Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Keulen heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, opnieuw Spartacus. Gisteren stond een heel alarmerend bericht in Het Belang van Limburg dat er een tijdbom tikt onder de uitvoering van het Spartacusplan, meer bepaald lijn 1 Hasselt-Maastricht. Alles zou te wijten zijn aan het feit dat de Nederlandse regering beslist heeft om het btw-compensatiefonds af te schaffen waardoor voor grote infrastructuurprojecten ook de overheden btw zullen moeten betalen. Daardoor wordt het project op Nederlands grondgebied 21 procent duurder, zeggen en schrijven 13 miljoen euro. Ik zou hier Paul-Henri Spaak kunnen parafraseren het is een lichte overdrijving ten opzichte van dit dossier toen hij in 1948 waarschuwde voor het IJzeren Gordijn: Nous avons peur.
Heel wat gemeenten die langs dat traject liggen aan Belgische zijde hebben in dat dossier al heel wat tijd en energie geïnvesteerd, al stappen gezet rond onteigeningen van woningen en eigendommen en hebben al inrichtingsplannen opgemaakt. Vanmorgen vergaderde ik nog in mijn gemeentehuis met een aantal ontwerpers over een aantal openbare pleinen die moeten worden aangepast om de sneltram op een veilige manier te laten passeren.
Minister, hebt u zelf al op een of andere manier poolshoogte genomen bij de Nederlandse autoriteiten die betrokken partij zijn, en kunt u ons geruststellen over de verdere ontwikkeling en uitvoering van dat Spartacusplan?
Minister Crevits heeft het woord.
Mijnheer Keulen, ik heb de persartikelen van gisteren gelezen en er het Nederlands regeerakkoord wat dat punt betreft nog eens bij genomen.
U weet wellicht dat op 17 oktober van dit jaar op de raad van bestuur van De Lijn een ontwerpsamenwerkingsovereenkomst werd goedgekeurd tussen De Lijn, de provincie en de stad Maastricht. Eind oktober is het Nederlandse regeerakkoord er gekomen. Daarin staat inderdaad een bepaling dat het btw-compensatiefonds wordt opgeheven.
Dat is een compleet nieuwe situatie, zowel voor de provincie als voor Maastricht. De Lijn is onmiddellijk gaan praten, zowel met Maastricht als met de provincie. Men is nu nog in volle overleg daarover.
Ondertussen is beslist dat er op 18 december door de stad Maastricht, dus de Nederlandse partner, een go/no go zal worden gegeven. De dag erna, op 19 december, komt het dossier opnieuw op de raad van bestuur van De Lijn. Sowieso moet in het samenwerkingsakkoord een bepaling worden ingeschreven. Er staat nu in zeer algemene termen in het Nederlandse regeerakkoord dat het btw-compensatiefonds wordt afgeschaft. Maar is dat een volledige of een gedeeltelijke afschaffing? Voor welke projecten zal dat van toepassing zijn? Dat staat er niet limitatief bij.
We hopen dus dat het uitgeklaard zal zijn tegen 18 december, want die overeenkomst moet sowieso rekening houden met die mogelijk nieuwe situatie.
Ik ben in afwachting van hoe dat zal worden geformuleerd, maar het dossier komt terug naar de raad van bestuur van De Lijn op 19 december. Pas daarna kan het naar de Vlaamse Regering komen. U weet dat de Vlaamse Regering een jaar geleden een dossier heeft goedgekeurd. Er is een uitvoerige voortgangsrapportage geweest in het Vlaams Parlement. Die goedkeuring was voorwaardelijk. Sommige zaken moesten worden geregeld, waaronder een duidelijk sluitende overeenkomst met Nederland. Die was er op 17 oktober, maar die moet nu in functie van mogelijk nieuwe omstandigheden worden bijgestuurd. Daar wordt vandaag volop aan gewerkt.
Minister, dit dossier is een schoolvoorbeeld van hoe de realisatietermijn van grote projecten op een snellere manier moet kunnen gebeuren. Ik zal er morgen over interpelleren in de commissie Openbare Werken.
We hadden in het voorjaar 2010 de Commissie Versnelling Maatschappelijk Belangrijke Investeringsprojecten. Grote projecten duren in Vlaanderen twaalf tot vijftien jaar. We hadden toen de ambitie om de wetgeving aan te passen, om zo de realisatietermijn te halveren tot zes à zeven jaar. Spartacus stond in het regeerakkoord ik was erbij, toen in 2004 van de eerste Vlaamse Regering-Leterme. Vandaag zijn we eind 2012. Hoe langer de uitvoering van zon groot project duurt, hoe meer risicos er zijn die de uitvoering van binnen en ook van buiten af kunnen doen kapseizen. We moeten er dus wat aan doen om dat sneller te laten gaan. Minister, ik bid u om er met alle invloed die u kunt uitoefenen, voor te zorgen dit project doorgang te laten hebben.
De heer Roegiers heeft het woord.
