Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het Vlaams onderzoek naar schaliegas
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister-president Peeters.
De heer Vandaele heeft het woord.
Voorzitter, ik had minister Schauvliege hier verwacht, maar moet er genoegen mee nemen dat zij u hier heeft afgevaardigd. U bracht een bezoek aan Texas, samen met minister Crevits. U kreeg daar informatie over het winnen van schaliegas. Blijkbaar was u bijzonder onder de indruk van dat Amerikaanse verhaal, want u kondigde volgens De Tijd van 8 juli en als ik me niet vergis ook volgens de Gazet van Antwerpen van vandaag aan dat Vlaanderen al een vergunning heeft toegekend om een studie uit te voeren naar dat schaliegas, niet om te starten met de ontginning, maar om te onderzoeken hoeveel gas er aanwezig is, wat het kost om het te ontginnen en wat de impact ervan kan zijn op het milieu.
Nu, minister-president, hier ontstaat opnieuw verwarring, verwarring die minister Schauvliege twee maanden geleden in de commissie Leefmilieu heeft proberen weg te nemen. De Vlaamse Regering gaf op 19 april 2013 aan Mijnen nv een opsporingsvergunning voor koolwaterstoffen in Limburg. In het besluit lezen we dat de aangevraagde opsporingsactiviteiten zich volgens de aanvraag voornamelijk focussen op steenkoolgas, maar er zich niet toe beperken.
In haar antwoord van 14 mei in de commissie op vragen om uitleg van de heren Ceyssens en Sanctorum en mevrouw Lies Jans, liet minister Schauvliege er echter geen enkele twijfel over bestaan, want ze zei: De opsporingsvergunning kan absoluut geen betrekking hebben op schaliegas. Vandaar deze vraag, minister-president: is de opsporingsvergunning waarover u nu spreekt naar aanleiding van uw bezoek aan Texas inderdaad afgeleverd? Betreft het dan toch de vergunning die aan Mijnen nv werd verleend?
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister-president, toen ik de eerste beelden zag van uw bezoek in Texas dacht ik even: J.R. Ewing is herrezen. Maar toen ik de beelden van wat naderbij bekeek, herkende ik zowaar uw gezicht: het was onze eigen Vlaamse minister-president.
Minister-president, u hebt een bezoek gebracht aan ExxonMobil, dat ongetwijfeld heel interessant was. U hebt daar echter ook een aantal uitspraken aan gekoppeld over schaliegas. Ik heb hierover al verschillende debatten gevoerd in dit parlement. Telkens kreeg ik als boodschap dat er in die opsporingsvergunning, ook in Limburg, helemaal geen sprake is van schaliegas. Tot zover dan de duidelijkheid.
Maar wat zien we nu? U maakt opnieuw een opening. U zegt: in Vlaanderen wordt onderzoek gevoerd of zou er onderzoek moeten worden gevoerd naar schaliegas. Minister-president, dat is dan nieuw. Over welk onderzoek gaat het dan? Zullen we in Vlaanderen effectief schaliegas ontginnen?
Minister-president Peeters heeft het woord.
Voorzitter, collegas, het is attent van u dat u hebt vastgesteld dat ik in Texas ben geweest en u mij ook nog herkend hebt. Dat is zeer goed. We zijn naar Texas gegaan, samen met de Nederlandse minister-president. Ik neem aan dat daar niemand een probleem mee heeft, mijnheer Keulen? Dat gaat nog juist? Dank u wel. (Gelach)
Wij hebben daar een aantal bedrijven bezocht, zeker in de chemische nijverheid. Er waren ook 125 ondernemers mee, zowel vanuit Nederland als vanuit Vlaanderen. ExxonMobil, Total, Shell en een aantal anderen hebben daar toelichting gegeven bij het schaliegas.
Ik was mij zeer goed bewust van de discussie die wij hier hebben gevoerd en de vragen die u hebt gesteld. Die vragen gingen in twee richtingen. Ten eerste: hoe komt het dat in de Verenigde Staten de discussie over de milieuonvriendelijkheid van het ontginnen van schaliegas zich op een ander niveau bevindt dan in Europa? Ten tweede: wat zijn de effecten van het schaliegas op de chemische industrie in Europa, in het bijzonder in de Deltaregio?
Wat die laatste vraag betreft, heeft men met cijfermateriaal proberen aan te tonen dat de verschillen in kostprijs van energie tussen de Verenigde Staten en Europa, en dus per definitie ook de Deltaregio en Vlaanderen, enorm kunnen zijn.
