Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Danen heeft het woord.
Minister, ik heb u vanochtend al enkele vragen gesteld, maar hier zal ik het hebben over de energiefactuur. Dat is niet voor het eerst, en zal ook niet voor het laatst zijn. Want het betreft een zaak die ons allen aanbelangt: burgers, kleine bedrijven en ook grote bedrijven. De energiefactuur wordt almaar zwaarder, en dat zal in de nabije toekomst niet anders zijn. Ik heb het dan niet zozeer over de commodity – de energiekost als dusdanig – maar wel over alles wat errond hangt. Daar komt nog bij dat onlangs Eandis en Infrax aan de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) hebben gevraagd of ze de vennootschapsbelasting mogen doorrekenen in de energiefactuur. Het zou op die manier dus een beetje een vestzak-broekzakoperatie worden.
Een nettarief dient eigenlijk om netten operationeel te houden en te maken zodat energie kan worden vervoerd, zo stellen een aantal stakeholders. Een nettarief is niet bedoeld om de kosten van allerhande beleidsbeslissingen te kunnen doorrekenen. Zo’n benadering staat ook haaks op de idee dat de vervuiler moet betalen. Het staat ook haaks op een aantal elementen in het ontwerp van decreet houdende diverse bepalingen inzake energie dat u afgelopen vrijdag hebt goedgekeurd. Daarin staat dat de nog openstaande boni uit het verleden niet in de tarieven worden verrekend. Anders gezegd: het goede nieuws mag niet worden verrekend in de tarieven, maar het slechte nieuws wel. Mijn vraag is heel concreet: wat zult u ondernemen om ervoor te zorgen dat de facturen van de gezinnen en de kmo’s binnen de perken blijven?
Voor mij is het van heel groot belang dat een energiefactuur op elk moment transparant is. Vroeger werd met een bepaalde factuur voor vier jaar gewerkt. De tarieven lagen voor vier jaar vast. Nu worden de tarieven jaarlijks aangepast. Dat kan zelfs meerdere keren per jaar.
Het gevolg van de transparantie is natuurlijk dat een aanpassing van de commodityprijzen snel een weerslag op de facturen krijgt. Als zeer veel in groene stroom of in hernieuwbare energie wordt geïnvesteerd, zien we de gevolgen onmiddellijk.
Van 1 januari 2016 daalt de steun voor windenergie. We zullen dit onmiddellijk aan de facturen zien. De Vlaamse Regering heeft recent beslist de groenestroomcertificaten voor de zonnepanelen met een kleine productie bij de mensen thuis af te schaffen. Het rendement is immers voldoende hoog. We zullen dit vrij snel aan de facturen merken.
De voorbije maanden hebben we vastgesteld dat we ons op internationaal vlak niet in een slechte positie bevinden. De energiefactuur van de gezinnen is, vooral ten gevolge van de commodityprijzen, sterk gedaald. Dat is voor mij van cruciaal belang.
Iedereen in het Vlaams Parlement weet waarom dit voor mij cruciaal is. Te vaak zijn facturen door opgelegde minimumtarieven geblokkeerd. Hierdoor zijn soms schulden opgebouwd die op een bepaald ogenblik moesten worden doorgerekend. Dit heeft nadien een grote kater opgeleverd. Dit geldt niet enkel voor de politieke opvolgers, maar vooral ook voor de gezinnen.
We zetten sterk in op energie-efficiëntie. Het enige gratis kilowattuur is het kilowattuur dat niet wordt verbruikt. Met energieleningen en het beleid van minister Homans om het woningpatrimonium te renoveren en te verbeteren, proberen we mensen te overtuigen. We werken op een structurele wijze aan een verlaging van de energiefactuur.
Er is natuurlijk een onafhankelijke regulator die op een bepaald ogenblik beslissingen neemt. We hebben daarnet nog een debat over de onafhankelijkheid van de regulator gevoerd. De regulator beslist welke kosten de distributienetbeheerders al dan niet effectief aan hun klanten mogen doorrekenen.
