Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over sensibiliseringsacties voor een positievere beeldvorming rond de holebi- en transgenderproblematiek
Verslag
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Voorzitter, dit weekend vindt de Internationale Dag tegen Homofobie en Transfobie plaats. Die dag wordt de discriminatie van holebi’s en transgenders onder de aandacht gebracht. De doelgroep wordt in ons land wettelijk relatief goed beschermd. Om het welbevinden van de doelgroep te verbeteren, zijn in de praktijk nog verbeteringen mogelijk. Zo is er een probleem met de meldingen van discriminatie op basis van geslacht of geslachtsverandering. Dit probleem is tweeledig.
Door de interfederalisering van het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding zijn de lokale meldpunten sinds vorig jaar niet meer bevoegd om dergelijke meldingen te behandelen. Dit betekent dat mensen die met een dergelijke melding naar een lokaal meldpunt stappen, naar de federale instelling in Brussel worden doorverwezen. In vergelijking met lokale meldingen vormt dit natuurlijk een enorme drempel.
Daarnaast is het ook zo dat het federaal instituut meldingen met betrekking tot de Vlaamse bevoegdheidsmateries niet kan behandelen. Dit betekent dat iemand die vanwege zijn geslacht of een geslachtsverandering op school of op het openbaar vervoer wordt gediscrimineerd, nergens terechtkan.
In het regeerakkoord hebt u als oplossing naar voren geschoven dat u dat zou toevertrouwen aan de ombudsman. Voor zover ik weet, is dat nog niet gebeurd, tenzij u dat zo dadelijk tegenspreekt. Volgens ons is dat echter ook niet echt een duurzame oplossing, want de ombudsman is geen echte klachtenbehandelaar tussen individuele burgers. Hij behandelt die wel in tweede lijn tussen overheidsinstanties en burgers. Het zou volgens ons veel eenvoudiger zijn om een samenwerkingsakkoord af te sluiten met het federale instituut.
Minister, er is een probleem, en ik denk dat er snel een duurzame oplossing nodig is voor zulke discriminatieklachten. Welke maatregelen zult u nemen opdat discriminatieklachten rond geslacht en geslachtsverandering op een eenvoudige en laagdrempelige manier behandeld kunnen worden?
Mevrouw Brusseel heeft het woord.
Minister, ik deel de bekommernissen van collega Robeyns. Maar laat mij met een positieve noot beginnen: dit weekend is het ook feest. Het is de Belgian Pride in Brussel. Ik ga daar jaarlijks naartoe, samen met heel veel andere Brusselaars en ook niet-Brusselaars, die vanuit heel België en daarbuiten naar Brussel afzakken om te pleiten voor meer verdraagzaamheid, tegen homofobie en voor een betere wettelijke bescherming. Het is een feest van de diversiteit. Als men meeloopt in de Pride, ondertekent men eigenlijk het charter dat voor een betere diversiteit in onze samenleving pleit.
Het praktische probleem dat mevrouw Robeyns aanhaalt, bestaat natuurlijk, maar ik heb het over een ander probleem, namelijk dat van de beeldvorming. Wat zullen we ’s avonds op het nieuws te zien krijgen? De nogal stereotiepe beelden van zo’n feest als de Pride. Ik wil graag van u weten, minister, wat u in het kader van de strijd tegen homofobie gaat doen om voor een positievere beeldvorming te zorgen, want ik denk dat dat heel sterk zal bijdragen tot meer verdraagzaamheid voor holebi’s en transgenders.
Minister Homans heeft het woord.
Vooraf wil ik aan alle collega’s die naar de Pride willen komen, aanraden om op zaterdag te komen. In de oorspronkelijke vraagstelling stond namelijk zondag vermeld. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd. Ik zal er zaterdag zelf ook zijn in Brussel, samen met heel veel collega’s.
Er zijn heel veel verschillende vragen gesteld. Wat betreft de acties die zijn genomen, kan ik meedelen dat deze week voor het eerst de regenboogvlaggen uithangen aan de gebouwen van de Vlaamse overheid. Dat is voorheen nooit gebeurd. Dat kunt u, denk ik, alleen maar positief vinden, mevrouw Robeyns.
Op 1 januari 2014 zijn de lokale meldpunten ingekanteld in het centrum, terwijl men goed wist dat dat niet kon, omdat dat niet onafhankelijk was. Mijn voorganger die bevoegd was voor gelijke kansen, heeft die meldpunten heel bewust ingekanteld in het centrum, wetende dat het eigenlijk niet kon en dat we een veroordeling door de Europese Commissie zouden oplopen. Wij hebben met deze nieuwe regering gesteld dat er een probleem is en dat het heel belangrijk is dat mensen hun klachten over discriminatie en allerlei zaken die met holebi-zijn te maken hebben, kunnen melden.
