Verslag vergadering Commissie voor Wonen, Armoedebeleid en Gelijke Kansen
Verslag
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, ik heb een vraag ingediend over energiebesparende maatregelen en het budget via het Vlaams Klimaatfonds. Via het Vlaams Klimaatfonds kunnen sociale huisvestingsmaatschappijen (SHM) middelen krijgen voor het uitvoeren van grondige energiebesparende maatregelen aan hun sociaal patrimonium. Ondanks de grote renovatienood van ons sociaal patrimonium werd tot een paar maanden terug nog maar één dergelijke subsidie uitgekeerd op basis van de vier cumulatieve voorwaarden om in aanmerking te komen voor de middelen van het Vlaams Klimaatfonds. Het is in deze commissie al eerder aan bod gekomen dat dit onder andere te wijten zou zijn aan de strenge voorwaarden.
Op 17 juli 2015 wijzigde de Vlaamse Regering principieel het besluit over de subsidiëring van sociale huisvestingsmaatschappijen voor uitgaven rond rationeel energiegebruik en groene warmte. Bedoeling hiervan was de eenmalige subsidie uit het Vlaams Klimaatfonds voor energiebesparende maatregelen van sociale huisvestingsmaatschappijen te versoepelen. Over dit besluit werd het advies van de Raad van State ingewonnen. Intussen is er een telex van de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) aan de SHM’s over de versoepelde voorwaarden. Er staat ook een oproep in aan de SHM’s om na te gaan of ze een lopend renovatieproject hebben dat aan de nieuwe voorwaarden zou voldoen. De oproep vraagt aan de SHM’s om tegen 10 september die lopende projecten te melden.
Minister, is er al een reactie van de Raad van State op dit wijzigingsbesluit? Wanneer zouden de versoepelde voorwaarden ingaan? Kunt u de concrete wijzigingen kort toelichten? Zullen er speciale inspanningen geleverd worden om de sociale huisvestingsmaatschappijen te informeren over deze gewijzigde voorwaarden? Er is een budget via het Vlaams Klimaatfonds, maar er zijn ook budgetten via premies voor rationeel energiegebruik (REG). Die budgetten zijn opgedeeld per provincie. Begin dit jaar heb ik hierover ook een vraag gesteld omdat sommige provincies al heel veel van dit budget hebben opgebruikt. Dat betekent dat er heel veel gebeurt voor energierenovatie. Minister, u hebt toen gezegd dat deze budgetten snel uitgeput zullen zijn. Ik zou graag de stand van zaken krijgen.
De heer Anseeuw heeft het woord.
Minister, voorzitter, collega’s, het is een gedeelde bekommernis van ons allemaal om zo snel mogelijk te investeren in de renovatie van het sociale woningenpatrimonium. In mei zijn er in deze commissie ook vragen over gesteld. Minister, toen hebt u gezegd dat de middelen van het Vlaams Klimaatfonds nog niet waren verdeeld. U hebt de collega’s toen ook opgeroepen om er bij minister Schauvliege op aan te dringen om er zo snel mogelijk werk van te maken.
Minister, heeft minister Schauvliege die middelen inderdaad al verdeeld? Zo niet, welke obstakels zijn er dan nog om de middelen van het klimaatfonds te verdelen? Tegen wanneer hoopt u dat die obstakels zijn weggewerkt?
Minister Homans heeft het woord.
Collega’s, het advies van de Raad van State is aangekomen op 21 september. Er was een aantal weken uitstel gevraagd vanwege het zomerreces.
Wat zijn de twee enige opmerkingen die de Raad van State heeft gemaakt? In het besluit zou moeten worden verwezen naar de DAEB-regelgeving (dienst van algemeen economisch belang) die in de mogelijkheid tot afwijking van de marktwerking voorziet. En als er een overcompensatie zou zijn, moet die worden terugbetaald door diegene die de overcompensatie zou hebben gekregen. Met die opmerkingen zullen we rekening houden in het besluit dat wellicht volgende week op de ministerraad definitief zal worden goedgekeurd.
Dat is dan eigenlijk uw volgende vraag, maar die opmerkingen zullen we meenemen in het besluit dat wellicht volgende week door de Vlaamse Regering definitief zal worden goedgekeurd. Dat is dan meteen ook een antwoord op de vraag wanneer de nieuwe voorwaarden zullen ingaan. Dat is afhankelijk van de definitieve goedkeuring door de Vlaamse Regering, maar we zullen het volgende week agenderen. Dus ik neem aan dat het zonder enige problemen ook definitief zal worden goedgekeurd. Dan moet het natuurlijk ook nog wel worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad en vanaf dan zijn de nieuwe voorwaarden ook van toepassing.
