Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Roegiers heeft het woord.
Voorzitter, ik zal het niet alleen over Limburg hebben. Parallel met de discussie over het mogelijk afschaffen van snelbuslijnen in Limburg, doemt een nieuw fenomeen op, namelijk een privéfirma die zich bereid verklaart om het geregeld openbaar vervoer over te nemen. Ze doet dat met een handig juridisch ommetje door haar bussen te laten vertrekken in Valkenswaard, Maastricht of Sittard. Ze hoopt op die manier met een rijdende reclamebus Limburg te doorkruisen en het geregeld openbaar vervoer over te nemen.
Als dat daar zou lukken, kan ik me voorstellen dat een volgende stap zou zijn dat er bussen zullen verteken uit Sas van Gent, Roubaix en Roosendaal. Is dat een vorm van geregeld openbaar vervoer die we kunnen en willen aanvaarden in Vlaanderen? Kunt en wilt u daar maatregelen tegen nemen?
De Lijn heeft in Vlaanderen het monopolie op het geregeld vervoer. Het is belangrijk om te schetsen wat geregeld vervoer is. Er zijn drie voorwaarden voor. Geregeld vervoer is het vervoer dat met een zekere regelmaat wordt ingelegd, dat vertrekt en stopt aan een halte en dat voor iedereen toegankelijk is. Het is de bevoegdheid van De Lijn.
Het grensoverschrijdend geregeld vervoer, dus als men net over de grens, ongeveer 25 kilometer, een dergelijk vervoer wil organiseren, is ook de bevoegdheid van Vlaanderen en van De Lijn. Als men dat wil organiseren net over de grens en verder in Vlaanderen, kan dat niet. Voor hen die zich daarover zorgen maken: dat kan niet. Ik heb er totaal geen idee van hoe men dat zou kunnen regelen.
Daarnaast bestaan er twee andere manieren van openbaar vervoer regelen. Dat is ten eerste het bijzonder geregeld vervoer, waarbij men vanaf vaste plaatsen kan op- en afstappen, maar waarbij een bepaalde groep mensen wordt meegenomen. Het is dus niet toegankelijk voor iedereen. Bijvoorbeeld kan het perfect dat een bedrijf zijn werknemers ophaalt vanaf een bepaalde locatie. Daar moet een vergunning voor worden afgeleverd.
Wat betreft de snelbussen in Limburg is er bij mijn weten geen aanvraag lopende bij mijn diensten. Ik weet totaal niet of er überhaupt zo een vraag voorligt.
Een andere mogelijkheid is het pure private vervoer, waaronder men het toeristische vervoer verstaat. Iemand wil bijvoorbeeld een uitstap organiseren voor een bepaalde organisatie. Dat kan perfect. De vergunningen daarvoor moeten bij de federale overheid worden aangevraagd.
Mijnheer Roegiers, er kan vandaag in Vlaanderen geen geregeld vervoer worden georganiseerd door een private speler zonder De Lijn, ook niet wanneer men net buiten de grens vertrekt. Er is één uitzondering op de regel, met name het internationale transport. Ik heb het dan over bussen die bijvoorbeeld van Parijs komen en naar Brussel rijden.
Vandaag zijn er geen zulke aanvragen lopende. Ik kan moeilijk oordelen in welke categorie een mogelijke aanvraag zich zou kunnen bevinden. Er is echter geen sprake van dat het geregeld vervoer waarvan het monopolie tot De Lijn behoort, plots uit handen zou worden gegeven.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het is inderdaad zo dat er bussen bestaan, Eurolines, die van overal in Europa vertrekken en die voorzien in verschillende stopplaatsen en ik veronderstel ook opstapplaatsen in België en Vlaanderen. Er is dus wel degelijk een mogelijkheid om dat systeem te omzeilen, en dat baart mij en mijn fractie zorgen. Het gaat om een ondermijning van een heel sociaal systeem en vervoerssysteem dat op poten is gezet. Ik ben daar niet echt gerust in ondanks het antwoord dat u hebt gegeven. Ik begrijp wel dat u niet op de zaken vooruit kunt lopen wanneer er geen vergunningen worden aangevraagd. (Opmerkingen van de heer Felix Strackx en de heer Stefaan Sintobin)
Mijnheer Strackx, het Koffiehuis is open. Als u commentaar wilt geven, kunt u ook altijd het woord vragen. Dit is zeer storend.
Mevrouw Jans heeft het woord.
Minister, u zegt dat dit geen geregeld reizigersvervoer is en dat u dus niet bevoegd bent. Dit zou wel kunnen vallen onder de regelgeving over ongeregeld reizigersvervoer, maar dat is een federale materie. U geeft hier dus geen uitsluitsel of het kan of niet kan. Dat moet worden uitgeklaard.