Wij hebben gesteld dat we eens moeten nagaan of de piste mogelijk is om die bevoegdheid aan de ombudsman te geven. Dat kan, omdat de ombudsman verondersteld wordt een onafhankelijk persoon te zijn. En dat was net het probleem bij het centrum. Maar voor alle duidelijkheid, mevrouw Robeyns: ik heb niet beslist om die lokale meldpunten in te kantelen in het centrum, wetende dat het wettelijk gezien niet kon. Wij hebben intussen al verschillende gesprekken gehad met de ombudsman, die dat zeer goed ziet zitten en die dat absoluut ter harte wil nemen. Nog voor de zomer zullen we met een initiatief komen om het Ombudsdecreet aan te passen. Ik deel absoluut uw bekommernis dat iedereen met een klacht over discriminatie, van welke aard dan ook, de weg moet vinden naar en terecht moet kunnen bij een instantie. Ik deel die mening.
Mevrouw Brusseel, u vraagt naar de beeldvorming op de televisie en dergelijke meer. Ik ben voor heel veel bevoegd, maar ik denk echt niet dat dat mijn bevoegdheid is.
Mevrouw Brusseel, ik zal afsluiten met een positieve noot, want we moeten ook een positieve boodschap brengen. Ik hoop dat de anderen in dit parlement ons zaterdag in Brussel zullen vergezellen en dat wij een heel duidelijk signaal kunnen maken dat heel dit Vlaams Parlement achter de rechten van holebi’s staat. Dat is de belangrijkste boodschap die wij kunnen meegeven.
Minister, dank u. Ik heb, voor alle duidelijkheid, niet gezegd dat u dat beslist hebt. Ik heb gezegd dat dat sinds vorig jaar van toepassing is. Er was ook aan gekoppeld dat er een interfederalisering van het federaal instituut zou komen en dat er door de Vlaamse Regering een initiatief zou moeten worden genomen. Daar kunt u wel een stap vooruit zetten. Het is gewoon een feit dat het vandaag ongelooflijk ingewikkeld is om een klacht in te dienen over discriminatie. Het is niet altijd zo eenvormig, of er nu discriminatie is op basis van seksuele geaardheid of van geslacht of geslachtsverandering. Vaak loopt dat door elkaar. Dan krijg je de realiteit dat iemand een melding gaat doen en dat hij hoort: “Uw klacht op basis van seksuele geaardheid kunnen we behandelen, maar voor een geslachtsverandering moet u naar Brussel.” Dat is gewoon absurd. Kunnen we niet proberen één laagdrempelig meldpunt te maken? Dat was mijn concrete vraag.
Minister, dank u voor uw antwoord. Ik begrijp dat u niet kunt bepalen wat er op het tv-scherm komt. Maar dat was ook niet precies mijn vraag. Ik gaf een voorbeeld van wat ik als een stereotiepe beeldvorming zie. Ik beschouw dat een beetje als een probleem. Ik geef een voorbeeld. Vandaag woedt in Wenen een discussie over de verkeerslichten die worden aangepast met een tekening van twee meisjes of twee jongens die elkaar de hand geven. Het zijn variaties op het mannetje dat anders in het verkeerslicht verschijnt. Het zijn vaak kleine initiatieven die maken dat het holebithema eens op een gewone manier in beeld komt, op een ontspannen en positieve manier, op een andere manier dan nu het geval is. Denk aan de schoolboeken met voorbeelden van gezinnen. Dat zijn de klassieke heterogezinnen. Alles in onze samenleving is heteronormatief. Ik pleit ervoor om op een positieve manier die heteronormativiteit te doorbreken. Wij, als politici, moeten daartoe al onze creativiteit aan de dag leggen, om daar met initiatieven te komen.
De heer De Bruyn heeft het woord.
Minister, u hebt daarnet gewezen op het belang van goede contacten met het middenveld. Ik wil de situatie van twee middenveldorganisaties in dit domein aankaarten: çavaria, waarvan wij alleen weten dat het de Vlaamse koepel is van holebi- en transgenderorganisaties, en heel specifiek het Transgender Infopunt. Zij kijken al lang in de richting van de overheid om de omkadering die zij krijgen, duurzamer en structureler te maken. Het zijn gevaarlijke woorden, ik ga er geen tekening bij maken. Minister, kunt u een stand van zaken geven van de vorderingen in dat dossier?
De heer Poschet heeft het woord.