U vraagt mij of ik de concrete wijzigingen kan toelichten. Ik denk dat ik daar inderdaad al op ben ingegaan in deze commissie en ook als antwoord op een aantal schriftelijke vragen die u mij hebt gesteld. Ik zal de belangrijkste wijzigingen nog even oplijsten. We weten allemaal dat één van de knelpunten was dat men eigenlijk enkel subsidies kon aanvragen als het over collectief energetische voorzieningen ging. Ik heb altijd gezegd dat ik dat niet zo goed vond omdat het niet sensibiliserend is voor diegenen die wel energetisch willen omgaan met hun leven. Als zij bepaalde inspanningen willen doen om bijvoorbeeld minder elektriciteit te gebruiken, minder warm water en dergelijke meer, maar als men blijft inzetten op collectieve energetische voorzieningen is dat natuurlijk weinig individueel sensibiliserend. Dat is één van de wijzigingen die is aangebracht. Ik vind het heel goed dat men zo zelf individueel bewust wordt hoe men moet omgaan met energie. Dus die voorwaarde van de gemeenschappelijke energetische voorzieningen is geschrapt. Ook de vereiste dat een installatiestudie moet worden opgemaakt als vijftien of meer wooneenheden in een aaneengesloten gebouw betrokken zijn bij de grondige renovatie is vervallen met dit besluit. Ook het moment van de subsidieaanvraag is vervroegd. Nu kan men pas na de voltooiing van de werken een subsidieaanvraag indienen. We hebben dat vervroegd naar de bestelling of de start van de werken, wat eigenlijk veel beter is voor een huisvestingsmaatschappij. Nu kan ze immers veel sneller zekerheid hebben over de subsidie en over het bedrag.
De laatste belangrijke wijziging is dat de eerste schijf van 80 procent van de subsidie wordt uitbetaald nadat het bewijs van gunning of start van de werken is voorgelegd en het resterende saldo van 20 procent wordt dan uitbetaald na de afrekening. Ik denk dat dit goed nieuws is voor de sociale huisvestingsmaatschappijen.
Dan vraagt u of ik nog andere inspanningen zal doen om de SHM’s concreet te informeren. U hebt zelf verwezen naar de telex van 28 juli 2015. Na de definitieve goedkeuring, ik hoop dus volgende week, zullen we uiteraard nog een telex versturen. We zullen ook een bijkomende mail sturen naar de SHM’s en informatie verspreiden via woonnet.
Uw laatste vraag is wel heel interessant, maar ze is eerder voer voor een schriftelijke vraag. Ik moet percentages geven, ik zal er een paar geven, en indien u nog op uw honger blijft zitten, mevrouw Taeldeman, kunt u mij aansluitend nog een bijkomende schriftelijke vraag stellen. Ik kan u misschien al geruststellen met de percentages en de cijfers die ik nu zal geven.
Het totale richtbudget, voor alle duidelijkheid, bedraagt 28.525.000 euro eind augustus 2015. Dus de laatste stand van zaken is dat 14.231.652 euro, of 50 procent is uitbetaald. Gemiddeld genomen over de laatste twaalf maanden wordt maandelijks ongeveer voor 420.000 euro aan premies aangevraagd. Het grootste deel van het budget wordt gebruikt voor de vervanging van enkel glas door hoogrendement raamsystemen, meer bepaald 46 procent of 6.348.871 euro, en voor de vervanging van oude ketels door condenserende toestellen, meer bepaald 36 procent of 5.092.000 euro.
De aanvragen voor dak-, spouw- en gevelisolatie kennen de jongste jaren een stijgend verloop.
Mijnheer Anseeuw, u vraagt wanneer de middelen van het Klimaatfonds in de schoot van de Vlaamse Regering worden verdeeld. Ik heb collega Schauvliege en natuurlijk ook de andere betrokken collega’s er attent op gemaakt dat we die discussie wel moeten voeren. Ze hebben mij dat ook beloofd. We zijn nu bezig met het budget en we moeten ook met het centenboekje komen maandag bij de Septemberverklaring, maar ze zijn zich allemaal wel bewust van het feit dat we zeer snel tot een beslissing zouden moeten komen voor de verdeling van die middelen.
