Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Van Hauthem heeft het woord.
Minister-president, het is niet de eerste keer dat verschillende Vlaamse regeringen worden ondervraagd over het steeds opduikende debat over al dan niet samenvallende verkiezingen. De laatste keer dat ik u hierover interpelleerde, was in 2008. U zei toen: Maar mijnheer Van Hauthem, de grondwetsartikelen die daarvoor moeten in herziening gesteld worden, zijn dat nog niet. U ziet overal het monster van Loch Ness. Wij moeten nog geen standpunt innemen. Dat was toen uw argumentatie. Om in uw beeldspraak te blijven: vandaag blijkt dat het monster van Loch Ness bestaat. Het bestaat want het is neergelegd in een federaal regeerakkoord, en er is een regeling getroffen via artikel 195 van de Grondwet.
U kent ons standpunt tegen samenvallende federale en regionale verkiezingen. Indien dat het geval was en indien dat opnieuw het geval wordt, dan zetten wij stappen terug in de geschiedenis, dan is dat een aantasting van onze autonomie, dan betekent dat dat de Vlaamse kiezer uw eigen beleid niet meer autonoom zal kunnen beoordelen.
Dat betekent ook dat de volgende Vlaamse Regering in zekere zin een afspiegelingscollege van de resultaten van de federale regeringsvormen zal worden. Daardoor worden we opnieuw ondergeschikt gemaakt aan wat op het niveau van de Federale Regering gebeurt. Dit lijkt me niet bepaald een copernicaanse omwenteling: het is veeleer een Belgische recuperatie. Het argument dat er te veel verkiezingen zouden zijn, gaat niet op. De reden is de angst voor asymmetrische coalities.
Minister-president, er liggen nu teksten op tafel. U zou dan ook duidelijkheid moeten verschaffen. Is de Vlaamse Regering al dan niet voor de idee van samenvallende verkiezingen gewonnen?
Minister-president Peeters heeft het woord.
Voorzitter, mijn standpunt is duidelijk. Vanuit democratisch oogpunt vind ik dat de burger het Vlaams beleid afzonderlijk kan en moet beoordelen. (Applaus bij CD&V, bij de N-VA en bij LDD)
Dit is wat ik heb toegezegd en dit is wat ik blijf herhalen. Ik stel nu ook vast dat in het licht van de herziening van bepaalde grondwetsartikelen en de overgangsbepalingen artikel 195 van de Grondwet zou inhouden dat de gemeenschappen en de gewesten zelf de duur van de legislatuur en de datum van de verkiezingen van hun parlementen zullen kunnen regelen. Er moet nog een bijzondere meerderheid worden gevonden.
In 2014 zullen de verkiezingen samenvallen. Dat is een spijtig toeval. Ik ga er echter van uit dat het Vlaams Parlement er onverkort voor zal kiezen de Vlaamse verkiezingen na 2014 niet meer te laten samenvallen met de federale of andere verkiezingen die een afzonderlijke beoordeling van het Vlaams beleid onmogelijk maken.
Ik dank de minister-president voor zijn antwoord, waar ik overigens blij mee ben. We hebben die clausule in artikel 195 ook gelezen. Het Vlaams Parlement zou de bevoegdheid krijgen zelf de duur van de legislatuur en de datum van de verkiezingen te bepalen. Dit moet nog gebeuren. We zullen daar nog op moeten toezien. Als het zover is, zal de minister-president ervoor zorgen dat de Vlaamse verkiezingen en de federale verkiezingen niet samenvallen. Ik ben daar blij mee. (Opmerkingen van minister-president Kris Peeters)
De heer De Loor heeft het woord.
Voorzitter, ik vind in de eerste plaats dat dit debat in het verkeerde forum wordt gevoerd. Dit debat moet eigenlijk in het federale parlement worden gevoerd.
Al onze verkiezingen liggen vast en vinden om de vijf jaar plaats. Er kan voor de deelstaten geen probleem zijn.
Indien de heer Leterme erin was geslaagd zijn Federale Regering op de been te houden, hadden we in 2019 sowieso samenvallende verkiezingen gehad. Al de argumenten van de heer Van Hauthem ten spijt, kan ik me niet van de indruk ontdoen dat hij op een zekere mate van onbestuurbaarheid aanstuurt. Het kan niet de bedoeling zijn de mensen van kieshokje naar kieshokje te sturen. Wat ons land en onze deelstaat nodig hebben, is de mogelijkheid een beleid te voeren en een politieke stabiliteit. (Opmerkingen van de heer Boudewijn Bouckaert)
De heer Demesmaeker heeft het woord.