Ik wil het ook even hebben over de communicatie die De Lijn heeft gevoerd over het al dan niet afschaffen van de snelbuslijnen. En dan gaat het wel over uw bevoegdheid. Een maand geleden stond in de pers dat de snelbusverbindingen vanuit Limburg zouden worden afgeschaft. Daarna lazen we in de krant dat het nog niet zeker was. Nog later vernamen we dat er nog geen overleg was geweest met de lokale besturen. Nu zou er binnenkort opnieuw overleg zijn met de lokale besturen. Ik wil hier vooral de communicatie over het verhaal van de snelbuslijnen aanklagen. Degenen die nu dat geregeld of ongeregeld vervoer willen organiseren, spelen daarop in. Zij kunnen nu in dat gat springen. Kunt u duidelijkheid geven over deze communicatie?
De heer Vereeck heeft het woord.
Minister, De Lijn kiest voor een beleid met heel lage abonnements- en ticketprijzen. Wij proberen hier de kostendekkingsgraad mondjesmaat omhoog te krijgen. De pendelaars en gebruikers van die snelbussen uit Limburg geven duidelijk het signaal dat ze via allerlei constructies en sponsorships meer wensen te betalen. Wanneer er op dat moment een alternatief komt van de privésector terwijl De Lijn weigert het aanbod te doen omdat ze zich heeft vastgereden in haar tariefstructuur, dan begrijp ik niet hoe dit de zaak kan ondermijnen. Ik denk dat dit een mooi alternatief is. Ik vind niet dat we dit per definitie van de kaart moeten vegen om de eenvoudige reden dat, zoals de situatie er nu voorstaat, er nog geen alternatief is voor de gebruikers van de snelbussen uit Noord-Limburg.
De heer Van Der Taelen heeft het woord.
Mijnheer Roegiers, ik begrijp uw bezorgdheid maar ik ben verbaasd dat u uw pijlen richt op iemand die op een gat in de markt springt. Ik heb de redenering van die man vanmorgen op het internet gelezen. Wat kunt u hem verwijten? Als u iemand iets moet verwijten, dan is het uzelf dat u toelaat dat de regering waarvan u deel uitmaakt, bezig is met essentiële lijnen van De Lijn af te schaffen.
Juist lijnen waarvan bewezen is dat er veel vraag naar is. Net die lijnen waarvan de mensen zeggen dat ze misschien liever iets meer betalen dan uren in de file te staan. Net die lijnen waarvan iedereen die Limburg toch een beetje kent, weet dat ze heel erg nodig zijn. Die lijnen worden afgeschaft. En dan zegt u: We moeten toch oppassen dat die lijnen niet geprivatiseerd worden. Ik denk dat u uw kritiek beter zou richten op het beleid dat de regering voert waarvan u deel uitmaakt en die u blijft steunen, maar waardoor De Lijn systematisch afgebroken wordt. (Applaus bij het Vlaams Belang en LDD)
De heer Ceyssens heeft het woord.
Voorzitter, het initiatief dat genomen wordt, toont duidelijk aan dat er een mobiliteitsvraag ontstaat in deze regio met het afschaffen van de snelbussen. Misschien moet De Lijn er eens op gewezen worden, minister, dat het probleem niet moet worden opgelost aan de andere kant van de landsgrens, maar dat het al kan volstaan om over de provinciegrenzen te kijken.
Ik stel vast dat in de openbaarvervoercommissie (OVC), die inderdaad veel te laat georganiseerd werd, een mobiliteitsambtenaar een heel pertinente opmerking heeft gemaakt. Over Antwerpen, waar dagelijks snelbussen binnen en door rijden, vroeg men waarom nooit bekeken werd of de snelbussen in dat circuit ingeschakeld kunnen worden. Daarop kwam het simpele antwoord van De Lijn: omdat het over andere contracten gaat. Als dan gevraagd wordt of ze herbekeken kunnen worden, wordt geknikt, maar met weinig enthousiasme, want ik vind dat vandaag zelfs niet terug in het verslag.
Minister, wilt u in al uw wijsheid ook eens aan De Lijn uitleggen dat samenwerking tussen de provinciale entiteiten ook rentabiliteit en dus ook een besparing kan zijn?
Mevrouw Vissers heeft het woord.
Voorzitter, ik wil me in eerste instantie tot u richten. U ziet dat het afschaffen van de snelbuslijnen in Limburg een groot probleem is en zal blijven. We hebben hierover namens een aantal collegas een vraag om uitleg ingediend. Tot onze ergernis hebben we weer moeten vaststellen dat de vraag onontvankelijk was. Ik begrijp dat niet goed.
