Verslag plenaire vergadering
Verslag
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van de heren Marc Hendrickx, Jan Roegiers en Karim Van Overmeire, mevrouw Fatma Pehlivan, de heer Ludwig Caluwé, mevrouw Sabine Poleyn en de heer Ward Kennes betreffende de negatieve gevolgen van grootschalige landpacht in het Zuiden.
De bespreking is geopend.
De heer Verstreken heeft het woord.
Collega Reekmans en ikzelf verwijzen als verslaggevers naar het schriftelijke verslag.
De heer Peeters heeft het woord.
Voorzitter, collegas, wij zijn zeker niet tegen dit voorstel van resolutie. Er staat in deze tekst niets dat ons tegen de borst stuit. We vinden hem wel een beetje onvolledig, en ik wil de onvolledigheid van de tekst graag toelichten.
In deze tekst staan een aantal zaken, los van politieke keuzes en andere overheidsbeslissingen, die ook in dit Vlaams Parlement werden goedgekeurd en ondersteund. Om in het Westen geen grote klimaatinspanningen te leveren, worden in het Zuiden op grote schaal energiegewassen geteeld om bij ons groene stroomcertificaten op te leveren. Dat is een gevolg van onder andere de grootschalige landpacht.
Om onze overdadige vleesconsumptie en te grote veestapel in stand te houden, worden in het Zuiden bovendien grote monoculturen soja verbouwd, die dan later naar Europa worden getransporteerd. De grootschalige ontbossing die daarmee gepaard gaat, is voor een groot deel medeverantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Die ontbossing is er ook vaak de oorzaak van dat inheemse volkeren sociaal onthecht raken en vervreemden in hun eigen leefomgeving.
Een derde aspect van grootschalige landpacht is dat het gepaard gaat met het onderzoek naar en het gebruik van genetisch gemanipuleerde organismen (ggos). De ggos zijn niet bestemd voor de lokale, familiale landbouw, die we willen beschermen. Vlaanderen beroemt er zich op voorstander te zijn van de ggos.
Ten slotte is er nog het ACTA-voorstel (Anti-Counterfeiting Trade Agreement) dat momenteel voorligt op het Europese niveau. Dat ACTA-voorstel, collegas, gaat niet alleen over internetpiraterij en over copyright en patentrecht. Het gaat ook over het eigendomsrecht van zaden en het recht op het telen van zaden. Zaden die de lokale bevolking zelf teelt, zullen ze in de toekomst minder of niet meer kunnen gebruiken en zullen ze zelf moeten aankopen bij de multinationals die zelf aan landpacht en land grabbing doen.
Landbouwgronden op grote schaal gebruiken voor energiegewassen, veevoeders en ggos en voor het commercialiseren van zaden, zal de hongersnood niet uit de wereld helpen, integendeel. Het zijn net die vier belangrijke contextgebonden problemen die in de voorliggende tekst ontbreken. Dat is voor ons geen reden om hem niet goed te keuren, maar wij vinden het wel een gemiste kans om het voorstel van resolutie beter te doen aansluiten bij het Vlaamse beleid en zo meer op onszelf van toepassing te maken.
De heer Creyelman heeft het woord.
Voorzitter, collegas, onze fractie is het grotendeels eens met de hoofdlijnen van dit voorstel van resolutie.
Het klopt dat door het verwerven van grond door grote multinationale ondernemingen, vooral in het zuiden van Afrika, de plaatselijke markt wordt ontwricht, hoewel ook daar een kanttekening moet en kan worden bijgemaakt. Ik ga daar straks verder op in.
Dus ja, er is een zekere ontwrichting. Anderzijds mogen we toch ook niet vergeten dat de investeringen in landbouwgrond met het oog op voedselproductie door niet-zuiderse bedrijven ook positieve gevolgen heeft voor de plaatselijke bevolking, naast uiteraard de mondiale voordelen. In het overgrote deel van de gevallen waarin grond geleased wordt voor voedselproductie, brengt dit immers ook een toename van de voedselreserves van dat land met zich mee en betekent dit de introductie van moderne landbouwmethodes in gebieden waar voorheen met eerder inefficiënte middelen aan landbouw werd gedaan.
Daarnaast zorgt de professionele cultivering van landbouwgronden ook voor extra tewerkstelling en ontvangt de betrokken regering een vergoeding voor die gronden. Of ze die inkomsten ten behoeve van de eigen bevolking inzet, is nog een ander paar mouwen, maar dat is een andere discussie. Heel dikwijls gaat het ook over voorheen niet gecultiveerde gronden, die door de komst van grote bedrijven wel worden aangesneden voor landbouwproductie. En dat is uiteindelijk het grootste voordeel, want met een groei van de wereldbevolking tot 9 miljard in 2050, is het noodzakelijk alle landbouwareaal aan te snijden.
Het is zeker juist dat de landbouwopbrengsten van de internationale bedrijven in Zuidelijk Afrika hun weg vinden naar de wereldeconomie en minder ter plekke blijven, wat inderdaad moeilijk valt uit te leggen aan de lokale bevolking. De lokale economie zou beter moeten worden gestimuleerd.
Collegas, laten we niet vergeten dat die lokale landbouweconomie bestond en deels nog bestaat. De ontwrichting van het landbouwareaal in Zuidelijk Afrika gebeurt niet enkel door de multinationale ondernemingen, maar ook door verkeerde politieke keuzes van de overheid. In Zuid-Afrika en in Zimbabwe worden blanke boeren ofwel vermoord de zogenaamde plaasmoorde ofwel verdreven van hun gronden. Wat Zuid-Afrika betreft, is nog 33 procent van de landbouwgronden in handen van de oorspronkelijke blanke boeren, maar zij leveren bijna 90 procent van het voedsel. De andere 77 procent wordt onoordeelkundig en inefficiënt bewerkt zodanig dat de opbrengsten ondermaats zijn. Hetzelfde in Zimbabwe, waar Mugabe via zijn manier van landhervorming een en ander verkeerd heeft laten lopen. Mugabe riep zijn aanhangers op om de boerderijen te kraken en de blanke boeren te verjagen. Dat heeft ervoor gezorgd dat de landbouw compleet is ingestort en een derde van de bevolking afhankelijk is van humanitaire voedselhulp of anders omkomt van de honger. Deze land grabs van de overheid zijn veel meer verantwoordelijk voor de huidige situatie van de lokale bevolking dan de investeringen van de multinationale ondernemingen.
Onze fractie zal zich bij dit voorstel van resolutie onthouden.
De heer Hendrickx heeft het woord.
Voorzitter, collegas, ook ik dacht geen betoog te houden wegens de omstandigheden, maar naar aanleiding van de tussenkomst van de heer Peeters, vond ik het toch nodig om te wijzen op het feit dat het voorstel van resolutie grondig overlegd is, niet alleen tussen de indieners, maar ook in de commissie.
De heer Creyelman haalt een aantal argumenten aan die hij en zijn collegas ook in de commissie hebben aangehaald, dat wisten we al en dat verrast ons dus niet. De heer Peeters houdt hier nu echter ook een betoog, maar ik vind het spijtig dat we in de aanloop van dit voorstel van resolutie van de fractie van Groen niets hebben gehoord.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.