Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de Nederlandse twijfels bij Spartacuslijn 1
Actuele vraag over de onzekerheid in Maastricht met betrekking tot Spartacuslijn 1
Verslag
Mevrouw Jans heeft het woord.
Voorzitter, minister, we konden maandag lezen dat er onrustwekkende berichten uit Nederland komen over de Spartacuslijn, de tramlijn tussen Hasselt en Maastricht. Dit grote dossier sleept al zeer lang aan, al van 2005. Ook de kostprijs is zeer groot. Voor Vlaanderen gaat het over 217 miljoen euro, voor Nederland over 66 miljoen euro. Er is een overeenkomst tussen de twee ondertekend in 2014, toen nog door minister Crevits, omtrent de samenwerking inzake dit project. Er zijn afspraken gemaakt over de middelen, de timing en werking.
Nu lezen we in Het Belang van Limburg dat er op Nederlands grondgebied grote problemen zijn. De kosten voor de realisatie van het project zouden stijgen met 30 miljoen euro. Er zijn problemen met de stabiliteit van een brug die moet worden hersteld en nog andere zaken.
Minister, welke impact zal dit hebben op de realisatie van Spartacuslijn 1?
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, pacta sunt servanda, een overeenkomst moet men uitvoeren. De eerste keer dat er in dit huis over Spartacus werd gesproken, was in 2004 naar aanleiding van de toenmalige regeerverklaring. Ik zat toen zelf in de regeringsbanken. We zijn nu tien jaar verder en we komen in de eindfase.
Ondertussen hebben de vijf Belgische gemeenten die erbij betrokken zijn daar heel veel tijd, energie en geld in geïnvesteerd wat betreft overlegmomenten, infovergaderingen, inrichtingsplannen, mobiliteitsplannen, onteigeningen. Ik ben burgemeester van een grensgemeente, ik ben daarmee vertrouwd. Dat is typisch bij hen. Als een duivel uit een doosje komt er een of ander probleem op de proppen. In dit geval zijn het stabiliteitsproblemen met de zogenaamde Maasbrug.
Minister, ik wil u voorstellen en vragen om op het terrein te komen. Praat met dat college van burgemeesters en wethouders van Maastricht. Daar zitten heel wat pro-Belgisch gezinde krachten. (Rumoer)
Die mensen zijn dit project genegen.
Twee, onthoud wat ik zeg, ze zijn zeer gevoelig voor titels. Als een minister op het terrein komt, kan hij daar iets forceren.
Drie, het probleem van instabiliteit van de Maasbrug is zeer eenvoudig op te lossen. Leg de laatste halte niet aan het treinstation van Maastricht – ik ken de stad als mijn broekzak – maar net vóór die Maasbrug. Dan zijn er geen stabiliteitsproblemen! Dan zijn er geen extra kosten en kunnen we het project realiseren.
99 procent van de gebruikers van de Spartacuslijn zal de tram gebruiken om te gaan shoppen, studeren en werken, en niet om naar het station van Maastricht te gaan. De afstand van de Maasbrug tot aan het treinstation is slechts vijf minuten wandelen. Dat is, om het op zijn Vlaams te zeggen, de kop niet af!
Mevrouw Christiaens heeft het woord.
Minister, op 11 maart van dit jaar was er eindelijk goed nieuws voor het Spartacusplan. Die onderhandelingen zijn niet altijd vlot verlopen, om het zacht uit te drukken. Maar op 11 maart is de samenwerkingsovereenkomst ondertekend. In Limburg dachten we dat de laatste moeilijkheid was overwonnen en dat men eindelijk met de realisatie van het Spartacusplan kon starten. Dat stond in de planning: ‘Start uitvoering 2015’. In 2018 zou de eerste tram over de rails sporen.
Vorige zaterdag stond in de krant dat de Nederlandse gemeente Maastricht een nieuwe studie zou hebben laten uitvoeren, waaruit technische problemen naar voren zijn gekomen, en die hebben natuurlijk ook een financiële repercussie. De Nederlandse krant De Limburger kopte vorige maandag: ‘Zoekt Maastricht een elegante oplossing om zich uit dit Spartacusplan te wurmen?’.
