Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het Vlaams actieplan Midden- en Oost-Europese migranten
Verslag
De heer Roegiers heeft het woord.
Minister, collegas, ongeveer een jaar geleden stond ik hier samen met vertegenwoordigers van alle fracties naar aanleiding van uw beleidsnota Midden- en Oost-Europese migranten, waar de Roma integraal deel van uitmaken. U kondigde een actieplan aan dat deel zou uitmaken van uw beleidsplan. We hebben daar intussen verschillende keren op aangedrongen. Het is er nu, een beetje laat naar onze zin, maar ik wil daar ook niet over zeuren. Het belangrijkste is dat het er is.
Het meest opvallende hoofdstuk van dat actieplan gaat over het inzetten van vijftien buurtstewards, een maatregel die minister Van den Bossche naar voren heeft geschoven en waarvoor ze in haar begroting vier jaar na elkaar telkens 750.000 euro zal vrijmaken. We zijn blij met het actieplan, de nood is ook hoog. Minister, hoe snel zal het actieplan in werking treden? Zal het worden geëvalueerd?
Europa legt de lidstaten op om voor het einde van het jaar een federaal of nationaal actieplan te hebben. Wat zal de rol van dit Vlaamse actieplan zijn in het federale?
De heer Dewinter heeft het woord.
Minister, wij zijn niet tevreden met uw plan om de Roma, en bij uitbreiding Midden- en Oost-Europese migranten, te begeleiden en vooral te pamperen. De maatregelen zijn gekend. Naast de vijftien buurtwerkers komen er ook een aantal projecten om de Roma beter te begeleiden naar werk, om hen beter te omkaderen in het onderwijs en dergelijke. Het is altijd hetzelfde liedje: veel medelijden, veel begeleiding, veel pamperpolitiek, maar weinig verantwoordelijkheid, weinig responsabilisering. En dat is nochtans noodzakelijk.
De maatregelen die u voorstelt, zullen in de landen van herkomst van de Roma opnieuw worden uitgelegd als allerlei extra faciliteiten om hen te begeleiden, te integreren en kansen te geven die onze eigen bevolking niet altijd krijgt, zeker de meest kansarmen niet. Het gevolg zal zijn dat er nog meer Roma naar hier komen.
Dat was in het verleden zo en dat is nu niet anders. U moet mij eens vertellen waarom er in een land als Nederland, met 16 miljoen inwoners, nauwelijks 8000 Roma zijn en in een land als België, met 10 miljoen inwoners, 30.000, terwijl er dagelijks nog nieuwe bijkomen.
Dat komt door die lakse politiek. U maakt geen trendbreuk. U maakt het verschil in dezen niet. U zult natuurlijk weer verwijzen naar de federale overheid, naar het immigratiebeleid enzovoort. Neen, u doet dat niet en u bezondigt zich aan de fouten uit het verleden. U zult merken dat we, door te doen wat we in het verleden fout hebben gedaan, de Roma-problematiek niet zullen oplossen. Integendeel, het probleem zal alleen maar groter worden. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister Bourgeois heeft het woord.
Voorzitter, collegas, ik heb geen vraag gehoord, maar u zegt dat het om pamperpolitiek gaat en dat we nog meer mensen zullen aantrekken.
Mijnheer Dewinter, dit is absoluut niet de teneur van dit plan. Dit plan spoort met de aanbevelingen van het parlement, dat gezegd heeft dat het gaat over rechten en plichten en dat het tot spijt van wie het benijdt moet gaan om een ketenaanpak. In die ketenaanpak hebben we succes geboekt en hebben we stappen vooruit gezet. Ik heb altijd gezegd dat dit geen zaak is die de lokale overheden of Vlaanderen of België of Europa alleen kunnen aanpakken.
Het is een moeilijk probleem. Het actieplan gaat trouwens over de moeilijk beheersbare instroom van Midden- en Oost-Europese migranten, onder wie de Roma. Waarom moeilijk beheersbaar? Er is ten eerste vrij verkeer van personen binnen de Europese Unie. Ten tweede kunnen we Europese burgers niet verplicht inburgeren. Ten derde zijn de Roma niet geregistreerd. We registreren hen niet en we gaan dat ook niet doen.