Zoals ik recent al eens heb verklaard, werk ik in sterke mate samen met de distributienetbeheerders. Dat is in het verleden ook op die manier gebeurd. Ze moeten hun apparaat afslanken en het met minder personeel doen. Ze moeten hun apparaat efficiënter maken. Hierdoor kunnen de doorgerekende prijzen zo laag mogelijk zijn. Ik wil echter vooral een heel open en transparante prijszetting. Hierdoor weet de consument goed dat energie niet gratis is. Dit zal hem ertoe aanzetten op energie te besparen.
Minister, ik hoor het u allemaal graag zeggen, maar op mijn eigenlijke vraag heb ik geen antwoord gekregen. Het is natuurlijk geen wet van Meden en Perzen dat de groenestroomcertificaten, de maatregelen voor rationeel energiegebruik (REG) en de maatregelen in het licht van de openbaredienstverplichtingen moeten worden doorgerekend. Dat zijn politieke keuzes die de VREG, soms tegen beter weten in, moet uitvoeren.
De energiefactuur van veel mensen dreigt gigantisch te stijgen. De verhouding tussen de commodityprijzen en de andere tariferingen is nu al ongeveer fiftyfifty. De verhouding dreigt een derde tegenover twee derde te worden. Dat is in onze ogen volkomen onaanvaardbaar.
De heer Schiltz heeft het woord.
Mijnheer Danen, dat is wel een beetje gemakkelijk. De facturen van de openbaredienstverplichtingen, de groenestroomcertificaten en heel de santenboetiek vormen een erfenis. Ik dacht niet dat ik het nog eens zou hoeven te herhalen. Ik had me voorgenomen het maar drie keer meer te vermelden. Dit is nu de derde keer.
Natuurlijk kunnen we dit ook op een andere wijze oplossen. De Vlaamse Regering zou dit natuurlijk integraal in het eigen budget kunnen opnemen. U kent het budget van de Vlaamse overheid echter. U weet in welk moeilijk budgettair kader we ons bevinden. Hier is geen geld voor.
Die schulden zijn jaar na jaar gewoon onder de mat geveegd. Vanwege de politieke keuzes die zijn gemaakt en vanwege de lange regulatieperiode, zijn die schulden niet of onvoldoende in de tarieven doorgerekend.
Die periode wordt ingekort en versoepeld. U valt dit aan. De kosten zullen echter sneller kunnen worden doorgerekend. Dat geldt ook voor de baten. Er zijn een aantal beslissingen in verband met de door u aangehaalde kosten genomen. De groenestroomcertificaten voor zonnepanelen zijn uit de tarieven gehaald. Die kosten zullen sneller uit de tarieven verdwijnen. Hierdoor zullen de tarieven een beetje worden bijgesteld.
Mijnheer Danen, volgens mij slaat de Vlaamse Regering wel degelijk het juiste pad in. U mag echter geen mirakels verwachten. U mag er niet van uitgaan dat we met een vingerknip of een toverstokje de massa aan schulden kunnen wegtoveren. De schulden zullen worden weggewerkt, hopelijk met een meedenkende regulator in plaats van een tegenwerkende regulator.
De heer Beenders heeft het woord.
Minister, in december is die vennootschapsbelasting gestemd in het federale parlement. Ik kan me voorstellen dat dat voor uw partij geen gemakkelijk moment was: nieuwe belastingen stemmen is nooit een pleidooi geweest van uw partij. Maar ik denk dat u vandaag een moment hebt om daartegenin te gaan, want er zijn een heel aantal gemeenten en intercommunales die naar het hof van beroep gaan. Een aantal burgemeesters van die betreffende gemeenten zitten ook in dit parlement, nietwaar mijnheer Somers en mijnheer Van den Heuvel? Ze gaan eind juni naar het Grondwettelijk Hof om die vennootschapsbelasting aan te vechten. Dat is een goede zet die wordt gedaan.