Ik heb zelf wat cijfermateriaal meegebracht voor u. Tijdens het eerste semester van 2012 bedroeg de prijs voor gas in de industrie 3 euro per megawattuur in België, tegenover minder dan 1 euro per megawattuur in de Verenigde Staten. De prijs van elektriciteit voor de industrie bedroeg 10 euro per megawattuur, tegenover 8 megawattuur in Nederland en 5 megawattuur in de Verenigde Staten. Onze zo belangrijke chemische sector zal daar dus met een bijkomende uitdaging worden geconfronteerd. Ik hoop dat beide collegas de discussie ook met dat element verder willen voeren.
In Nederland wordt onderzoek gevoerd naar de mogelijkheden van de ontginning van schaliegas en de negatieve effecten voor het milieu. Ik heb gezegd dat wij een vergunning hebben gegeven voor het verdere onderzoek van steenkoolgas of koolwatergas, waar schaliegas een onderdeel van is, maar dat voor ons, de grote gevoeligheid kennende en door het feit dat wij heel wat kolen hebben ontgonnen, de focus op steenkoolgas ligt.
We hebben afgesproken dat we op 8 oktober opnieuw samenkomen, de twee ministers-presidenten met de bevoegde ministers, om te bekijken wat de resultaten zijn van het onderzoek in Nederland en het onderzoek in Vlaanderen. Ook Europa is overigens bezig met de problematiek van schaliegas. Ik heb zelf Greenpeace op bezoek gehad, mijnheer Sanctorum. Zij hebben mij al hun argumenten voorgelegd. Ik heb een aantal van die argumenten ook voorgelegd in de Verenigde Staten, bijvoorbeeld de verontreiniging van het grondwater en de problematiek van het gebruik van chemicaliën, want dat is het verschil tussen schaliegas en de ontginning van andere gassen.
De bottomline is, collegas, dat wij de problematiek van gas en schaliegas in al zijn facetten moeten bekijken. Minister Schauvliege had het al over desk research. Er is op dit moment geen enkele intentie om aan wie ook een vergunning tot ontginning te geven, waar dat gas zich ook zou mogen bevinden. Het klopt dat wij de vergunning toegespitst hebben op steenkoolgas. Ik ben ervan overtuigd dat wij dit debat niet moeten afsluiten. We moeten daar met alle argumenten verder over discussiëren. Dat zal ook gebeuren met onze Nederlandse collegas, op 8 oktober in Nederland.
Minister-president, ik merk toch duidelijk een verschil met wat minister Schauvliege gezegd heeft in de commissie. Het gaat inderdaad niet om winning of ontginning, maar wel om een opsporingsvergunning. Dat is dus meer dan alleen maar desk research.
Ze zei ook dat dat absoluut niet voor schaliegas is, hoewel je zou kunnen afleiden uit de vergunning en het besluit van de Vlaamse Regering dat dat misschien wel kon. Dat dachten wij ook en dat dacht collega Sanctorum ook. Wat u nu zegt, is dat het wel degelijk ook voor schaliegas kan, terwijl minister Schauvliege dat, zeer stellig, enorm stellig ontkende, ook al vroeger in een antwoord op een schriftelijke vraag van collega Reekmans. Collega Ceyssens heeft het standpunt van de minister herhaald en gezegd tot besluit van het debat dat heel duidelijk in de opsporingsvergunning geen sprake kan zijn van het zoeken naar schaliegas.
Er zit dus nog wel wat ruis, minister-president, op de boodschap van minister Schauvliege in de commissie en op wat u hier vandaag zegt. U zegt dat we nog eens moeten kijken naar de milieuproblemen. Minister-president, pas daar toch mee op, want ook specialisten gaan al min of meer twijfelen aan de economische waarde van dat verhaal en zeker ook aan het milieuaspect.
Minister-president, ik sta paf. Ik sta echt paf. Ik heb een zeer zware discussie gevoerd met uw milieuminister Schauvliege over de reikwijdte van die opsporingsvergunning. Ik dacht eerst: de minister-president zal het hebben over een nieuwe studie. Het gaat echter effectief over de vergunning die werd afgeleverd voor de ontginning van koolwaterstoffen in Limburg. Ik heb die vergunning grondig gelezen. Mijn analyse was dat dit ook ruimte geeft aan de ontginning van schaliegas in Vlaanderen. De milieuminister heeft in alle mogelijke termen proberen uit te leggen dat dit uitgesloten is.
Wat gebeurt er nu? Minister-president, u gaat naar Texas. U brengt een bezoek aan ExxonMobil en plots keert de tanker van de Vlaamse Regering. Die maakt duidelijk dat schaliegas eigenlijk toch een mogelijkheid is in Vlaanderen. Dat staat volledig haaks op alle beloftes die in dit parlement werden gemaakt. Mijn collega heeft daarnet geciteerd. Wat u hier zegt, staat haaks op wat uw milieuminister heeft gesteld. Wie liegt dan?