Minister, we delen de ambitie om Spartacus gerealiseerd te krijgen. Ook de heer Keulen deelt die ambitie. Zijn vraag is kenschetsend. Er heerst ongerustheid. En er is voor Vlaanderen reden om ongerust te zijn ten aanzien van Nederland. Ik laat me vertellen dat er vanuit Nederland ook enige twijfel is ten aanzien van Vlaanderen, en wel omdat de meeste gemeenten al vooruitgang hebben geboekt, maar er nog een gemeente is waar een serieus probleem heerst en dat is Diepenbeek, en meer bepaald de brug die daar moet komen.
Minister, wat is de stand van zaken met betrekking tot die brug? Hebt u die overeenkomst in het investeringsprogramma opgenomen?
Mevrouw Jans heeft het woord.
Minister, ik vertel u geen geheim dat we absoluut voor een betere ontsluiting van Limburg zijn via het openbaar vervoer, maar dat de lijn Hasselt-Maastricht geen prioriteit is. Er zijn altijd vraagtekens bij gesteld, zowel inzake reizigerspotentieel als inzake kostprijs. Die is in de loop der jaren vervijfvoudigd ten opzichte van de oorspronkelijke raming. Ook in Nederland stijgt de kostprijs nu door de btw-compensatie. Men spreekt van 13 miljoen euro extra. In Nederland heeft men direct de reflectie: kunnen we dit project nog wel realiseren?
Ik heb gehoord dat de stad Maastricht een voorwaardelijke goedkeuring zou geven op 18 december. Ze moeten die beslissing natuurlijk nog nemen, maar er zijn toch grote vraagtekens of ze hun akkoord effectief zullen geven.
Ik ben niet de enige die dit zegt. Vandaag staat in het persbericht dat de heer Keulen aanhaalt, dat professor Allaert van de universiteit van Gent zegt dat de prioriteit Hasselt-Maastricht geen goede keuze is. Er zijn betere en belangrijkere keuzes in het noorden en noordoosten.
Welke gevolgen zullen een voorwaardelijke beslissing in Maastricht en het ontbreken van een overeenkomst in Diepenbeek hebben voor het project lijn 1?
De heer Vereeck heeft het woord.
Mevrouw Jans, zal de N-VA deze tramlijn loyaal mee goedkeuren binnen de Vlaamse Regering? Dat zou ik eigenlijk wel willen weten.
Minister, ik heb altijd gewezen op de hoge kosten van het Spartacusproject dat in 2006 werd geschat op 55 miljoen euro. Dankzij uw transparante verslaggeving blijkt dat het intussen om 300 miljoen euro gaat. Stel dat Maastricht niet bereid zou zijn om die 13 miljoen euro btw te betalen, overweegt u dan, rekening houdend met de hoge kosten aan Vlaamse kant, om bij te springen en die 13 miljoen euro op te hoesten als compensatie?
Mevrouw Vissers heeft het woord.
Mijnheer Vereeck, ik zal antwoorden in plaats van mevrouw Jans. Ik denk niet dat dit project zal worden goedgekeurd. Tijdens de verkiezingscampagne was de N-VA tegen het Spartacusproject gekant.
Minister, het Spartacusproject is ons niet genegen. Wij hopen dat de raadsleden van Maastricht op 18 december een wijze beslissing zullen nemen en tegen dit project zullen stemmen.
Ik stel me heel wat vragen bij de wijze waarop Vlaanderen met zijn middelen omgaat. Er zou een voorakkoord zijn tussen De Lijn en de stad Maastricht waarbij De Lijn gedurende 35 jaar 400.000 euro plus indexering zou besteden aan de exploitatiekosten. Het gaat hier over 16 miljoen oude Belgische frank, en dat gedurende 35 jaar. Ik denk dat wij ons geld beter kunnen besteden. We hebben vandaag misschien al honderd keer het woord crisis gehoord in dit halfrond.
Minister, waarom moet Vlaanderen 35 jaar lang 400.000 euro neertellen voor een project op Nederlands grondgebied?
De heer Ceyssens heeft het woord.
Voor CD&V is het Spartacusproject vooral een totaalproject in Limburg. Dat er vandaag ongerustheid bestaat over de beslissing in Nederland, begrijp ik. Ik denk echter dat we geen vragen kunnen stellen voor er duidelijkheid is aan Nederlandse zijde.
Mijnheer Keulen, ik deel uw zorg over de versnelling van de procedures in Vlaanderen. We moeten daar onverkort werk van maken. Alleen vrees ik dat we dit niet kunnen linken aan de problematiek van de procedures in Vlaanderen die we lange tijd onder de loep hebben genomen. Dit is een probleem dat buiten de bevoegdheid van Vlaanderen valt. Dat hieraan koppelen zou niet correct zijn.
Het is de Vlaamse Regering die op 23 september 2011 in consensus de nota-Spartacus heeft goedgekeurd. Mijnheer Vereeck, het zou nuttig zijn om eerst te luisteren. Ook vorige week stelde u een vraag in de commissie maar toen ik antwoordde, was u daar niet. En dan stelt u opnieuw vragen. Voor mij is het wel interessant wanneer u luistert. (Applaus bij de meerderheid)
De Vlaamse Regering heeft dit dossier goedgekeurd met alle partijen. Er moesten echter een aantal voorwaarden worden vervuld. Een van die voorwaarden is dat er een grensoverschrijdend akkoord moet zijn tussen Vlaanderen en Nederland.
