Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de mogelijkheid om leegstaande 'rijkswachterwoningen' te verwerven en om te vormen tot sociale woningen
Verslag
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Voorzitter, minister, zoals u weet, wachten 91.000 mensen op een sociale woning in Vlaanderen. Minister, u hebt 2,9 miljard euro nodig om het patrimonium van de sociale woningen te renoveren.
Wat lezen we nu? De federale staatssecretaris voor de Regie der Gebouwen meldt in de krant dat 347 rijkswachterwoningen leegstaan, en dit al jaren. Hij zegt in hetzelfde artikel: we zijn wel bereid om een firma te contacteren om die woningen voor ons te verhuren. Er bestaan dergelijke firmas, bijvoorbeeld Intract. Die zijn tussenpersoon en stellen de panden tijdelijk ter beschikking tot er een herbestemming is.
Minister, het is toch een unieke kans om ander overheidspatrimonium te verwerven en als het ware in te schakelen in uw sociaal bindend objectief of ze ter beschikking te stellen aan sociale verhuurkantoren (SVKs). Morgen ligt er een ontwerp van decreet ter bespreking voor waarin 20 procent van de woningen als het ware door de private verkavelaars moet worden opgedragen aan prijzen die u tarifeert. Ik denk dat u zelf ook een inspanning moet doen, minister, om uw sociaal bindend objectief te bereiken op overheidsgronden en deze taken niet alleen moet afwentelen op gronden die in handen zijn van private ontwikkelaars.
Minister, zult u contact opnemen met uw collega? Er staan 347 woningen te wachten. Er is zelfs meer: in Aalst bijvoorbeeld staat er een kazerne al tien jaar leeg. Wat doet u daarmee?
De heer Reekmans heeft het woord.
Minister, ik ben tevreden dat leegstand van gebouwen in dit parlement nu ook voldoende aandacht krijgt.
U weet dat ik daar iets mee heb. Ik vind leegstand van openbaar patrimonium, terwijl we burgers met gemeentelijke reglementen belasten omdat ze hun woning te lang laten leegstaan, niet kunnen. Dat is wegen met twee maten en twee gewichten. Wat een overheid zelf verkeerd voordoet, kan ze moeilijk van haar burgers eisen. Dat vind ik een normale theorie. Maar blijkbaar doen we dat wel.
Minister, ik stel deze vraag niet omdat gisteren klein in de krant stond dat de federale staatssecretaris over die leegstaande woningen begon. In december verleden jaar heb ik u een schriftelijke vraag gesteld. Ik heb u toen de eerste keer een vraag gesteld specifiek over die 379 specifieke rijkswachterwoningen, omdat men er na veertien jaar eindelijk in geslaagd was 4 van die woningen een herbestemming te geven. Op veertien jaar tijd waren er 379 leegstaande woningen. 4 rijkswachterwoningen kregen een herbestemming, 375 andere niet. U hebt me er toen op gewezen dat vooral de gemeenten hiervoor moesten zorgen.
Minister, wat zult u concreet doen om die leegstand op te lossen? Huisvesting is een Vlaamse bevoegdheid. Zoals hier al eerder is gesteld, zijn de wachtlijsten lang genoeg. Wat stelt u voor?
Minister Van den Bossche heeft het woord.
Voorzitter, leegstand moeten we op alle mogelijke manieren vermijden. Heel veel gezinnen zoeken een degelijke woning. We bestraffen leegstand van sociale woningen, onder meer na de debatten die op initiatief van de heer Reekmans zijn gevoerd, momenteel vrij strikt. We doen dit door middel van inhoudingen op de gewestelijke sociale correctie (GSC). We hebben die regels aangepast. We trachten hier in elk geval aandacht aan te besteden.
Ik ben nagegaan hoeveel oud-rijkswachterswoningen zich op Vlaams grondgebied bevinden. Blijkbaar zouden 109 dergelijke woningen in aanmerking komen om als sociale woningen te worden ingezet.
Ik wil in dit verband sowieso contact met federaal staatssecretaris Verherstraeten opnemen. Ik zal hem vragen waartoe de federale overheid bereid is. Indien hij die woningen door private firmas wil laten verhuren, kan ik misschien een aantrekkelijker aanbod doen. Indien die woningen aan voorwaarden voldoen om een SVK-woning te worden, kunnen die woningen, mits een heel redelijke werkingstoelage aan de SVKs, eigendom van de federale overheid blijven en op een sociale en objectieve wijze tegen een redelijke prijs worden verhuurd aan de mensen die er het meest en het eerst nood aan hebben.
