Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het advies van de Vlaamse Woonraad betreffende de hervorming van de hypothecaire aftrek (woonbonus)
Actuele vraag over het advies van de Vlaamse Woonraad betreffende de hervorming van de hypothecaire aftrek (woonbonus)
Actuele vraag over het advies van de Vlaamse Woonraad betreffende de hervorming van de hypothecaire aftrek (woonbonus)
Verslag
Minister Van den Bossche is ziek. Het antwoord wordt gegeven door minister-president Peeters.
De heer Penris heeft het woord.
Minister-president, ik voel me vereerd dat ik de vraag tot u mag richten. Ik had ze even goed aan minister Muyters of minister Van den Bossche kunnen stellen, maar u zult namens de regering in volle openheid en eerlijkheid antwoorden, neem ik aan.
Begin deze week heeft de Vlaamse Woonraad een mijns inziens nogal ongelukkige uitspraak gedaan met betrekking tot het te voeren beleid ten aanzien van de zogenaamde woonbonus, de mogelijkheid om hypothecaire kosten fiscaal aftrekbaar te houden. Ik bewonder dat de Woonraad in volle afhankelijkheid dat soort adviezen geeft, maar ik denk niet dat dat het advies is dat deze regering noch dit parlement nodig heeft.
Ik heb immers vastgesteld, minister-president, dat u voor één keer in één dossier met drie partijen op één lijn blijft staan. Uzelf had twee jaar geleden al duidelijke uitspraken gedaan over die bonus. Die zijn afgelopen weken herbevestigd, naar aanleiding van de uitspraken van de Woonraad, door zowel minister Van den Bossche als minister Muyters. We zijn dus blij dat u op één lijn blijft staan. Ook mijn partij blijft het beleid ter zake ondersteunen.
Wij vinden dat de woonbonus nodig is, al was het maar omdat we dan mee faciliteren dat jonge gezinnen op een interessante manier starterswoningen kunnen blijven verwerven. Dat moet het hoofddoel blijven van ons woonbeleid. Zoals de Woonraad echter al heeft opgeworpen, staan we in 2014 voor een heel andere situatie. Dan wordt Vlaanderen immers zelf bevoegd in dezen. Hoe zullen we het ding dan kunnen blijven financieren? Heeft uw regering daar al over nagedacht?
Mevrouw Hostekint heeft het woord.
Minister-president, er was gisteren opnieuw nogal wat opschudding over het advies van de Vlaamse Woonraad, waarin zou staan dat de Vlaamse woonbonus te veel geld zou kosten en beter zou worden afgeschaft. Wie het advies van de Vlaamse Woonraad leest, zal zien dat het advies iets genuanceerder is dan de berichten die erover zijn verschenen in de pers, maar ondertussen is het kwaad natuurlijk geschied, is alweer paniek ontstaan, is alweer onrust gezaaid bij de mensen die vandaag een hypothecaire lening lopen hebben, bij die mensen die bij het berekenen van hun budget rekening houden met de woonbonus.
Voor onze fractie, minister-president, is woonzekerheid een heel belangrijk item binnen het Vlaamse woonbeleid. Voor ons is dat prioritair. We zijn dan ook heel blij dat de Vlaamse Regering meteen heeft gereageerd dat, wat haar betreft, de bestaande engagementen ten opzichte van de hypothecaire leningen die vandaag lopen, zullen worden nageleefd. Voor ons is dat essentieel.
Woonzekerheid is belangrijk, en wie een eigen woning heeft, heeft nu eenmaal meer zekerheid dan wie een woning moet huren op de private huurmarkt, waar het aanbod vaak heel schraal is en de prijzen hoog liggen.
Het is natuurlijk ook belangrijk dat we weten wat de budgettaire impact is van maatregelen die we nemen en engagementen die we aangaan. Vorig jaar is deze discussie ook gevoerd, en toen heeft minister Muyters laten verstaan dat hij de budgettaire consequenties van de overheveling van het woonbeleid en de engagementen ten opzichte van de hypothecaire leningen nog aan het bestuderen was. Heeft uw regering intussen zicht op de budgettaire impact van de overheveling en de engagementen ten opzichte van de hypothecaire leningen?
