Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de afvaltransporten naar de biostoomcentrale in Oostende en de naleving van de milieuvergunning
Verslag
De heer Penris heeft het woord.
Minister, de vraag sluit naadloos aan bij de vorige. We zijn allemaal voorstander van het opwekken van groene, alternatieve energie. Een van middelen die we daarvoor gebruiken, is verbranding, niet alleen van hout maar van allerlei soorten afval. Ik kan daar een eind in meegaan.
Electrawinds had in Oostende een grote verbrandingscentrale. Ze hebben die recent verkocht aan Bionerga nv. Ik wil die overname wel steunen, zij het dat we nu in de media vernemen …
Ik zie twee collega’s in diep gesprek. (Opmerkingen)
Ik vind dat mooi: hij zit voor haar, een oud-minister, op de knieën. Dat is een heel mooi moment. (Gelach)
Er moet energie worden aangeleverd. Dat gebeurt op een milieubelastende manier. De media hebben berekend dat we 1 miljoen kilometer …
Nu gaat zij op de knieën zitten voor hem. (Gelach)
Het blijft mooi, maar u kunt dat misschien beter in het Koffiehuis doen, want u leidt me af.
Minister, die energie moet van ver komen. Dat kost heel wat geld. Hoe gaat u daarmee om? Vindt u deze manier van werken energiezuinig of niet?
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister, gisteren was iedereen getuige van een reportage op het tv-journaal over illegale afvaltransporten ’s nachts tegen de milieuvoorwaarden in. Minister, iedereen moet hetzelfde gedacht hebben: hoe is het mogelijk dat zoiets aan het licht moet komen via een ijverige journalist?
U hebt daar meteen op gereageerd. U was niet op de hoogte, want er was geen klacht. Dus er was ook geen controle, denk ik dan. Als de milieuvoorwaarden jarenlang niet worden gerespecteerd en dat wordt niet opgemerkt, dan zitten we met een probleem. Wat gaat u doen om de controle te versterken op het naleven van de milieuvoorwaarden en de vergunningen?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Collega’s, ik zal eerst alles nog eens op een rijtje zetten. Waarover gaat het?
Deze vergunning werd in 2007 verleend voor het verbranden van hoogcalorisch afval. Ze is verleend door de deputatie van West-Vlaanderen. Dit is een privaat initiatief waarvoor een vergunning is aangevraagd bij de provincie. De deputatie heeft op basis van VLAREM de vergunning verleend. Het gaat niet om een vergunning die verleend is voor het verbranden van huishoudelijk afval.
Het is juist dat we aan de hand van de reportage kunnen vaststellen dat de voorwaarden die de deputatie heeft opgelegd in de milieuvergunning niet door het bedrijf worden nageleefd. Ik heb niet gereageerd met een mededeling dat we niet op de hoogte waren en dat er geen klacht was binnengelopen. Ik heb gereageerd door te zeggen dat dit niet kan. De milieuvergunning is geen vodje papier, ze moet worden nageleefd. Dat blijft ook zo. Ondertussen is het parket met de zaak bezig.
U vraagt me wat er moet gebeuren om ervoor te zorgen dat de voorwaarden die in vergunningen worden opgelegd, ook worden nageleefd. U weet dat controles van klasse-1-bedrijven gebeuren door de Milieu-inspectie; die van de klasse-2-bedrijven gebeuren door de lokale handhavers. We moeten dat systeem aanhouden. Ik heb bij de Milieu-inspectie nogmaals laten navragen hoe die concreet te werk gaat. De inspectie kan controles uitvoeren op basis van een klacht, maar in dit geval, met veel nachtelijke transporten, is er nooit een klacht ingediend. De Milieu-inspectie voert ook spontane controles, op eigen initiatief uit. Zo zijn vorig jaar 12.000 controles bij 4500 bedrijven uitgevoerd, zo blijkt uit het jaarverslag.
De Milieu-inspectie werkt natuurlijk met prioriteiten. De inspectie onderzoekt welke bedrijven een groot risico op sterk vervuilende emissies of lozingen vertonen, en die bedrijven zijn een prioriteit. Daarom ook is het bedrijf waarover we het hier hebben vorig jaar gecontroleerd. Er zijn toen metingen van de luchtemissies gebeurd. Het is dus niet zo dat het bedrijf nog nooit is gecontroleerd. Men heeft evenwel niet vastgesteld dat er nachtelijke transporten gebeurden. Het parket is er dus mee bezig. Aan de Milieu-inspectie heb ik gevraagd hoe het komt dat ze die nachtelijke transporten niet heeft opgemerkt.