Indien die woningen niet allemaal voor verhuring door een SVK in aanmerking zouden komen of indien de staatssecretaris die woningen liever van de hand zou doen, kunnen we de lokale overheden stimuleren. Het Agentschap Wonen-Vlaanderen kan dit punt op de agenda van het lokaal woonoverleg plaatsen en kan de sociale huisvestingsmaatschappijen (SHMs) stimuleren de enveloppe voor goede woningen hiervoor te gebruiken. We voorzien in geld om die woningen voor gebruik als sociale woningen op te kopen.
Indien dit een bijzonder groot succes zou zijn en er veel meer vraag zou zijn dan die enveloppe geld bevat, kan ik eventueel nagaan of ik met geld kan schuiven om die enveloppe te vergroten. Ik wil de staatssecretaris op deze manier een trapsgewijs werkend voorstel doen.
De zienswijze van de minister op de rol van de SVKs kan ik volledig steunen. Op die manier kan veel sneller een doorstroming tot stand worden gebracht. Wat de verwerving van de panden betreft, verwijst de minister echter weer naar de overheden. Volgens mij zal de federale overheid de panden wellicht willen verkopen. Op die manier kan geld in de eigen begroting worden gedeponeerd.
Ik vraag me af waarom de SHMs per se altijd aan nieuwbouw moeten doen. Waarom kunnen ze niet eens bestaande woningen kopen? In dat geval moeten ze geen zes jaar wachten en moeten ze geen infrastructuur aanleggen. Dit betekent een winst voor de overheid die deze infrastructuur niet moet financieren. Bovendien worden op die manier veel sneller woningen gecreëerd voor de mensen die hier nood aan hebben.
Wat dit debat betreft, ben ik heel tevreden dat de voorstellen die ik drie jaar geleden heb gedaan ondertussen tot de mainstream behoren. Het was drie jaar geleden onbespreekbaar renovatie voorrang op nieuwbouw te geven. Ik merk nu dat de oppositie en de meerderheid daar interesse voor tonen. Indien we verstandig met ons patrimonium willen omspringen, moeten we dit doen.
Ik wil even een onderscheid duidelijk maken. Mijn fractiegenote mevrouw De Waele heeft al meermaals moties met een duidelijke vraag ingediend. De Vlaamse overheid zou de gemeenten moeten kunnen verplichten het ongebruikt patrimonium te herbestemmen. Die moties zijn altijd weggestemd. De Vlaamse overheid moet dringend over een hefboom beschikken om de gemeenten te dwingen die halsstarrig blijven weigeren en die gebouwen laten leegstaan. Dit lijkt me een vorm van goed en deugdelijk bestuur.
Ik heb het antwoord van de minister op mijn schriftelijke vraag gelezen en ik heb het antwoord gehoord dat de minister net op deze actuele vragen heeft gegeven. Er is op drie maanden tijd een evolutie geweest. Ik ben tevreden dat de minister nu de SVKs wil gebruiken om tot een oplossing te komen. Het is echter spijtig dat die woningen gedurende veertien jaar zijn verkommerd en aangetast. Het kost veel geld ze nu weer in orde te brengen.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Vlaanderen en de Vlaamse Regering beschouwen de lokale besturen als dé regisseurs van het sociale woonbeleid. Sommige lokale besturen halen de objectieven inzake sociale woningen, andere moeten bijkomende inspanningen leveren de volgende jaren.
Een onderzoek naar hergebruik van voormalige rijkswachterswoningen vraagt echt wel naar een lokale afweging van prioriteiten. Ik ben blij om te vernemen dat u vindt dat dit kan worden besproken en geregeld op een lokaal woonoverleg.
Een gesprek met staatssecretaris voor de Regie der Gebouwen Verherstraeten over deze aangelegenheid is zeker aangewezen. Vanuit mijn fractie wil ik u de tip meegeven dat er ook nog andere administraties met leegstaande woningen worden geconfronteerd, ik denk aan de lege sluiswachterswoningen van Wegen en Zeekanaal.
De heer Penris heeft het woord.
U hebt groot gelijk. Quand un gendarme rit dans la gendarmerie, tous les gendarmes rient dans la gendarmerie. U kent deze spreuk wellicht. Ik zal ze toch vertalen: als er één rijkswachter lacht in de rijkswachtkazerne, dan gaan ze met zijn allen mee lachen.
