Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de vernietiging door de Raad van State van het besluit van de Vlaamse Regering inzake subsidies voor voetbalstadions in het licht van de kandidatuurstelling voor het WK 2018/2022
Verslag
De heer Yüksel heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, in december 2009 besliste de regering om in het kader van deelname aan het WK 2018/2022 de voetbalinfrastructuur te moderniseren en daarbij clubs te ondersteunen. Er werd een oproep gelanceerd. Tien clubs en steden hebben zich kandidaat gesteld en zijn geselecteerd.
Ondertussen hebben we het WK niet gekregen, maar de engagementen van de Vlaamse Regering bleven overeind. We zijn zover dat vandaag, behalve het dossier van AA Gent, alle andere dossiers weinig concreets hebben opgeleverd.
Om ook de overige dossiers vlot te krijgen, heeft de Voetbalbond samen met de Pro League een coördinator aangeduid die de zaken zou vooruithelpen. Ondertussen is er een nieuw feit: vorige week heeft de Raad van State in een arrest dat besluit van 2009 vernietigd waardoor alles op losse schroeven komt te staan, na een klacht van Beerschot.
Minister, wat betekent dit concreet voor de dossiers, en meer algemeen voor het dossier van de voetbalinfrastructuur? Wat is de stand van zaken in dit dossier?
De heer Gysbrechts heeft het woord.
Voorzitter, minister, zoals de collega zei, lanceerde de minister op 23 oktober 2009 een oproep voor de verwezenlijking van voetbalstadions, voornamelijk in het kader van het WK 2018/2022. De minister heeft die oproep laten doorlopen omdat we nood hadden aan de verbetering van onze voetbalstadions. We konden dit dossier dan de modernisering van onze stadions noemen.
Dit dossier loopt al een tijdje. We hebben het geregeld besproken in de commissie. Een vraag om uitleg hierover stond morgen geagendeerd in de commissie.
De Raad van State heeft er een stokje voor gestoken. Ik vat het arrest kort samen. De Raad van State beschouwt het besluit van 11 december 2009 als nietig naar aanleiding van een procedurefout die werd gemaakt door de Vlaamse Regering. Minister, u bent namelijk vergeten een verzoek tot voortzetting van de procedure in te dienen na het negatieve auditoraatsverslag. Bijgevolg wordt uw oproep en voetbalsubsidiëringsbeleid beschouwd als een project in strijd met het Europese staatssteunverbod.
Kortom, minister, wat begon als een positieve impuls voor vier wedstrijdstadions en zes oefenstadions, blijkt nu helemaal van de kaart geveegd. Wat betekent dit voor de clubs die nog interesse hadden? In uw beleidsbrief van 2012-2013 hebt u uw engagement nog eens duidelijk bevestigd voor deze projectoproep. Wat zult u doen na dit arrest van de Raad van State? Hoe is dit fout kunnen lopen?
Minister Muyters heeft het woord.
Voor de voorgeschiedenis wil ik even verder teruggaan. Op 23 januari 2009 is het principe van de achtergestelde lening gelanceerd. Toen is de eerste oproep gedaan. Daarna is er een regeerakkoord gesloten. We zeiden dat we meer zouden doen voor de bid van het WK 2018-2022. We hebben dat instrument gewoon geheroriënteerd naar de WK-stadions op dat moment. Dat is de juiste redenering. Niet in december 2009, maar in januari 2009 is het instrument gelanceerd en gestart bij de ParticipatieMaatschappij Vlaanderen (PMV), blijkbaar zonder aanmelding bij Europa.
Daarna is de oproep een tweede keer gedaan. Het instrument is gewoon gebleven, maar blijkbaar zonder aanmelding bij Europa. Er is toen een klacht geweest van de mensen van Germinal Beerschot Antwerpen (GBA), die zeiden dat hun dossier niet ontvankelijk was. We hebben dat in de commissie nog besproken. Het was niet ontvankelijk omdat de stad Antwerpen het dossier van GBA alleen niet steunde. Dat was een van de voorwaarden die we hadden gesteld. Het is logisch dat als je een wedstrijd wilt aanbieden in een WK, de stad of de gemeente waar het plaatsgrijpt, meedoet.