Minister, de gerechtelijke diensten buigen zich terecht over de nachtelijke transporten, ik ga me daar niet mee bemoeien. U wil ik een politieke vraag voorleggen: vindt u het logisch dat een bedrijf zoals dit zo excentrisch is gelegen? Is het niet logischer om het afval dat we wensen te verbranden op een centraler gelegen plek te behandelen?
Minister, wat u zei is een verklaring, maar geen excuus. Ik heb begrepen dat u laat uitzoeken hoe die nachtelijke transporten door de mazen van het net zijn geglipt.
Ik wil het over meer dan dat hebben, want dit is natuurlijk maar het topje van de ijsberg. Het gaat over het afvalverbrandingsbeleid van Vlaanderen in zijn geheel. Zo-even hebt u dat – misschien onbewust – geïllustreerd, toen u wat afstand nam van de vergunning die de West-Vlaamse deputatie in 2007 heeft uitgereikt. Dat is nu het kernprobleem: de Vlaamse overheid heeft geen enkel instrument in handen om het afvalverbrandingsbeleid te sturen. De afgelopen jaren hebt u nagelaten om daartoe een instrument te ontwikkelen. Ondanks parlementaire initiatieven en debatten hebt u op dat punt het licht niet gezien. Mijn vraag luidt dus of u na het bekijken van de reportage wél het licht hebt gezien. Zult u zo’n instrument ontwikkelen?
De heer Ceyssens heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, ik wil twee punten ter sprake brengen. Een: een vergunning moet worden nageleefd. Vandaar dat we vanochtend in de commissie Ruimtelijke Ordening en Leefmilieu uitgebreid hebben gedebatteerd over de handhaving van de voorwaarden in de omgevingsvergunning. Twee: ik wil het even hebben over het gebrek aan sturingskracht dat Vlaanderen wordt aangewreven. Op 8 maart 2010 hielden we een gedachtewisseling met vijf partners. Toen hadden we het al vlug over de capaciteit in Vlaanderen, en dat werd gebruikt om een aanvraag uit Limburg zo snel mogelijk te fnuiken.
Mijnheer Sanctorum, ik denk dat ik in die commissie als enige heb gezegd dat capaciteit gelijkstellen één zaak is, maar dat ervoor zorgen dat afval dicht bij de bron waar het wordt geproduceerd ook kan worden verbrand een andere zaak is. Ik ben blij dat ik vier jaar na datum medestanders krijg. (Applaus bij CD&V)
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mijnheer Sanctorum, ik ben ook de mening toegedaan dat er tijdens deze legislatuur te weinig visie is geweest op de afvalverbrandingsovens. Samen met u heb ik een resolutie ingediend om het toelaten van bijkomende ovens om nog bijkomende capaciteit te creëren een halt toe te roepen. Dat is toen jammer genoeg niet goedgekeurd. We wachten nog altijd op een duidelijk beleid wat dat betreft.
Ik breng hier ook graag nog even het element van de milieu-inspectie naar voren. Er wordt gezegd dat het bedrijf werd gecontroleerd. Dat is een goede zaak. Er moeten zeker af en toe controles gebeuren om erop toe te zien dat alles verloopt zoals het hoort. Maar ik meen mij toch te herinneren van een van de laatste discussies dat er bij de milieu-inspectie een personeelstekort is. Minister, ik wil van deze gelegenheid gebruikmaken om te informeren of daar intussen de nodige maatregelen werden genomen.
De heer Martens heeft het woord.
Voorzitter, ik denk dat het nog meevalt met die sturingsmogelijkheden. We hebben ervoor gekozen om het zelfvoorzieningsprincipe in te voeren in ons Afvalstoffendecreet of in ons Materialendecreet. Terwijl de Europese Afvalkaderrichtlijn ons toestond om ook de grenzen open te zetten, om ons afval veel verder te voeren, naar Nederland en Duitsland, waar sprake is van overcapaciteit en waar voorlopig aan dumpingtarieven wordt gewerkt. We hebben gekozen voor het zelfvoorzieningsprincipe. Dat betekent dat alle stedelijke afval binnen onze grenzen wordt verwerkt.
Het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning (VLAREM) staat ook toe dat we opleggen aan de exploitanten van afvalverwerkingsinstallaties om de aanvoer van hun afvalstoffen en de afvoer van afgewerkte producten via het spoor of de binnenvaart te laten verlopen. Minister, daar moet ik zeggen dat sommige vergunningverleners van die mogelijkheid gebruikmaken. Neem bijvoorbeeld de vergunning die is verleend aan Indaver voor de vierde roosteroven, die voorziet dat 75 procent van het afval via de boot moet worden aangevoerd. Of neem de biologisch-mechanische scheidingsinstallatie van IVAREM in Geel. Ook daar staan dergelijke percentages in de vergunning. Bij andere installaties zien we die voorwaarde helemaal niet terugkomen. Het zou goed zijn om daar één Vlaamse lijn te trekken en om ervoor te zorgen dat alle afvalverwerkers die gelegen zijn naast binnenvaart of spoor, hun afval via binnenvaart en spoor transporteren.