Vlaanderen zal die 13 miljoen euro sowieso niet betalen. Daar is ook geen vraag naar. Het gaat over een btw-compensatieregeling. Bovendien is het samen uit, samen thuis. Dat betekent dat we dit dossier samen moeten aanbesteden. Dat kan pas als alle openstaande vragen zijn opgelost. Mijnheer Keulen, ik heb niet onderhandeld over het regeerakkoord in Nederland. Men heeft daar beslist om dat compensatiefonds te schrappen. Het is logisch dat Maastricht nu wil weten wat precies de effecten daarvan zijn en hoe we verder met dit dossier zullen omgaan.
De vergadering in Maastricht zal op 18 december 2012 plaatsvinden. Op 19 december 2012 vergadert de raad van bestuur van De Lijn. Dat zal sowieso enige duidelijkheid scheppen. Pas daarna en na de oplossing van het probleem in Diepenbeek zal het dossier naar de Vlaamse Regering verhuizen.
Wat de opmerking over de versnelling betreft, wil ik wijzen op een interpellatie die morgen in de commissie Openbare Werken zal worden gehouden. De minister-president zal trouwens persoonlijk aanwezig zijn.
Ik ben het eens met de analyse van de heer Ceyssens. Aangezien het hier een grensoverschrijdend dossier betreft, is het heel belangrijk dat we langs beide kanten van de grens aan eenzelfde tempo werken. Dat is niet zo evident. We moeten nog een sluis op Nederlands grondgebied bouwen. De procedures zijn anders. Het overleg verloopt anders. De financieringsinstellingen zijn anders. Dat schept wat moeilijkheden.
Voor ons is het belangrijk dat we trouw blijven aan onze keuzes. De vorige Vlaamse Regering heeft die keuze gemaakt. Zodra er iets gebeurt, lees ik plots dat iedereen die keuze weer in vraag stelt. Dat is natuurlijk dodelijk voor een dossier.
We werken keihard aan dit dossier. We hebben al veel gemeenten zo ver gekregen aan het project mee te werken. Het Spartacusproject telt drie lijnen. Ik kan me voorstellen dat bepaalde mensen de ene lijn belangrijker vinden dan de andere lijn. Er zijn nog noden. De Vlaamse overheid heeft al enorm veel energie in dit dossier gestoken. Ik ben het ermee eens dat we op een bepaald moment vooruit moeten geraken. Ik hoop dat dit in de loop van deze maand voor iedereen duidelijk zal worden.
Mevrouw Vissers, uw opmerking heeft me enigszins ontgoocheld. Er is een uitvoerige voortgangsrapportering over dit dossier in het Vlaams Parlement geweest. Ik vind het dan ook sneu maanden later plots actuele vragen over hetzelfde onderwerp te krijgen. Ik heb net met de voorzitter overlegd en ik vind het wijs naar de voortgangsrapportering te verwijzen. Ik nodig u overigens uit de volgende voortgangsrapportering bij te wonen. Alle details van het dossier zullen dan worden behandeld.
Mijnheer Roegiers, u hebt me gevraagd hoe het nu zit met de brug in Diepenbeek. De meerjareninvesteringsprogrammas liggen nog niet vast. Die documenten moeten klaar zijn op het ogenblik dat over de begroting wordt gestemd. U zult er dan hopelijk de door u gevraagde informatie in kunnen terugvinden.
Het lijkt me belangrijk trouw te blijven aan de gemaakte keuzes. Het is gek dat iemand uit de oppositie dit moet zeggen. Ik wil mevrouw Jans van de N-VA er echter op wijzen dat de deelname aan de meerderheid niet vrijblijvend is. Iemand kan niet de ene dag het ene zeggen en de andere dag het andere doen. Op een bepaald ogenblik worden de knopen doorgehakt en moet iedereen daar de consequenties van dragen.
Samen uit, samen thuis. Ik ben het hiermee eens. Het is mogelijk dat de Nederlandse overheid, de gemeente Maastricht of de Nederlandse provincie Limburg erop rekenen dat de Vlamingen wel met dat geld over de brug zullen komen. De minister is hiertoe niet bereid. Ik vind dit tactisch een goede zet. Indien ze nu zou zeggen dat we dat zullen betalen, zou de minister een tactische flater begaan.
De brug in Diepenbeek vormt ook nu nog letterlijk en figuurlijk een obstakel. Volgens de minister moeten we op de meerjarenbegroting wachten. Daaruit zal blijken wat we kunnen doen. Dat het om de meerjarenbegroting gaat, is normaal. Dit is natuurlijk geen project dat er overmorgen al moet staan.
Woorden wekken en voorbeelden strekken. We zijn al lang over dit project bezig. Het lijkt me belangrijk de buitenwereld, zowel in België als in Nederland, het signaal te geven dat de Vlaamse overheid hier volledig achter blijft staan en hier niet op zal terugkomen.
De actuele vraag is afgehandeld.