GBA heeft gezien dat het niet veel kans maakte in het proces voor de Raad van State en is van koers veranderd. GBA heeft gezegd dat die steunmaatregel voor geen enkele club een goede zaak was. Dat is het arrest waar we het nu over hebben.
De staatsteun had ofwel moeten worden aangemeld, of moest voldoen aan de de minimis-regel. Hadden we dat aangemeld, dan hadden we achteraf bekeken weinig kans gehad, want dan moet je dat vanuit een maatschappelijk belang kunnen verantwoorden. In de manier waarop het was opgesteld, was dat zeker niet het geval. Ook met de de minimis-regel hadden we weinig kans gehad.
De Raad van State heeft het besluit van de Vlaamse Regering van december 2009 vernietigd. De grote vraag is: wat nu? Ik blijf, net als jullie, geloven dat onze stadions een opwaardering nodig hebben, en het geld dat we zouden geven een lening van 5 of 10 miljoen euro met een goedkope rente via de PMV , betekent een kleine steun in het geheel.
Wat kunnen we nu doen? We hadden het rapport van de auditeur natuurlijk al gezien. We zijn een gesprek gestart met de Europese Commissie. We zijn ook met de Pro League gaan praten. Gisteren hebben we feedback gekregen van de stadionmanager. Alle tien dossiers uit het verleden zijn serieus gewijzigd. Het gaat niet meer over een oefenstadion of dezelfde grootte, het gaat over fases. Het rapport van de stadionmanager is nog niet afgerond. Hij heeft nog enkele gesprekken te gaan, maar we moeten nu, met de gesprekken die we met de Europese Commissie hebben, van de gelegenheid gebruikmaken om een nieuw voorstel te lanceren in de Vlaamse Regering, waarbij we rekening houden met de gewijzigde situatie.
Voor degenen aan wie we ons engagement hebben gegeven, en die al vergevorderd zijn, met name Gent, moeten we uitzoeken hoe we dat kunnen invullen. Op die manier moeten we van de vernietiging door de Raad van State een opportuniteit maken om de steunmaatregel in orde te brengen, maar ook om die terug te brengen tot wat de clubs op dit moment nodig hebben. Dat is iets anders dan de bid voor 2018-2022.
Minister, u zult begrijpen dat ik deze gang van zaken betreur. U hebt dit dossier natuurlijk voor een deel geërfd van uw voorganger. U moet nu met een nieuw plan komen, maar wat belangrijk is, is dat de voetbalinfrastructuur vernieuwd wordt. Dat is broodnodig want vanaf 2014 kan er in Vlaanderen geen Europese wedstrijd meer worden gespeeld, volgens de criteria van de FIFA en de UEFA.
Een paar weken geleden is hier de discussie gevoerd over de bouw van een nationaal voetbalstadion. Ik wil u nog wijzen op één zaak: als u een nieuw plan uitschrijft, moet u vooral rekening houden met Europa. De Europese Commissie is recent een onderzoek gestart naar steun in Nederland voor de bouw van voetbalstadions. Ik wil u dit meegeven opdat er in uw nieuw plan geen fouten of incidenten gebeuren.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Inhoudelijk hebben wij dezelfde mening.
Ik betreur dat het bij de Raad van State zover is moeten komen. Ik mis toch een beetje het antwoord op mijn vraag hoe het zover is kunnen komen. Men heeft een negatief verslag gekregen, men is vergeten de voortzetting te vragen en daardoor is het hele plan afgevoerd. Ik denk dat we met zn allen een nieuw plan ondersteunen, maar het is bijzonder jammer dat het hele verhaal nu wordt weggeveegd door een vergissing of een fout van de mensen die dit dossier voor u beheerden.
De heer Janssens heeft het woord.
Voor de goede orde: u sprak over GBA, maar op dat moment was het Germinal Beerschot en niet GBA.
Mevrouw Werbrouck heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw toelichting. Ik moet eerlijk zeggen dat ik het arrest zelf niet had gevonden. Met een beetje zoek- en puzzelwerk wisten we wel waarover het ging, maar het was niet gemakkelijk te vinden omdat het arrest nog zeer recent is.
Ik betreur ook wat er is gebeurd maar het is nu zo. We kunnen de klok niet meer terugdraaien, maar ik hoop vooral dat er een oplossing komt voor de mensen die bezig zijn en die zich engageren in de voetbalclubs. De stadions hebben een opwaardering nodig. Ik hoop, samen met de stadionmanager, dat er een oplossing komt.
