Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de toename van de kinderarmoede en de maatregelen die de Vlaamse Regering hiertegen neemt
Verslag
Mevrouw Vogels heeft het woord.
Nog even voor de duidelijkheid: er wordt door niemand papier gebruikt en iedereen houdt zich aan de spreektijd van twee minuten.
Minister, ik sta hier om de drie maanden met een rapport in de hand dat aantoont dat Vlaanderen niet goed bezig is. Een van de doelstellingen van Vlaanderen in Actie (ViA) is de armoede met de helft terug te dringen. De cijfers wijzen erop dat de armoede in deze rijke regio verdubbelt. Om de drie maanden sta ik hier met de vraag wat u structureel zult ondernemen om het tij te keren.
Als twee bedrijfsleiders of industriëlen in de media zeggen dat de Vlaamse Regering niet goed bezig is, dan is het kot te klein en voelt heel deze Vlaamse Regering zich aangesproken. De meerderheid vraagt dan hoogdringende behandelingen van resoluties over de industrie. Wanneer de cijfers over armoede bekend geraken, dan is het hier oorverdovend stil en zie ik geen resoluties vanuit de meerderheid. Dan wordt de minister van Armoedebestrijding als excuusminister naar voren geschoven om nog maar eens te zeggen dat het erg is, dat we een tandje moeten bijsteken en dat de collegas zijn aangemaand om dat te doen.
Minister, u zegt dat u al van alles hebt gedaan. De bijkomende plaatsen in de kinderopvang zijn dezelfde als die die worden verkocht door minister Muyters om meer mensen aan het werk te krijgen en door minister Vandeurzen om de wachtlijsten weg te werken. Er is sprake van huursubsidies maar die worden al tien jaar aangekondigd. Zij zullen vanaf januari worden toegepast, maar enkel voor die mensen die al vijf jaar op een wachtlijst staan.
Structureel gebeurt er niets. Wat zal de Vlaamse Regering met deze cijfers doen? Wat is het antwoord van de regering op de vraag van decenniumdoelen om het geld waarin is voorzien voor de kindbonus structureel te investeren in kinderarmoede en niet te verspreiden over alle kinderen, ook de rijke?
Mevrouw Turan heeft het woord.
Mevrouw Vogels, de meerderheid vindt dit heel belangrijk en volgt dit van zeer nabij op. U moet dus niet zeggen dat de meerderheid daar niets mee doet.
Het is echter wel een sociaal probleem als er vandaag in Vlaanderen zo veel kinderen in armoede leven Dat is even goed een probleem als de andere economische problemen die moeten worden aangepakt.
Minister, ik had onlangs een onderzoek in handen van de Katholieke Hogeschool Kempen in samenwerking met de Universiteit Antwerpen. De doelstelling was te achterhalen wat een gezin in Vlaanderen nodig heeft om op een menswaardige manier te participeren in onze maatschappij. Een moeder met twee kinderen heeft 750 euro nodig voor huisvesting, 100 euro voor hygiëne en gezondheid en 390 euro voor voeding.
Vorig jaar zijn de voedselprijzen in dit land met 20 procent gestegen. De federale minister die hier iets aan had kunnen doen, heeft niets gedaan. Alles wordt duurder. Alle prijzen stijgen. Alleen de inkomens stijgen niet. Dat is een federaal probleem, maar we dragen er in Vlaanderen mee de gevolgen van. We verwachten acties op dit vlak.
De Vlaamse overheid moet haar verantwoordelijkheid nemen. Afgelopen winter konden veel mensen hun energiefactuur niet betalen. Niemand is afgesloten of in de kou blijven staan. Veel mensen konden hun leningen niet meer betalen. Die leningen zijn betaald. Er zijn trajecten gestart om de ouders van kinderen in armoede naar werk te leiden.
Minister, dit probleem wordt blijvend van aard. U hebt verklaard dat u van kinderarmoede een prioriteit wilt maken. Ik wil vandaag horen wat die prioritering precies inhoudt. (Rumoer)
Minister Lieten heeft het woord.
Voorzitter, ik dank mevrouw Vogels omdat ze het Vlaams Parlement en mezelf om de drie maanden met de neus op de feiten drukt. Ze is niet alleen. De Vlaamse kinderrechtencommissaris doet dat ook. Het middenveld doet dit met behulp van de Decenniumdoelen. Ik doe dit zelf ook. We zullen in dit verband aanhoudende inspanningen moeten leveren.