Het heeft misschien wat lang geduurd, maar we zijn van een wit blad vertrokken. Er was niets. Ik denk dat we pionier zijn, maar we zijn erin geslaagd om een actieplan te maken. We hebben eerst het probleem in kaart gebracht. U vindt dat uitvoerig terug in het plan dat ik u heb bezorgd. En we hebben gezegd dat er actie moet komen op diverse terreinen. Samen met onze collegas van Nederland kaarten we dat aan in het kader van Urbiscoop waar jammer genoeg de Franse Gemeenschap en Luxemburg niet aan meewerken op Europees vlak. Het kan niet dat binnen de EU bevolkingsgroepen emigreren naar andere EU-staten vanwege discriminatie. Het is een taak van Europa om op te treden.
Ik heb altijd gezegd dat het het federale niveau is of u dat graag hebt of niet dat bevoegd is voor de instroom, het verblijf en de uitstroom. De Europese richtlijn over het vrij verkeer van personen houdt in dat je naar hier kunt komen als toerist en hier drie maanden kunt verblijven. Daarna kan je hier niet meer blijven tenzij je zelf in je onderhoud kunt voorzien. Als je morgen verhuist naar Italië, Spanje, Frankrijk of naar waar dan ook, moet je zelf een arbeidsovereenkomst hebben, of een bonafide zelfstandig ondernemer zijn of correct ingeschreven zijn in het hoger onderwijs. Er is nu een samenwerking tussen de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid en de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) die ertoe leidt dat mensen die hier drie maanden zijn en niet aan die voorwaarden voldoen, worden uitgezet.
Het is niet de teneur van de richtlijn dat men in die drie maanden recht heeft op maatschappelijke bijstand. Als je die mensen onmiddellijk een leefloon biedt, dan heb je natuurlijk een aanzuigeffect. U weet dat de OCMW-wet gewijzigd is en uitdrukkelijk zegt dat dit in toepassing van de Europese richtlijn niet aan de orde is. Je kunt hier als toerist verblijven, maar je kunt niet naar een andere lidstaat gaan om je daar onmiddellijk in het leefloonstelsel of in het socialezekerheidsstelsel te gaan nestelen. Het is ook een taak voor de gemeenten. De gemeente moet samen met het OCMW zorgvuldig omgaan met de leefloonproblematiek, moet de orde handhaven, moet optreden tegen overlast, kan de huisjesmelkers controleren, kan mensen toeleiden naar onderwijs enzovoort. Vlaanderen kan alleen andere overheden alert maken en op zijn eigen terrein maatregelen tot inburgering nemen voor wie hier legaal is. Dat moeten we doen via het OCMW. Wie leeft van een leefloon, kan worden verplicht om inburgering te volgen. U weet dat we dat niet kunnen uit hoofde van het decreet. En we kunnen inzetten op activering.
Dus de boodschap is absoluut niet: kom naar hier, u bent hier welkom als toerist. De boodschap is: u moet zich integreren als u hier legaal bent, en u moet aan het werk gaan. De stewards zijn geen mensen die pamperen. Denk aan de voetbalstewards: die zijn vriendelijk maar kordaat als het moet.
Minister, dank u wel. U hebt een omstandig antwoord gegeven, maar de concrete vragen die ik heb gesteld, zijn niet beantwoord. Ik begrijp dat u hier het actieplan uit de doeken hebt willen doen, maar ik had graag willen weten wat de rol van dit Vlaams actieplan is in het federale actieplan en of het inderdaad vlug kan worden ontrold.
Het is goed dat er een actieplan is. We weten allemaal dat de nood op het terrein hoog is. Ik kijk er echt naar uit om de implementatie op het terrein te zien. Ik ben het niet eens met de stelling dat dit pamperpolitiek zou zijn. Een van de delen uit het actieplan is om ter plaatse de mensen te ontraden om naar hier te komen. Het zou goed zijn dat u aan het parlement duidelijk maakt wat deze actie precies inhoudt.
Minister, als u de Roma wilt ontraden om naar hier te komen, dan hebt u geen inburgeringsstewards maar politieagenten nodig. Laat ons maar eens de waarheid zeggen over die Roma op basis van cijfers van de Nederlandse gemeente Nieuwegein, waar er een grote concentratie van Roma is. Daar is de politie tot de conclusie gekomen dat drie vierde van de volwassen mannen en een vierde van de jongeren onder de 18 jaar een strafblad hebben. In de ogen van de bevolking, dat weet u zeer goed, staat Roma voor de r van rovers, de o van overlastjunkies, de m van messentrekkers en de a van agressievelingen. Die realiteit wilt u blijkbaar niet onder ogen zien. Ik herhaal: geen inburgeringsstewards maar politieagenten hebt u nodig om de Roma terug te brengen naar de plaats waar ze thuishoren: Roemenië en Bulgarije, niet hier. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Reekmans heeft het woord.