Wat de vraag van de heer Roegiers betreft: het afschaffen van de snelbussen is een heel groot probleem, vooral voor Noord-Limburg, Noordoost-Limburg, het Maasland. Ik begrijp dat busbedrijven uit Noord-Limburg die taak willen overnemen. Namens onze partij kan ik zeggen dat we dit project toejuichen, want de overheid blijft duidelijk in gebreke.
Ik kan misschien een voorstel doen. Ik weet dat De Lijn moet besparen. Op dit moment hebben we het Spartacusproject Lijn 1, een prestigeproject van uw partijgenoten in Hasselt, mijnheer Roegiers. Ik stel voor, minister, om de plannen van dit Spartacusproject in de vuilnisbak te gooien en om het geld te gebruiken voor de mensen van Noordoost-Limburg en het Maasland, waar op dit moment geen sneltram is en waar het treinaanbod nog altijd ondermaats is en dan is het probleem van de heer Roegiers opgelost. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, mijnheer Roegiers, het feit dat vanuit alle fracties wordt tussengekomen, toont aan dat er een reëel probleem is. Degene die in het gat springt, kunnen we inderdaad niet verwijten dat hij een kans, een opportuniteit ziet. Dit is een klantgerichte benadering, waarbij de reiziger centraal staat. Wat u doet, mijnheer Roegiers, doet u vanuit een instelling, een benadering waarbij u De Lijn centraal plaatst. Wij plaatsen in dezen de reiziger centraal.
Toch ook dit bij een Europese procedure, minister. Ik help het u hopen, maar ik weet niet of u daar uw monopoliestelling overeind kunt houden. Ik vind dat dit een valabel alternatief is dat een faire kans verdient. We betreuren allemaal de schrapping van de snelbussen en vooral de manier waarop dat is gebeurd, zeker als je weet dat de contracten met de exploitanten al waren opgezegd in februari en dat men maandenlang met de voeten van reizigers, de gemeenten en de chauffeurs heeft gespeeld. Het gaat hier over een internationale lijndienstverbinding, ik zou dus wat dat betreft, opnieuw de reiziger centraal plaatsen, niet de instelling. En de reiziger is geholpen als hij op de campus geraakt of in Brussel of Antwerpen. Dat is wat hem bekommert. (Applaus bij het Vlaams Belang en LDD)
Bij de vorige vraag hier heb ik van iedereen grote succeswensen gekregen. Ik heb ze nu weer nodig, maar ik krijg er iets minder
Misschien een paar dingen ter verduidelijking. Het overleg over het al dan niet afschaffen van de snelbuslijnen in Limburg loopt vandaag nog. Over twee weken is er een nieuwe vergadering. Ik heb vanmiddag nog met de directeur-generaal gebeld om te vragen hoe het zit, of er nog overleg is, hoe ze het aanpakken. Ja, zei hij, hij heeft het mij bevestigd (Opmerkingen van de heer Marino Keulen)
Ik weet dat u daarbij aanwezig bent. Ik weet ook dat een aantal alternatieven die daar werden uitgewerkt niet zo warm onthaald werden.
Maar het overleg loopt. Er zijn afspraken gemaakt om extra zaken te onderzoeken, onder meer, zoals de heer Ceyssens zegt, het provinciegrensoverschrijdende aanbod. Dat wordt bekeken.
Collegas, ik vind het een beetje vervelend. Ik begrijp dat er in Limburg, zeker daar in het noorden, een nood is aan een degelijk openbaar vervoer. Maar ik wil u toch met een paar zaken confronteren. De exploitatie van die snelbuslijnen kost jaarlijks 1 miljoen euro, terwijl wij daar aan inkomsten 70.000 euro ophalen. U moet zelf de verhouding tussen de inkomsten en de uitgaven eens berekenen. Die bus legt bijna 200 kilometer af. Je zou daar dus een spoorwegtarief op kunnen toepassen. Dan zou je tot een klein beetje meer inkomsten komen. De Lijn onderzoekt dat. Het overleg loopt nog, en dat wordt mee onderzocht. Maar er is nog geen beslissing genomen.