Mevrouw Vogels heeft het woord.
Voorzitter, minister-president, il fut un temps toen paars-groen aan zet was. Ik ben blij dat de heer Van Rompuy hier is, want hij stond hier toen elke week op deze tribune te roepen: Schande, paars-groen houdt geen rekening met het middenveld! Met CD&V zou dit nooit gebeuren.
Nu, minister-president, zie ik een Woonraad waarin de vertegenwoordigers van de sociale partners, de Gezinsbond, de huurders, de eigenaars en de Bouwunie tot een unaniem advies zijn gekomen over de woonbonus. En wat hoor ik? De Vlaamse Regering zegt: Van die Woonraad moeten we niet weten. Waar is het belang van het middenveld? U hebt gezegd dat u dit binnen de regering zult bespreken en dat u tot een compromis zult komen binnen de regering. Nochtans was het net de oproep van heel het middenveld om hier een open debat over te voeren.
Ik roep iedereen op om het advies van de Woonraad, dat heel goed onderbouwd is, toch eens goed te lezen. U kunt het licht van de zon niet miskennen. Professor Huyghebaert van de KU Leuven berekende dat bij ongewijzigd beleid tussen 2014 en 2024 het budget totaal zal ontsporen van 1,5 miljard euro naar 2,9 miljard euro. Dat is in dezelfde periode, minister-president, dat u 43.000 sociale woningen wilt realiseren en dat u vele miljoenen nodig zult hebben om de sociale woningen te renoveren.
En dit is geen debat over het al dan niet helpen van jonge gezinnen. Lees het rapport en u zult zien dat er heel veel goede suggesties in staan.
Minister-president, bent u het eens met de cijfers van de Vlaamse Woonraad of betwist u ze?
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Voorzitter, minister-president, ik heb een heel andere mening. Ik vind dat u weer eens verantwoordelijk bent voor de slechte communicatie over een heel belangrijk dossier. Vorige week heb ik u nog aangesproken over het feit dat uw Vlaamse Regering wegens het vele interne gekibbel, maar ook wegens de slechte communicatie, veel onrust veroorzaakt.
Wat is er nu gebeurd? Wat zult u doen om paal en perk te stellen aan de Woonraad, die toch adviezen geeft aan de Vlaamse Regering? Het advies wordt niet gedragen. Na de communicatie over het advies heeft bijna iedereen die in de Woonraad zit, een ander advies gegeven of een ander persbericht verstuurd.
In Vlaanderen is 75 procent van de bevolking eigenaar van een huis. Je moet maar in Vlaanderen leven en eigenaar zijn van een woning, je moet maar een jongere van 30 jaar zijn die bijvoorbeeld 30.000 euro aan spaargeld in een woning heeft gestoken, die de krant openslaat en leest dat door een mogelijke afschaffing van de woonbonus, de woning 30.000 euro in waarde kan dalen! Je moet dat maar meemaken, minister-president! Eigenlijk is dit een collectieve verarming van 75 procent van onze Vlamingen.
U moet enorm waakzaam zijn. Voor de woonbonus heeft ook Open Vld in de Federale Regering het been absoluut stijf gehouden om de overheveling van de budgetten en de bestaande contracten te garanderen aan een belastingsaftrek met marginaal tarief.
Ik vraag u heel uitdrukkelijk, minister-president, of u zich aan de afspraak houdt. Zult u de hypothecaire aftrek voor de bestaande contracten respecteren?
Minister-president Peeters heeft het woord.
Voorzitter, dames en heren, dit is nu iets waarover we gisteren hebben gecommuniceerd. We deden dat eendrachtig en heel duidelijk, minister Van den Bossche, minister Muyters en ikzelf. Toch voelt men de behoefte om hier nog actuele vragen over te stellen. Ik heb daar geen probleem mee. Het zijn trouwens vragen die heel uiteenlopend zijn.
Het is positief dat een strategische adviesraad op eigen initiatief adviezen formuleert, dat kunnen we alleen maar toejuichen. Ik heb ook wel vastgesteld dat na de communicatie van het advies een aantal deelnemers van de Vlaamse Woonraad aparte persberichten de wereld hebben ingestuurd. We stellen dus een grote nuancering vast over hoe we dit advies verder moeten behandelen. Er is dus nog heel wat werk te doen, ook binnen de strategische adviesraad.
