Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de verlenging van de standstill in het Oosterweeldossier
Verslag
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Minister-president, u wacht op de milieueffectrapportage (MER), u wacht op Europa en ondertussen wacht de Vlaming op u.
Kleine reminder: Antwerpen en Brussel spannen de kroon qua file-uren, zo blijkt uit een recente studie van alle Noord-Amerikaanse en Europese steden. Er is wat concurrentie, we vechten om de eerste en tweede plaats. We staan in Antwerpen gemiddeld meer dan 76 uren – dat is meer dan drie dagen – stil per jaar. Ondertussen gebeurt er niets: geen tangenten, geen verbindingswegen, geen noodbruggen op de Singel, helemaal niets.
U gaat wel op de koffie met eurocommissaris Barnier of dat belooft u ons althans. We waren gisteren dan ook redelijk verrast in de krant te lezen dat het secretariaat van de eurocommissaris helemaal niet op de hoogte is van die koffie, van die afspraak met u. Er is geen afspraak gepland en er zal er waarschijnlijk ook nooit een komen. U zult allicht links en rechts uithalen naar bepaalde Belgen in de commissie.
Al in april, minister-president, heeft het Directoraat-Generaal Interne Markt al duidelijk gemaakt dat zij niet gewonnen zijn voor de ongewijzigde procedure, dat ze niet van plan zijn die in te dekken en dat ze dat ook niet hoeven te doen.
Maar u houdt vast aan die strohalm. U wilde per se naar Europa, maar slaagt er drie maanden niet in om een afspraak te krijgen bij de eurocommissaris. Misschien is er meer aan de hand? Misschien komt het u, gelet op de verkiezingen van volgend jaar, wel goed uit? Het is een open vraag.
De kern van de zaak is dat u al veel langer veel meer had kunnen doen. Vanwaar de volledige stilstand in het Oosterweeldossier de afgelopen drie maanden en bij uitbreiding de afgelopen drie jaren?
De heer Sabbe heeft het woord.
Minister-president, het is toch verrassend dat u als minister-president zodanig veel druk voelt van het consortium dat u de standstill-overeenkomst die u al een aantal keren – in totaal vier – hebt afgesloten, opnieuw hebt verlengd, want ze liep af op 1 oktober. Blijkbaar voelt u toch de hete adem van de aannemers die een schadevergoeding eisen.
Dat is een interessant punt in dit dossier. Officieel wordt er gezegd dat we maar 1,3 miljoen euro hebben. Is het probleem dan echt enkel die 1,3 miljoen euro? Waarom probeert u angstvallig zo veel tijd te winnen om de mogelijke claims van die aannemers tegen te houden? Want, het is waar, in 2009 hebt u het project gegund aan Noriant, in 2010 hebt u een bocht gemaakt en is er een dubbelbesluit gekomen in het parlement, op basis van nieuwe inzichten in combinatie met de N-VA: tunnel-brug is tunnel-tunnel geworden.
U zegt dat u zich zult wenden tot Michel Barnier, die soelaas moet brengen. Is die afspraak er nu gekomen of niet? Wat zult u daarmee doen? Michel Barnier is wel belast met de interne handel, maar hij kan toch geen uitspraak ten gronde doen over de vraag of er nu een concurrentienadeel is een deel te gunnen? U wilt de zaak opsplitsten. Oorspronkelijk had Noriant een gunning voor het geheel. Nu mogen ze enkel een tunnel doen en niet de tweede tunnel, en dus de brug niet. Die opsplitsing: kan dat of kan dat niet?
Op 17 juni 2013 hebben we daar al een debat over gevoerd. Intussen zijn we 2 oktober. Er is nog niets concreets gebeurd. U wilt zich wenden tot Michel Barnier. Is hij wel het juiste aanspreekpunt? Dan nog is mijn vraag in eerste instantie: heeft de afspraak nu plaatsgevonden of niet? Wat is de conclusie?
De heer Dewinter heeft het woord.