Straks, bij uw echte vraag om uitleg, ga ik daar misschien iets dieper op in. U weet dat in het regeerakkoord staat dat de middelen van het Klimaatfonds prioritair zullen worden ingezet op het energetisch maken van gebouwen met een zeer speciale aandacht voor sociale huisvesting, maar ik zal dat straks dus nog even herhalen.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Bedankt voor uw uitvoering antwoord, minister. De cijfers met betrekking tot mijn laatste vraag zal ik misschien wel via uw kabinetsmedewerkers krijgen. Ik heb niet alles genoteerd, maar toch wel de belangrijkste lijnen.
Ik meen te mogen stellen dat we toch heel tevreden zijn naar aanleiding van onze vragen hier in de commissie begin januari. We hebben u er toen op attent gemaakt dat er eigenlijk niet veel aanvragen kwamen in het kader van het Vlaamse Klimaatfonds. Men moet aan vier cumulatieve voorwaarden voldoen om in aanmerking te komen. Daar zijn serieuze aanpassingen aan gebeurd. Dat stemt ons heel tevreden. De voorwaarden van de collectieve energetische voorzieningen valt weg. De subsidie kan worden aangevraagd als de werken starten en niet langer als ze afgelopen zijn. Dat is heel belangrijk en goed nieuws voor de SHM’s. Collega Anseeuw heeft dat ook aangekaart in januari, de SHM’s waren vragende partij voor de prefinanciering. Dat is nu opgelost aangezien bij de start een voorschot van 80 procent mogelijk is. Wij zijn tevreden met de aanpassingen. De opmerkingen van de Raad van State zijn niet onoverkomelijk, die zullen worden verwerkt. Dat zal volgende week door de regering naar alle waarschijnlijkheid worden goedgekeurd.
Ik heb nog twee bijkomende vragen. Heeft uw kabinet zicht op de reacties op de telex? Er werd heel uitdrukkelijk aan de lopende projecten die aan die nieuwe voorwaarden voldoen gevraagd om toch al eens een seintje te geven aan de VMSW. In hoeverre werd daarop gereageerd door de SHM’s?
Klopt het dat het REG-budget van 28,5 miljoen euro loopt tot 2018? We zijn september 2015 en de helft van die middelen is al gebruikt. Dat is goed nieuws, er gaat veel geld naar de vervanging van enkel glas door dubbel glas. Het energetisch vermogen van onze sociale woningen gaat erop vooruit. Wat gebeurt er als dat budget op is?
Op de ministerraad van 17 juli hebben de ministers Schauvliege en Turtelboom en uzelf de krachtlijnen rond het Renovatiepact vastgelegd. Er wordt een volledige herziening van het REG-beleid naar voren geschoven. Particulieren komen nu in aanmerking voor tal van kleinere subsidies. De voorwaarden voor een REG-premie zouden veranderen en allemaal in functie worden gesteld van renovatie. Zal aan de REG-premies die nu specifiek voor de SHM’s bedoeld zijn, ook worden gesleuteld? Zullen de voorwaarden voor de SHM’s ook veranderen?
Minister Homans heeft het woord.
Mevrouw Taeldeman, de reacties uit het veld op de telex zijn positief. Met de huidige projecten en de nieuwe voorwaarden zouden we al 7 miljoen euro kunnen uitgeven.
Het totale REG-budget bedraagt 28,525 miljoen euro. Eind augustus 2015 was daarvan al 50 procent opgebruikt. Gemiddeld werd de laatste twaalf maanden voor 420.000 euro aan premies aangevraagd. Via een extrapolatie, dat is geen exacte wetenschap, bereken ik dat we aan dat tempo het totale budget midden 2018 opgebruikt zullen hebben.
Het is me niet bekend en het is zeker niet mijn intentie om de voorwaarden voor de SHM’s te wijzigen. Ik neem aan dat het ook niet de intentie is van mijn collega’s. Indien u andere geluiden hebt opgevangen, zal ik hen er zeker attent op maken dat dit niet de bedoeling kan zijn.
Ik ben zeer blij met de ruime steun van deze commissie. Natuurlijk heb ik van bij het begin gezegd dat dit een groot knelpunt is. Hoe meer medestanders in dit dossier, hoe beter.
De vraag om uitleg is afgehandeld.