Minister, zou u naar de commissie willen komen met een complete stand van zaken over dit stadiondossier? Ik heb het twee weken geleden ook aan minister Bourgeois gevraagd en misschien heeft die vraag u niet bereikt.
De heer Caron heeft het woord.
Minister, goed dat u dat zo aanpakt want die dingen gebeuren nu eenmaal. Ik zou graag een oproep doen om bij gelegenheid die discussie eens in de commissie te voeren. U moet het reglement herzien, en liefst grondiger dan gewoon het accidentje oplossen. De meeste clubs in West-Vlaanderen het moet niet altijd over Antwerpen gaan die nu Europees voetballen, hebben nu al geen terrein meer waar ze reglementair kunnen spelen. De problematiek is dus wel breed. Ik wil die ook relateren aan de opmerking van sommige voetbalbonzen dat het project op de Heizel, dat peperduur is, misschien niet zo zinvol is en dat er misschien wel betere pistes zijn om met de clubs iets te doen ten voordele van alle clubs in Vlaanderen, of in België voor de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB). De thematiek van de kwaliteit van onze stadions is dus wel breder aan te pakken. We zouden er intern in de commissie eens een debat over moeten voeren want daar is wel nood aan.
De heer Wienen heeft het woord.
Het moet ons als Antwerpenaar natuurlijk verheugen dat Beerschot nog eens heeft kunnen winnen, dat was lang geleden, maar nu is het toch gebeurd bij de Raad van State.
Ik vind de uitleg van de minister toch wel een beetje ongepast. De Vlaamse Regering maakte inderdaad een procedurefout door geen aanmelding te doen van deze zaak bij Europa, en dan zegt de minister dat Beerschot daartegen een klacht heeft ingediend en vindt hij dat niet mooi van Beerschot. Ik vind dat geen mooie uitleg en ik zeg al nu bijna drie jaar dat die beslissing van december 2009 achterhaald is. Die beslissing stemt niet meer met de werkelijkheid overeen, en nu komt u met dit antwoord.
U hebt altijd gezegd dat het dossier nog liep, en nu zegt u dat de situatie opeens is gewijzigd. Die situatie was drie jaar geleden ook gewijzigd, dus ik hoop dat u nu uw huiswerk rond het stadiondossier behoorlijk zult maken.
Mijnheer Wienen, ik heb wel in de commissie gezegd dat het niet meer overeenstemt. Ik heb dat heel duidelijk gezegd, en ik zal de beloofde steun behouden voor de clubs met een gewijzigd dossier. Dat is de juiste weergave.
Nu zien we dat een aantal van die clubs die een dossier hadden ingediend van klasse zijn veranderd. Er zijn ook andere clubs die naar eerste klasse kwamen en clubs die al in eerste klasse speelden en interesse hadden in ondersteuning, maar er is weinig vooruitgang bij een aantal clubs. Collega Wienen, we hebben het elke keer opnieuw opgevraagd, u weet dat de clubs altijd reageerden dat ze verder zouden gaan en dat ze hun stadion zouden aanpassen tegen 2017. U kent de reactie van de clubs, want u komt altijd naar de commissie.
Nu, met de stadionmanager, is het de eerste keer in drie jaar dat er duidelijk vraag is naar verandering, ook zelfs naar het instrument om te veranderen. Uit de vraag die de heer Yüksel morgen zou stellen in de commissie, blijkt duidelijk dat AA Gent al minder geïnteresseerd is in de ParticipatieMaatschappij Vlaanderen (PMV): de leningen zijn vandaag niet duur en de lening van PMV was minder interessant.
Zelfs naar het instrument is vraag, mijnheer Wienen, ik ben het niet met u eens. U zegt dat het volgens u wel al drie jaar is, maar het is de eerste keer dat het naar voren wordt gebracht. Dat wil ik even duidelijk maken.
Mijnheer Caron, ik begrijp dat u een breder debat vraagt, maar ik denk niet dat het aan ons is. Clubs zijn bedrijven, en ik denk niet dat iemand nog iets anders verwacht van een eersteklasseclub dan dat het gerund wordt als bedrijf, en dan geldt effectief de hele wetgeving rond steunmaatregelen. Ik ben een exegese gedaan waar het misgelopen is, het arrest van de Raad van State is nog maar een paar dagen bekend. Ik kan u dus echt niet antwoorden en u zeggen waar het fout is gelopen en wie een fout heeft gemaakt. Is het in deze legislatuur gebeurd of in de vorige? Ik weet het zelfs niet, ik kan u daar niet op antwoorden.