Voorzitter, ik wil mij aansluiten bij de woorden van mevrouw Brusseel. De grond van de zaak is: heteronormativiteit. We zien overal mama en papa en twee kindjes, liefst een jongetje en een meisje. Dat is een prima beeld, maar onze maatschappij is wel iets diverser dan dat. Die diversiteit moeten wij ook laten doorsijpelen in ons beleid. Het gaat inderdaad over de schoolboeken en over een aangepaste aanpak in rusthuizen of het stimuleren van de diversiteit in sportverenigingen. Het gaat ook om ons buitenlands beleid. Minister, welke maatregelen neemt u als minister van Gelijke Kansen voor de bijkleuring van heteronormativiteit in ons beleid? Ik kan u alvast zeggen dat ik zaterdag ook aanwezig zal zijn met mijn partij op een vrachtwagen. U bent altijd welkom om mee te komen dansen.
Voorzitter, ik heb duidelijk gezegd dat ik er sowieso zal zijn. Maar ik hoop, mijnheer Poschet, dat wij elkaar daar ontmoeten. Ik twijfel er niet aan.
Ik ben het met jullie allemaal eens over de beeldvorming. Maar het is niet zo simpel of gemakkelijk om dat op korte tijd te keren.
Ik vind de vlaggen eerlijk gezegd een statement van jewelste. Voor de eerste keer hangt aan de Vlaamse overheidsgebouwen de regenboogvlag uit. Dat is nog nooit gebeurd. We hebben de actie gehad in de voetbalwereld met de regenboogveters. Dat vond ik ook een zeer goede actie.
Mijnheer De Bruyn, u hebt een punt. U maakt zich zorgen – en terecht – over waar mensen terechtkunnen met klachten over discriminatie wegens het holebi-zijn. Ik veralgemeen het een beetje, maar daar gaat het eigenlijk over. Ik geef in primeur mee dat ik vanaf nu de Holebifoon 40.000 euro structureel – ik durf het woord ‘structureel’ hier nog nauwelijks te gebruiken – geef vanuit mijn bevoegdheid Gelijke Kansen. Momenteel is dat 8000 euro vanuit iemand anders zijn portefeuille. Ze hebben mij echt heel hard op de noodzaak gedrukt en ik ben absoluut overtuigd van het belang van de Holebifoon.
Ik heb nog meer goed nieuws. TIP, het Transgender Infopunt krijgt momenteel vanuit Gelijke Kansen 40.000 euro. Ik verhoog dat met 60.000 euro. Dat komt op een totaal van 100.000 euro.
In het kader van wat er dit weekend staat te gebeuren, hebben we een aantal goede, positieve maatregelen. Men kan niet zeggen dat deze regering niets doet voor de holebi-rechten. Ik dank de heer De Bruyn voor de attentie en de aandacht die hij in de commissie al gegeven heeft om deze twee punten continu, constant en structureel te blijven aankaarten. Ik heb nu een beslissing genomen. Ik hoop dat we ze met zijn allen kunnen goedkeuren, en anders moeten we daar volgende week een actualiteitsdebat over houden. (Applaus bij de N-VA)
Het is een goednieuwsshow. Niet alleen de heer De Bruyn zal dit structureel opvolgen, maar ook ikzelf en anderen. Het is uiteraard positief nieuws, minister, maar ik maak me nog altijd zorgen over het toewijzen van de bevoegdheid aan de ombudsman. U hebt een ontwerp van decreet aangekondigd. We zullen het dan verder bespreken.
De vlaggen zijn een goed statement. Voorzitter, misschien kunnen we volgend jaar aan het parlement ook de regenboogvlag uithangen. (Applaus bij sp.a)
Dat lijkt me ook een goed idee.
Ik ben uiteraard zeer tevreden met alle acties die worden ondernomen en met de steun die u geeft aan TIP en de Holebifoon. Laat me onderstrepen dat ik het ook belangrijk vind dat vanuit andere departementen uw beleid wordt geschraagd op verschillende manieren. Dat zal ook nodig blijken. Wanneer in onderwijs hard wordt gewerkt aan meer verdraagzaamheid, het doorbreken van heteronormativiteit en genderstereotypes, dan heeft het daar ook middelen voor nodig. De onderzoekers van çavaria moeten er aan de slag kunnen blijven. Die projecten moeten kunnen blijven doorlopen, want het is pas op langere termijn dat dergelijk werk zijn vruchten afwerpt. Ik reken op uw inzet en waakzaam oog om deze projecten verder te ondersteunen in verschillende beleidsdomeinen. (Applaus bij Open Vld)
De actuele vragen zijn afgehandeld.