Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Meremans heeft het woord.
Voorzitter, we hebben in deze commissie al meermaals gesproken over het moeizame en hobbelige parcours om een Vlaams e-boekenplatform voor bibliotheken te ontwikkelen. We kennen allemaal de geschiedenis van het e-bookplatform van Bibnet. Op dit ogenblik is er in Vlaanderen geen permanent breed aanbod van Nederlandstalige e-boeken die uit openbare bibliotheken kunnen worden ontleend.
Om de toekomstige mogelijkheden te onderzoeken, lopen momenteel twee pilootprojecten. Het eerste pilootproject loopt in het Kenniscentrum ARhus, de bibliotheek De Krook, de bibliotheek van Mechelen, Muntpunt en de bibliotheek van Oostende en werkt volgens het single-useprincipe. Een e-boek wordt aan een lener tegelijk uitgeleend. Momenteel bieden die vijf bibliotheken deze dienst gratis aan. De eerste cijfers van dit project zijn positief. Het gaat wel nog over voornamelijk Engelstalige e-boeken. Het tweede pilootproject is dat van de bibliotheken van Antwerpen en Beringen. Dit project werkt op basis van het multiple-usemodel. Hier is de volledige collectie steeds beschikbaar voor alle leners. Dit systeem is, bijvoorbeeld, interessant voor scholen.
Beide projecten lopen nog tot eind 2017 en zouden dan moeten uitmonden in een beslissing over de toekomst van een eventueel Vlaams e-boekenplatform. Uit een marktonderzoek van Cultuurconnect blijkt alvast dat er zowel bij het publiek als bij de bibliotheken een duidelijke markt voor en vraag naar een e-boekenplatform is.
Op de website van Cultuurconnect vinden we de volgende passage terug over het e-boekenplatform: “Nog in het najaar van 2017 zullen we een leverancier zoeken voor een gemeenschappelijk platform met een divers aanbod Nederlandstalige titels. Daarbij houden we rekening met de betalingsbereidheid van de bibliotheken. Al in 2018 zouden de Vlaamse bibliotheken kunnen intekenen.”
Minister, hebt u van Cultuurconnect meer actuele resultaten van de beide pilootprojecten gekregen? In welke mate kunt u al dan niet bevestigen dat voor het nieuw e-boekenplatform voor het single-usemodel zal worden geopteerd? Kunt u meer duiding geven over de timing van de aanbesteding voor de zoektocht naar een commerciële leverancier en over de daadwerkelijke lancering van het nieuw e-boekenplatform?
Minister Gatz heeft het woord.
Voorzitter, er lopen momenteel inderdaad twee projecten die door Cultuurconnect worden opgevolgd. Eerst en vooral is er het consortium van vijf steden die, onder leiding van Roeselare, samen een commercieel platform gebruiken om hun leden Engelstalige e-boeken aan te bieden. Dit consortium levert relevante kennis op voor de algemene offertevraag die verder bouwt op de wijze waarop het bestek voor de Engelstalige e-boeken is opgemaakt en de ervaringen hiermee.
De stad Oostende zet dit platform in voor het project Odile, waarbij de bibliotheek bijkomende inspanningen levert om e-boeken bij senioren te promoten. De stap naar het digitaal lezen is voor die gebruikersgroep vaak wat moeilijker, maar ze kunnen er net een voordeel bij hebben. Ik denk dan aan het lezen in diverse letterformaten, aan het lichte gewicht, aan de digitale dienstverlening thuis en dergelijke. Dit project loopt tot in het voorjaar van 2018.
Daarnaast zijn twee experimenten gestart waarin het platform van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag is getoetst op zijn meerwaarde voor specifieke publieksgroepen in Vlaanderen.
Het eerste experiment is in Antwerpen gestart en betreft leesgroepen en hun begeleiders. Uit een eerste toets naar de interesse van de leesgroepbegeleiders blijkt de interesse om gebruik te maken van dat platform laag is. Er zijn diverse redenen. Ze werken liever met papieren boeken. De dienstverlening van de bibliotheek met papieren boeken is prima en gratis. De kostprijs van een abonnement bedraagt 42 euro, wat in Nederland de gangbare prijs is om als volwassene gebruik te maken van het e-boekenplatform. Deze prijs werd door de mogelijke deelnemers als te hoog ingeschat. Dit experiment is helaas stopgezet.
Het tweede experiment betreft leerlingen van het secundair onderwijs in Beringen. In het begin was slechts een beperkt aantal leerkrachten bereid om aan het experiment te participeren. Zij waren echter wel positief over het platform. Dit experiment is dan ook tijdens het huidige schooljaar met een tweede fase verlengd. De leerkrachten uit de eerste fase zijn nu de ambassadeurs van het project ten aanzien van hun collega’s. Gelukkig is de belangstelling tijdens de tweede fase veel groter. Tijdens die tweede fase wil Cultuurconnect aftoetsen of de aanpak van de bibliotheek in Beringen naar andere bibliotheken kan worden getransponeerd. In de tweede fase wordt het experiment dan ook meteen uitgebreid. Het omvat nu ook de bibliotheken van Bilzen en Westerlo. In principe loopt de tweede fase tot mei 2018.
Cultuurconnect heeft een bevraging van de bibliotheken en hun publiek georganiseerd over hun interesse in e-boeken en over de voorwaarden waaronder e-boeken het best worden aangeboden. Op basis van die bevraging is, in samenspraak met de vertegenwoordigers van de bibliotheken, besloten over te gaan tot een aanbesteding voor een single-usemodel, naar analogie met wat in de meeste landen gebeurt. Er zijn commerciële systemen op de markt die een kant-en-klare oplossing voor bibliotheken aanbieden.
Uit die bevraging is gebleken dat de meerderheid, indien voor de keuze gesteld, een multiple-usemodel zou verkiezen, maar niet bereid is hiervoor het gangbare bedrag, ongeveer 40 euro, te betalen. Om die reden heeft Cultuurconnect de knoop doorgehakt. Er wordt geopteerd voor een single-usemodel. Ik moet hierbij vermelden dat het voorstel om een hybride model, met single en multiple use, niet werd gevolgd. Het is evenmin als streefdoel in het lastenboek opgenomen. De motivatie voor deze keuze is dat er op dit ogenblik geen single use, multiple use of hybride Nederlandstalig aanbod voor Vlaanderen bestaat. We weten dit helaas allemaal.
Cultuurconnect geeft de voorkeur aan een aanbesteding voor een bestaand en werkend systeem dat op korte termijn kan worden ingeschakeld. Er wordt, kortom, gekozen voor het model dat het snelst een resultaat zou kunnen opleveren. Gezien de voorgeschiedenis van dit dossier is deze overweging niet onbelangrijk.
De opmaak van het lastenboek is aan de gang. Dit gebeurt in samenspraak met de werkgroep e-boeken, die bestaat uit vertegenwoordigers van de sector. Het blijft de bedoeling het lastenboek in het begin van 2018 te publiceren. Het lastenboek moet uiteraard inhoudelijk en juridisch correct worden opgesteld. Dit blijkt wat tijd in beslag te nemen.
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw toelichting. Het lijkt me vrij duidelijk. Het is belangrijk dat we steeds stappen vooruit zetten en vooral dat het om realistische stappen gaat. Ik ben hier blij mee. We wachten af.
De vraag om uitleg is afgehandeld.