Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Van dermeersch heeft het woord.
Minister, u antwoordde vorige week hier in het Vlaams Parlement op een vraag over de kilometerheffing. U zei toen dat u de eventuele invoering van de kilometerheffing voor personenwagens zou bestuderen in afwachting van een eventuele invoering ervan in Vlaanderen in de toekomst. Dat was vorige week woensdag. Ik diende mijn vraag maandag in, naar aanleiding van uw verklaring tijdens het weekend in De Tijd. U zei daar dat we dat gewoon moeten doen. Daarmee beantwoordde u de vraag of u de kilometerheffing voor personenwagens zou invoeren in ruil voor verlaagde verkeersbelasting. U zei: “Wie de weg minder belast, moet minder belasting betalen.” Dat klinkt wel mooi, maar het betekent gewoon dat wie meer gebruikmaakt van de weg meer zal betalen. Dan zijn we er natuurlijk, want dat is het invoeren van een nieuw soort retributie op het gebruik van infrastructuur.
Als u het in De Tijd hebt over kilometerheffing voor personenwagens, wil ik weten waarover u het juist hebt en of u het zult invoeren, zoals u blijkbaar heel enthousiast zei in De Tijd: “We moeten dat gewoon doen.” Of gaat u het bestuderen, en gaat het dan over het bestuderen van een nieuwe retributie op het gebruik van infrastructuur, over rekeningrijden, over tolheffing, over misschien zelfs een spitsuurtarief, een tolsysteem, een vignetsysteem? Dat zijn allemaal dingen waarmee ik het absoluut niet eens kan zijn. Ik zou graag eens weten wat u eigenlijk van plan bent.
Minister Weyts heeft het woord.
Ik zei vorige week al dat we in het regeerakkoord de ambitie hebben neergeschreven om verder onderzoek te verrichten naar een kilometerheffing voor personenwagens. Ik heb ook gezegd dat de invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens, meer bepaald de infrastructuur en de technologie die daarvoor wordt uitgerold, een uitstekende gelegenheid biedt om een omvattend, volledig gebiedsdekkend proefproject uit te rollen, ook voor de personenwagens. Het voorheen gevoerde proefproject in de kernzone was op verschillende vlakken uitermate beperkt.
De Tijd heeft mij daarover vragen gesteld. Ik heb daar mijn mening gegeven. Zo gaat dat met interviews: men vraagt en ik geef mijn mening. Ik heb gezegd dat ik er principieel voorstander van ben omdat ik vind dat dit mogelijk een opportuniteit is. We kunnen de file- en de mobiliteitsproblematiek oplossen door middel van investeringen in infrastructuur. Dat doen we, door de invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens, met 100 miljoen euro per jaar extra. We doen ook alles voor snel en comfortabel openbaar vervoer. Ten derde moet je ook mobiliteitssturend kunnen optreden. Daartoe is kilometerheffing een mogelijk instrument. Daardoor kun je belastingen verlagen. Als we ervoor kunnen zorgen dat we met een kilometerheffing voor personenwagens in de toekomst – het zal niet voor deze regeerperiode zijn – ook de buitenlanders, die massaal op onze wegen rijden, laten bijdragen tot het onderhoud van en de investering in onze wegen, en zo met die inkomsten kunnen zorgen voor een daling van de belastingdruk en tegelijk de mobiliteit kunnen sturen, dan vind ik persoonlijk dat we daar minstens grondig moeten over nadenken. Ik denk niet dat het Vlaams Belang er tegen kan zijn om buitenlanders mee te laten betalen, dat zou pas nieuws zijn. Vandaar dat proefproject, waaruit we lering kunnen trekken, net zoals we lering kunnen trekken uit de praktijken in het buitenland.
Minister, dank u voor uw uitleg. Er zijn inderdaad problemen die opgelost moeten worden. Maar ik denk dat de bijkomende studie, die u wilt opstarten naar aanleiding van het installeren van infrastructuur – poortjes en mobiele eenheden om vrachtwagens te controleren – duur is. Dat zal daarom niet positief uitdraaien. U ging snel over het eerste proefproject. Dat is een serieuze flop geworden. 63 procent van de mensen die eraan deelnamen, waren zeer ontevreden over de manier waarop de invoering van een soort kilometerheffing zou werken. Er was 2 procent minder gebruik van voertuigen in de spits. Het aantal kilometers dat die proefpersonen reden, was maar met 3,6 procent gedaald. Qua mobiliteitssturing gaat die kilometerheffing helemaal niet de richting uit die u zou willen. Ik denk dus ook dat het niet aangewezen is om op die manier in te grijpen en mee te zorgen voor het oplossen van problemen.
Ik wil nog even zeggen dat ik natuurlijk tevreden ben dat buitenlandse vrachtwagens uiteindelijk ook moeten betalen. Ik vind het zeer teleurstellend dat het binnenlands vervoer en de binnenlandse vrachtwagensector de dupe zijn en ook moeten betalen, want zij ondervinden zware concurrentie van buitenlandse vrachtwagenchauffeurs. Daar zou iets aan moeten gebeuren: die rijden nog altijd tegen minder dan het minimumloon. Dat zou absoluut niet mogen kunnen.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, de kilometerheffing voor vrachtwagens die zopas door de regering werd beslist, heeft natuurlijk een aantal voordelen. De buitenlanders gaan eindelijk mee betalen voor het rijden op ons wegennet, maar een ander voordeel is dat het nieuwe systeem zal kunnen worden gebruikt voor een groot, breed proefproject voor personenwagens. Wij steunen u daarin, want wij denken dat een slimme kilometerheffing inderdaad wel sturend zal werken in de strijd tegen files. Het proefproject zal dat verder moeten uitwijzen.
