Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Voorzitter, minister, mij valt de eer te beurt om de eerste vraag te mogen stellen in de commissie Toerisme. Ik kijk ernaar uit om er de komende legislatuur met de collega’s en met u, minister, een lap op te geven en een boost te geven aan het toerisme in Vlaanderen.
Ik heb het vandaag over een minder fijn bericht, een voorval daterend van eind september, toen de Britse tak van Thomas Cook failliet ging en een week later ook drie van de vier Belgische vennootschappen. Een lichtpunt was dan wel weer dat een tiental dagen geleden het bericht kwam dat twee derde van de filialen van Thomas Cook en Neckerman wordt overgenomen door een Spaanse reisorganisatie met de naam Wamos. Ik weet niet of dat een verwijzing is naar het Spaanse woord ‘vamos’. ‘Vamos a la playa’, het heeft toch wel iets van vakantie in zich.
Thomas Cook is vooral bekend als reisorganisator, de oudste van de wereld overigens. De groep baatte wereldwijd hotels, vakantieparken en vliegtuigmaatschappijen uit. Het bedrijf zat al langer in slechte papieren door onder meer hoge schuldsaldo's, online concurrentie en geopolitieke onzekerheid. Er werden verschillende reddingsplannen vooropgesteld. Er was acuut 1 miljard euro nodig om het zwakke winterseizoen door te komen. We weten ondertussen dat er geen oplossing werd gevonden.
Dat Thomas Cook de boeken neerlegde, kan ook een impact hebben op Vlaanderen. Daarom richt ik vandaag mijn vraag tot u. We hebben enerzijds het inkomend toerisme uit het buitenland, maar anderzijds ook vertrekkende Belgische toeristen. Voor hen geldt de federale wetgeving en is er het lichtpunt van de gedeeltelijke overname door Wamos. Vlaanderen is dan wel geen Ibiza of Kreta, waar er sprake is van grote financiële schade, maar ik wil toch polsen naar de concrete gevolgen voor het toerisme in Vlaanderen.
Minister, zijn er in Vlaanderen hotels of vakantieparken die werden uitgebaat door Thomas Cook, en zo ja, wat is de impact van het faillissement? Bestaan er bijhorende contracten met Vlaamse bedrijven, in het bijzonder horecabedrijven, zoals we dat ook zien in andere landen? Zo ja, welke is de potentiële economische schade? Verwacht men ook andere gevolgen en impact op de toeristische sector, en kan daar al een inschatting van worden gemaakt? Plant u acties of bijkomende onderzoeken naar de impact van het faillissement voor het toerisme in Vlaanderen?
Minister Demir heeft het woord.
Beste leden, ik ben ook heel blij dat ik hier vandaag ben. Toerisme is een bevoegdheid die me na aan het hart ligt, naast al mijn andere bevoegdheden. Ik ben zelf altijd graag parlementslid geweest. Ik ga proberen om de parlementsleden zo veel mogelijk te betrekken bij al mijn beleidsdomeinen, ook omdat het werk, zowel voor mij als voor jullie, van groot belang is. Dank dus voor de vraag.
Het is natuurlijk een minder leuke vraag. Ik was graag begonnen met een andere vraag, maar anderzijds zal dit ons blijven herinneren aan hoe kwetsbaar de sector is.
Bij de vier gestelde vragen hebben we toch nog een klein beetje geluk omdat Thomas Cook in Vlaanderen geen toeristische logiezen uitbaat.
De ondernemersfederatie Horeca Vlaanderen ontving momenteel nog geen vragen of meldingen hierover bij haar leden. Op basis hiervan schat Horeca Vlaanderen voorlopig in dat de economische schade beperkt zal zijn voor de Vlaamse horecabedrijven.