Nu richt ik mij tot al diegenen die altijd pleiten voor complementair openbaar vervoer. De bus die van Limburg naar Brussel rijdt, stopt in Brussel. Die chauffeurs zitten de hele dag in Brussel. s Avonds rijden ze terug. (Opmerkingen)
Vindt u dat een goede arbeidsorganisatie? Neen. (Opmerkingen)
Ik kom weer bij mijn oorspronkelijke vaststelling. De exploitatie kost verhoudingsgewijs enorm veel. Dan mag je toch zoeken naar een efficiëntere manier om die lijnen te exploiteren? Dat kan door passagiers te voeren naar de trein vanaf het punt waar de trein rijdt, door wat te werken aan de prijs, maar vooral door wanneer blijkt dat niemand vanuit Brussel naar Limburg wil nadat die bussen in Brussel zijn aangekomen te zoeken naar een manier om die mensen zinvol bezig te laten blijven. Daar zijn ze nu volop mee bezig. (Opmerkingen)
U zegt dat de communicatie van De Lijn in dit dossier niet goed is. Dat klopt. U hebt 100 procent gelijk. Daarom bevestig ik vandaag nog eens dat het overleg over de snelbussen nog altijd loopt. De knopen zijn nog niet definitief doorgehakt. Als we in de toekomst nog over het aanbod van De Lijn discussiëren, hoop ik dat al diegenen die nu op hun achterste poten staan en zeggen dat we dat allemaal moeten behouden omdat het perfect was, dat in alle dossiers op dezelfde manier zullen toepassen. Diegenen die hier vandaag uitspraken doen over wat er daar allemaal moet blijven, zeggen in andere dossiers dat het niet gaat en dat het aanbod onvoldoende en te duur is. Je moet De Lijn gelijk behandelen, op de hele exploitatie van het bedrijf. Een aantal collegas doen dat hier niet. In de beheersovereenkomst staat trouwens uitdrukkelijk dat het openbaar vervoer het stads- en het streekvervoer is, maar dat het vooral complementair moet zijn. Dat betekent dat een bus niet parallel met een trein moet rijden. Je moet ervoor zorgen dat het ene goed aansluit op het andere. Dat probeert De Lijn vandaag ook te doen.
Collegas, wat zijn nu de private alternatieven? Ik heb hier proberen duidelijk te maken dat het geregeld openbaar vervoer, dat is dus het openbaar vervoer dat op geregelde tijdstippen rijdt en vaste halteplaatsen aandoet en dat voor iedereen toegankelijk is, een monopolie is voor De Lijn. Dat is decretaal bepaald. (Opmerkingen bij het Vlaams Belang)
Ja, dat wordt door De Lijn geëxploiteerd. Dat is zo. Enkel De Lijn kan dat doen. Ook als je lichtjes grensoverschrijdend gaat. U reageerde op iemand anders, maar u was toch mij aan het viseren of interpreteren.
Er zijn ook bijzondere vormen van geregeld openbaar vervoer. Ik verneem dat er op een van die snelbussen enkel studenten zitten. Stel dat je, zoals in veel gevallen gebeurt, een leerlingenvervoer zou organiseren. Dat kan perfect worden aangevraagd en georganiseerd. Ik heb daar geen probleem mee. Dat kan vandaag ook. Men moet niet wachten. Men kan zelf tarieven bepalen. Maar ik vraag mij af op welke manier je zoiets rendabel kunt maken.
Als ik zie dat de exploitatie aan De Lijn nu 1 miljoen euro per jaar kost, en als men dan 10 euro gaat vragen aan de mensen, zoals ik nu in de krant lees, zie ik totaal niet hoe zoiets rendabel geëxploiteerd kan worden. Ik heb daar dus heel wat vragen bij. Maar goed, dat is de vrijheid van de ondernemer, dat is uiteraard mijn probleem niet.
Collegas, het overleg loopt. De complementariteit van het openbaar vervoer zit daarin. Ook de tarieven worden daar bekeken. Het eerste wat we nu zullen doen, is een beslissing nemen. En als iemand zich geroepen voelt om een bijzondere vorm van openbaar vervoer aan te vragen, kan hij dat doen. Als men toeristische trips wil organiseren, moet men dat bij de federale overheid aanvragen. Dat kan men vandaag ook al. Maar ik wil eerst dat dit dossier in alle hygiëne kan worden opgelost en dat we daar de correcte principes toepassen die we ook op andere lijnen toepassen.
Collegas, er moeten mij toch een aantal zaken van het hart. Eén: de sp.a-fractie is geen voorstander van het afschaffen van de snelbussen in Limburg. Twee: ik sta versteld van collegas als Marino Keulen en LDD, die altijd op de eerste rij staan als er bespaard moet worden en staan te applaudisseren, maar als er in hun gemeente een bus verdwijnt, hier weer op de eerste rij staan om te zeggen dat die schrapping niet mag. (Opmerkingen. Rumoer. Applaus van de heer Eric Van Rompuy)
U moet daar consequent in zijn, collegas. U moet consequent zijn in uw kritiek: ofwel het een, ofwel het ander. Maar niet van twee walletjes eten. (Opmerkingen)
Drie: er wordt gezegd dat wij schrik hebben van privatisering. Wij hebben geen schrik van privatisering, collegas. Het openbaar vervoer in Vlaanderen ís voor de helft geprivatiseerd. De helft van de ritten worden door pachters gereden.
Vier: er zijn een aantal sociale voorwaarden waaraan het busvervoer en de chauffeurs moeten voldoen. En ik heb schrik dat
Mijnheer Roegiers, uw tijd is om.
De actuele vraag is afgehandeld.