Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het stijgend aantal herhalingen van televisieprogramma's op de VRT
Verslag
De heer Verstrepen heeft het woord.
Voorzitter, minister, herhalingen op tv zijn even vervelend als herhalingen in de politiek en kosten waarschijnlijk nog evenveel geld ook. Op drie jaar tijd is Eén van 35 naar 39,3 procent herhalingen gegaan; Canvas van 31 naar 52,2 procent; Ketnet van 78 naar 85,8 procent; OP12, het zorgenkindje van de openbare omroep, heeft 69,4 procent herhalingen.
De openbare omroep kreeg de afgelopen drie jaar meer middelen en meer inkomsten. En wat krijgen we daarvoor in de plaats? Meer herhalingen.
Ik ken de argumenten die gegeven worden om dat wat uit te vlakken, maar ik wil daar eens de percentages herhalingen in Nederland naast plaatsen. Daar gaat het over maximum 15 procent herhalingen op televisie. Er is nu een discussie over aan de gang in Nederland. 15 procent herhalingen op televisie vindt de Nederlander erover. Wij moeten 61,1 procent herhalingen van televisieprogramma’s blijkbaar goed vinden.
‘De kijker vraagt dat’, hoor ik dan in alle argumentaties. Ik zeg u: de kijker vraagt dat niet. Ik heb daar een aantal reportages over gezien. De kijker ergert zich daar mateloos aan.
Laten we even focussen op OP12. Dat kanaal kost 4 miljoen euro op jaarbasis. Dat zegt althans Leo Hellemans. Het is een schatting, want we weten het niet. Voor 4 miljoen euro belastinggeld krijg je 70 procent herhalingen. Hoe moet je je dat voorstellen? Een computer waar een beeldfragment in zit, dat automatisch continu herhaald wordt.
Minister, bent u het eens met de strategie van de openbare omroep om, ook al krijgen ze meer middelen, jaar na jaar meer herhalingen te programmeren?
De heer De Ro heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, normaal zouden we dezelfde vraag voorlezen, om een beetje in het thema te passen, maar we gaan toch proberen om een andere weg in te slaan.
De cijfers van collega Verstrepen zijn indrukwekkend: 61 procent herhalingen, tegenover 15 procent bij onze noorderburen. Je kunt over de hele openbare omroep veel zeggen qua herhalingen, maar als je inzoomt op OP12, een punt dat in onze fractie een heet hangijzer is geweest de laatste jaren, kom je uit op maar liefst 70 procent.
Ik wil ook even focussen op die 70 procent van OP12. Collega Verstrepen spreekt over een geschatte kost van 4 miljoen euro. Dat gaat dan over wat sommige mensen van de VRT ons over 2013 zeggen als wij de VRT bezoeken. Als we echter afgaan op het jaarverslag van 2012, dan kost OP12 6,4 miljoen euro. Onze fractie heeft altijd gezegd dat dat een overbodigheid is. De doelgroep zit daar niet op te wachten.
Voor mij en mijn fractie is het heel duidelijk: men heeft dat geprobeerd. Goed, men probeert af en toe iets. Soms lukt dat, soms niet. Dit heeft niet gepakt. Wees niet koppig, Vlaamse Regering. Stop daarmee. De Vlaamse openbare omroep kan veel andere dingen doen. Minister, zijn deze cijfers niet het ultieme bewijs van de overbodigheid van iets als OP12? Stop er gewoon mee.
Minister Lieten heeft het woord.
Collega Verstrepen, u geeft foute informatie als u zegt dat de VRT altijd maar meer geld gekregen heeft in deze legislatuur. De VRT heeft, net als alle andere organisaties, moeten inbinden, en niet zo’n beetje. In 2010 hebben ze 15 miljoen euro minder gekregen. In 2011 kwam daar nog eens 32 miljoen euro bovenop. Ook in 2012 hebben ze extra moeten besparen. Ze hebben in deze legislatuur dus zeker niet meer geld gekregen dan voorheen.