Waar ik mevrouw Vogels niet voor dank, is dat ze mij een excuusmadame heeft genoemd. Ik heb me nog nooit door iemand als excuus laten misbruiken. Ik zou van haar, van vrouw tot vrouw, wat meer respect willen krijgen. (Rumoer)
Ik zoom nu even in op de feiten. Kinderarmoede is niet om te lachen. De Vlaamse Regering maakt hier een prioriteit van. Ik zal in sneltreinvaart opsommen waarmee we momenteel bezig zijn.
We beschikken over een Vlaams Actieplan Armoedebestrijding. Dit actieplan omvat 194 maatregelen. Alle ministers zetten hier samen op in. Ik heb in maart 2011 verklaard dat we een tandje moeten bijsteken. Alle ministers hebben samen gekeken welke maatregelen we versneld en verdiept kunnen nemen. Eind april 2011 heeft de Vlaamse Regering een aantal prioriteiten naar voren geschoven. Het gaat onder meer om de kinderarmoede, de huursubsidies en de werk- en welzijnstrajecten en de uitbreiding van de kinderopvang. Die prioriteiten worden nu verder in de praktijk gebracht.
Op basis van de cijfers hebben we van kinderarmoede onze absolute prioriteit gemaakt. Kinderen zijn niet schuldig aan het feit dat ze in armoede leven. Indien de maatschappij de kinderarmoede aanpakt, merkt ze dat niet enkel aan het geluk van de betrokken kinderen, maar ook aan de maatschappelijke integratie van die kinderen. Op die manier vermijden we toekomstige frustraties.
Om die reden hebben we een specifieke kinderarmoedebarometer laten uitwerken. Jaarlijks worden de nodige cijfers verzameld. Al deze gegevens kunnen overigens op de website worden geraadpleegd. Uit die cijfers blijkt dat we in vergelijking met de rest van Europa goed scoren. We zijn hier echter niet tevreden mee.
We merken dat het jaarlijks aantal geboortes van kinderen in kansarme gezinnen stijgt. Hoewel de trend zou moeten dalen, stellen we een stijging vast. We berekenen dit op basis van de armoedebarometer die Kind en Gezin heeft ontwikkeld. Hierbij wordt onder meer rekening gehouden met de taal van de ouders, het inkomen en dergelijke.
Op basis van die cijfers hebben we in het licht van Vlaanderen in Actie een rondetafel over kinderarmoede georganiseerd. Er zijn heel wat concrete acties geformuleerd. In het licht van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding worden die acties ten aanzien van alle leden van de Vlaamse Regering geconcretiseerd.
Ondertussen gebeurt al het een en het ander. De Vlaamse Regering heeft beslist het aantal plaatsen in de kinderopvang specifiek voor gezinnen in kansarmoede uit te breiden. Er komt een uitbreiding van het systeem van inkomensgerelateerde kinderopvang (IKG). Ouders zonder inkomen zullen hier van kunnen gebruikmaken en zullen bijgevolg weinig moeten betalen.
Minister Vandeurzen komt binnenkort met een heel ontwerp van decreet in verband met de verankering. Minister Van den Bossche maakt werk van de huursubsidies. Mevrouw Vogels, u zult dat binnenkort ook op uw bord krijgen. Dat zijn allemaal maatregelen die we nemen.
Daarnaast willen we een bijkomende focus op de jonge kinderen. Uiteindelijk blijkt uit de cijfers dat als men bij kinderen van 0 tot 3 jaar kan zorgen voor een duwtje in de rug, de achterstand vermindert. Er zijn heel wat voorbeeldprojecten in Vlaanderen. We willen die regulier maken en uitbreiden.
Voorzitter, ik hoor hier om de drie maanden dezelfde beloften, dezelfde projecten. Minister, dat zijn geen projecten om de armoede van de kinderen structureel te bestrijden. Absoluut niet! Het bewijs is dat het om de drie maanden slechter wordt. U bent dus niet goed bezig. En verwijs alstublieft niet naar Europa. Als ik zie wat Duitsland, dat voor ons toch zo een mooi model is, realiseert aan bijkomende armoede, dan vraag ik u om ons daar alstublieft niet op te richten. Laten we ervoor zorgen dat de kinderarmoede in Vlaanderen wordt aangepakt. Ik kan alleen maar mijn vraag herhalen. Welke structurele maatregelen zult u nemen om mij te garanderen dat ik binnen de drie of zes maanden een kering zie in het tij?