Minister-president, een chauvinistische Antwerpenaar zegt wel eens: “’t Stad is het centrum van Vlaanderen en de rest is parking.” In de praktijk dreigt het daar inderdaad op uit te draaien, in zoverre dat, indien de Oosterweelknoop niet werd doorgehakt, we met z’n allen in stilstand – letterlijk – zullen terechtkomen, niet alleen wat het Noriantdossier betreft, maar ook wat de mobiliteit in en rond Antwerpen betreft. De wapenstilstand met Noriant die voor de vierde keer met een maand is verlengd, is het gevolg van het feit dat de Europese Commissie niet reageert, en dat komt u natuurlijk goed uit. Ik durf u zelfs te beschuldigen van enige medeplichtigheid wat het niet-reageren van de Europese Commissie betreft, al was het maar omdat u daardoor niet verplicht wordt om te kiezen voor een definitief tracé. Wanneer u niet kiest voor een definitief tracé moet er uiteraard ook geen nieuwe aanbesteding komen, minister Crevits – want daar bent u voor verantwoordelijk. En als er geen nieuwe aanbesteding moet komen, moet er ook geen nieuwe prijsraming komen en dus kunnen we alles netjes voor ons uitschuiven tot na de verkiezingen van mei 2014.
Zou dit niet het scenario zijn dat op dit moment aan de orde is? U zult zich straks uitputten in het oplijsten van alle initiatieven die u hebt genomen om de Europese Commissie toch zo ver te krijgen om tot een uitspraak te komen, maar diep in uw binnenste bent u blij, zeer blij, dat de Europese Commissie talmt en op zich laat wachten. Ze laat alleen maar op zich wachten omdat de Vlaamse Regering niet doet wat ze zou moeten doen in dit dossier.
Minister-president, hoe gaat u de Oosterweelknoop eindelijk ontwarren? Hoe zult u erin slagen om eindelijk een aanvang te maken met dit dossier? Niet door telkens opnieuw naar de Europese Commissie te wijzen, maar door zelf als Vlaamse Regering uw verantwoordelijkheid in dit dossier te nemen. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister-president Peeters heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ik begon mij wat ongerust te maken toen de heer Dewinter zei dat hij in mijn binnenste kon kijken. Ik moet me dan serieus beginnen zorgen te maken, zeker als u dat dan publiekelijk uit. Door datgene wat u net heb gezegd, ben ik ervan overtuigd dat u dat niet kunt, en dus voel ik mij opnieuw wat gerustgesteld.
Collega’s, dat dit een heel belangrijk dossier is voor de Vlaamse Regering, dat we alles doen om in dit dossier vooruitgang te boeken, kunt u nog eens van mij horen en ook van collega Hilde Crevits. Bij de begrotingsbesprekingen is nog eens uitdrukkelijk gezegd dat deze Vlaamse Regering nog beslissingen zal nemen. Als de MER gefinaliseerd is, dan komt het ontwerp-GRUP enzovoort. Er gaan deze legislatuur nog stappen vooruit worden gezet. Dat is de vaste intentie van deze Vlaamse Regering en is het tegengestelde van een standstill, waar collega’s De Ridder en Sabbe naar hebben verwezen.
Mijnheer van Rouveroij, ik herinner me nog altijd goed het debat dat wij hier hebben gehad. Wat Europa betreft, moet er toch een onderscheid gemaakt worden in twee dingen. Ten eerste is er de vraag om de concessie die nu bij BAM is, te mogen overdragen. Ten tweede, hoe zit het met de aanbesteding? Wij hebben aan het Directoraat-Generaal Concurrentie (DG Concurrentie) gevraagd of het kan worden beschouwd als staatshulp of niet. DG Concurrentie heeft het doorverwezen naar het Directoraat-Generaal Interne Markt en zo zijn we bij Michel Barnier gekomen.
Ik heb Michel Barnier een tijdje geleden aan de telefoon gehad die een onderhoud met mij wilde, maar dat moest eerst worden voorbereid door de technici. Sinds dat telefoongesprek zijn er vijf voorbereidende vergaderingen geweest. Vandaag nog was er een voorbereidende vergadering om het gesprek met Michel Barnier voor te bereiden. Mevrouw De Ridder, het is dus volstrekt onjuist – er zijn misschien mensen in het Europees Parlement die u dit allemaal influisteren – dat Michel Barnier geen onderhoud wenst. Het is volstrekt onjuist dat er geen voorbereidende vergaderingen zijn geweest. Vandaag om half tien was er nog een vergadering. (Opmerkingen van mevrouw Annick De Ridder)
De vraag is hoe snel het onderhoud met Michel Barnier kan doorgaan. Eerst was er gezegd september, maar er is vandaag nog een voorbereidende vergadering geweest.