Minister, u stelt dat Vlaanderen niet meer kan doen omdat het vooral om een federale bevoegdheid gaat. Dat klopt. Het is inderdaad ook een Europees probleem. Van het actieplan dat vandaag voorligt, komt vooral het punt van de vijftien stewards naar buiten. Minister, met alle respect, die vijftien stewards gaan het probleem niet oplossen.
Ik lees ook in het actieplan, dat heel laat is gekomen ik moet de heer Roegiers bijtreden , een deel over ontraden. Hoe u gaat ontraden in die landen van herkomst, lees ik niet. We blijven voor die landen het land van melk en honing. Het feit dat we onmiddellijk een leefloon geven aan die mensen als ze in ons land toekomen, trekt aan. Dat verklaart inderdaad de cijfers die de heer Dewinter net heeft gegeven. In Nederland zijn er 8000, in België zijn er 30.000 en in Duitsland amper 6000, dacht ik. Als je kijkt naar de Europese context, trekt Vlaanderen de meeste Roma aan. Minister, maak werk van een degelijk actieplan waar duidelijk instaat hoe u gaat ontraden, want vandaag is het werkelijk een maat voor niets.
De heer Watteeuw heeft het woord.
Minister, we weten nu dankzij de heer Dewinter waarvoor Roma staat. Ik weet nu ook dankzij de heer Dewinter waarvoor VB staat, namelijk vuilbekkerij. (Applaus bij sp.a)
Minister, in Gent voelen wij dagelijks wat de instroom van die immigratie van de Roma, de Oost-Europese migranten, betekent. Dat maakt dat het soms zeer moeilijk is om samen te leven. Daar moet iets aan gebeuren. Men kan niet zomaar zeggen dat een actieplan niet nodig is. Ik vind het goed dat het actieplan er is. Ik vind het ook goed dat de klemtoon ligt op de activering en op de buurtstewards. Ik heb de indruk dat het een genuanceerd en realistisch plan is. Ik ben blij dat u dat als N-VA-minister naar voren schuift want uw partijgenoten in Gent hanteren soms wel een ander taaltje. Ik denk dat u daar verder op moet werken. Alleen vraag ik mij af of daar genoeg kredieten tegenover staan. Wie zal dit alles aansturen? Wie zal bijvoorbeeld die buurtstewards aansturen? Het is belangrijk dat de gemeenten die buurtstewards in hun eigen beleid kunnen inschakelen.
De heer Yüksel heeft het woord.
Het is uiteraard goed dat er eindelijk een Roma-plan is. Er wordt de komende 4 jaar 3 miljoen euro uitgetrokken, onder meer voor de inzet van stewards. Zon beleid heeft weinig zin wanneer het niet gepaard gaat met een flankerend kordaat beleid op het lokale niveau. Minister, de problemen zijn bekend: huisjesmelkerij, overlast, verkeersoverlast, criminaliteit enzovoort. Het zijn de politie, de parketten en het lokale niveau die moeten optreden. Zij moeten de zaken bij de bron aanpakken. Zo niet, blijft het dweilen met de kraan open. Minister, is er met de steden Gent, Antwerpen, Brussel en Sint-Niklaas overleg gepleegd over de totstandkoming van dit plan? Zijn er ook concrete afspraken gemaakt inzake opvolging en lik-op-stukbeleid op het lokale niveau?
Mevrouw Zamouri heeft het woord.
Minister, het is de tweede keer op rij dat de Bulgaarse Roemenen u verkeerd begrijpen. Ik hoop dat u de ontradingspolitiek niet in het Nederlands hebt uitgelegd. Ze spreken daar een andere taal.
De heer Bart Somers heeft onlangs een voorstel gedaan dat kamerbreed werd gedragen over het beperken van het leefloon in de tijd. Dat is een heel goede zaak. Ik wil heel duidelijk benadrukken dat Open Vld migratie geen negatief of bedreigend fenomeen vindt. Ik denk echter dat dit probleem Vlaanderen en zelfs België overstijgt. Het is hoog tijd om met de collegas van de andere gemeenschappen een visie te ontwikkelen over migratie of daar in elk geval een aanzet toe te geven.
Het is ook belangrijk om Roma niet als parias te beschouwen. Als ze hier niet welkom zijn, dan gaan ze naar een ander land. En dat is wat momenteel aan de gang is.
De heer Dehandschutter heeft het woord.