Trouwens, wat u hier niet hebt gezegd maar op de radio wel, is dat we eerst bijkomende duidelijkheid zouden krijgen in mei. De projecten zouden uitgewerkt worden. Nu hoor ik u zeggen dat het december wordt. Zo kunt u nog wel verder gaan tot het einde van de legislatuur. Er zal alleen maar meer kinderarmoede zijn in Vlaanderen. U bent niet goed bezig.
Voorzitter, collegas, iedereen zal zijn of haar verantwoordelijkheid moeten opnemen, zowel op het federaal als op het Vlaams niveau. Minister, er moeten duidelijke keuzes worden gemaakt en het zijn de beleidsmakers die de keuzes moeten maken. Wij moeten voorkomen dat een moeder een keuze moet maken om een doktersbezoek uit te stellen omdat ze het niet kan betalen. Dat moet vandaag worden opgelost.
Mevrouw Franssen heeft het woord.
Voorzitter, ik sluit me graag aan bij de vraag van de collegas. Ik zal het in Cardijntermen uitdrukken: we hebben al genoeg cijfers gezien. De Vlaamse Regering heeft geoordeeld dat we een tandje bij moeten steken. Het wordt nu echter wel tijd om te handelen. Tegen 2020 willen we een halvering van de armoede bij kinderen, 3,8 procent. Minister, waar wil de huidige regering staan tegen 2014 om te vermijden dat de inspanningen worden doorgeschoven naar een volgende legislatuur?
Mevrouw Dillen heeft het woord.
Voorzitter, ik zou me graag aansluiten bij de terechte opmerkingen van mevrouw Vogels. Minister, Vlaanderen is niet alleen niet goed bezig. Vlaanderen is zelfs slecht bezig. Dit debat wordt tegenwoordig met de regelmaat van een klok gevoerd. Bijna maandelijks wordt dit debat gevoerd. Minister, we moeten toch wel vaststellen dat het niet alleen niet voldoende is om u met de neus op de feiten te drukken na de cijfers die gisteren bekend werden gemaakt.
Ik doe hier opnieuw een dringende oproep aan de Vlaamse Regering om eindelijk te werken aan een structureel beleid. Ik doe die oproep al jaren in de plenaire vergadering en in de commissie. Vandaag hebt u allerlei projecten, die op zich misschien interessant zijn, maar die niet leiden tot concrete resultaten. Concrete resultaten, dat betekent de armoede in het algemeen en de kinderarmoede in het bijzonder structureel laten dalen. Maak eindelijk werk van een gestructureerd beleid in plaats van te werken met versnipperde projecten, die gelijk staan met geldverspilling.
Mevrouw Van der Borght heeft het woord.
Voorzitter, ik sluit me ook graag aan bij de vraag van de collegas. Ik heb wel een kleine randbemerking bij de vraag van mevrouw Turan. Mevrouw Turan, u verwijst graag naar de federale overheid. We zitten hier op het Vlaamse niveau. We moeten ons dus bezighouden met onze eigen zaken. Als het dan toch over de federale overheid gaat, wil ik er u toch even op wijzen dat de bevoegde federale minister iemand is van uw familie. De formateur spreekt toch over één familie. In de Federale Regering is dat staatssecretaris Courard.
Minister, in de commissie Welzijn hebben we naar aanleiding van het decreet Rechtenverkenner uitvoerig gediscussieerd. Een van de zaken is het automatisch toekennen van rechten voor mensen die het heel moeilijk hebben. Ik pleit ervoor om daar zo snel mogelijk mee te starten. Er zijn connecties met het federale niveau, bepaalde zaken kunnen we niet automatisch op het Vlaamse niveau toekennen. Maar ik zou toch beginnen met de zaken die we wel kunnen toekennen. Wat is daarvoor de timing? Tegen wanneer ziet u dat mogelijk?
Mevrouw Jans heeft het woord.
Armoede is een probleem dat op vele domeinen speelt. Er moeten inderdaad prioriteiten worden gesteld, ook door de regering. Deze week hebben we de begrotingscontrole besproken in de commissie. Er worden extra middelen aan armoedebestrijding besteed.
Mevrouw Vogels, er moeten inderdaad structurele oplossingen komen en u weet ook dat er kinderen leven in een kansarme omgeving. De eerste vereiste om ze daaruit te krijgen, is de ouders te motiveren een duurzame job te vinden. Daarmee zullen we al een groot deel van de mensen vooruithelpen. Daar moeten we prioriteit aan geven.