We kijken nu twee data na. Het zou gaan om 11 oktober 2013, maar omwille van de drukke agenda van de Europees commissaris zou dit in extremis naar 4 november 2013 kunnen verschuiven. We doen er echter alles aan om 11 oktober 2013 als datum te behouden.
Het is volstrekt onjuist en tendentieus de zaken op die manier voor te stellen. Ik sta ook regelmatig op de Antwerpse ring. Op dat punt hebben de vraagstellers gelijk. We doen er alles aan om dat probleem op te lossen. Ik ga ervan uit dat iedereen een bijdrage levert om dat probleem op te lossen. De bewoordingen die de heer Dewinter net heeft gebruikt, zijn misschien bedoeld om een beetje uit te dagen of om de zaken wat scherper te stellen. Dat maakt me niet uit. Wij doen er echter alles aan om met de Vlaamse Regering een beslissing te nemen en om zo snel mogelijk een onderhoud met Europees commissaris Barnier te hebben. Het gaat dan over de concessie en over de problematiek van de aanbesteding aan Noriant. We moeten een duidelijk antwoord krijgen en de positie van de Europees commissaris kennen.
In alle eerlijkheid had eigenlijk elk klein kind al in 2010 door dat uw besluit bric-à-brac was. Als de plannen zijn gewijzigd, stapt geen enkele burgemeester met een ongewijzigde aanbesteding naar zijn aannemers. Dat is zo eenvoudig als maar mogelijk is.
Minister-president, in april 2013, of u het nu graag hoort of niet, heeft het directoraat-generaal Interne Markt en Diensten een signaal gegeven. Het directoraat-generaal zal dat niet beslissen en deelt uw mening niet. Volgens het directoraat-generaal moet het worden gewijzigd. Dat is gewoon de realiteit. U legt dat echter naast u neer. Als oppositiepartij vragen wij waarom u dat doet. Waarop wacht u?
Los van de al dan niet nieuw uit te schrijven aanbesteding, kunt u nog een pak flankerende maatregelen treffen. Dat doet de Vlaamse Regering ook niet. Parallelwegen en verbindingswegen kunnen onmiddellijk worden aangelegd. (Opmerkingen van minister-president Kris Peeters)
Ook met betrekking tot de Liefkenshoektunnel doet u niets. Wanneer zullen uw oogkleppen afvallen. Wanneer u zult u eindelijk actie ondernemen? (Applaus bij Open Vld en bij LDD)
Minister-president, het is toch wat pijnlijk. Volgens u doet u er alles aan om de verkeersknoop rond Antwerpen te ontwarren en hier iets aan te doen. Ik herinner me mijn eerste zitting in het Vlaams Parlement. De heer Peumans was toen voorzitter. In augustus 2009 hebben we, in de zaal hier onder ons, een commissievergadering gehouden. Ik heb toen mijn eerste betoog hier gehouden. Ik heb toen gevraagd al iets met de Liefkenshoektunnel te doen. Die tunnel, die nu maar voor een kwart van de capaciteit wordt benut, moet worden ontsloten. Op die manier kunnen we al 30.000 voertuigen van de 140.000 voertuigen op de Antwerpse ring halen. Daarmee zouden we al in de buurt van 100.000 voertuigen komen en zou de chronische verstopping wegvallen. Dat heb ik u in augustus 2009 gevraagd. (Opmerkingen van minister-president Kris Peeters)
Minister-president, die cijfers kloppen wel. Ze zijn trouwens afkomstig uit die studie van het Verkeerscentrum die even is verdwenen. U durft hier te beweren dat u er alles aan doet om de verkeersknoop te ontwarren. Dat is niet juist. Er is meer aan de hand. Spijtig genoeg, is mijn tijd beperkt. Ik kom hier straks nog op terug. Als u zegt dat u iets doet, moet u daadwerkelijk iets doen. U mag het niet bij woorden laten.