Maar goed, het is positief dat men dat formuleert. Natuurlijk is het de vraag wat we met dat advies doen. We nemen dat tot ons. We zijn volop bezig met dat groenboek, maar ik herhaal hier nogmaals duidelijk het volgende. Mensen die in het verleden een hypothecaire lening hebben aangegaan, hebben heel duidelijk die woonbonus daarbij berekend. Er is zoiets als het vertrouwen dat een overheid creëert, en dat vertrouwen kan niet worden geschonden naar aanleiding van een overdracht van bevoegdheden. Als mensen een aantal jaren geleden een hypothecaire lening zijn aangegaan en rekenen op die woonbonus, dan zullen we die woonbonus doortrekken. We zullen hun vertrouwen niet schenden.
Het laatste woord is nog niet gezegd over de vraag wanneer we die bevoegdheid hebben, in 2014 of in 2015. Als we die hebben, dan zullen we natuurlijk wel de mogelijkheid hebben om voor de nieuwe hypothecaire leningen te bekijken hoe we daar een nieuw regime aan koppelen. Dat zullen we dan te gepasten tijde organiseren.
Dan is er de vraag wat dat zal kosten en zo. De cijfers uit het rapport zijn interessant als input. Op een aantal begrotingsdiscussies kan men steeds terugkomen. Ik verwijs naar de zesde staatshervorming. Het is nog niet duidelijk wat dat alles zal kunnen betekenen en wat de gevolgen zijn. We hebben gisteren echter vrij snel duidelijk gemaakt aan de mensen die daarop rekenen dat ze zich daarover geen zorgen moeten maken. De federale overheid heeft dat vertrouwen op het gegarandeerd zijn van die woonbonus gecreëerd. Wij zullen dat verder gestand doen.
Minister-president, uw antwoord was vrij duidelijk. U mag ons echter niet verwijten dat we hier vragen stellen. In het dossier van ik zeg maar iets de zonnepanelen hebben uw regering en andere regeringen immers ook stellingen ingenomen die de kopers van die zonnepanelen naderhand hebben moeten betreuren.
Wat wij van u vragen, is dat u zich engageert, niet alleen ten overstaan van de mensen die nu een hypothecaire lening afsluiten, maar ook misschien ten overstaan van de mensen die dat in de toekomst willen doen. Ik weet dat u niet kunt spreken over een termijn die op de uwe volgt. Ik kan dat al evenmin, maar we moeten toch bepaalde signalen durven te geven aan onze Vlaamse gezinnen. Vergeet niet dat een eigen woning bezitten de beste vorm van pensioensparen is. Nu deelt de Vlaamse Woonraad mee dat de woonbonus eventueel in vraag zou kunnen worden gesteld. Dat signaal kan de hele woningmarkt in Vlaanderen doen instorten. Dat is toch niet wat we willen, denk ik.
Minister-president, ik dank u voor uw antwoord. De overheid moet inderdaad zorgen voor zekerheid. Zeker in tijden van economische onzekerheid is dat belangrijk. De overheid moet er inderdaad voor zorgen dat mensen vertrouwen kunnen hebben in die overheid, zeker als het gaat over zoiets fundamenteels als woonzekerheid. Als we vandaag 78 procent eigenaars hebben, dan is dat net omdat het stimuleren van het bezitten van een eigen woning een van de pijlers is van het huidige Vlaamse woonbeleid. Het lijkt me dus belangrijk dat de boodschap wordt gegeven dat de engagementen ten opzichte van de bestaande hypothecaire leningen zullen worden nagekomen.
Het is echter ook belangrijk dat we de kostprijs van die engagementen kennen, dat we de budgettaire impact kunnen inschatten. Mijn vraag ter zake blijft, en u hebt daar geen antwoord op gegeven. Daar moet toch nog wat duidelijkheid over worden geschapen.
