Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Smaers heeft het woord.
Voorzitter, minister-president, dames en heren, vorige week verlaagde ratingbureau Standard & Poors de rating voor Vlaanderen in navolging van de verlaging voor de federale staat België. Blijkbaar gebeurde dat niet voor Wallonië noch voor Brussel. Brussel zat al op het niveau AA-rating. Voor Wallonië zorgt een ander bureau, Moodys. Los van de overweging dat ratingbureaus veel te veel macht hebben op financiën en overheden momenteel, dringen een aantal vragen zich op.
Om te beginnen, in het licht van de zesde grote staatshervorming die is goedgekeurd en die voor veel meer bevoegdheden zal zorgen voor Vlaanderen, onder andere meer fiscale bevoegdheden, is mijns inziens het moment gekomen om bij de ratingbureaus voor een eigen onafhankelijke rating voor Vlaanderen te pleiten. Dat zou gunstig zijn voor ons. Vlaanderen heeft een begroting in evenwicht. We hebben daar heel hard voor gewerkt. Dat kan worden voorgelegd aan de ratingbureaus. Vlaanderen zou een gunstiger rating moeten kunnen krijgen dan België.
Minister-president, welke impact heeft die ratingverlaging voor de overheidsfinanciering van Vlaanderen en op onze eigen Vlaamse economie en bedrijven? Kan Vlaanderen stappen zetten om een eigen onafhankelijke rating te bepleiten bij die ratingbureaus?
Minister-president Peeters heeft het woord.
Mevrouw Smaers, wij hebben drie ratingbureaus: Standard & Poors, Moodys en Fitch. De vraag is hoe ver die ratingbureaus gaan en of zij niet duidelijk in de richting gaan van politieke stellingnames. Een bureau heeft dat gedaan voor de Verenigde Staten. Dat is nu ook zeer actueel voor Europa. Dit is een debat dat hier en op andere plaatsen moet worden gevoerd.
Wat België en Vlaanderen betreft, is het correct dat Standard & Poors nog niet zo lang geleden een downgrading heeft doorgevoerd met als argument dat zij België geen lagere rating kunnen geven dan Vlaanderen. Niet alle ratingbureaus bekijken dat op dezelfde manier. Moodys maakt een nuance tussen Vlaanderen en België.
Ik ben ervan overtuigd dat wij verdere stappen moeten zetten, samen met minister Muyters, om duidelijk te maken dat Vlaanderen een aparte beoordeling verdient en dus ook apart moet worden gequoteerd.
De argumentatie van de ratingbureaus om dat niet te doen, is onder meer de beperkte fiscale autonomie van Vlaanderen. De zesde staatshervorming, waarin onze fiscale autonomie stijgt, moet een bijkomend argument zijn om die ratingbureaus duidelijk te maken dat wij ook de volgende jaren resoluut gaan voor een begroting in evenwicht. Met de stijging van de fiscale autonomie in Vlaanderen moet daar op een andere manier naar gekeken worden.
Het effect op de begroting en op de financiën van Vlaanderen is momenteel niet groot. Onze leningen die vervallen en die moeten worden geherfinancierd, zijn niet groot.
Wat het bedrijfsleven betreft, heeft een lagere quotering natuurlijk negatieve effecten, niet direct tijdens de volgende weken maar wel indirect. Wij moeten dan ook alles doen om die beoordeling op een andere manier te laten gebeuren. We moeten onze budgettaire politiek heel streng handhaven.
Minister-president, uw antwoord bevestigt de noodzaak en het belang van die eigen onafhankelijke rating. Ik heb begrepen dat de regering daartoe voorbereidende stappen kan zetten. Ik kan dat alleen maar aanmoedigen, gezien onze eigen betere situatie.
De heer Tack heeft het woord.
Minister-president, in de commissie Financiën heb ik twee jaren geleden al gewaarschuwd dat dit scenario er stond aan te komen. Ik verontschuldig me voor mijn uitspraak, maar eigenlijk doet u niets anders dan rond de pot draaien.