Minister-president, ik had al voorspeld wat u zou verklaren. Ondanks die verklaringen kan ik enkel vaststellen dat de Vlaamse Regering met betrekking tot dit dossier een verrottingspolitiek voert. De problemen blijven liggen. De Vlaamse Regering verbergt zich achter de paraplu van de Europese Commissie en achter allerlei administratieve procedures en neemt zelf geen alternatieven om de mobiliteit in Antwerpen opnieuw vlot te krijgen. U blijft daar echter blind voor.
Het enige wat u doet, is het partijpolitiek belang van uw Vlaamse Regering en van uzelf centraal stellen. Dat primeert op de mobiliteit in Antwerpen en in heel de regio. Ik vind dat bijzonder spijtig.
De conclusie ligt voor de hand. Dit is een processie van Echternach. De Vlaamse Regering zet nu en dan een stapje vooruit, maar de Antwerpenaar die mobiel wil zijn, zet elke keer drie passen achteruit. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer de Kort heeft het woord.
Ik zou een vraag willen stellen aan mevrouw De Ridder. Ik vraag me af wat de houding en de strategie van Open Vld is in dit dossier. Als ik zie hoe u en uw partijgenoten Philippe De Backer en eurocommissaris Karel De Gucht omgaan met dit dossier, dan lijkt het eerder dat u er plezier in hebt dat er extra problemen worden gecreëerd in dit dossier. U werkt eerder mee aan de verrottingsstrategie van dit dossier in plaats van uw verantwoordelijkheid te nemen, mevrouw De Ridder. (Rumoer bij Open Vld. Applaus bij CD&V)
We zouden dezelfde reflex moeten hebben als in Limburg. Als er in Limburg iets gebeurt, dan is men daar over de partijgrenzen heen solidair. We hebben dat gezien met Spartacus en met Ford Genk. In Antwerpen zouden we dat op dezelfde manier moeten doen. Voor zo’n belangrijk dossier zouden we de handen in elkaar moeten slaan en ervoor zorgen dat het dossier opgelost geraakt, ook op Europees niveau. (Applaus bij CD&V)
De heer Martens heeft het woord.
Het is wachten op een duidelijke uitspraak van Europa op een aantal vragen zoals de overheveling van de concessie van BAM naar de nv Liefkenshoek. Maar, minister-president, we hoeven daar niet op te wachten om al voortgang te boeken met het plan-MER als die conform verklaard is met het opstarten van het ontwerp van gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP). Wat is de stand van zaken daar? Ik denk dat dit voorlopig de limiterende factor is die de snelheid zal bepalen. Kunnen wij op korte termijn nog resultaten verwachten van het plan-MER? Kunnen wij op korte termijn ook de vertaling van dat plan-MER zien in een ontwerp-GRUP dat het tracé zal vastleggen? We weten dat het nog een poos zal duren voor dit is ingekleurd, vergund en gegund. Maar kunnen we toch niet een aantal ‘no regret’ milderende maatregelen nemen die de huidige congestieproblemen aanpakken? We hebben de problematiek van de Liefkenshoektunnel al een aantal keren besproken. Wat ons betreft, is dat debat niet uitgeput. Maar er zijn ook andere milderende maatregelen die bijvoorbeeld destijds in het minderhinderplan zijn ontwikkeld en die op korte termijn soelaas zouden kunnen bieden.
De heer Diependaele heeft het woord.
Iedereen weet hoe dit dossier in dit stadium is terechtgekomen. Het is ook duidelijk dat we dat allemaal erg betreuren. Wat we nu vooral moeten doen, is verder naar een oplossing zoeken. Daarvoor moeten we, zoals de heer Martens ook net zei, wachten op het MER dat normaal gezien in februari zou komen. Verder is het voor mijn fractie voornamelijk van belang dat in het voorjaar, tijdens een debat in de plenaire vergadering, de minister-president en minister Crevits het engagement hebben aangegaan om dit dossier nog voor de verkiezingen uit het slop te halen. Daar houden wij absoluut aan vast.
De heer Peeters heeft het woord.