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, wij kennen de voorgeschiedenis van de vergunning, zoals u het schetst. Maar ik wil toch nog eens terugkomen op de handhaving van de vergunning. Voor alle zekerheid stel ik toch nog één keer de vraag. Klopt het dat er de voorbije jaren geen klachten zijn geweest van mensen in de omgeving? En klopt het dat er al die jaren – want de centrale bestaat toch al een jaar of vijf – geen pv’s werden opgesteld door de milieu-inspectie?
Collega’s, wij moeten hier een duidelijk onderscheid maken tussen de verwerking van het huishoudelijk afval en de verwerking van bedrijfsafval. Dat zijn twee verschillende zaken, die we niet door elkaar mogen halen. Met betrekking tot de verbranding van huishoudelijk afval is er absoluut wel een visie. Mevrouw De Vroe, u weet dat we het uitvoeringsplan hebben. Als je op lange termijn iets plant, is het natuurlijk niet de bedoeling om daar zomaar plotseling van af te wijken. U weet dat er in 2015 een nieuw plan moet komen. Wij zijn op dit moment een evaluatie aan het maken om dat in die zin bij te sturen.
Ik heb bij de start van deze legislatuur gezegd dat het voor mij belangrijk is dat het aanbod van afval en de verwerkingscapaciteit in evenwicht zijn, dat er geen overcapaciteit is. De Vlaamse Regering wil natuurlijk dat zo veel mogelijk mensen recycleren en dat er zo weinig mogelijk restfractie is die moet worden verbrand. Op dit moment wordt in Vlaanderen 71 procent van het huishoudelijk afval gerecycleerd. Daarmee zijn we de top van heel Europa. Wij doen dat dus schitterend, wij allemaal, alle Vlamingen samen. De restfractie wordt inderdaad verbrand.
Op dit moment zijn het aanbod en de verbrandingscapaciteit in evenwicht. Ik heb dit gedurende de volledige legislatuur aangehouden. Alle vergunningen zijn in die zin onderzocht. Daar is bij elke uitspraak over een vergunning rekening mee gehouden.
Mijnheer Sanctorum, ik herhaal dat we wel degelijk over sturingsinstrumenten beschikken. Ik ben het absoluut niet met u eens. Volgens u kan ik niets doen. Het provinciebestuur beslist immers. Dat klopt natuurlijk niet. We gaan ervan uit dat het om private initiatieven gaat. In eerste aanleg beslist de bestendige deputatie over de verlening van een vergunning. We beschikken echter over instrumenten. De OVAM kan tegen een vergunning in beroep gaan. Dit gebeurt ook. Momenteel is er nog discussie over vergunningen waartegen de OVAM in beroep is gegaan en waarover nog een uitspraak moet volgen. We beschikken over instrumenten om sturend op te treden. Ik ben het op dat vlak absoluut niet met u eens. Door in de loop van de legislatuur tegen aanvragen in beroep te gaan, hebben we dit trouwens al bewezen.
Mijnheer Penris, dit heeft niets met huishoudelijk afval te maken. Het gaat om andere afvalstoffen, namelijk hoogcalorisch bedrijfsafval, dierlijk afval en voorverwerkt huishoudelijk afval. Er is nooit een vergunning voor huishoudelijk afval verleend. Die vergunningen worden op een andere wijze beoordeeld.
Er zijn maar twee dergelijke installaties in heel Vlaanderen, namelijk in Oostende en in Geel. Volgens u is het een schande dat vrachtwagens moeten aan- en afrijden om dat afval aan te voeren. Wilt u dan dat we in elke provincie een nieuwe afvaloven plaatsen? Dat is niet het beleid dat ik voer. Ik ben daar geen voorstander van.
Als we de zaak vanuit Europees perspectief bekijken, vertrekken we vanuit het zelfvoorzieningsprincipe. We willen het bij ons veroorzaakt afval ook bij ons behandelen. Daarvoor hebben we momenteel niet meer en niet minder dan die twee installaties nodig. Het is dan ook logisch dat er in Vlaanderen twee dergelijke installaties zijn gevestigd.