Laat me duidelijk zijn: ook voor mijn partij is het belangrijk dat mensen een eigen huis kunnen verwerven. De Vlaamse Woonraad, en eerder ook de OESO en de Nationale Bank, heeft echter ten overvloede aangetoond dat de woonbonus geen goed instrument is. We hebben gisteren nog een grafiek gezien van heel Europa. Daaruit blijkt dat er geen correlatie is tussen de grootte van een fiscale aftrek en het bezitten van een woning. Collegas, laten we die ballon dus alstublieft doorprikken.
Minister-president, u zegt dat u alles zult continueren, maar u ontkent ook de cijfers niet, het feit dat we van 1,5 miljard euro naar 2,9 miljard euro gaan. Ook zijn we engagementen aangegaan tegenover mensen die geen woning kunnen verwerven.
Wij hebben in onze Wooncode het recht op wonen voor iedereen verankerd. Wij hebben sociale huisvesting en dat recht wordt geopend voor mensen die een bepaald inkomen niet overschrijden. Op dit moment zijn er 70.000 mensen voor wie de Vlaamse Regering het engagement niet kan waarmaken. U zult keuzes moeten maken. Voor mij, collegas, is het even belangrijk om het engagement aan te gaan met mensen die recht hebben op een sociale woning als met mensen die een huis kunnen verwerven.
Minister-president, ik ben tevreden met uw antwoord, maar we zullen het met een vergrootglas bekijken. Vandaag hebt u zich zwart op wit geëngageerd om, ondanks de impact die u niet kent en wat de budgettaire gevolgen voor Vlaanderen ook zijn, te blijven gaan voor eigendomsverwerving. De hypothecaire aftrek wordt gegarandeerd aan mensen die een lening hebben afgesloten.
Mevrouw Homans heeft het woord.
Ik vind de timing van het debat een beetje ongelukkig, omdat we nog altijd niet weten in welk spel we spelen. In welke vorm zal die woonbonus worden overgeheveld? U weet ook dat het niet kan via de fiscale aftrek, omdat we er niet bevoegd voor zijn. Komen alle middelen mee of hoeveel komen er mee? Er zijn nog veel onduidelijkheden.
Minister-president, ik ben blij te vernemen dat de lopende engagementen gehonoreerd zullen worden. Dat is zeer belangrijk om de rechtszekerheid te kunnen garanderen. U hebt ook gezegd dat het, los van de lopende engagementen, misschien goed is om te kijken hoe we de woonbonus in de toekomst kunnen benutten. Misschien is het wel nuttig om de hele woonfiscaliteit in totaliteit te bekijken. Dan heb ik het over onroerende voorheffing, de woonbonus en misschien nog andere zaken. Dan kunnen we zien wat we op het vlak van wonen nog kunnen doen.
De heer Reekmans heeft het woord.
Minister-president, vandaag kunt u geen ander antwoord geven. Iedereen heeft altijd de mond vol over die grote zesde staatshervorming, maar dit is weer een mooi bewijs dat die onzekerheid creëert voor de burgers. Vlaanderen gaat wel bevoegdheden krijgen, maar of we ook de centen krijgen is absoluut nog niet zeker. Vooral dat geeft onzekerheid voor de bevolking. We zijn op een dik jaar van het einde van de legislatuur. Er mag toch eens meer duidelijkheid komen dat we, als we die bevoegdheden hebben, ten minste ook de centen hebben, om zekerheid aan de bevolking te geven.
Mevrouw Heeren heeft het woord.
Minister-president, het minste dat je kunt zeggen is dat de Vlaamse Woonraad niet duidelijk geweest is en het zeker niet op een omfloerste manier heeft gedaan. We zijn dankbaar voor dat advies, maar er zijn nog adviezen geweest over de woonbonus. Ik wil u persoonlijk danken dat u gisteren zo snel hebt gereageerd. Heel wat mensen, 75 procent is inderdaad eigenaar of is bezig om een eigendom te verwerven, maken zich dan plots zorgen. Een Vlaamse overheid moet vertrouwen uitstralen, dus dat is positief.
Maar er staan ook veel goede dingen in dat advies. Op welke manier gaan we daar de volgende maanden een stukje mee op weg, samen met die andere adviezen, om maatregelen uit te werken om de andere doelgroepen in de samenleving, die ook dat recht op wonen hebben, die zekerheid te kunnen geven?