Is er binnen de VRT een duidelijk beleid met betrekking tot herhalingen? Dat hangt een beetje af van het netbeheer. Bij Eén en Canvas zijn herhalingen mogelijk, ten eerste als het een service voor de kijker kan zijn. Bepaalde programma’s wil men bijvoorbeeld snel – dat wil zeggen: binnen de week – herhalen, omdat men daardoor meer kijkers kan bereiken. Canvas heeft nu, sinds de start van het derde net, de kans om ook in de namiddag uit te zenden, waar vroeger Ketnet zat. We hebben dat specifiek gedaan om meer actuagedreven programma’s, die anders alleen maar laat op de avond staan, ook in de namiddag te kunnen uitzenden. ‘Reyers Laat’ bijvoorbeeld wordt op vraag van de kijkers in de namiddag herhaald, en haalt dan heel wat kijkcijfers, omdat heel wat mensen ’s avonds niet meer zo lang willen opblijven om daarnaar te kijken. Zij kunnen het dan de dag nadien alsnog kosteloos – wat ook belangrijk is voor heel wat kijkers – bekijken.
Een tweede reden waarom bepaalde dingen herhaald kunnen worden, is dat ze actuagedreven zijn. Er vinden bijvoorbeeld belangrijke gebeurtenissen plaats, en dan zendt men een uitzending of reportage uit het verleden, die de actualiteit ondersteunt, opnieuw uit.
De derde reden is dat het ondoenbaar zou zijn om voor ieder uur dat men als zendtijd heeft, nieuwe programma’s te maken. Dat zou niet efficiënt zijn, omdat de kijker daar ook niet naar vraagt. De kijker vraagt juist een goede mix van nieuwe programma’s en doelbewust gekozen herhalingen.
Ketnet dan. Dat zendt uit van ’s morgens tot 8 uur ’s avonds. Dankzij het derde net kan Ketnet nu ongestoord en reclamevrij uitzenden en is er een aanbod voor kinderen. Daar wordt doelbewust, om pedagogische redenen, gewerkt met herhalingen omdat kinderen een belangrijke nood hebben aan structuur. Bepaalde reeksen geven die structuur weer. Vandaag heb ik in de krant daar een artikel over gelezen. Het is jammer dat u dat niet hebt verwerkt in uw actuele vraag. Pedagogen en mensen die het sociaal en cultureel patrimonium belangrijk vinden, zeggen dat het goed is dat ook vandaag kinderen Gert en Samson en de Smurfen leren kennen, hoewel daar geen nieuwe episodes meer van worden gemaakt. Dat behoort tot het cultureel patrimonium. Een vast stramien in Ketnet is een van de belangrijke pedagogische concepten waar dat op rust.
Dan komen we op het netbeheer van OP12. Ik heb het al vaak herhaald, maar we hebben ergens een probleem om elkaar te begrijpen. We hebben uitdrukkelijk gezegd dat we na 8 uur ’s avonds van het derde kanaal gebruikmaken om doelgroepen te bereiken. Het is niet de bedoeling dat we daar de grote kijkcijfers halen, maar dat we juist de doelgroepen kunnen bereiken die niet op Eén en op Canvas terechtkunnen. Die doelgroepen worden ook door herhalingen bereikt. Ik heb daar een paar voorbeelden van. Als je bepaalde specifieke programma’s uitzendt voor doelgroepen die kleiner zijn, dan helpt het om dat te herhalen, dan bereik je veel meer kijkers.
Voorzitter, ik probeer te zeggen dat er op een belangrijke manier meer wordt geïnvesteerd in nieuwe programma’s. In primetime bijvoorbeeld is de extra zendtijd toegenomen en er zijn nieuwe programma’s bij gekomen. Er is ook een doelbewust beleid van herhalingen, dat gestoeld wordt op verschillende doelstellingen, waar men heel consequent mee omgaat.
Voorzitter, ik zal het nog eens herhalen. Anders begrijpt de minister het niet goed. Het gaat over overheidsmiddelen die besteed worden aan televisie. Het gaat hier over een vrij unieke situatie in het medialandschap in Europa, waar heel veel wordt herhaald, nogmaals, op een openbare omroep. Kleine zenders, zoals een MENT TV, een DOBBIT tv, een Studio 100, een njam!, die hebben dat nodig om commerciële redenen, maar een openbare omroep niet. Als ik dan zie dat die extra middelen, zoals die voor OP12, wat een volledig overbodig kanaal is geworden, 4 miljoen euro op jaarbasis bedragen, wat Leo Hellemans zegt, als ik zie dat de VRT uit het Mediafonds 65 procent van de middelen haalt om eigen producties te maken die op de VRT terechtkomen, dan is dit een vestzak-broekzakoperatie is. Ze krijgen inderdaad meer middelen. Wij krijgen meer herhalingen voorgeschoteld.