U kunt het eigenaardig vinden dat die installatie in Oostende is gevestigd. De installatie bevindt zich niet op een centrale plaats, zoals Brussel, Gent of Antwerpen. Het gaat echter om een in 2007 genomen privé-initiatief. Op basis daarvan is de vergunning verleend. Als we naar het bedrijfsafval kijken, was dat toen ook een logische keuze.
Het onderscheid tussen huishoudelijke afvalstoffen en bedrijfsafvalstoffen is duidelijk. De vergunningen worden op totaal verschillende wijzen verleend. Ook vanuit het beleid inzake duurzame materialen wordt hier anders naar gekeken.
De afstanden die in Vlaanderen worden afgelegd om het eigen afval te verwerken, blijven al bij al nog beperkt. In heel wat andere Europese landen worden die afvalstoffen van de ene lidstaat naar de andere lidstaat vervoerd. Dat willen we in Vlaanderen vermijden. Dat is het beleid dat we hier de voorbije jaren hebben gevoerd.
Mijnheer Vandaele, u hebt me net gevraagd of de afdeling Milieu-Inspectie effectief geen weet van klachten heeft. Ik kan formeel verklaren dat de afdeling Milieu-Inspectie geen kennis heeft van enige klacht die de voorbije jaren zou zijn ingediend. Ik heb het hier over de afdeling Milieu-Inspectie. Ik heb er geen zicht op welke klachten eventueel bij het stadsbestuur of bij de politie zijn ingediend. Dat weet ik niet. Ik ben bevoegd voor de afdeling Milieu-Inspectie, die in die bedrijven controles moet uitvoeren. De voorbije jaren zijn met betrekking tot de nachtelijke transporten geen klachten ingediend of processen-verbaal opgesteld.
Naar aanleiding van de gedane vaststellingen en de bekentenissen van het bedrijf wordt dit momenteel onderzocht. Het parket kijkt ook naar het verleden. We moeten wachten op een uitspraak.
Het bedrijf is vorig jaar gecontroleerd. De luchtuitstoot is meermaals geïnspecteerd. Aangezien de emissies conform de vergunning waren, is hiervoor geen proces-verbaal opgesteld.
We hebben het aanbod en de verwerkingscapaciteit in de loop van deze legislatuur heel consequent op elkaar afgestemd. Het beleid dat we voeren, blijft conform het uitvoeringsplan. Hier schuilt wel degelijk een visie in. We moeten absoluut vermijden dat milieuvergunningen niet worden nageleefd. Ik til dan ook heel zwaar aan die nachtelijke transporten. Die transporten zijn niet vastgesteld. Er zijn geen processen-verbaal opgesteld. Er hebben ons geen klachten bereikt. Ik laat dit verder onderzoeken. Ik herhaal wat ik gisteren al hebt verklaard: “De milieuvergunning is geen vodje papier en moet worden nageleefd.”
Minister, volgens mij heeft de heer Ceyssens, een van uw partijgenoten, de situatie heel goed samengevat.
Houd de aanvoerlijnen kort, zo kort mogelijk. Minister, u kunt dat, maar om een of andere reden doet u dat niet. Zal ik eens suggereren waarom u dat niet doet? Omdat Electrawinds een bepaalde politieke kleur had, waarvoor u nu de verantwoordelijkheid opneemt, maar waarvoor u de verantwoordelijkheid niet hoeft op te nemen. Er is in dit verhaal meer aan de hand dan wij allemaal willen weten, en ik denk dat dit nog een vervolg gaat krijgen. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister, ik viel bijna achterover van uw antwoord. U zegt dat het aanbod aan brandbaar afval in evenwicht is met de capaciteit van de ovens in Vlaanderen. De OVAM, zeg maar uw eigen administratie, gaat altijd uit van een overcapaciteit. U en uw kabinet hebben die cijfers altijd tegengesproken, maar uw eigen administratie gaat vandaag al uit van een overcapaciteit.
U zegt dat we wél een instrument hebben om die ovencapaciteit te beïnvloeden: in beroep kan de minister nog een beslissing nemen. Ja, als er al een vergunning is. Weet u wat er in het verleden is gebeurd? De OVAM is inderdaad bij u in beroep gegaan, en u hebt toch de vergunning gegeven. Dat is het geval geweest met Bionerga in Limburg. U geeft dus gewoon een vergunning tegen uw eigen administratie in! Dat is uw instrument met betrekking tot het afvalverbrandingsbeleid in Vlaanderen. Dat is het instrument dat u aanhaalt. Veel geblaat, weinig wol. Dit is de voorbije jaren echt een gemiste kans geweest op het vlak van het materialenbeleid. (Applaus bij Groen)
De actuele vragen zijn afgehandeld.