Minister, ik vraag u heel duidelijk: wilt u dat protest steunen? Wilt u ervoor pleiten dat die vennootschapsbelasting tenietgedaan kan worden, zodat ten minste de kost die nu wordt doorgerekend in de energiefactuur, al tenietgedaan kan worden?
De heer Gryffroy heeft het woord.
Ik val hier toch een klein beetje van mijn stoel als ik zowel collega Beenders als collega Danen hoor. Mijn vraag aan collega Danen is: hoe denkt u dan wel door te rekenen wat we in de toekomst willen doen rond hernieuwbare energie en energie-efficiëntie? Hoe denkt u – dan kijk ik ook naar de sp.a-fractie – die 1,8 miljard euro schuld – ik heb het nog maar één keer gezegd, collega Schiltz, dus ik mag het nog twee keer zeggen – dankzij een bevriezing op federaal niveau waardoor we nu in de problemen zitten, door te rekenen? Zomaar even in de begroting nemen? Vennootschapsbelasting? Oké, dat de gemeenten allemaal naar het hof van beroep gaan. Maar ik denk dat ze naar het hof van beroep gaan omwille van het feit dat de beschikbare reserves ook zouden worden belast, wat ondertussen normaal gezien teniet wordt gedaan. Maar als de gemeenten zeggen dat ze voor het geheel naar het hof van beroep gaan, dan moeten ze zich er heel goed van bewust zijn dat de billijke vergoeding ook afgeschaft wordt. Dat betekent dan ook 300 miljoen euro minder voor de gemeenten.
Je moet natuurlijk altijd verantwoordelijk zijn voor het moment dat je zelf aan het beleid zit. Wat hebben we nu gedaan? De steun voor windenergie daalt systematisch. Vanaf 1 januari 2016 zal die naar 53 euro gaan. Voor de zonnepanelen en de kleine installaties is het afgeschaft, net om ervoor te zorgen dat vanaf het moment dat we dit beleid deze legislatuur in handen hebben, we een heel correcte prijszetting hebben. We zeggen heel duidelijk: ja, we willen investeren in hernieuwbare energie. Maar we weten dat die factuur uiteraard wordt doorgerekend, net zoals in alle andere Europese landen, maar we willen dat aan een zo laag mogelijke prijs doen.
Waar we vooral op willen werken, is op structurele maatregelen. Hoe beter uw huis geïsoleerd is, hoe lager uw factuur is. Hoe meer je investeert in bijvoorbeeld de productie van eigen energie – we hadden deze morgen nog een interessante discussie in de commissie – in zonnepanelen, in bijvoorbeeld ondiepe geothermie, hoe minder afhankelijk je bent van overheidsbeslissingen of van commodityprijzen die er zijn. Dat is de weg die we moeten opgaan, de weg om ervoor te zorgen dat iedereen zo veel mogelijk het heft in eigen handen neemt. Waar wij voor verantwoordelijk zijn vanaf deze legislatuur, willen wij zo laag mogelijk en zo kostenefficiënt mogelijk doen. Dat is het beleid dat wij met deze regering nu uitzetten.
Dank u voor alle suggesties en alle antwoorden. Maar het is een beetje gemakkelijk om te zeggen dat wat nu gebeurt, onvermijdelijk is en dat er geen alternatief is, mijnheer Gryffroy. Wij hebben een becijferd zuurstofplan – ik zal het u bezorgen – waarin er andere oplossingen naar voren worden geschoven zodat de factuur binnen de perken kan blijven. Dat hernieuwbare energie voor een stuk wordt doorgerekend in de factuur, tot daar aan toe. Maar nu wordt alles doorgerekend, en nog een heel aantal andere zaken, zoals de openbaredienstverplichtingen, de financiering van de VREG, de vennootschapsbelasting, en er gaat nog van alles bij komen. Dat zijn elementen die zeker niet automatisch hoeven te zijn. Ik vind het aandoenlijk om te horen dat de N-VA blijkbaar een heel hoge energiefactuur als onvermijdelijk beschouwt. (Applaus bij Groen en sp.a)
De actuele vraag is afgehandeld.