Voorzitter, om een sterk beleid te kunnen voeren, hebben we zeker een eigen dynamiek nodig. Die dynamiek kan enkel door middel van aparte verkiezingen ontstaan.
We kennen in dit land al een zeer groot democratisch deficit. Allerlei grendels, speciale meerderheden en belangenconflicten plaatsen de Vlaamse meerderheid buitenspel. Een minderheid in dit land kan de zaken constant blokkeren. Samenvallende verkiezingen zouden dit deficit enkel vergroten.
Wat Vlaanderen nodig heeft, is geen status-quo of immobilisme à la belge, maar een eigen dynamiek. Aparte verkiezingen zijn daarvoor hoe dan ook nodig. Ik sluit me dan ook aan bij het antwoord van de minister-president.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Voorzitter, het antwoord lijkt me duidelijk. Ik heb het de heer Van Hauthem daarstraks trouwens nog gezegd. (Opmerkingen van de heer Joris Van Hauthem)
De Vlaamse Regering is geen voorstander van samenvallende verkiezingen. (Opmerkingen)
Ik zou me willen richten tot de heer Demesmaeker. Ik ben verrast door de N-VA die zegt dat in 2014, bij de Vlaamse verkiezingen, het beleid moet worden beoordeeld op basis van de heer Di Rupo en op basis van een Waalse eerste minister. In 2014 wordt daar door de N-VA een oordeel over gevraagd, terwijl wij hier gedurende vijf jaar een beleid hebben gevoerd en het Vlaams Parlement hebben gemaakt tot een rechtstreeks verkozen parlement. In 2014 moet er voor de N-VA niet geoordeeld worden over het werk dat hier in het Vlaams Parlement en door de Vlaamse Regering is gedaan, maar over het werk van de Federale Regering. Dat is onaanvaardbaar voor een partij die zich federalist noemt.
Confederalist.
De heer Bouckaert vraagt het woord.
Minister-president, ik ben heel blij met uw antwoord. U breekt een lans voor niet-samenvallende verkiezingen en voor de autonome beoordeling van het Vlaamse beleid door de Vlaamse kiezer. De heer Van Rompuy heeft ook gelijk: men moet naar de verkiezingen gaan met de themas waarover het gaat en er geen oneigenlijk referendum aan verbinden.
Ik ben vooral ontsteld door de opmerking van de heer De Loor die zegt dat er geen aparte Vlaamse verkiezingen mogen zijn omwille van de stabiliteit. Dat is een argument dat kan worden gebruikt tegen elke vorm van democratie, want het regime van Assad in Syrië is ook zeer stabiel gebleven over een lange termijn, want er waren helemaal geen verkiezingen. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Voorzitter, ik wil nog eens onderstrepen dat hierover niets is opgenomen in het Vlaams regeerakkoord, net zo min als in de resoluties. U hebt gevraagd naar mijn standpunt en u hebt het gekregen. Ik wil ook zeggen dat ik altijd verrast ben dat democraten pleiten voor minder verkiezingen in plaats van voor verkiezingen voor elk niveau apart.
Het is mijn standpunt, en bij de start van deze Vlaamse Regering is daar niet over gesproken omdat het toen niet aan de orde was. Net zoals bij de resoluties, is er geen enkele bepaling die daarnaar verwijst.
Ik heb al eerder gezegd dat dit mijn visie is en ik blijf ze verdedigen, net zoals ik in andere dossiers de rechtlijnigheid probeer aan te houden.
Minister-president, ik denk toch dat het nuttig was dat deze vraag hier werd gesteld, al was het maar omdat u in 2008 zei dat u geen standpunt had en er eigenlijk geen wilde hebben omdat het toen niet aan de orde was. Nu is het wel aan de orde en nu geeft u een heel duidelijk standpunt waar wij tevreden mee zijn.
Ik neem aan dat u, zoals altijd, geantwoord hebt namens de hele Vlaamse Regering, dus ook namens de ministers van de sp.a. Ik mag toch aannemen dat u namens de hele Vlaamse Regering geantwoord hebt?
Ik heb u gezegd dat dat mijn standpunt is en dat er noch in het regeerakkoord, noch in de resoluties daarover iets is opgenomen. Het is mijn standpunt.
Dus niet dat van de Vlaamse Regering? U kunt nu wel uw persoonlijk standpunt ventileren, maar niet namens de Vlaamse Regering. We zullen nog zien wat het geeft.
We zullen er meteen werk van maken en ik zal het meteen in het Vlaams Parlement voorleggen zodat die verkiezingen niet samenvallen. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De actuele vraag is afgehandeld.