Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Dames en heren, aan de orde is het ontwerp van decreet tot wijziging van het decreet van 20 december 1996 tot regeling van het recht op minimumlevering van elektriciteit, gas en water en tot wijziging van het decreet van 24 mei 2002 betreffende water bestemd voor menselijke aanwending, wat de minimumlevering van water betreft en de bescherming van abonnees tegen afsluiting van de drinkwatertoevoer.
De algemene bespreking is geopend.
Mevrouw Taeldeman, verslaggever, heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, de commissie Leefmilieu besprak op 11 juni het ontwerp van decreet. In de commissie gaf minister Schauvliege toelichting bij het ontwerp van decreet. Voor de minister is de toegang tot drinkbaar water een basisvoorziening voor een menswaardig bestaan. De stijging van de aanvragen tot afsluiting van de drinkwatertoevoer bij de lokale adviescommissies (LACs) en van de effectief uitgevoerde afsluitingen tonen aan dat het instrument van de afsluiting door de watermaatschappijen meer wordt benut. Het ontwerp van decreet zet, na de goedkeuring van het Algemeen Waterverkoopreglement en de campagne Goed geregeld, geld gespaard, een nieuwe stap in het meersporenbeleid voor drinkwater.
De hoeksteen van het ontwerp van decreet is de hervorming van de afsluitregeling. Het huidige LAC-decreet regelt het recht op een minimale en ononderbroken levering van water voor huishoudelijk gebruik, het wettelijke kader voor de opvolging van wanbetalingen en de redenen voor een afsluiting van de watertoevoer alsook de procedure voor een effectieve afsluiting. Inhoudelijk sluiten die aspecten meer aan bij het Drinkwaterdecreet. Daarom worden ze nu uit het LAC-decreet geschrapt en in het Drinkwaterdecreet overgenomen.
Het begrip klaarblijkelijke onwil uit de huidige wetgeving zorgde voor verwarring en gaf aanleiding tot verschillende interpretaties. Dit ontwerp van decreet legt de gronden voor afsluiting van de watertoevoer voor huishoudelijke abonnees duidelijk vast. Er werd een limitatieve lijst opgemaakt met gronden waarop kan worden afgesloten.
Een afsluiting blijft volgens de minister een zeer ingrijpende maatregel. Ook als de klant op grond van het decreet wordt afgesloten van een nutsvoorziening, moet hij maximaal worden beschermd en moet de afsluiting op een sociaal aanvaardbare wijze verlopen.
Na de toelichting van de minister werd met de collegas Sanctorum, De Vroe, Van den Eynde, De Waele, Eerlingen en Martens overgegaan tot een korte bespreking. Het ontwerp van decreet werd aangenomen met twaalf stemmen bij twee onthoudingen.
Voorzitter, minister, collegas, ik zal nu het standpunt van de CD&V-fractie toelichten. Onze fractie is van oordeel dat de toegang tot water voor iedereen een basisrecht is. Daarom moeten we dat recht zo goed mogelijk garanderen. Het ontwerp van decreet draagt bij tot een sociaal aanvaardbare procedure voor drinkwaterafsluitingen. Alle drinkwatermaatschappijen zullen uniforme en duidelijke regels moeten toepassen bij afsluiting. Na het Algemeen Waterverkoopreglement is dit ontwerp van decreet een volgende, belangrijke stap in het meersporenbeleid van de minister voor een betere bescherming van de abonnees.
Op vrijdag 21 juni werd op de ministerraad van de Vlaamse Regering bijkomend en voor de eerste maal principieel een besluit goedgekeurd dat het statuut beschermde klant invoert. Dat statuut geeft toegang tot bijkomende rechten, waaronder een gratis waterscan, de mogelijkheid tot een maandelijkse betaling, de opmaak van een betalingsplan op maat en de kwijtschelding van kosten die gepaard gaan met het versturen van herinneringsbrieven en de kwijtschelding. Tegelijk wordt met het besluit eenduidigheid geschapen in de sociale kortingen van watermaatschappijen, die voorheen te versnipperd waren. De minister komt met dit besluit tegemoet aan de expliciete wensen van de verenigingen voor armoedebestrijding.