Wij blijven nog wat op onze honger zitten na de vraag van collega de Kort van vorige week. Minister, u weet dat er in Duitsland een autowegenvignet zal worden ingevoerd. U gaat een proefproject uitrollen zodra het systeem voor vrachtwagens is geïnstalleerd, ergens in april volgend jaar. Gaat u met de Brusselse en Waalse collega’s het invoeren van zo’n autowegenvignet voorbereiden?
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, voor Open Vld zijn twee principes cruciaal om akkoord te gaan met de verdere uitrol van de kilometerheffing voor vrachtwagens: de belastingneutraliteit – het mag geen platte belastingverhoging worden – en er moeten ook alternatieven zijn. Onderschat dat laatste niet. Vandaag is de NMBS in grote delen van Vlaanderen afwezig en hebben heel veel mensen geen andere keuze dan met hun wagen, tijdens de spits, naar hun werk in Brussel of Antwerpen te rijden. Ook die alternatieven moeten mee in het debat worden betrokken en moeten ook voorhanden zijn, want anders zal het voor een deel van onze bevolking toch een platte belastingverhoging zijn. Dat kan voor ons niet.
De heer Rzoska heeft het woord.
Minister, ik was dit weekend aangenaam verrast dat u uw nek zo ver hebt uitgestoken voor die kilometerheffing ook voor personenwagens. U vindt in onze fractie absoluut een bondgenoot. Ik weet wel dat rond het proefproject dat in afspraak met de andere gewesten is gebeurd, een aantal fundamentele opmerkingen zijn gemaakt: het was te klein, te beperkt enzovoort. Ik steun uw idee om met een proefproject rond slimme kilometerheffing voor personenwagens te starten, gebaseerd op het systeem dat u nu recent hebt beslist.
Minister, ik heb een bijkomende vraag. Ik heb soms de indruk dat u iets te snel de vlag naar beneden haalt. U zegt dat er deze legislatuur niks meer komt. Ik zou er toch voor willen pleiten om met uw federale collega, die misschien een bemiddelende rol kan spelen, te overleggen en om uw andere collega’s in de gewesten ervan proberen te overtuigen dat dit een noodzakelijke stap is om de files op te lossen en meteen ook de economie en het milieu van dienst te zijn.
De heer Van Miert heeft het woord.
Minister, ik sluit me aan bij de opmerkingen van de heer Keulen. Ook voor onze fractie is het meer dan belangrijk dat het een budgetneutrale maatregel wordt en dat het, door de inkomsten van de buitenlandse bestuurders, wel degelijk om een belastingverlaging gaat en niet om een belastingverhoging zoals er wordt gesuggereerd.
Daarnaast denkt mijn fractie dat de eventuele invoering van een belasting op personenwagens door middel van een kilometerheffing in combinatie met extra infrastructuurmaatregelen, ingrijpende verbeteringen van het openbaar vervoer en het mobiliteitsbudget waar de minister het al vaker over heeft gehad, de maatregelen zijn die het verkeer opnieuw op gang kunnen brengen in plaats van de stilstand die we nu kennen.
Ik ga zelfs niet uit van de ambitie van budgetneutraliteit. Dit moet een opportuniteit zijn om ervoor te zorgen dat we de totale belastingdruk naar beneden halen, net dankzij ook de inkomsten uit het buitenland. Net zoals we hebben gedaan voor de kilometerheffing voor vrachtwagens, kunnen we hier zorgen voor extra investeringen in ons wegennet en onze infrastructuur. Dat proefproject kunnen we vanaf volgend jaar uitrollen. Het nieuwe systeem van een kilometerheffing voor vrachtwagens en die infrastructuur moet enige tijd lopen voor we een proefproject kunnen uitrollen voor personenwagens met die infrastructuur. Zoals de heer Keulen vorige week zei, moeten we eerst gaan en dan lopen. Dat is de correcte volgorde.
Ik praat ook met de andere gewesten, dat is gisterenvoormiddag nog gebeurd maar u kent het standpunt van het Waalse Gewest, zij zijn afwijzend. Zij zijn enigszins van mening veranderd. Er zijn ook nog andere problemen inzake de kilometerheffing voor vrachtwagens. Ik ben vragende partij om nog een extra korting te kunnen geven in het kader van de vergroening van het vrachtwagenpark. Daarbij zouden CNG- en LNG-vrachtwagens en vrachtwagens die worden aangedreven door elektriciteit een lager tarief kunnen krijgen. We willen daarmee een signaal geven dat we die technologie ondersteunen. Daarover voeren we nog gesprekken, want we kunnen die tarieven en classificatie enkel regelen samen met de andere gewesten. Die gesprekken lopen op bijna permanente basis. Het gaat niet altijd even gemakkelijk in dit land, maar we zijn er wel mee bezig.
Minister, ik heb de indruk dat ik hier als enige rabiaat tegen de kilometerheffing voor vrachtwagens ben. Wij betalen al btw op de aankoop van een auto, belasting op de inverkeerstelling en verkeerbelasting. Accijnzen zijn een kilometerheffing. De accijnzen op benzine zijn al waanzinnig hoog. Hoe meer we rijden, hoe meer benzine we verbruiken, dus wij betalen al per kilometer. Wat u wilt invoeren met die kilometerheffing is een retributie op het gebruik van de weg en daar ben ik absoluut tegen. Mensen staan niet voor hun plezier in de file. Als mensen in de file staan, dan is dat omdat ze ergens moeten geraken en geen alternatief hebben. Ik vind het niet kunnen dat u mensen wilt belasten omdat zij op het spitsuur rijden of omdat zij gebruik maken van de weg.
De actuele vraag is afgehandeld.