Minister, ik ken de argumenten. Ik klop al heel lang op deze nagel. Ik blijf dit herhalen. Ik vind dat een openbare omroep in een unieke situatie in het medialandschap zit. Hij krijgt daar enorm veel geld voor, maar het is niet de taak van een overheid om radio en televisie te maken. Wij krijgen steeds meer herhalingen. Ik vind dit niet correct.
De oefening in herhalingen bij de openbare omroep is hier een oefening in minimaliseren. Ik ga de argumenten van de minister niet herhalen. Ze heeft een aantal argumenten gebruikt om te zeggen dat het niet zo erg is. Als je programma’s meerdere keren moet uitzenden om een beetje bereik te hebben, als OP12 6,4 miljoen euro kostte in 2012 – mijnheer Verstrepen, u bent zeer mild vandaag – en als zeven op de tien programma’s herhalingen zijn, dan moet je, als je naar doelgroepen mikt, niet per se zo een OP12 in leven houden, want er zijn andere middelen in een tijd van internet en digitale tv. Stop daar gewoon mee.
De heer De Coene heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, om van herhalingen te genieten moet je naar het vragenuurtje van het Vlaams Parlement komen op woensdagnamiddag. Bijna elke week horen we: er gaat veel te veel geld naar de openbare omroep, en we zijn tegen dat derde kanaal.
Ik wil toch even duiden dat die ontkoppeling niet zo dwaas is en dat die herhalingen eigenlijk wel interessant kunnen zijn.
Ten eerste wordt op die manier het bereik van de programma’s verhoogd. Men doet alsof het dezelfde mensen zijn die kijken naar hetzelfde programma. Neen, het is een programma dat door de herhaling kan worden bekeken door meerdere mensen.
Ten tweede verhoogt men op die manier niet alleen het bereik, maar ook de rentabiliteit. Uit berekeningen blijkt namelijk dat de kostprijs van nieuwe programma’s daalt per kijker.
Ten derde stellen we vast dat het aantal uren nieuwe programma’s tussen 2011 en 2013 is gestegen van 5100 naar 5900.
Minister, zijn er ernstige indicaties dat, behalve de twee vraagstellers, ook andere mensen zich daaraan storen?
De heer Vandaele heeft het woord.
Voorzitter, het klopt natuurlijk dat er veel herhalingen zijn op de openbare omroep, zeker als men Ketnet meetelt, zoals hier is gebeurd.
Collega’s, in de beheersovereenkomst met de VRT hebben we nu eenmaal niets geschreven over herhalingen. Het is dus aan de VRT zelf om te oordelen hoe ze daarmee omgaat.
Ook het derde kanaal kwam hier weer aan bod. Collega’s, ik denk dat we dat derde kanaal op een bepaald moment eens grondig moeten evalueren en beslissen hoe we daarmee verder gaan.
De heer Caron heeft het woord.
Voorzitter, ik had het krantenbericht ook gelezen en was daar eigenlijk achteloos aan voorbijgegaan. Ik had wel vastgesteld dat het een vrij hoog cijfer was.
De vraag gaat trouwens ook niet over het derde net, maar over de herhalingen. Dit terzijde.
De bedenking die ik mij maakte bij het lezen van het krantenbericht, was van een andere orde, namelijk: zie je wel dat er te sterk beknibbeld is op de dotatie, minister? Waarom moeten ze anders zo veel herhalingen uitzenden? (Gelach)
De heer Yüksel heeft het woord.
Voorzitter, de collega’s gooien alles op een hoopje.
Eén: de ontkoppeling van Ketnet en Canvas was en is nog altijd een goede zaak voor het kijkcomfort van de kinderen en voor de meerwaardezoekers op Canvas.
Twee: OP12 is geen volwaardige zender. Dat was heel duidelijk. Er is enkel een aanbod na 8 uur ’s avonds.