Ik sluit me aan bij de suggestie van mevrouw Homans om dat debat te koppelen aan de volledige fiscaliteit, want er zijn nog veel andere fiscale maatregelen. Is er een stappenplan? Is men met de voorbereiding bezig? Is het de bedoeling dat dat stappenplan kan worden afgerond voor het einde van de legislatuur, zodat de nieuwe legislatuur ermee kan aanvatten? Daarover hoor ik graag uw visie.
Voor de verdere aanpak verwijs ik naar het groenboek. Dat wordt afgerond tegen het midden van dit jaar. We hebben het aanbod gedaan om met het groenboek het debat te openen in dit parlement en met het middenveld, waar mevrouw Vogels terecht zo veel belang aan hecht. Ik ga ervan uit dat minister Van den Bossche ook dit advies meeneemt in het groenboek en dan het debat opent in dit parlement en daarbuiten. Zo kunnen we komen tot een positie die elke partij kan innemen, zeker voor de verkiezingen.
Ik heb begrepen dat mevrouw Vogels voor Groen heeft gesproken en dat wat Groen betreft, degenen die de woonbonus nu al krijgen, daar niet meer op zullen kunnen rekenen. Maar goed, iedere partij zal hierover positie moeten innemen.
Het is heel juist dat zeker voor de toekomst voor de nieuwe hypothecaire leningen niet alleen de woonbonus van belang is, maar ook de onroerende voorheffing en dergelijke. De woonfiscaliteit en het beleid dat we zullen kunnen voeren, is ruimer dan alleen maar de woonbonus waar nu op wordt gefixeerd. Ik vind dat de Woonraad dat misschien wat meer had moeten situeren en ook wat andere elementen had moeten meenemen, in plaats van alleen te focussen op de woonbonus.
Het is heel belangrijk dat ook in de toekomst in het nieuwe regime en het nieuwe beleid dat we in Vlaanderen vormgeven, het verwerven van een eigen woning nog altijd een belangrijk iets is. Mijnheer Penris en mevrouw Van Volcem, u hebt gelijk dat wanneer mensen een eigen woning kunnen verwerven, dat een niet-onbelangrijk element is, zeker wanneer men zonder werk valt of pensioengerechtigd is.
Mevrouw Vogels, u hebt gelijk dat de sociale woningen en de sociale huurproblematiek ons ook na aan het hart ligt en dat we dat ook moeten aanpakken, er oplossingen voor moeten vinden en investeringen voor uitvoeren. Het is geen of-ofbenadering, maar een en-enbenadering die ook in de volgende legislatuur onverkort moet worden doorgetrokken.
Voorzitter, ik wil eindigen. De zesde staatshervorming is nog verder in ontwikkeling en we weten nog niet wat die allemaal kan en zal inhouden. Ik hoop dat dat de volgende weken en maanden allemaal duidelijker wordt. Ik zou niet graag hebben en ik doe er alles aan om dat te vermijden dat de Vlaming de indruk krijgt dat wij in Vlaanderen meer bevoegdheden vragen, en die ook krijgen, maar dat zij de rekening zullen betalen voor de aangegane engagementen.
Rechtszekerheid is hier belangrijk. We hebben al een aantal staatshervormingen achter de rug. Dat is niet nieuw. Het is altijd belangrijk om in eerste instantie het vertrouwen verder te trekken en dan stap per stap naar een nieuw beleid te gaan. Daarom vragen we ook die bevoegdheden om een Vlaams beleid te kunnen ontwikkelen. In de communicatie daarover moeten we met de nodige voorzichtigheid handelen. De Vlaamse Woonraad heeft geoordeeld om dat de wereld in te sturen. Wie ben ik om daar iets tegen in te brengen, maar de mensen worden daar onnodig door verontrust. Dat is niet de schuld van de Vlaamse Regering. Het is de autonomie en de beslissing van die raad zelf geweest.
Voor mevrouw Homans kwam dit debat een beetje te vroeg. Ik denk dat de N-VA dikwijls last heeft met debatten die vroeg komen.