Uiteraard is er een impact op de Vlaamse toeristische sector, zowel op korte als op lange termijn, maar ik meen dat de globale impact redelijk beperkt zal blijven. Ik verklaar me nader. Het aandeel toeristen dat via een klassieke touroperator zoals Thomas Cook naar Vlaanderen komt, is betrekkelijk klein. Uit het recentste kunststedenonderzoek uit 2018 blijkt dat het aandeel toeristen dat boekt via een klassieke touroperator gezakt is tot 6 procent. Ter vergelijking: in 2011 bedroeg dit nog 24 procent. Dat is dus een grote wijziging. Uit hetzelfde onderzoek blijkt bovendien dat het voornamelijk longhold toeristen zijn uit de VS, Rusland en Japan die gebruikmaken van de touroperators. Voor de Europese markten waarop Thomas Cook actief is, ligt dit aandeel lager dan 5 procent. Thomas Cook is op deze Europese markten bovendien maar een van de vele touroperators en is dus maar verantwoordelijk voor een deel van die 5 procent. De directe kortetermijnimpact zal bijgevolg beperkt zijn.
Uiteraard zijn er ook gevolgen op het vlak van tewerkstelling, in eerste instantie voor de werknemers van Thomas Cook België. De vier vennootschappen waaronder Thomas Cook op de Belgische markt actief was, stelden samen 576 mensen te werk. Volgens het onderzoeksbureau Graydon is dit op het vlak van tewerkstelling het op een na grootste faillissement dit jaar. Maar gelukkig is er ook positief nieuws: de Spaanse reisorganisator Wamons heeft 62 van de 91 reiswinkels van Thomas Cook overgenomen en zo behielden 200 van de 500 mensen hun job. Cruciaal is wel dat dit weekend nog een sociaal akkoord moet worden gesloten over de loon- en arbeidsvoorwaarden.
Nu plant de minister bijkomende onderzoeken naar de impact van het faillissement. Zoals ik daarnet heb gezegd, is de impact redelijk beperkt. De activiteiten van Thomas Cook in Vlaanderen zijn voornamelijk gericht op buitenlandse reizen voor Vlaamse toeristen, dat ligt niet meteen binnen mijn bevoegdheid. Het is wel belangrijk dat de toeristische sector in Vlaanderen klaar is voor alle snelle veranderingen in de wereld. Dit wordt ook aangegeven als een van de redenen voor het faillissement. Ik ben er ook van overtuigd dat de sector in Vlaanderen deze uitdagingen aankan. Heel wat spelers op de Vlaamse markt zijn daar volop mee bezig en verdienen al onze steun.
Door zich te richten op niches en door maatwerk te leveren, bieden zij een meerwaarde tegenover online boeken of een klassieke touroperator. Dat deze strategie succes heeft, blijkt ook uit de gegevens die de Vereniging van Vlaamse Reisbureaus vorige maand publiceerde, namelijk dat het aantal Vlaamse reiskantoren enorm in de lift zit.
Om de sector hierbij verder te ondersteunen en te begeleiden werd eind 2018 het innovatietraject Reizen naar Morgen opgestart. Ik zal waken over de verdere uitwerking en toepassing van dit traject door Toerisme Vlaanderen en de andere actoren in Vlaanderen in de beleidsperiode 2019-2024.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Minister, ik dank u voor het antwoord. De impact op het toerisme zal wellicht beheersbaar zijn, zoals u net hebt toegelicht, en dat is een opluchting. We moeten dit goed monitoren in overleg met onder andere Horeca Vlaanderen. Het klopt dat we gedragswijzigingen bij cliënten en technologische evoluties als een uitdaging moeten zien en zeker niet als een bedreiging. Ik denk dat de sector klaar is om daar mee in te stappen.
Op economisch vlak valt het natuurlijk te betreuren dat de Belgische tak die het eigenlijk niet zo slecht deed in die spiraal is meegesleurd, met een grote impact voor onze arbeidsmarkt. Er is een groot aantal jobs gered maar er zijn nog altijd driehonderd mensen die hun job verliezen. Het is belangrijk dat zo snel mogelijk in kaart te brengen en die mensen naar de juiste vacatures toe te leiden. Ik wil u dan ook vragen om er bij uw collega-minister van Werk op aan te dringen om dat nauwgezet op te volgen zodat die mensen zo snel mogelijk kunnen worden geactiveerd.