Mevrouw De Knop heeft het woord.
Voorzitter, naast de discussie die er blijkbaar is tussen de minister-president en de bevoegde minister voor Milieu, die ik even in het midden wil laten, is het natuurlijk belangrijk dat dat wordt uitgeklaard.
Maar ik wilde het samen met u, minister-president, even hebben over de uitdaging die we hebben op het vlak van energie. U hebt een aantal treffende cijfers gegeven over de betaalbaarheid van onze energie. Minister-president, ik moet u niet vertellen dat Vlaanderen vandaag mee verantwoordelijk is voor de hoge energieprijs via de distributienettarieven en via het ondersteuningsmechanisme dat daaraan vastzit. Ik wil in de marge van deze discussie even meegeven dat het zeker belangrijk is of we het potentieel naar schaliegas gaan onderzoeken, ja dan neen, dat we zeker de markt haar werk laten doen en ervoor zorgen dat we op die manier aan de laagst mogelijke prijzen komen.
Specifiek wat het onderzoek betreft naar schaliegas, lijkt het mij logisch dat als je wilt weten wat het potentieel is en wat de gevaren zijn, er minstens een inventaris wordt gemaakt van het potentieel dat aanwezig is in onze bodem. Dat kan dan voor mij gaan over de verschillende soorten gas. Het is nuttig, minister-president, dat u uitsluitsel geeft over de reikwijdte van dat onderzoek.
De heer Martens heeft het woord.
Ik denk dat het goed is dat de regering uit één mond spreekt, want minister Schauvliege heeft inderdaad gezegd dat de opsporingsvergunning alleen ging over steenkoolgas, dat er geen sprake was van schaliegasontginning en dat er geen gesteente zou worden gekraakt, geen injecties zouden gebeuren van emulsies met chemicaliën en dergelijke meer en dat we op onze beide oren konden slapen.
Nu hoor ik dat er toch een onderzoek zal komen, minister-president. U plant het debat met uw Nederlandse confraters op 8 oktober. Ik denk dat het debat hier in het parlement moet plaatsvinden. Ik bied me als voorzitter van de commissie Leefmilieu graag aan om dat debat in onze commissie te houden.
Ik denk dat de chemische sector zich te snel arm rekent. U weet ook dat de prijzen van schaliegas in de Verenigde Staten momenteel kunstmatig laag zijn. De exploitanten daar hebben enorm veel geld gegeven voor concessies om te mogen boren. Als ze niet snel beginnen te boren, dan vervallen die concessies. Daarmee is heel veel goedkoop, te goedkoop, schaliegas op de markt gekomen. De algemene verwachting is dat de prijs daar gevoelig zal stijgen.
Dan heb ik het nog niet eens over het vrijhandelsakkoord waarover Europees commissaris De Gucht aan het onderhandelen is met de Amerikanen, wat sowieso tot één gasprijs zou kunnen leiden
Minister-president, u moet ook die elementen mee in ogenschouw nemen.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Collegas Vandaele en Sanctorum, ik moet zeggen dat ik opnieuw teleurgesteld ben in u beiden. U maakt er hier bewust een potje van. U probeert verwarring te zaaien waar geen verwarring hoeft te zijn. (Opmerkingen van de heer Hermes Sanctorum)
Minister Schauvliege was duidelijk. Minister-president Peeters is duidelijk. De opsporingsvergunning in Limburg gaat inderdaad over het mijngas, maar dat betekent uiteraard niet dat het debat over het schaliegas daarmee gesloten is. Het debat over het schaliegas is bijzonder relevant. Ik denk dat de cijfers van minister-president Peeters daar heel duidelijk in waren. Als we zien dat in de Verenigde Staten ondertussen 1,7 miljoen directe jobs zijn gecreëerd door het schaliegas, en dat dat ook effectief een directe bedreiging vormt voor de concurrentiepositie van onze chemie en van onze industrie, dan zijn wij het de werknemers uit die industrie verplicht om dat debat te voeren en om te weten waarover we spreken. (Opmerkingen van de heer Hermes Sanctorum)
We zijn niet verplicht om nu al positie te kiezen. Mijnheer Sanctorum, u pretendeert altijd een wetenschapper te zijn. Ik verwacht van u en hoop van u dat u uitkijkt naar effectieve bewijzen, effectief feitenmateriaal om het debat te voeren. Die gegevens moeten we verzamelen, en dan zullen we in de schoot van het parlement het debat voeren, uiteraard liefst in overleg met de Nederlandse collegas die op dat vlak heel wat ervaring hebben. Maar het debat smoren met dogmas helpt niet. (Opmerkingen van de heer Hermes Sanctorum)
Voorzitter, er worden hier soms argumenten heen en weer gesmeten waarvan ik mij afvraag waar het allemaal goed voor is.