Ik wil bij dezen alleen maar herbevestigen dat wij als oppositiepartij geen enkel debat uit de weg willen gaan. Als de Vlaamse Woonraad het debat over de woonbonus wil aantrekken, dan willen wij daarop ingaan, maar wel in de richting die we samen willen, minister-president. U hebt die richting duidelijk aangegeven. Wij willen niet dat het verwerven van een woning voor jonge gezinnen onmogelijk en onbetaalbaar wordt, wij willen dat die woonbonus blijft bestaan. Wij willen ook dat de mensen die nu een woning hebben, de woningmarkt niet zien instorten, want dat zou een bijkomend gevolg kunnen zijn van het afschaffen van het huidige systeem. Voor één keer krijgt u van ons krediet. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Ik wil nog even, ten behoeve van mensen die dat in twijfel zouden trekken, en meer in het bijzonder mevrouw Vogels, zeggen dat als ik het heb over woonzekerheid, ik het niet alleen heb over een eigen woning.
Maar het is natuurlijk een feit dat wie een eigen woning bezit, minder kans heeft om later in armoede terecht te komen als men een deel van zijn pensioen ook nog eens moet spenderen aan huur op de private huurmarkt. In die zin is voor ons het stimuleren van het bezit van een eigen woning een belangrijke pijler. Dat belet niet dat ook de woonzekerheid op de sociale huisvestingsmarkt heel belangrijk is. Dat heeft ons trouwens nooit verhinderd om de afgelopen jaren extra middelen te pompen in de sociale huisvesting en om in extra middelen te voorzien voor de renovatie van sociale woningen. Dat heeft ons ook niet belet om het huurgarantiefonds voor wat betreft de private huurmarkt in het leven te roepen. Dat zijn instrumenten om in woonzekerheid te voorzien, niet alleen op de eigenaarsmarkt, maar ook op de private en de sociale huurmarkt.
Er staan meer maatregelen in de nota van de Vlaamse Woonraad dan enkel een hervorming van de woonbonus. Ik was gisteren trouwens aanwezig tijdens de presentatie. Ik kan de minister-president geruststellen. Alle leden van de Vlaamse Woonraad waren aanwezig. Ze hebben dat standpunt bevestigd. We weten dat hierover op verschillende manieren kan worden gecommuniceerd. Iedereen blijft hier evenwel achter staan.
Regeren is keuzes maken. We hebben hier net een debat achter de rug waaruit is gebleken dat we er niet of met moeite in slagen elk kind een plaats in het onderwijs te geven. We moeten daarvoor alle middelen bij elkaar krabben.
Minister-president, wilt u hier nu beloven dat u de aangegane engagementen zult voortzetten? We weten nu al dat dit tot een ontsporing van het Vlaams budget zal leiden. In dat geval zal niet de Vlaming betalen, maar zullen opnieuw de kansarme Vlamingen betalen. Tenzij u de Lotto zou winnen, zou er dan immers geen geld voor bijkomende sociale woningen of voor bijkomende huursubsidies meer overblijven. Zo eenvoudig is het.
Dit is een politieke keuze. Dit is geen en-enverhaal. Er zijn budgettaire beperkingen. Ik weet welke keuzes ik moet maken.
Minister-president, ik heb uw antwoord goed beluisterd. In 2014 zullen we nog een grote discussie voeren. Ik heb vandaag in De Tijd gelezen dat mevrouw Homans absoluut niet bereid is in 2014 een debat over de woonbonus te houden. Ze vindt dat een nutteloze discussie die zeker na de verkiezingen moet worden gevoerd.
Ik vind dat u de bewaker van die 75 procent aan huiseigenaars moet zijn. Een woonbeleid bestaat niet enkel uit sociale huisvesting. Wij willen erover waken dat mensen die vierde pensioenpijler verder kunnen opbouwen.
Ik wil hier ook een oproep doen. De prijzen van de woningen mogen absoluut niet dalen. Wie in Vlaanderen werkt, moet ook vooruit kunnen geraken. Om die reden moet u vertrouwen uitstralen en ervoor zorgen dat de economie verder draait.(Applaus bij Open Vld)
De actuele vragen zijn afgehandeld.