Minister-president, Vlaanderen is al meermaals op de vingers getikt wegens het niet naleven van zijn eigen procedures. Ik verwijs naar een recent arrest van 31 juli van het Grondwettelijk Hof. Ik vrees dat we in dit dossier opnieuw de fout ingaan. We moeten de procedures volgen en de timing van het plan-MER, de tracébepalingen de bouwvergunning. Intussen is BAM echter bezig met een plan B, hebben wij vernomen. BAM zou bezig zijn met het actualiseren van plannen uit 2004 zonder het plan-MER af te wachten. Is de Vlaamse Regering daarvan op de hoogte? Zijn de acties die BAM nu onderneemt, gedekt door het beleid van deze Vlaamse Regering? Hier wordt in de feiten immers een voorafname gepleegd op het plan-MER.
De ene oppositiepartij zegt dat we niets doen, terwijl de andere zegt dat we vooruit lopen op een aantal procedures die nog moeten worden geformaliseerd. De inschatting van een en ander kan dus sterk verschillen.
De oppositie heeft geen gelijk in die zin dat we hard werken aan dit dossier. Ik kan verwijzen naar wat we allemaal hebben meegemaakt. Zo was er het referendum waarbij Open Vld ook in de meerderheid zat van de stad Antwerpen.
Mijnheer Martens, mijnheer Peeters, het plan-MER is in volle uitwerking. Dat moet in alle onafhankelijkheid gebeuren. Wij hopen dat het zo snel mogelijk klaar is, liefst nog dit jaar. Dat plan-MER moet gefinaliseerd zijn voor we verdere stappen kunnen zetten. Daarna komt er nog een ontwerp-GRUP waarover een beslissing moet worden genomen. Daarbij gaan we ervan uit dat de timing wordt gerespecteerd en dat we dit nog tijdens deze legislatuur zullen doen.
Mijnheer Dewinter, dan zult u waarschijnlijk zeggen dat dit een verkiezingsstunt is omdat ik dat enkele weken voor de verkiezingen heb gedaan. Ik waarschuw u nu al dat we beslissingen zullen nemen en dat u niet met dat argument moet afkomen.
Kijken we naar andere dossiers, naar London Underground, naar de zaak Thessaloniki, naar de zaak Rijsel. Dit dossier is het belangrijkste dossier op dit moment in Europa, qua infrastructuur en omvang. Ik vind ook dat we daar met zijn allen, meerderheid en oppositie, absoluut voor moeten gaan. Ik verwijs naar het betoog van de heer de Kort. Als de zaak moet worden verdedigd bij Europa, dan is het heel goed dat men unisono aan Europa zou zeggen dat dit erg belangrijk is voor Vlaanderen en België, en dat men vraagt dat Europa zo snel mogelijk zou beslissen. Hier zijn er echter mensen die ons verwijten naar de hoofd slingeren, verwijten die volledig ten onrechte zijn. Ik heb het daar moeilijk mee. Men gaat eraan voorbij dat we absoluut alles uit de kast willen halen om te landen in dat dossier. Er wordt gezegd dat er nog vragen zijn. Op 20 september hebben we nog antwoorden gegeven op vragen die de Europese Commissie had. Men schept er plezier in om negatief te zijn en te zeggen dat toch niet zal gaan, maar goed, ik betreur dat alleen maar. (Opmerkingen)
Zeker in de toekomst moeten we meer eensgezind en met één duidelijke stem spreken, meerderheid en oppositie, zeker ten overstaan van Europa. In dit dossier is dat zeker niet het geval.
Minister-president, iedereen, kamerbreed en in de buitenwereld, is er gelukkig van overtuigd dat Open Vld de jongste tien jaar als geen andere partij aan dit dossier heeft gesleurd. Ik ga dus niet in op die opmerkingen. Ik zal u ook geen nieuwe vraag stellen, want u zult dan toch het reglement inroepen om te weigeren te antwoorden.