Voor alle duidelijkheid, de vergunning waar ook collega Schauvliege het over heeft gehad en waarover zij uitspraken heeft gedaan: ik doe daar geen enkele afbreuk aan, laat staan dat ik daar enige marge wil op geven.
Het bezoek aan Texas is negen uur geleden afgelopen. Ik ben ervan overtuigd dat we deze aangelegenheid met open vizier zullen bekijken. Ik hoop ook dat dit kan gebeuren met de steun van dit parlement. Ik heb er trouwens geen enkel probleem mee dat het hier wordt voorbereid, collega Martens. We zullen alle argumenten bekijken die naar voren komen uit de studie inzake steenkoolgas van de nv Mijnen. Daarnaast zullen we echter ook met open vizier met alle argumenten voor en tegen bekijken welke kennis hierover in Nederland al bestaat en wat zal blijken uit de Europese rapporten, die tegen dan ook klaar zullen zijn.
Ik ben er mij zeer goed van bewust dat ExxonMobil, Total of Shell natuurlijk voor hun eigen winkel pleiten. Ik heb ook de mensen van Greenpeace gesproken. Ik heb dus heel wat argumenten gehoord. Ik denk dat het gezond is dat dit parlement met kennis van al die argumenten hier verder aan werkt en het naar aanleiding van het onderhoud van 8 oktober dan ook voorbereidt.
Ik heb het er wel moeilijk mee dat hier wordt gesproken over leugens. Ik betreur ook dat men niet zou ingaan op een aantal argumenten die men kan aanreiken om een antwoord te geven op terechte vragen naar milieuverontreiniging, naar de duurzame ontginning en de relatie met het milieu, waar men in de Verenigde Staten en in Nederland ook niet ongevoelig voor is.
Laat ons dus dat debat voeren. Ik ben er voorstander van om verder te discussiëren over de problematiek van schaliegas in Vlaanderen, en dat kan wat mij betreft perfect ook in dit parlement.
Voorzitter, verstrooid zijn is menselijk, en zich vergissen ook. Als de betrokkenen, collega Bothuyne, dat dan toegeven, dan is er eigenlijk niets aan de hand. Maar als men zich verder in onmogelijke bochten blijft wringen om toch maar te beweren dat er geen tegenspraak is tussen die twee verklaringen, dan heb ik daar toch wel moeite mee.
Ik zou toch ook die milieu-impact niet bij voorbaat al ondergeschikt maken aan het economische verhaal, want er is wel degelijk reden tot bezorgdheid. U weet dat een aantal landen dat ook al verbieden. Ik dacht dat zelfs in het land van uw reisgezel Rutte het winnen van schaliegas verboden is? (Opmerkingen van minister-president Kris Peeters)
Dan vergis ik mij misschien. Of gaat het om een moratorium? Hoe dan ook, er zijn in elk geval al landen die de beslissing hebben genomen om daar zeer voorzichtig mee om te springen.
Minister-president, we kennen u als een behoedzaam man. Ik hoop dat u dus ook in dit dossier niet te hard van stapel loopt en dat u zich het hoofd niet op hol laat brengen door een paar cowboys die u daar toevallig hebt ontmoet. We hebben immers van de Verenigde Staten weinig lessen te krijgen als het op de milieuproblematiek aankomt.
Ik ben voor debat. Ik heb het debat in het Vlaams Parlement over dit onderwerp al een paar keer opgestart. Ik maak me echter zorgen om de politieke agenda. Minister-president Rutte heeft tijdens het vtm-journaal duidelijk gesteld dat hij voor een afzwakking van de Europese milieuregels pleit. Zeker als het om schaliegas gaat, is dat zeer gevaarlijk. Zeer veel studies wijzen immers uit dat er risicos zijn met betrekking tot grondwatervervuiling, verzakkingen, lawaaioverlast en dergelijke.
Naast het inhoudelijk aspect gaat het ook om het respect voor het Vlaams Parlement. Ik vind het onaanvaardbaar dat ik in de commissie gedurende uren heb getracht de minister van Leefmilieu duidelijk te maken dat schaliegas volgens de huidige vergunning een optie is, wat ze in alle talen heeft ontkend, om na het bezoek aan Texas de minister-president te horen verklaren dat schaliegas volgens deze vergunning wel een optie is. Dat is een tegenspraak die we in het Vlaams Parlement niet kunnen aanvaarden. (Applaus bij Groen)
De actuele vragen zijn afgehandeld.