Collegas, in 2012 werden 23.185 dossiers overgemaakt aan de LACs met de vraag om de betreffende klant te mogen afsluiten; 5.074 huishoudelijke klanten werden effectief afgesloten van hun drinkwatertoevoer. De cijfers onderstrepen de noodzaak van een hervorming van de afsluitregeling waarbij de motivatie voor afsluiting duidelijk en met standaardprocedures wordt vastgelegd. De hervorming, die zal zorgen voor een betere bescherming op het terrein, kan alvast op de steun van onze fractie rekenen.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, ik wil graag kort het standpunt van Open Vld toelichten. Water is een basisrecht, en dat wil zeggen dat klachten over afsluiting van de waterleidingen alle aandacht moeten krijgen. Het ontwerp dat voorligt, komt tegemoet aan een groot deel van de kritiek van de Vlaamse ombudsman. De ombudsman vraagt om een aanvullende sociale toets voor de effectieve aansluiting, en om minstens het OCMW op de hoogte te brengen van de geplande afsluiting en de openstaande schuld. Open Vld vindt dat de LACs, die beslissen over de afsluiting van drinkwatertoevoer, moeten worden geëvalueerd. Waarom, hoor ik sommigen onder u al denken. Omdat uit de hoorzittingen is gebleken dat de LAC-werkingen heel verschillend optreden. Nochtans zou iedereen erbij gebaat zijn indien de werkingen transparant en uniform zouden verlopen.
Wij hopen daarom dat de minister van Welzijn, die ter zake bevoegd is, de nodige maatregelen zal nemen om deze werkingen zo snel als mogelijk te evalueren. De procedure en de termijnen voor afsluiting van drinkwatertoevoer zouden vervolgens op basis van onder meer die evaluatie geregeld kunnen worden in het uitvoeringsbesluit. Ik kijk al uit naar dat besluit, minister. Mijn fractie zal zich bij de stemming over dit ontwerp van decreet onthouden.
Mevrouw Van den Eynde heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, het voorliggend ontwerp van decreet heeft als uitgangspunt de hervorming van de afsluitregeling van drinkwater. Uit verschillende klachten die de ombudsman heeft behandeld, blijkt dat sommige LACs wel eens onterecht abonnees hebben afgesloten van drinkwatervoorziening. Een betere omschrijving van de gronden voor afsluiting moet die onterechte afsluitingen voorkomen.
Minister, ook ik ben vooral benieuwd naar de uitvoeringsbesluiten van dit ontwerp van decreet, omdat ze concreet een aantal waterbesparende maatregelen zullen voorstellen, zoals onder andere de waterscan. Dat is ook noodzakelijk want uit het drinkwaterrapport blijkt dat het net die groep van abonnees met betalingsproblemen is die een groter drinkwaterverbruik heeft dan gemiddeld. Dit gegeven vraagt toch speciale aandacht. Het drinkwater in Vlaanderen is schaars en elke waterverbruiker moet er dan ook omzichtig en zuinig mee omspringen.
Het Vlaams Belang heeft in het verleden reeds een aantal voorstellen ingediend om drinkwater te besparen. Minister, wij hopen dat u onze voorstellen ook ernstig zult nemen en wij kijken alvast uit naar de positieve voorstellen die u in uw uitvoeringsbesluiten zult nemen om daadwerkelijk tot waterbesparing te komen.
De heer Martens heeft het woord.
Voorzitter, vooreerst mijn dank aan mevrouw Taeldeman voor het verslag. Het was een volledige weergave van de discussie die we in de commissie hebben gevoerd. We zullen die hier dan ook niet overdoen. Onze fractie steunt uiteraard dit ontwerp van decreet omdat het een veel betere garantie biedt op de toegang tot drinkbaar water, wat volgens ons een basisrecht is. Inderdaad, het begrip klaarblijkelijke onwil, dat tot uiteenlopende interpretaties leidde, wordt uit de wereld geholpen via de limitatieve lijst van gevallen waarin tot afsluiting kan worden overgegaan. Die afsluiting moet inderdaad uitzondering blijven.