Nodeloos te zeggen dat het nodig is om deze vraag aan u te stellen, minister. Klopt de berichtgeving die in de Nederlandse en Vlaamse kranten stond? Is er met u contact opgenomen? Hebt u al overleg gehad of is er een gepland? Wat zijn de gevolgen voor de uitvoering van het Spartacusplan op korte termijn?
Minister Weyts heeft het woord.
Er is inderdaad op 20 november via mail een communicatie geweest naar De Lijn, met de mededeling dat er op basis van een review heel wat budgettaire en technische moeilijkheden zijn. De communicatie ging uit van de wethouder van Maastricht, maar ook van de voorzitter van de werkgroep die zich bezighoudt met het Spartacusplan. Dat maakt dat de kaderovereenkomst en de uitvoering ervan moeilijk tot onmogelijk wordt.
Ik reageer daarop als een rustige, maar ook als een goede huisvader. Als rustige huisvader wil ik niet onmiddellijk dramatiseren. We hebben een clear cut kaderovereenkomst die heel duidelijk is inzake de engagementen die alle partijen in deze zaak hebben genomen. We willen die engagementen handhaven. Als een goede huisvader hebben we onmiddellijk juridisch advies ingewonnen, zodat we voorbereid zijn op alle mogelijke scenario’s. Als we het gesprek aangaan, zijn we daarop voorbereid. We staan sterk in onze schoenen.
Ik wil niet dramatiseren. Er komt op korte termijn een ambtelijk overleg. Ik ga ervan uit dat, afhankelijk van de uitkomst ervan, dit zal resulteren in een politiek overleg. Ik zal dat ook aangaan, maar we hebben een overeenkomst, een engagement in het regeerakkoord en dat willen wij handhaven.
Minister, op dit ogenblik weten we nog niet veel meer over wat de gevolgen voor Vlaanderen zullen zijn. U zegt dat u als een goed huisvader zult handelen. Dat vind ik heel belangrijk want het project kost al 217 miljoen euro aan Vlaanderen. Als een goed huisvader kijkt u naar de toekomst van het Vlaamse budget. Het zou jammer zijn dat we de meerkosten in Nederland op ons nemen. Dat is niet handelen als een goed huisvader. Ik hoop dus dat het niet zover komt.
In het verleden hebben de Nederlanders – zowel Maastricht als het rijk als de provincie – gezegd dat ze geen eurocent meer gaan uitgeven. Ik geef een voorbeeld van enkele maanden geleden. Toen was er een probleem met de btw. Er was een mogelijkheid dat we voor dit project ook btw zouden moeten betalen. Toen is duidelijk op papier gezet dat, als het Nederland – zowel als het rijk als de provincie – meer kost, die overeenkomst wordt beëindigd.
We weten dat de Nederlanders heel sterk kijken naar die centen. Minister, wetende dat u als een goed huisvader wilt handelen, wil ik u vragen: dit gaat toch geen impact hebben op het budget dat Vlaanderen uittrekt?
Minister, als iemand met heel wat ervaring op het terrein, zeg ik u dat we alle dagen met Maastricht te maken hebben. We hebben een gedeelde grens van 12 kilometer met de stad Maastricht en de provincie Nederlands-Limburg – die veel machtiger is dan bij ons – en met het rijk, de zogenaamde nationale regering.
Wat ik daarvan heb opgestoken als levenswijsheid, is dat wij in heel veel dingen minstens even goed zijn als zij. Wat wij vaak niet weten, is dat wij veel snellere beslissers zijn. De politiek komt veel sneller op het terrein en steekt veel sneller haar nek uit. Wij zijn veel directer en informeler. Zij zijn goed in grootschaligheid en in communicatie. Zij kunnen zichzelf goed verkopen.