Minister, het is uw verdienste en die van de regering om voor deze specifieke problematiek nu ook een specifiek actieplan te hebben uitgewerkt. Deze specifieke problematiek wordt bemoeilijkt door het feit dat wij hier vaak te maken hebben met EU-burgers. Het plan dat voorligt, is concreet en realistisch en wijst de betrokkenen op hun plichten inzake onderwijs, taal, het voorzien in het eigen onderhoud enzovoort. Het ondersteunt de lokale besturen en wijst erop dat er nog een en ander moet gebeuren.
In het verleden was er heel wat verschil inzake lokale benadering. De problematiek in Gent en Antwerpen is hier voldoende aan bod geweest. Ook Sint-Niklaas heeft daar in zekere zin mee te maken, maar gelukkig niet in dezelfde mate als Gent.
Minister, bent u naast wat u doet voor de lokale besturen, van plan om deze problematiek ook onder de aandacht van de federale en vooral de Europese instanties te brengen om het aanzuigeffect zoveel mogelijk weg te nemen?
Ik heb niet geantwoord op een van uw vragen, mijnheer Roegiers, waarvoor mijn excuses. Dat was een andere vraag dan deze die u me vooraf op papier had bezorgd. De federale lidstaten moeten tegen eind dit jaar een actieplan voorleggen aan de Europese Unie. Vlaanderen is daar klaar mee. Ik hoop op bijval van de andere gemeenschappen.
Mevrouw Zamouri, de ervaring van minister Van den Bossche en mezelf in het kader van de Benelux was eerder een ontgoocheling. Wij stelden vast dat de Franse Gemeenschap en de steden in Wallonië, die nochtans worden geconfronteerd met dezelfde problemen, het niet nodig vonden om actie te ondernemen. Ook Luxemburg vond dat helemaal niet nodig. Ik hoop dat we dit afgestemd krijgen op Belgisch niveau. Ik hoop ook dat de EU eenduidig actie onderneemt. Vlaanderen kan dit niet alleen aan, de steden kunnen dit niet alleen en de lidstaten kunnen dit niet alleen aan. Ik herhaal wat ik al eerder heb gezegd: het is niet normaal dat er binnen de EU, die gebaseerd is op normen en waarden en op rechten en vrijheden, grote groepen verhuizen van de ene lidstaat naar een andere vanwege al dan niet vermeende discriminatie. Ik heb de Europese commissaris daarvoor aangeschreven maar ik heb nog geen antwoord. Samen met de minister-president heb ik een gesprek gehad met de ambassadeurs van Roemenië en Bulgarije.
Mevrouw Zamouri, wij kunnen natuurlijk niet in die landen zelf, in welke taal het ook is, een grote campagne voeren, maar wij doen wat wij kunnen. Wie daarvoor de pluimen op zijn hoed steekt, doet er niet toe, het is zeker niet alleen ons plan, maar ik wil toch benadrukken dat ik van meet af aan heb gezegd dat er op federaal vlak een groot probleem is. Ik ben blij dat er een parlementaire meerderheid is gevonden om de OCMW-wet aan te passen. (Opmerkingen van de heer Bart Tommelein)
Mijnheer Tommelein, dat was in de goede tijd voor deze finale onderhandeling, toen de N-VA mocht meespelen op federaal vlak. We zijn er toen in geslaagd om een aantal federale wetten aan te passen, onder andere de OCMW-wet, die nu is aangepast aan de Europese richtlijn, die zegt dat het vrije verkeer van personen niet mag leiden tot een belasting van het sociale systeem van de lidstaat waar ze aankomen. Als je stelselmatig vanaf dag twee die mensen leefloon toekent, gebeurt dat. Nu hoop ik dat alle OCMWs hetzelfde beleid zullen voeren. De OCMW-wet is aangepast, maar is nog niet van kracht. Ik neem aan dat dit eerstdaags zal gebeuren.
Mijnheer Dewinter, uiteraard is dit ook een zaak voor de politie. Maar Vlaanderen heeft geen politie. U zou het anders willen en ik ook. De politie moet stedelijk optreden. Zij wordt aangestuurd door de burgemeester. Het parket moet inderdaad optreden. Wel, collegas, ik heb helemaal in het begin een brief gestuurd naar de procureur-generaal van Gent. Ik heb geen antwoord gekregen. Ik heb een brief gestuurd naar de minister van Justitie. Ik heb geen antwoord gekregen. Ik was verontrust door de vrije tribune waarin de burgemeester van Gent wees op de zware criminaliteit die daarmee gepaard gaat. Ik heb gemeend mijn verantwoordelijkheid te moeten opnemen en de procureur-generaal daarop te wijzen. Ik hoop dat men die filières aanpakt en het misbruik dat daarachter steekt, ik hoop dat men de huisjesmelkerij aanpakt en het feit dat mensen worden gedwongen om een deel van hun leefloon af te staan. Dat zijn inderdaad zaken voor het parket.