Ik zal me richten tot de Vlaming, met een boodschap van algemeen nut. 2009: referendum. 2010: beslissing Vlaamse Regering. 2013: niets! 2014: niets! Plan-MER-procedures, Europa, alles wat we moeten doen: dat heeft niets te maken met maatregelen die flankerend al kunnen worden genomen. Ik denk dan aan noodbruggen over de Singel. Moeten we daar Europa voor kennen? Neen! Ik denk aan parallelwegen. Moet u daar Europa voor kennen? Neen! Ik denk aan verbindingswegen. Europa? Neen! Ik denk aan schaduwtol voor de Liefkenshoektunnel. Neen! U doet niets. De Vlaamse Regering doet er alles aan om het dossier over de verkiezingsdatum te tillen. Ik roep de Vlaming op om dat vooral niet te doen. (Applaus bij Open Vld)
Minister-president, ik denk dat het bewijs is geleverd dat dit dossier stinkt. Zoals ik zei, al vier jaar zegt u telkens iets te doen, maar er gebeurt eigenlijk niets. Dat is een eerste vaststelling. U had al lang iets met de Liefkenshoektunnel kunnen doen. U weigert dat halsstarrig. U zegt: laten we er samen aan werken. Waarom worden alle voorstellen die de oppositie doet om er iets aan te doen, om testperiodes in te lassen, om te bekijken of we de verkeersdruk wel kunnen wegnemen, dan systematisch aan de kant geschoven? Men reageert daar niet op.
Om twee redenen kan ik alleen maar besluiten dat dit dossier stinkt. Behalve aan dat traject, wordt er aan niets gewerkt. Bovendien stelde men in het dubbelbesluit dat BAM zou worden opgedoekt. BAM is actiever dan ooit. Hoe verklaart u dan dat we BAM nodig hebben, dat dit wordt onttrokken aan de politieke besluitvorming en men dit alles bij BAM blijft parkeren, hoewel werd gezegd dat die zou worden opgedoekt?
Last but not least zie ik de reactie van een aantal leveranciers die in Noriant zitten en die ik goed ken. Als ik met hen spreek over het schadebeding en wat ze zullen krijgen, dan tovert dat een zeer brede glimlach op hun gezicht. Ze zeggen dat ze er immers meer aan zullen overhouden als ze niet bouwen dan als ze bouwen. Er is dus meer aan de hand. Die 1,3 miljoen euro is niet juist. Het zijn honderden miljoenen. Ergens in een van uw safes ligt een akkoord met Noriant dat stelt dat, als dit niet doorgaat, er honderden miljoenen uit de kast vallen. De tijd zal mij gelijk geven.
Minister-president, ik neem het u enigszins kwalijk dat u zegt dat de oppositie er plezier in schept om alleen maar kritiek te uiten naar aanleiding van dit dossier. Ik schep er alleszins geen plezier in. Ik woon in Ekeren, aan de noordkant van Antwerpen, tegen de Nederlandse grens. Ik sta iedere dag zowel ’s ochtends als ’s avonds een halfuur in de file op die fameuze ring omdat er geen oplossingen komen, en ik zie met mijn eigen ogen wat er allemaal mogelijk zou kunnen zijn, mocht er enige politieke wil zijn bij deze meerderheid, bij deze Vlaamse Regering, om het wél te laten vooruitgaan.
Ik rijd voorbij die Liefkenshoektunnel, als ik hem tenminste vind, want er is geen signalisatie naar. Zo moeilijk kan dat toch niet zijn? Ik rijd voorbij die Liefkenshoektunnel die inderdaad 7 euro per keer kost, waardoor er niemand doorrijdt omdat u de tol daar niet wilt afschaffen, omdat dat minder inkomsten zouden zijn voor de Vlaamse Regering. Ik rijd voorbij de afritten waar geen parallelwegen zijn. Ik rijd voorbij die Singel, waar die noodbruggen werden weggenomen omdat u dat noodzakelijk vond, enzovoort enzovoort! Kom niet af met de mededeling dat er geen oplossingen zijn. U wilt geen oplossingen omdat u de industrie en het conglomeraat van aannemers van Noriant ten dienste bent, omdat u de gewillige handpop bent van een aantal bedrijven die er alle belang bij hebben dat we nu in een standstill zijn terechtgekomen. De Vlaamse Regering is niet meer dan...
Mijnheer Dewinter, uw tijd is om.
De actuele vragen zijn afgehandeld.