Minister, wat ik u vooral wil meegeven, is dat u zich in de onderhandelingen met die mensen moet doen respecteren. Als u duidelijk maakt dat u deze zaak na tien jaar proces, net voor de eindfase, niet meer kunt cancellen, niet zomaar kunt afvoeren, dan moet het duidelijk zijn dat zij hun verplichtingen moeten nakomen.
De idee om de eindhalte te leggen voor de Maasbruggen, is een piste die u zeker en vast in het achterhoofd moet houden. Zo kunt u na tien jaar dat proces afronden. Dan komt u alle krediet toe, minister. De essentie van politiek is beslissen, maar ook beslissingen uitvoeren.
Minister, dank u voor uw antwoord. Ik begrijp dat u op dit ogenblik nog niet veel meer weet omdat u nog niet met de partners hebt samengezeten. Maar u zult wel weten uit studies dat het wegverkeer in Limburg het snelst aangroeit in heel Vlaanderen. We zijn heel tevreden dat in het regeerakkoord de Noord-Zuidas als prioritair infrastructuurproject is opgenomen. Maar het is wel een en-enverhaal. Ik zou van u toch graag horen dat u, samen met de regering, nog 100 procent achter de Spartacuslijn 1 en het tracé staat, met de mogelijke optie die de heer Keulen opperde.
De heer Danen heeft het woord.
Collega’s, ik hoop dat u allemaal weet dat Spartacus Limburg moet ontsluiten met hoogwaardige openbaarvervoerverbindingen. Het gaat altijd over Spartacuslijn 1, de lijn Hasselt-Maastricht, maar er komen nog twee andere lijnen in het vizier: de lijn naar het noorden en de lijn naar het oosten, naar Maasmechelen. Minister, wat zijn uw plannen met deze lijnen 2 en 3?
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, het wordt steeds duidelijker dat dit Spartacusdossier, en in het bijzonder de Spartacuslijn 1 van Hasselt naar Maastricht, een absoluut fiasco wordt, vooral financieel. De kosten voor Vlaanderen bedragen al een veelvoud van de oorspronkelijke raming. Nederland lijkt nu dezelfde weg op te gaan. Het Vlaams Belang heeft daar zowel lokaal als provinciaal als hier in het Vlaams Parlement altijd op gewezen, terwijl er partijen – nietwaar, mevrouw Jans? – in de gemeenteraad van Hasselt tegen het Spartacusproject zijn en hier, in het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering, voor.
Minister, vasthouden aan het Spartacusproject zou een grote blunder zijn. Spartacus is geen oplossing voor de mobiliteitsproblemen in Limburg maar verergert die alleen maar. Als u met dit project doorgaat, wordt de financiële kater ongezien. Minister, in tegenstelling tot de drie vraagstellers vraag ik u dan ook niet om hiermee door te gaan maar om u er ernstig over te bezinnen, en om niet voort te gaan met de pro-Belgischgezinde krachten van de heer Keulen.
Mevrouw Lieten heeft het woord.
Het Spartacusplan is een totaalproject met drie tramlijnen en heel wat buslijnen. Het is er gekomen omdat de NMBS al decennia in gebreke blijft om een goed openbaar vervoer in Limburg te organiseren. Minister, ik ben heel blij van u te horen dat u de engagementen zult blijven nakomen, de engagementen van de kaderovereenkomst maar ook die van het Strategisch Actieplan voor Limburg in het Kwadraat (SALK) en van het regeerakkoord. Ik stel voor, zoals de heer Keulen, dat u eens effectief op het terrein komt. U kunt overleg plegen met uw collega-minister. Neem vooral de heer Keulen mee, want hij kent het dossier en zal u zeer goede diensten kunnen bewijzen. Ook de gouverneur zal zeker beschikbaar zijn.