Drie: globaal gesproken is het logisch dat er automatisch meer herhalingen zullen zijn wanneer er meer uitzendingen zijn. Er is de nachtlus, er zijn de programma’s van de nieuwsuitzendingen. Dat is een goede zaak.
Minister, ik vind het wel logisch dat we een debat moeten voeren over de kwaliteit van het aanbod OP12. We hebben dat in de commissie ook herhaaldelijk gevraagd. Wanneer zal er een grondige evaluatie worden gemaakt van OP12, om dan finaal te zeggen of we daar al dan niet mee doorgaan? We moeten die oefening maken, maar dat is natuurlijk een heel ander debat.
Collega’s, ik wil toch nog even de essentie herhalen. We hebben in het Mediadecreet en in de beheersovereenkomst een specifieke opdracht gegeven aan de VRT. We hebben niet gezegd dat zij de meeste succesvolle zender van Vlaanderen moet worden, maar wel dat zij zo veel mogelijk doelgroepen – die we hebben benoemd – moet bereiken met nieuws, cultuur, sport en entertainment. Daarop moeten we haar afrekenen.
Met alle respect: daarin hebben al die herhalingen een specifieke bedoeling. Ik geef u een paar cijfers. De heer Verstrepen heeft gelijk: wij geven belastinggeld aan de VRT, net omdat we aan de VRT de moeilijkere opdrachten geven. Want van de andere zenders kunnen we begrijpen dat zij moeten gaan voor veel kijkcijfers omdat ze ook worden gefinancierd door reclame. Aan de VRT hebben we gezegd dat ze voor die moeilijke doelgroepen moeten gaan. Dat was net de bedoeling van OP12. Wat zijn die moeilijke doelgroepen? De jongeren, culturele activiteiten die elders niet meer worden uitgezonden en de kleinere sporten die niet in de normale sportjournaals zitten.
En herhalingen werken daar ook. Ik geef u een paar voorbeelden. Het programma Fans of Flanders haalde de eerste uitzending een bereik van 353.000 kijkers. Toen het herhaald werd, was het aantal kijkers verdubbeld tot 765.000. En dat zijn niet dezelfde mensen die verplicht worden hetzelfde programma twee keer te zien, maar het zijn mensen die het programma op een ander tijdstip voor de eerste keer zien.
Hetzelfde voor het programma ‘Mijn 5000 vrienden’. Dat haalt in een eerste bereik 63.000 kijkers, en in een tweede bereik 445.000 kijkers. Die herhalingen zijn dus niet alleen een efficiëntiemaatregel, maar dragen ook bij tot het bereiken van de kijkcijfers en vooral van de moeilijkere doelgroepen. Dat is nu net de bedoeling.
Ik wil met iedereen discussiëren over het derde net. Ik heb hier al dikwijls de vraag gesteld. Diegenen die tegen het derde net zijn, zijn , zoals de heer Yüksel terecht zegt, er dan voor dat we Ketnet opnieuw op Eén duwen. Dat is jullie vraag. Dat is de bedoeling. (Opmerkingen van de heer Bart Tommelein)
Op Eén, op Canvas. Maar als jullie zeggen dat jullie Ketnet ontdubbeld willen houden, dan zijn jullie ervoor dat er op OP12 vanaf 8 uur ’s avonds een pancarte verschijnt waarop staat dat de kijker opnieuw op dat net kan kijken vanaf ‘s ochtends 8 uur. Nu gebruiken we die tijd zeer efficiënt om die moeilijkere opdrachten waar te maken. We hebben inderdaad afgesproken dat dat kan worden geëvalueerd. Maar ik wil toch zeggen – en ik zal het altijd blijven zeggen – dat er een duidelijk groeipad is vooropgesteld. Er zijn maar sinds september avondprogrammaties. We zijn dus nog geen jaar bezig.
In ieder geval gaan jullie de kans krijgen om er al een eerste keer over te spreken, omdat het jaarverslag van de VRT binnenkort zal worden overgemaakt aan de regering. Het wordt dan ook altijd overgemaakt aan het parlement. Wanneer de vergaderingen worden hervat, kan het parlement die evaluatie agenderen en er al een eerste keer over spreken. Maar dan gaan jullie spreken over enkele maanden uitzending. Maar het debat kan in elk geval gevoerd worden.