Mijnheer Yüksel, ik ben het er helemaal mee eens dat de steun in Nederland bewijst dat zelfs als men al steun heeft gegeven, het mogelijk blijft om naderhand tussen te komen. Ook daar gelden de concurrentieregels en ook de ondersteuningsregels binnen Europa. Dat bewijst hoe gevoelig al die dossiers zijn. Vorige week hebben we het nog gehad over het dossier van parking C, en of er wel of niet een andere club zou kunnen spelen. Ik heb toen als eerste reactie gegeven dat men ook naar de Europese wetgeving moet kijken. Dat is een belangrijk element.
Mijnheer Caron, we kunnen een breed debat voeren om ervoor te zorgen dat we betere stadions hebben, maar misschien zou het beter zijn om het geld te verdelen dan het geld op een locatie te investeren. Ik heb die gedachtewisseling nog gehoord, maar de vraag is of dat het kan. Wil Europa dit wel? Tenzij men het voor alle clubs zou doen? Ik weet het nog niet, laat ons het verder bekijken. Nu, de omgeving is wel veranderd en Europa is strenger op alles wat ondersteuning aangaat.
Mijnheer Yüksel, u zei dat er geen stadions meer voor Europees voetbal zijn, maar ik dacht dat er in het seizoen 2013-2014 in vier stadions nog Europese matchen mogen worden gespeeld, namelijk Brugge, Gent, Westerlo en Genk. Er is heel wat verwarring over het feit of er nog stadions zijn waar we de nationale ploeg kunnen laten spelen, maar dat is geen enkel probleem. We hebben op dit moment wel geen stadions waar een openingsmatch, een sluitingsmatch of een wedstrijd uit de Champions League kan worden gespeeld, maar dat is een ander aspect.
Maar de vraag blijft: wie, wat, hoe en met welke centen wordt dat gebouwd?
Ik heb gisteren een eerste verslag gekregen van de stadionmanager. Dat is nog onvolledig. Er zijn nog een aantal gesprekken gepland in de loop van juni. Als de voorzitter van de commissie dat wil plannen in de werkzaamheden, kan dat. (Opmerkingen van de heer Philippe De Coene)
Ik stel voor dat we na het zomerreces, wanneer de stadionmanager zijn werk heeft afgerond en we ook al nieuws hebben van Europa want ik ben naar de Europese Commissie gestapt omdat we willen vermijden wat er in Nederland gebeurt , bekijken op welk moment we dat in de commissie kunnen behandelen.
Minister, het is duidelijk dat we van nul moeten beginnen. We kunnen wel de voorbereidingen meenemen. De melding bij Europa is essentieel. We moeten dit soort incidenten in de toekomst vermijden. Dat is ook goed voor de clubs. Ik denk dat de clubs en de steden vandaag nood hebben aan duidelijkheid, zodat ze op die manier ook kunnen plannen.
U hebt daarnet allusie gemaakt op de situatie in Gent. Wij reiken dingen aan die niet meer beantwoorden aan de noden. Zulke situaties moeten we vermijden. Daarom lijkt het mij goed om die zaken deze legislatuur nog op orde te stellen en de clubs en steden de kans te geven hier alsnog gebruik van te maken.
Minister, dit debat in het Vlaams Parlement bewijst dat het debat leeft en heel snel breed gaat: net zoals verleden week ging het opnieuw over parking C. Het gaat snel binnen dit verhaal.
We blijven het belangrijk vinden om de vernieuwing van onze stadions te ondersteunen. Dat is noodzakelijk in ons land.
Zoals de commissievoorzitter zegt, hebben we al vaak gesproken over dit dossier. Ondanks de WKs en de beperkte interesse blijft het dossier lopen. Voordat het te veel aan de aandacht ontglipt, wil ik benadrukken dat we het bijzonder jammer vinden dat dit dossier door fouten in de procedure bij de Raad van State een stille dood gestorven is. Misschien komen we nog wel te weten wat de fout was.
De actuele vragen zijn afgehandeld.