Met dit ontwerp van decreet is er geen eindpunt bereikt. Minister, wij kijken ook uit naar de uitvoeringsbesluiten die er zullen komen op het aangepaste Drinkwaterdecreet. Enkele weken geleden hebt u al een eerste principiële goedkeuring van de Vlaamse Regering gekregen. Daarin is het voor ons van belang dat de bescherming van beschermde klanten en alle mensen die met betalingsproblemen te maken krijgen, op een eenduidige manier wordt vastgelegd. Ik heb begrepen dat u ook de vaste drinkwatercomponent laat wegvallen voor de categorie van de beschermde klanten. Ik stel wel vast dat er nog heel veel willekeur is bij verschillende gemeenten bij het al dan niet toepassen van vrijstellingen op de gemeentelijke saneringsbijdragen.
Er zijn gemeenten die voor 100 procent een vrijstelling toekennen, maar er zijn ook gemeenten die maar 25 procent vrijstelling toekennen. Vandaag hangt de sociale bescherming blijkbaar af van de gemeente waar je woont. Ik vraag me af of het ook niet zinvol zou zijn om iedereen van dezelfde vrijstelling te laten genieten. Net zoals u doet met het wegvallen van de vaste drinkwatercomponent, zou u ook één regel kunnen vaststellen ten aanzien van de sociale vrijstellingen voor die gemeentelijke saneringsbijdragen.
Minister, er blijft toch ook de vaststelling dat wij op basis van het SERV-rapport zien dat het leeuwendeel van de afsluitingen buiten de groep van die beschermde klanten plaatsvindt. Met de uitbreiding van de sociale bescherming voor die groep van beschermde klanten wat u in uw besluit voor ogen hebt zet u voor die ruime groep van afsluitingen daarbuiten niet echt stappen vooruit.
Gelet op het hoger dan gemiddeld waterverbruik bij die groep kan het toch wel nuttig zijn om die waterscan die nu gratis wordt aangeboden voor de groep van de beschermde klanten ook voor die doelgroep aan te bieden. Zo kan iedereen die voor een LAC verschijnt van een OCMW en met betalingsproblemen te kampen heeft, ook zon gratis aanbod krijgen. Zo kunnen die mensen zich vergewissen van het eventueel overmatig water gebruik dat zij in hun gezin hebben.
Wij denken dat uw besluit nog voor verbetering vatbaar is, wij kijken ook uit naar de adviezen van de Minaraad en de SERV over dat besluit en we gaan ervan uit dat dit besluit ook nog voor bijsturing vatbaar is. Wij vinden dit ontwerp van decreet in elk geval een belangrijke stap vooruit, en we zullen dit ook straks met onze fractie mee goedkeuren.
Mevrouw Eerlingen heeft het woord.
Dit ontwerp van decreet verduidelijkt een aantal begrippen en procedures inzake het afsluiten van drinkwater voor abonnees. De redenen voor afsluiting van het drinkwater zijn nu limitatief bepaald en bieden abonnees een betere bescherming tegen willekeurige afsluitingen. Ook het vastleggen van de definitie fraude creëert meer rechtszekerheid en maakt ook een efficiënter optreden in geval van bedrog mogelijk.
Rechten, maar ook plichten worden vastgelegd in dit ontwerp van decreet. Nu de decretale basis is gelegd met dit ontwerp van decreet hopen wij inderdaad ook dat er via een uitvoeringsbesluit snel uitvoering wordt gegeven aan het hanteren van verschillende sociale voordelen door watermaatschappijen voor die watervoorziening voor de verschillende sociale doelgroepen. Nu zijn er tussen de verschillende watermaatschappijen zeer grote verschillen inzake wie ze bedienen en hoe ze een sociaal voordeel toekennen. Ook hier kijken wij uit naar een vereenvoudiging.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Dank u wel, collegas, voorzitter. Ik wil mevrouw Taeldeman bedanken voor het efficiente en correcte verslag.
Collegas, u weet en ik heb dat ook in de commissie gezegd dat dit een sluitstuk is van een meersporenbeleid dat wij voeren binnen de Vlaamse Regering. We hebben het algemeen waterverkoopreglement aangepast de rechten en plichten van de klant dus , drinkwatermaatschappijen hebben dat zuiver gesteld, ze hebben ook betere bescherming gegeven wanneer er onvoorziene lekken zijn in het drinkwaterleidingnet.