Collegas, wij geven hier uitdrukkelijk het signaal dat wij niet het land van melk en honing zijn. De OCMW-wet is aangepast. Je kunt hier niet naartoe komen om je te parkeren in het sociale systeem. Je kunt hier niet langer dan drie maanden blijven als je niet werkt en niet op legale wijze in je onderhoud kunt voorzien. Dat is een zaak voor de Dienst Vreemdelingenzaken, die nu gelukkig de connectie maakt met de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid. Dat was een groot probleem. De OCMWs gaven die gegevens niet door. Op het federale niveau heeft men dat nu opgelost door de kruispuntbanken te verbinden. Vanuit de Dienst Vreemdelingenzaken verzekert men mij dat men daartegen optreedt. Al die zaken moesten gebeuren en staan nu in lijn.
Collegas, de stewards zullen opdrachten krijgen van de steden. Er is 750.000 euro per jaar. Minister Van den Bossche zal een call uitschrijven. De steden zullen daarop kunnen inschrijven en zullen dat kunnen inpassen in hun stedelijk beleid, complementair met de bemiddelaars die er al zijn. Wij verwachten uiteraard dat die stewards goed werk zullen leveren, een vriendelijke omkadering waar dat kan, mensen die hier legaal zijn begeleiden, ze naar onderwijs toeleiden en een cultuur van werken bijbrengen, waar dat moet optreden en de politie waarschuwen, het parket inschakelen, enzovoort. De steden waren betrokken, ze zitten in een werkgroep, en ze zullen betrokken blijven via de oproep.
Collegas, het is een verdienste dat er een plan is. Uiteraard moet het op het terrein, in de steden, worden uitgevoerd. Wij zullen onze job doen waar we dat kunnen. Ik herhaal: wie hier langer dan drie maanden is, moet hier legaal zijn en moet een job hebben. De mensen die hier een job hebben, zullen we helpen en inburgeren en aan een opleiding helpen waar dat moet. Voor de rest is er een federale en een Europese taak. Ik hoop dat nu iedereen wakker is en dat we allemaal samen want anders kan het niet dit zware probleem aanpakken. (Applaus bij de N-VA)
Minister, dank u voor uw antwoord. Er moet inderdaad worden samengewerkt met het parket. Bij mijn weten zijn die afspraken, zeker in Gent, gemaakt. Dubieuze vzws en domiciliefraude worden aangepakt. Er zijn maatregelen genomen in het OCMW. Er zijn maatregelen genomen om voor mensen die hier verblijven maar nog steeds met een buitenlandse nummerplaat rijden, die nummerplaat om te wisselen voor een Belgische nummerplaat. De burgemeester heeft geld vrijgemaakt om 29 politiemensen in te zetten in die probleemwijken. Dat is op het niveau van de stad gebeurd. Het Vlaams actieplan is er nu ook. Het is mede de aanzet tot het federale actieplan, dat zal moeten leiden tot een Europese aanpak. Ik steun de ketenaanpak die u naar voren hebt geschoven.
Iedereen is momenteel zijn huiswerk aan het maken, zodat de prangende samenlevingsproblematiek die men op diverse plaatsen kent, zoals onder meer in Gent, daadwerkelijk kan worden aangepakt.
Minister, ik blijf erbij dat u niet moet kiezen voor een actieplan met stewards en projecten ter begeleiding en integratie. Die stewards moeten dan uiteindelijk instaan het lijkt kolderachtig voor het aanleren van hygiëne en voor scholingscriteria ten aanzien van de Roma en dergelijke meer. Dat alles zal uiteindelijk geen zoden aan de dijk brengen. Integendeel, in Oost-Europa roffelt de tamtam nu al. U zult zien dat zij dit beschouwen als een standing invitation om naar ons land te komen.
Mijnheer Dehandschutter, de N-VA raakt echt wel overal mee weg. Nu komt u hier verklaren dat de N-VA zus en zo, en dit en dat. Mag ik één vraag stellen? Wie heeft tegen de uitbreiding van de EU met Roemenië en Bulgarije gestemd? Het Vlaams Belang, dacht ik. Wie heeft gestemd voor de uitbreiding met Roemenië en Bulgarije, waar al die Roma vandaan komen? De N-VA. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Het incident is gesloten.