Het spijt mij dat ik u dat nog eens moet zeggen, maar u doet dat eigenlijk dikwijls, in tegenstelling tot uw periode in de vorige legislatuur, toen u nog minister was en geen minister-president. U hebt al veel bijgeleerd in de politiek.
Zolang Vlaanderen in de Belgische context zit, zal dat probleem zich blijven herhalen. S&P heeft er in zijn verslagen al voor gewaarschuwd dat de Vlaamse rating zou worden verlaagd wanneer de Belgische rating wordt verlaagd. De verwevenheid tussen Vlaanderen en België is namelijk erg groot.
U zegt dat we er alles aan zullen doen om dat te veranderen. Eigenlijk kunt u slechts één ding doen, namelijk pleiten voor de Vlaamse onafhankelijkheid. U blijft echter steeds aan de zijlijn staan wanneer daar over gesproken wordt. Als er discussie moet worden gevoerd over het institutionele kader van België zegt u steeds dat we zullen wachten, blijft u aan de zijlijn staan en wacht af tot het te laat is. U zwijgt. Wanneer zult u eindelijk eens handelen? Quousque tandem abutere patientia nostra? Hoelang zult u ons geduld nog op de proef stellen? (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Van Mechelen heeft het woord.
Minister-president, in 1995 heeft de Vlaamse Regering gekozen voor een scenario van schuldafbouw. We hebben dat drie regeringen achter elkaar consequent doorgezet. Op 31 december 2008 stond de teller, mede dankzij uw initiatief, op nul. We hebben toen een AAA-rating gekregen van Moodys, waardoor we een hogere rating hadden dan de AA+ die de Federale Regering had. Het kan dus.
De waarheid is natuurlijk dat we in 2009 getroffen werden door de bankencrisis, met het aangaan van schuld voor de KBC als gevolg, en een tegenvallend begrotingsresultaat door de economische omstandigheden. Uiteindelijk heeft men die schuld verder opgetrokken voor wat ik een faliekant beleid van participaties met geleend geld noem. Daardoor stijgt onze schuld in 2012 naar 7 miljard euro. Het verbaast mij niet dat onze rating wordt gedowngraded. Waarom koppelt u niet terug aan dat scenario van schuldafbouw?
De heer Diependaele heeft het woord.
Ik vind het een heel terechte vraag. We zouden daar allemaal bezorgd over moeten zijn. Ik ga dan ook akkoord met de uitspraken van de minister-president over de bedenkelijke methoden die worden gebruikt door de ratingbureaus. Ondertussen heeft de Europese Commissie een aantal voorstellen gedaan, onder andere over de invoer van een rotatiesysteem. Wat hier aan bod komt, is echter het gevolg van het feit dat wij afhankelijk zijn van de spelregels die de ratingbureaus zelf bepalen. Zij bepalen zelf of ze al dan niet een aparte rating geven voor de deelstaten. Eigenlijk gaat dat in tegen wat de heer Tack en de heer Van Mechelen zeggen. Wij zijn daar afhankelijk van en kunnen daar weinig aan doen.
De vraag is of de fiscale autonomie die wij dankzij die staatshervorming zullen krijgen, groot genoeg zal zijn om S&P ervan te overtuigen ons een afzonderlijke rating te geven. In hun rapport zeggen ze zelf dat we die fiscale autonomie zouden moeten krijgen voor een afzonderlijke rating, maar dat de vraag is of die groot genoeg zal zijn. Ze geven zelf geen antwoord op die vraag.
De heer Vereeck heeft het woord.
Minister-president, mevrouw Smaers, ik ben het niet eens met het budgettaire beleid dat deze regering voert. De heer Van Mechelen gaf al aan waarom. Zo wachten we al tweeënhalf jaar op een begrotingsnorm.
Ik geef toe dat Vlaanderen het relatief gezien ondanks onze kritiek dat het beter kan beter doet dan België en andere entiteiten in Europa. In die zin is het niet logisch dat wij een lagere rating krijgen. De oorzaak daarvoor, mevrouw Smaers, is echter heel duidelijk. Het heeft te maken met het gebrek aan fiscale autonomie. Eerlijk gezegd biedt die Financieringswet misschien wel meer overdracht van bevoegdheden en geld, maar niet meer fiscale autonomie. U maakt trouwens nauwelijks gebruik van de autonomie die u hebt.