Collega’s, ik denk dat daarmee uitdrukkelijk is bewezen dat we het juiste debat moeten voeren. Het gaat over de kijkcijfers, het aantal mensen en de tevredenheid. Mijnheer De Coene, wij hebben er geen informatie over dat de mensen ontevreden zouden zijn over die herhalingen. Wij hebben daar geen duidelijke inzichten over. Er zijn geen grote groepen van mensen die permanent de VRT stalken met mails waarin ze stellen dat ze die herhalingen niet meer willen. Integendeel, uit de kijkcijfers blijkt dat er iedere keer opnieuw andere groepen van mensen kunnen worden aangesproken. Daardoor worden die kijkcijfers bereikt. En ook de doelstelling – dat mensen kunnen kijken – kan beter worden bereikt. En ja, natuurlijk, er is een efficiëntiekantje aan. Maar nu vind ik het toch wel vreemd dat ik dat hier moet verdedigen en dat jullie blijkbaar zeggen dat er nog meer eigen programma’s moeten worden gemaakt en dat de kosten van de VRT moeten stijgen. Dat is een beetje een omkering van het debat. (Opmerkingen)
Op het einde van de legislatuur zijn er soms verrassingen in de positionering. Ik vind het belangrijk dat de VRT zorgvuldig omgaat met een doelbewust beleid, en dat ze zowel de tevredenheid als de kijkcijfers monitort. De VRT moet zich aan haar beleid houden en daarover verantwoording afleggen in het parlement. Wat mij betreft doet zij dat op dit moment correct.
Ik denk dat de VRT keuzes moet maken. Ik heb niet gezegd dat ze meer geld moeten krijgen, ze moet keuzes maken. Ze kan bijvoorbeeld met een doelgroepenprogramma voor een kleine groep mensen dat heel veel kost, een megaproductie zoals ‘Wauters versus Waes’, drie andere producties maken, en dan kan zij de commerciëlen dat laten doen. Het heeft te maken met prioriteiten. Ik vind het vreemd dat een aantal collega’s vergeten wat hier al tien jaar lang in de commissie Media wordt gezegd. U mag het opzoeken in de notulen, ik daag u uit. Daar staat telkens in dat de openbare omroep in zijn jaarverslag zegt dat hij efficiëntie-inspanningen zal leveren, dat hij met minder geld even goede televisie zal maken en dat hij nooit zal beknibbelen op het aanbod. Nu is dat blijkbaar een argument geworden. Het is logisch: omdat ze nu minder krijgen, is er minder kwaliteit. Dat is absolute onzin.
Minister, ik daag u uit. U haalt er één programmaatje uit. We hebben het hier over een kanaal waar de helft van de tijd een pancarte te zien is. Misschien hebt u nog niet gekeken, ik doe dat wel. Je valt erbij in slaap, want de herhaling van die pancarte op OP12 is heel vervelend. Als je dat ziet, en je ziet hoeveel belastinggeld dat kost: dat vind ik weggegooid geld. Ik vind dit niet koosjer. We moeten stoppen met OP12. Voor mijn part mogen ze 24 uur, 7 op 7 Ketnet uitzenden. Voor hetzelfde budget, want ze zitten nu toch al aan 80 procent herhaling. Dus wat maakt het verschil voor die 20 procent? Niks, dus stop met OP12.
Ik vind dit vreemd voor iemand die innovatie hoog in het vaandel voert. We hebben tijdens ons werkbezoek gezien dat de VRT wil inzetten op innovatie. Maar de innovatie waar Vlaanderen dan mee naar buiten komt, is de herhalingsmodus. Daarstraks had de minister-president het over de vergelijking met Nederland. Vergelijk ons met Nederland, die benchmark is er. Daar hebben ze 15 procent herhalingen en wij meer dan 60 procent.
Deze Vlaamse Regering heeft een energieagentschap dat geld kost, maar waarvan niemand weet wat het doet – het doet niets. We hebben nu de zender OP12, die men moet vullen met herhalingen. Er is een pagina van Wikipedia over de grote nutteloze Belgische werken uit de jaren 70. Er is een nieuwe Wikipediapagina in aanmaak: de grote nutteloze Vlaamse instellingen en maatregelen. En dit is er één van. (Applaus van de heer Bart Tommelein)
De actuele vragen zijn afgehandeld.