We hebben ook een campagne gevoerd Goed geregeld = geld bespaard die heel specifiek gericht is op een doelgroep van mensen die vaak een heel hoge waterfactuur hebben omdat er in hun huis een aantal watervreters aanwezig zijn. Het decreet dat wij aanpassen, is een sluitstuk waarin we er inderdaad voor zorgen dat er een betere bescherming is van de klant tegen afsluiting. Maar we schakelen ook een aantal procedures gelijk. Wat al bestond op het vlak van elektriciteit, het invoeren van een LAC, wordt hier duidelijk in het ontwerp van decreet gesteld.
Het klopt dat er in uitvoering van dit ontwerp van decreet een uitvoeringsbesluit is, dat is ook de eerste keer principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 21 juni. Collega De Vroe, daarin staat ook heel uitdrukkelijk in dat OCMWs moeten worden geïnformeerd. Er is inderdaad ook een waterscan voor een beschermde klant, hij kan die gratis ter beschikking krijgen. Het is de bedoeling dat we daar inderdaad sensibiliserend gaan werken om het waterverbruik naar beneden te halen. Er is ook bepaald dat er een vrijstelling komt van de vaste vergoeding. We merken nu dat alle drinkwatermaatschappijen een andere manier van tarifering doorvoeren, en ook een ander sociaal tarief invoeren.
Mijnheer Martens, u weet dat we momenteel nog niet bevoegd zijn om een echt prijzenbeleid te voeren. Dat is een federale bevoegdheid. Federaal minister van Economie Vande Lanotte is hiervoor bevoegd. We hebben geprobeerd hier aan de hand van een aantal creatieve oplossingen aan tegemoet te komen.
Dat de vrijstelling van de vaste vergoeding voor alle drinkwatermaatschappijen zal gelden, vormt op dit vlak een belangrijke stap. U hebt zelf naar de vrijstellingen en de sociale tarieven met betrekking tot de gemeentelijke saneringsbijdragen verwezen. Dit past in de toepassing van een decreet dat het Vlaams Parlement tijdens de vorige legislatuur heeft goedgekeurd. Er is toen heel uitdrukkelijk voor gekozen de lokale besturen een sociaal beleid te laten voeren.
Het is altijd interessant eens na te gaan wat er op lokaal vlak gebeurt. Het betreft hier een heel bewuste keuze die tijdens de vorige legislatuur is genomen en door het Vlaams Parlement is goedgekeurd. Met de bovengemeentelijke en gewestelijke saneringsbijdragen is het anders gesteld.
Er is heel wat over het cijferrapport gesproken. Dit rapport is aan de Vlaamse Regering voorgesteld en is tevens in het Vlaams Parlement ingediend. Aangezien u voorzitter van de commissie Leefmilieu bent, zou ik dan ook voorstellen hier in het najaar in de commissie wat dieper op in te gaan. Het is de eerste keer dat we over die cijfergegevens beschikken. Meten is weten. Dit is een gevolg van wat we de drinkwatermaatschappijen hebben opgelegd. Uit het rapport blijkt dat het nuttig is over die cijfergegevens te beschikken. Op basis hiervan kunnen we nu het beleid aanpassen.
Er is tevens gesuggereerd de waterscan uit te breiden en niet enkel ter beschikking van de beschermde klanten te stellen. Het is een bewuste keuze geweest de waterscan aan de meest kwetsbare groepen aan te bieden. Het is een nieuw instrument. Indien we dit te zeer naar de middengroep zouden uitbreiden, vrezen we een toevloed. Op die manier zouden we de doelstelling voorbijschieten. Ik vind dat we moeten starten zoals we hebben gepland. In het uitvoeringsbesluit staat dat we dit aan de beschermde klanten aanbieden. Niets staat in de weg de waterscan later op basis van een evaluatie en van een volgend rapport misschien uit te breiden.
Al deze belangrijke elementen van het meersporenbeleid zijn bedoeld om de klant beter te beschermen, om de rechten en plichten zuiver te formuleren en om een betere bescherming tegen de afsluiting van het water te bieden.
Ik wil iedereen bedanken voor de bijdragen en voor de constructieve wijze waarop dit ontwerp van decreet in de commissie Leefmilieu en tijdens deze plenaire vergadering is besproken.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het ontwerp van decreet. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2012-13, nr. 2046/1)
De artikelen 1 tot en met 13 worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het ontwerp van decreet houden.