De heer De Veuster heeft het woord.
Ik heb twee bedenkingen. Er worden inderdaad een aantal kantoren overgenomen maar 381 ex-collega’s van mij van Thomas Cook zitten nog altijd zonder werk. We moeten dat opvolgen maar mijn vraag is of het mogelijk is Europa daarop aan te spreken. Daar bestaat toch ook een fonds om een aantal zaken binnen de toeristische sector op te lossen? Ik meen me dat toch te herinneren.
Wat men misschien wel in het oog moet houden voor het binnenlands toerisme in Vlaanderen – waar wij toch voor bevoegd zijn –, is het aspect Brussels Airlines. Brussels Airlines had een contract met Thomas Cook voor 800.000 plaatsen. Er zijn zo'n 105 vluchten geschrapt waarvoor 3500 tickets rechtstreeks zijn verkocht. Dit kan een impact hebben op het binnenlands toerisme. We moeten gewoon in de gaten houden dat Brussels Airlines overeind blijft want zij verliezen ook een groot stuk kapitaal. Het is voor het binnenlands toerisme in heel Vlaanderen belangrijk dat er een 'home carrier' in Zaventem is die heel Europa kan bereiken en omgekeerd. Dat zijn mijn twee bemerkingen.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, ik wens u te feliciteren met deze prachtige bevoegdheid 'Toerisme', we zullen u regelmatig in deze commissie mogen verwelkomen.
Ik heb geen specifieke vragen of opmerkingen, want alles wat ik wou toevoegen, is reeds gezegd, behalve misschien één ding. Er werd door een collega gevraagd of we niet naar Europa konden kijken. Puur ter informatie: vandaag praat men hierover ook in het Europees Parlement. Men stelt de vraag naar de gevolgen van het faillissement van reisorganisatie Thomas Cook met een heleboel Europese elementen in. Ik ga de vraag niet helemaal voorlezen, maar ze is wel ingediend door onze oud-collega Cindy Franssen. Ik vond het leuk om dat hier te melden. We kunnen afwachten welke antwoorden er zullen worden gegeven en dit verder bespreken met uw collega Crevits omdat het een dubbele bevoegdheid is.
Minister Demir heeft het woord.
Ik zal het nog onder de aandacht brengen bij collega Crevits, maar de 376 mensen die nog moeten worden begeleid naar werk, zijn mensen die in die sector werken, meestal heel gemotiveerd zijn, met de nodige talenten. Er zijn heel wat vacatures. Ik zal het zeker onder de aandacht brengen bij de minister van Werk, maar ik ga er wel van uit dat ze bij VDAB of ergens anders wel de nodige begeleiding zullen vinden.
Wat het fonds betreft, kan ik op dit moment geen antwoord formuleren. Ik moet het nakijken.
Ik heb nog geen rechtstreeks signaal over Brussels Airlines gekregen, maar we zullen het onderzoeken. Ik heb begrepen dat vooral Lufthansa de gevolgen zal ondervinden. Ikzelf noch het kabinet hebben over Brussels Airlines bezorgdheden ontvangen. We zullen het opvolgen.
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Het is goed te horen dat iedereen hier de bezorgdheid deelt voor de sector en voor de vele mensen die hun job verliezen. Zoals u zelf ook aanhaalt, zijn er heel wat profielen bij die wel heel snel kunnen worden geactiveerd.
De toekomst van de klassieke reisbureaus is op zijn minst onzeker. Heel wat mensen, en vooral jonge mensen, kiezen voor het online boeken van een reis op maat. Er is nog altijd een groep die trouw blijft aan pakketreizen. We moeten beide ondersteunen. Het is een evolutie die we niet kunnen noch willen tegenhouden. We moeten goed monitoren en kort op de bal spelen. Ik dank u voor uw antwoord.
De vraag om uitleg is afgehandeld.