De heer Reekmans heeft het woord.
Mevrouw Turan, het wordt hoog tijd dat sp.a in een Federale Regering stapt, zodat u opnieuw beleid kunt voeren, in plaats van dit spreekgestoelte te gebruiken om oppositie te voeren tegen de Federale Regering. Armoede, wonen en werk zijn Vlaamse bevoegdheden. Meerdere studies hebben aangetoond dat om armoede te vermijden of te ontstijgen, werk de beste garantie is.
Uw partijgenote, minister Van den Bossche, is bevoegd voor Wonen. Ik las vandaag over het probleem van de kinderarmoede en de woningkwaliteit. De grootste huisbaas van Vlaanderen is minister Van den Bossche. Als ik zie dat er nog veel leegstand en verkrotting is van sociale woningen, dan raad ik u aan om dit met uw fractie te bespreken, om de middelen op een andere manier te besteden zodat de kinderen met een veel betere levenskwaliteit groot kunnen worden. U kunt er iets aan veranderen met uw partij. U zit in de regering, doe het en stop alstublieft met platte oppositie te voeren tegen een virtuele Federale Regering.
De Federale Regering kan absoluut zaken doen, maar wij ook. De leeflonen zijn gedaald in vergelijking met de kostenstijging en de levensstandaard. Dat is absoluut een oorzaak van een aantal problemen. Van iedereen die de kans heeft om in de Federale Regering te treden, hoop ik dat die zijn best doet in de onderhandelingen om dat punt op de agenda te plaatsen. U moet uzelf niet zo passief beoordelen.
Mijnheer Reekmans, u geeft aan dat alle studies hebben uitgewezen dat werk de beste oplossing is. Mag ik dat even corrigeren? We hebben de voorbije jaren gezien dat werk heel belangrijk is, maar de toename van jobs heeft er niet toe geleid dat de jobless households aan een job zijn geraakt. Het probleem is veel complexer en heeft te maken met werk daarom ontplooien we in Vlaanderen ook werk-welzijnstrajecten , met kinderopvang daarom creëren we extra plaatsen voor en recht op kinderopvang , en met huisvesting daarom is minister Van den Bossche een omvangrijk plan aan het uitrollen voor het creëren van bijkomende sociale woningen en komt er een huursubsidie voor mensen die lang op een wachtlijst staan. Het heeft ook te maken met gezondheidszorg, en daarom is minister Vandeurzen volop bezig met het uitwerken van wijkgezondheidscentra.
De Vlaamse Regering verstopt zich niet. We zijn ons er ook van bewust dat dit een complex probleem is, dat integraal moet worden aangepakt. We hebben een integrale aanpak, we hebben een Vlaams Actieplan Armoedebestrijding, waar alle ministers hun schouders onder zetten en dat we samen evalueren en beoordelen. Deze regering zal op al die fronten voortwerken.
Minister Lieten, ik hoop dat ik hier over drie maanden niet opnieuw moet staan.
Jawel, ik hoop van wel. U zult hier moeten staan.
Ja, ik zal er staan, maar ik hoop dat u dan met een duidelijk gestructureerd plan komt. Zolang dat niet het geval is, of u nu een man of een vrouw bent, ik zal u een excuusminister blijven noemen, want ik zie dat de rest van de regering niet wakker ligt van de kinderarmoede. U levert stapsgewijs kleine projectjes, maar geen structurele maatregelen.
Minister, kom alstublieft niet meer zeggen dat we een tandje moeten bij steken. Wat mij betreft, moet er een heel gebit bij gestoken worden om iets aan die kinderarmoede te doen. (Applaus bij Groen!)
Collegas, ik verberg mij niet. Mijn partij verbergt zich ook niet. Ik heb niet gezegd dat alle verantwoordelijkheid op het federale niveau ligt. Wij hebben allemaal verantwoordelijkheden. (Opmerkingen van de heer Lode Vereeck)
U niet? Dan is het in orde.
Wij hier in Vlaanderen nemen onze verantwoordelijkheid, minister. U hebt al een versnelde uitvoering van het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding (VAPA) aangekondigd. Veel collegas weten eigenlijk niet wat dat VAPA juist inhoudt. Ik hoop dat we hier over drie maanden opnieuw staan, samen met mevrouw Vogels, mét resultaten.
Het incident is gesloten.