Bij rijkswachters denk ik aan Louis de Funès waar ik groot mee ben geworden. Ik denk aan Les gendarmes de Saint-Tropez en aan een liedje van The Strangers Bij de rijkswacht: Bij de rijkswacht, daar weurde pas nen echte vent.
Die mensen hebben hun best gedaan en nu zitten we in een andere fase van onze criminaliteitsbestrijding. Er komen veel gebouwen vrij, niet alleen bij de rijkswacht maar ook bij landsverdediging. Gaan we ook dat patrimonium opeisen voor de woningnood in Vlaanderen?
De heer Hendrickx heeft het woord.
Geef toe, de leegstand wordt aangepakt. Dat is een heel goede zaak. Misschien moeten we naar een hogere versnelling schakelen. We moeten alleszins nog meer inzetten op de SVKs, zoals u aangeeft. Minister, u wilt de lokale actoren inschakelen. U wilt een evaluatie maken. Misschien zult u dan nog schuiven met uw budgetten. Is dat nog mogelijk tijdens dit begrotingsjaar?
Ik heb gezegd dat het mogelijk is om deze woningen of andere waar mevrouw Taeldeman en de heer Penris op wezen in huur te laten nemen door de SVKs met betaling van een redelijke werkingstoelage. Op die manier heeft men ook de huurinkomsten. Dat lijkt me vrij verdedigbaar. Ik heb het liever zo dan dat een privéfirma dat zou doen, want dan is er geen sociale meerwaarde gecreëerd. Dat is een eerste mogelijkheid.
Niet elk van die woningen zal voldoen aan de voorwaarden om door een SVK in huur genomen te worden. Een tweede mogelijkheid is dat de huisvestingsmaatschappij die woningen aankoopt via het systeem aankoop goede woning. Er is geld opzijgezet om dat te doen.
Waar u voor pleit, mevrouw Van Volcem, dat gebeurt ook nu al. Alleen zouden we misschien een grote beweging kunnen organiseren die wordt aangestuurd en gefaciliteerd door Vlaanderen. De uiteindelijke beslissing blijft inderdaad lokaal, mevrouw Taeldeman.
Stel dat hier veel vraag naar zou zijn en dit een groot succes zou zijn, dan kan ik gerust met mijn budgetten schuiven om die aankoop goede woningen mogelijk te maken. De sociale huisvesting omvat zeer grote budgetten. Als we een versnelling kunnen teweegbrengen door leegstaande woningen op te kopen die anders dreigen te verkrotten, die renoveren en aanbieden op de woningmarkt, is dat vanzelfsprekend een belangrijke meerwaarde. We mogen niet enkel focussen op nieuwbouw zoals hier werd gezegd. Dat is wat ik bedoel.
Minister, het schokt mij dat u zegt dat de privéverhuur geen sociale meerwaarde kan leveren. Ik wil u erop wijzen dat de 91.000 mensen die zich op de woonmarkt begeven, eigenlijk uw werk doen. De minister van Wonen moet het overheidspatrimonium maximaliseren in plaats van dat altijd aan de privémarkt op te leggen.
Minister, ik ben absoluut tevreden met uw antwoord dat u de piste van de SVKs in dit dossier wilt bewandelen. Dat was niet het antwoord dat ik op een eerdere schriftelijke vraag heb gekregen.
Na de kritiek van de LDD-fractie hebt u inderdaad een inhaalbeweging gemaakt inzake leegstand. U hebt daar, in tegenstelling tot uw voorgangers, de voorbije periode aan gewerkt.
Tijdens een actuele vraag of een debat horen we hier dat er nog woningen leegstaan ergens aan een rivier- of havenovergang of nog elders. Iedereen kent in zijn streek het leegstaand patrimonium. We moeten daar niet belachelijk over doen. Ik ben vanochtend voor ik naar hier kwam, gaan kijken naar rijkswachterwoningen in Tienen en Tielt-Winge. Die staan al veertien jaar leeg, dus sinds de eeuwwisseling, toen de politiezones werden hervormd. Het is schandalig in welke erbarmelijke staat die woningen intussen verkeren. Het is een schande dat de overheid dat heeft toegelaten. Minister, wij moeten daar nu miljoenen euros inpompen om die woningen opnieuw convenabel te maken opdat daar mensen zouden kunnen wonen. Ik hoop dat we daar lessen uit trekken en dergelijk patrimonium niet langer op grote schaal laten verkommeren. (Applaus bij LDD en het Vlaams Belang)
De actuele vragen zijn afgehandeld.