Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin
Verslag
Mevrouw Godderis heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, onze kennis over voeding is voor verbetering vatbaar. Heel wat voedingsmythes doen de ronde, die soms zelfs door ouders worden opgelegd aan hun kinderen. Zo durven sommige ouders hun baby geen normale kindervoeding te geven en kiezen ze voor een veganistisch dieet voor hun kind, met soms fatale gevolgen. In juni nog werd een koppel uit Beveren veroordeeld omdat ze hun zoontje van 7 maanden enkel haver-, rijst- boekweit- of quinoamelk hadden toegediend, waarna hij was overleden. De ouders dachten dat hij geen gluten of lactose verdroeg, een diagnose die ze zelf hadden gesteld.
Kinderartsen en diëtisten luiden dan ook de alarmbel. Ze zien geregeld kinderen in het ziekenhuis met zware ondervoeding, ten gevolge van een extreem veganistisch eetpatroon. Kinderarts Anne Malfroot, voorzitster van de Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde, vindt dit onrustwekkend en wijst erop dat die kinderen cruciale voedingsstoffen missen net wanneer hun organen en hersenen in volle ontwikkeling zijn. De opgelopen schade kan dan ook groot zijn: hersenschade, groeivertraging, hartproblemen, bloedarmoede en een algemeen zwakke weerstand, waardoor de vatbaarheid voor ontstekingen en ziektes vergroot.
Experten wijzen op het belang van goede informatie aan de ouders, maar geven ook aan hoe moeilijk het soms is het geloof van de ouders in hun dieet te doorbreken.
Hypes op sociale media vinden ze soms beter te vertrouwen dan professionele begeleiders.
In Nederland organiseert de Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen sinds kort workshops voor academici over communiceren met de media en reageren op sociale media. In eigen land is volgens arts Marleen Finoulst, die ook hoofdredacteur is van Bodytalk, ook actie nodig.
Minister, zal Kind en Gezin de ouders die veganistisch leven waarschuwen voor de gevaren van niet-begeleid veganisme bij jonge kinderen? Bent u van mening dat de professionals uit de gezins- en groepsopvang hierin een complementaire rol kunnen spelen? Wilt u met partnerorganisatie Eetexpert initiatieven nemen voor voedingsexperten over communiceren met de media en reageren op de sociale media?
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Mevrouw Godderis, Kind en Gezin baseert zijn wetenschappelijke adviezen inzake vegetarische voeding vooral op diverse nationale en internationale wetenschappelijke organisaties, zoals de American Academy of Pediatrics (AAP), de American Dietetic Association (ADA), de Hoge Gezondheidsraad en de Vlaamse Vereniging voor Kindergeneeskunde (VVK). De AAP stelde eind 2015 dat kinderen zeker kunnen worden gevoed volgens de drie types vegetarische voeding, namelijk lacto-ovo, lacto en veganisme, maar met de kanttekening dat een nutritionele balans vrij moeilijk te bereiken is als melkproducten en eieren volledig worden weggelaten. De geconsumeerde hoeveelheden calcium, vitamine D en ijzer zouden ontoereikend zijn. Vaak wordt dan de raad gegeven verrijkte voedingsmiddelen en supplementen, zoals voor vitamine B12, ijzer, zink en calcium, toe dienen. Daarbij dient men een afweging te maken tussen strenge vegetarische voeding plus suppletie of iets minder strenge vegetarische voeding zonder suppletie, behalve voor vitamine D. Vanuit dat oogpunt adviseert Kind en Gezin in zijn dienstverlening en in alle communicatiedragers dat bij de kwetsbare groepen een lacto-ovovegetarische voeding de voorkeur geniet en dat het veganisme niet zonder risico’s is. Daarnaast geeft Kind en Gezin hun het advies dat, als ze een kind vegetarisch willen opvoeden, ze zich goed moeten laten adviseren door een diëtist of een voedingsdeskundige.
