntberoep meer is. We moeten natuurlijk zorgen dat we het aantal economische migranten afzetten tegen het aantal Vlamingen dat een vacature invult. Als je bakker van de dynamische knelpuntberoepenlijst schrapt en bijgevolg geen migratie van buiten de Europese Unie meer toelaat, moet je er natuurlijk zeker van zijn dat het tekort niet onmiddellijk terugkeert.
Ter illustratie: afgelopen jaar werden er 230 vacatures voor bakkers gepubliceerd door VDAB. Momenteel staan er nog steeds 68 vacatures open. Door de bakker-patissiers nu op te nemen op de dynamische lijst, zullen ook economische migranten ingezet kunnen worden om deze vacatures in te vullen. Voor de continuïteit van onze zondagse pistoletjes, croissants of éclairs of ander lekkers is dit dus een grote verbetering.
Ik vind het belangrijk om werkzoekenden aan te trekken tot het bakkersberoep. VDAB ontwikkelt een digitaal infopakket over het beroep van bakker. Op die manier willen we meer mensen warm maken voor het bakkersberoep.
Voor het opleiden van bakkers werkt VDAB samen met centra voor volwassenenonderwijs (CVO’s) en SYNTRA, die de opleidingen aanbieden.
Ook de voedingssector heeft een aantal acties opgenomen in zijn sectorconvenant om het beroep van bakker aantrekkelijker te maken. Zo zal er een bakkersstand geplaatst worden op het Voedingssalon in samenwerking met de bakkerijscholen. Daarnaast zullen er ook wedstrijden worden georganiseerd, een bake-off om het bakkersberoep te promoten. Als de sector nog een meter zoekt voor deze wedstrijden, wil ik me zeker kandidaat stellen. U kunt misschien de peter zijn, collega Vanryckeghem.
De sector gaf ook zelf aan met een aantal vooroordelen en negatieve perceptie te kampen, waaronder weekend- en nachtwerk, werken op feestdagen, geen tijd voor een sociaal leven. Het bakkersberoep is de laatste jaren echter heel erg geëvolueerd, ook technisch. Dankzij innovatieve technieken kan veel werk al voorbereid worden door machines, zoals het kneden van het brood, de koelkastkamer om deeg te laten rijzen. Uiteraard blijft het bakkersberoep een ambacht. Maar ook die charme moeten we behouden. Ik hoor trouwens van mensen die in het buitenland wonen dat een van de zaken die ze het meest missen, hun warme bakker is.
De heer Vanryckeghem heeft het woord.
Minister, als ik zou kunnen, zou ik u vanuit Waregem een heerlijk taartje brengen van een warme bakker.
We organiseren binnenkort opnieuw fysieke commissievergaderingen, collega Vanryckeghem. We houden u aan deze belofte.
Dat is beloofd.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Laat ons inderdaad hopen dat in de toekomst de lijst van knelpuntberoepen verder kan worden afgebouwd, maar vooral dat we in de toekomst kunnen blijven genieten van een lekker warm broodje, heerlijke chocolaatjes en patisserie van onze Vlaamse bakkers.
De vraag om uitleg is afgehandeld.