Eerlijk gezegd, mevrouw Smaers, vind ik het wat vreemd dat u die vraag stelt aan de minister-president, aangezien hij hier geen partij is. U zet daarmee uw federale onderhandelaar, de heer Beke, voor schut. Als we erin geslaagd waren om echte fiscale autonomie te verkrijgen en meer dan die op- en afcentiemen, hadden ratingbureaus als S&P er misschien wel aan willen denken om dat te veranderen. (Applaus bij Vlaams Belang en LDD)
Mijnheer Tack, ik ben nog altijd dezelfde. Er is, wat mijzelf betreft, weinig verschil tussen Peeters I en Peeters II. Ik ben misschien wat grijzer en wat wijzer geworden. De voorzitter sprak van voortschrijdend inzicht.
We hebben al uitgebreid discussie gevoerd over die zesde staatshervorming. We zullen die staatshervorming implementeren en bekijken wat de volgende stappen zullen zijn. Dat is daarnet ook aan bod gekomen tijdens de verschillende toespraken.
Ik verschil wel van mening met u in die zin dat ik hier niet de onafhankelijkheid van Vlaanderen afkondig omdat het misschien ook niet de oplossing is om tot een hogere rating te komen. Ik ken uw positie, maar dat wil niet zeggen dat ik rond de pot draai. Ik probeer er stap voor stap aan te werken.
Mijnheer Van Mechelen, ik heb al gezegd dat de drie ratingbureaus een verschillende benadering van Vlaanderen hebben. Moodys heeft, zoals u terecht zegt, een aparte rating gegeven aan Vlaanderen, een triple A. Standard & Poors volgt dat niet. Bij Standard & Poors zeggen ze dat als ze België downgraden, Vlaanderen er automatisch onder valt. Fitch zegt er heel weinig of niets over. De bedoeling is dus dat er duidelijke afspraken worden gemaakt over de methodologie die ze toepassen en over hoe ze naar deelstaten kijken.
Ik weet heel zeker dat de schuldafbouw uw zorg is, en uw zorg is ook de mijne. In het Pact 2020 is ook opgenomen dat Vlaanderen terug naar de situatie van 2008 moet gaan. Er is dus hierover, wat mij betreft, geen verschil met u. De vraag is hoe snel we dat kunnen doen. Er is in het verleden over gediscussieerd. Wat gaat er gebeuren als KBC terugbetaalt? Ik denk dat het dan het moment is om na te gaan hoe we de schuldafbouw moeten aanpakken en om ervoor te zorgen dat de schuld zeker niet nog verder toeneemt. Dat is een belangrijk element in het kader van de beoordeling en de ratings.
Mijnheer Vereeck, is wat we nu als bijkomende fiscale autonomie krijgen, voldoende om Standard & Poors en anderen te overtuigen om de aparte beoordeling te geven? Dat weet ik op dit moment niet. Ik wil wel samen met minister Muyters en de administratie stappen zetten om duidelijk te maken wat onze filosofie en politiek op het budgettaire vlak is, en er de elementen uit de zesde staatshervorming aan toevoegen. Of dit dan doorslaggevend is om de aparte beoordeling te krijgen, kan ik op dit moment niet zeggen. Ik ga ervan uit en ik hoop dat het kamerbreed wordt gedragen dat we dit initiatief nemen, zeer goed voorbereiden en dan nagaan hoe erop wordt gereageerd.
Mijnheer Vereeck, ik ben er uiteraard van overtuigd dat de onderhandelingen voor Vlaanderen goed zijn gevoerd en dat de zesde grote staatshervorming wel degelijk heel wat eigen fiscale bevoegdheid voor Vlaanderen zal bieden.
Ik heb ook het volste vertrouwen in de Vlaamse Regering dat ze op basis van die nieuwe bevoegdheden, gaat onderhandelen met het ratingbureau om een onafhankelijke rating voor Vlaanderen te krijgen.
Het incident is gesloten.