De kinderopvang kan een complementaire rol spelen, al is zijn opdracht op dat vlak niet strikt bepaald. Regelgevend moet elke kinderopvang zorgen voor gezonde, gevarieerde en hygiënisch bereide voeding en drank. De opvang kan voor informatie terecht op de website van Kind en Gezin. Voor opleiding en ondersteunend materiaal om een beleid op vlak van voeding uit te werken of bij te sturen, kan de kinderopvang terecht bij het Vlaams Instituut Gezond Leven. Om meerdere redenen, bijvoorbeeld levensovertuiging, gezondheidsredenen of religie, kunnen ouders specifieke voedingsvoorkeuren hebben voor hun kind. De opvang gaat dan met de ouders in gesprek om te achterhalen of hij aan die vraag tegemoet kan komen. In dat gesprek kunnen ze ouders informeren over de adviezen van Kind en Gezin, ze kunnen ouders doorverwijzen naar de regioverpleegkundige van Kind en Gezin, al kunnen ze niet garanderen dat alle ouders gebruikmaken van de dienstverlening van Kind en Gezin. Ze kunnen uiteraard die verwijzing wel degelijk suggereren. Samen met de ouders zoekt de opvang dan in de praktijk een aanpak waarin iedereen zich kan vinden.
Het is inderdaad belangrijk, zoals werd aangehaald, dat er gedegen boodschappen worden gegeven in de media. Vanuit het preventief gezondheidsbeleid wordt daarop ingezet via de partnerorganisatie voor eet- en gewichtsproblemen Eetexpert. Eetexpert bundelde het wetenschappelijk onderzoek dat ter zake bestaat en werkte concrete aanbevelingen uit in verband met correcte communicatie over eten, gewicht en uiterlijk. Die concrete communicatieaanbevelingen staan op het persluik van de website van Eetexpert, samen met nog andere ondersteunende informatie, en werd ook via de beroepsvereniging van journalisten verspreid naar haar leden. Eetexpert staat ook vraaggestuurd klaar voor journalisten met bijkomende vragen. Ze krijgen nu al wekelijks vragen hierover binnen. Toch dient te worden opgemerkt dat journalisten niet de enige belangrijke bronnen zijn van informatie en communicatie. Ook hulpverleners, preventiewerkers, ouders en dergelijke meer hebben een belangrijke impact bij het geven van adviezen die correct en niet-stigmatiserend zijn. Bedoeling is om ook voor die groepen in een ondersteunend aanbod te voorzien, zodat ook zij correct en doordacht kunnen communiceren en naar zorg toeleiden indien dat nodig is.
Mevrouw Godderis heeft het woord.
Minister, u zegt dat er controle is door Kind en Gezin, maar wordt die controle ook opgevolgd?
Op 7 september ben ik naar de studiedag van Eetexpert geweest. Zij communiceren ook voor journalisten en specialisten die betrokken zijn bij eetproblemen, maar in feite gaat het specifiek over het gezond eten door het kind. Zij spreken het meest over eetstoornissen, over obese kinderen of kinderen met een laag gewicht, maar niet over het normale voedingspatroon dat een kind moet hebben. Daarover wordt dus nog weinig gecommuniceerd bij Eetexpert. Misschien kan dat worden verbeterd, kunnen er workshops worden gegeven voor mensen die doelgericht werken met die kinderen.
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Wat dat laatste betreft, hebt u misschien ondertussen gemerkt dat deze ochtend de nieuwe voedingsdriehoek aan de wereld is voorgesteld. Dat zijn voedingsaanbevelingen vanaf de leeftijd van 1 jaar. Die aanbevelingen gebeuren dus wel degelijk ook voor heel jonge kinderen. Dat is ook allemaal opgemaakt in nauw overleg met Kind en Gezin. Ik ga er dan ook van uit dat dat ook zal worden gebruikt om advies te verlenen, ook aan ouders, over gezonde voeding.
De vraag om uitleg is afgehandeld.