Maar, minister, het moet mij van het hart: hoeveel soorten N-VA’ers bestaan er? (Opmerkingen. Applaus bij sp.a)
Minister, u komt uw engagementen na en u bent voor Spartacus. Maar mevrouw Jans, die voorzitter is van de commissie Mobiliteit, stemt in de gemeenteraad van Hasselt altijd tegen het Spartacusplan. Mijn vraag is dus: wil de echte N-VA nu opstaan? (Applaus bij sp.a. Opmerkingen)
Alle verschillende soorten N-VA’ers staan nu op. (Gelach)
Er is een vraag over lijn 2 en lijn 3. We zijn nu bezig over lijn 1. U kent het statuut vervat in het regeerakkoord van lijn 2 en 3, namelijk dat die in onderzoek zitten. Laat het ons nu eerst hebben over lijn 1, dat die wordt uitgevoerd. Dat engagement is wel degelijk vervat in het regeerakkoord. Collega, u zegt dat de uitvoering ervan een blunder is. Wel, je woord houden vind ik op dat vlak nooit een blunder. Er is een engagement in het regeerakkoord en wij zijn personen die trachten hun woord altijd gestand te doen en dus ook op dit vlak het regeerakkoord uit te voeren.
Ik noteer ook dat men zegt dat ik op dit moment niet meer weet. Ik weet natuurlijk wel meer. Ik heb gezegd dat ik als een goede huisvader onmiddellijk juridisch een en ander heb laten onderzoeken. Ik weet dat wij sterk in onze schoenen staan en dat wij ook voorbereid en vastberaden het gesprek kunnen aangaan. Op suggestie van de oppositie zal ik desgevallend ook een lid van de meerderheid meenemen naar Hasselt. Ongetwijfeld weet die daar niet alleen de goede sporen liggen, maar ook andere locaties die we kunnen frequenteren.
Ik wil ook wel mee op bezoek naar Maastricht, minister.
Mevrouw Lieten, u vraagt wie nu de echte N-VA’er is. U moet weten dat iedere N-VA’er uniek is, zeker een Limburgse N-VA’er is uniek. Wat de discussie in Hasselt betreft, moet u dat maar aan de schepen vragen. Als het huidige stadsbestuur niets wil doen voor de verkeersveiligheid in de wijken waar het traject langskomt, dan vind ik dat zeer spijtig. Maar dat is een heel andere discussie, we moeten hier de gemeenteraad van Hasselt niet overdoen.
Minister, het is belangrijk dat u aan tafel gaat zitten met de Nederlanders en dat er zeer duidelijk wordt gesteld dat ieder verantwoordelijk is voor het budget dat iedere partij daarvoor heeft uitgetrokken en dat de ene de lasten niet bij de andere kan leggen.
Minister, u hebt daarnet iets heel moois gezegd, namelijk dat je woord houden cruciaal is in de politiek. De alfa en de omega van de politiek is je geloofwaardigheid. Als je van een project dat al tien jaar loopt, op het einde de boeken dicht doet, dan verliest de hele politieke klasse, niet alleen in België maar ook in Nederland, en van in Brussel tot op het lokale niveau. Ik ben heel graag bereid om mee te helpen om dit dossier te helpen voleindigen. Ik ben ook de eerste om u alle krediet te geven en ook naar buiten te dragen dat u hebt gezorgd dat finaal die sneltramverbinding tussen Hasselt en Maastricht gerealiseerd wordt.
Minister, duurzame combimobiliteit is een prioriteit in uw beleidsnota. Efficiënte verplaatsingstijd en -kosten is ook een doelstelling. Het Spartacusproject is een prototype dat kan vallen onder deze prioriteiten van uw beleidsnota. Ik ben zeer tevreden dat u officieel bevestigt dat u dat zult voortzetten. Ik vertrouw er dan ook op dat u zult aandringen bij de Nederlandse collega’s om ook hun verplichtingen na te komen en zo spoedig als mogelijk de realisatie hiervan in uitvoering te zien gaan.
Een applaus voor mevrouw Christiaens’ eerste optreden in de plenaire vergadering. (Applaus)
De actuele vragen zijn afgehandeld.