Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over mogelijke wantoestanden bij de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening
Actuele vraag over mogelijke wantoestanden bij de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening
Actuele vraag over mogelijke wantoestanden bij de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening
Verslag
Mevrouw Eerlingen heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, vorige week vernam ik dat een topambtenaar van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) van de afdeling Vlaams-Brabant in opspraak zou zijn gekomen doordat hij aan persoonlijke verrijking zou hebben gedaan en eventueel zelfs vriendendiensten heeft geleverd aan bevriende politici. Hij zou onder meer personeelsleden van de VMW hebben laten werken aan zijn eigen woning. Ik vernam dat er een intern onderzoek zou zijn opgestart en ook al een schorsingsprocedure.
Het probleem is dat het niet de eerste keer is dat er klachten zijn over de gang van zaken bij de VMW. In het verleden werden al een aantal problemen aangekaart, en naar aanleiding daarvan is er in 2008 een onderzoek opgestart door de dienst Interne Audit van de Vlaamse Administratie (IAVA) en de Inspectie van Financiën. Dat heeft geleid tot een heel uitgebreid rapport van de Vlaamse Ombudsdienst met tien aanbevelingen. Op een interpellatie van de heer Peumans heeft uw voorganger, minister Crevits, geantwoord dat de VMW zelf een actieplan zou opstellen. Er werd binnen de VMW ook een intern auditcomité opgestart dat een aantal procedures en dergelijke onderzoekt.
Minister, als er een actieplan bestaat en er werk wordt gemaakt van deugdelijk bestuur, roept het natuurlijk vragen op als blijkt dat er nog steeds wantoestanden kunnen ontstaan. Wordt het actieplan van de VMW geëvalueerd? Zult u een systematische doorlichting van de verschillende afdelingen van de VMW laten doorvoeren? Het is immers belangrijk dat alles eens grondig wordt onderzocht zodat mistoestanden in het vervolg vermeden kunnen worden.
De heer De Meulemeester heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, wij vernamen vorige week via de media dat er een intern onderzoek is gestart naar wantoestanden die zich zouden hebben voorgedaan bij de VMW. Een hoge ambtenaar zou ambtenaren van deze overheidsdienst hebben ingezet om renovatiewerken bij hem thuis uit te voeren. Er zouden ook hand- en spandiensten zijn verleend aan bevriende politici. Als voorbeeld werd gegeven dat een zwembad van een politicus zou zijn gevuld door de VMW, dus door een overheidsdienst.
Dit is al de tweede zaak in één week. De week daarvoor waren er al ernstige vermoedens van corruptie bij het Agentschap voor Facilitair Management, ook een overheidsdienst.
Minister, ik zou graag van u vernemen of het klopt dat er op dit ogenblik een intern onderzoek wordt gevoerd naar aanleiding van de feiten waarover we hebben gelezen in de media. Sedert wanneer wordt dit intern onderzoek gevoerd? Klopt het dat het op klacht van een ambtenaar van de VMW is gestart, of was het een extern persoon? Wanneer werd u als voogdijminister op de hoogte gebracht van deze wantoestanden? Werd uw collega van Bestuurszaken, die bevoegd is voor het overheidspersoneel bij de Vlaamse overheid, daarvan ook op de hoogte gebracht? Acht u de controlemechanismen en controlestructuren toereikend om dergelijke toestanden in de toekomst te vermijden?
De regering spreekt vaak over goed bestuur. De voorbije twee weken hebben we moeten vaststellen dat dit niet het geval is, want we spreken over wantoestanden en mogelijke corruptie bij Vlaamse ambtenaren.
De heer Van Hauthem heeft het woord.
Minister, de feiten zijn geschetst. Ze doen mij denken aan een voormalig minister die een buitenverblijf liet opknappen door postbodes. Blijkbaar is het hier een gelijkaardig geval. Ik zal die feiten hier niet meer op een rijtje zetten.
Hoe zijn die feiten aan het licht gekomen? Door de talk of the town van medeambtenaren die zeiden dat er iets niet klopt of als gevolg van een interne audit? Sinds wanneer bent u ervan op de hoogte dat er iets loos was? Gelet op het feit dat het inderdaad niet de eerste keer is dat er in dat agentschap een aantal zaken gebeuren waarbij men op zijn minst vraagtekens kan plaatsen ik verwijs naar de reis naar China met echtgenotes voor meer dan 40.000 euro , vraag ik mij af of het een individueel probleem is bij dat agentschap. Of denkt u dat het om een structureel probleem gaat, namelijk dat er een bepaalde cultuur is gegroeid waarbij alles kan en alles mag?
De heer Reekmans heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, wij vernamen in de media dat dit dossier vermoedelijk een vorm van corruptie of normvervaging zou betreffen van één werknemer bij de VMW. Dat haalt de media. Indien ik dat in de media had gegooid, stonden pek en veren in dit halfrond al klaar. Blijkbaar zijn er bij andere partijen nieuwe normen. Deze vorm van scandalitis zou ik nooit als individueel geval hebben aangeklaagd. Minister, ik zal u zeggen waarom.
U weet dat ik u de voorbije maanden heb bedolven onder schriftelijke vragen over de VMW. Ik ben deze kwestie al een tijdje in kaart aan het brengen, vooral omdat Vlaanderen in de raad van bestuur van de VMW een meerderheid heeft. Een meerderheid van de raad van bestuur bestaat uit afgevaardigden van de Vlaamse Gemeenschap. Wij zijn daar de baas. Wij hebben daar twee regeringscommissarissen, en toch is daar veel aan de hand.
Ik som er enkele op, minister. Het voorval met metselende watermannen aan een zwembad, zoals met de metselende facteurs in Frankrijk, is niet goed te praten als dit verhaal klopt. Misschien is dat goed voor de show van Geert Hoste op het einde van het jaar, maar dat kunnen we als eerlijke en correcte politici anno 2010 niet goedkeuren.
Minister, bij de VMW is er meer de hand. Ik geef een greep uit wat u me ooit hebt geantwoord op schriftelijke vragen. De klokkenluider van de Chinareis kreeg zelf straf en dat was heel merkwaardig. De interne auditor leverde rapporten af waar het management niet mee akkoord ging. In de ACCORD-studie werd geen spaander heel gelaten van het personeelsbeleid. In het klokkenluidersrapport van de Vlaamse 0mbudsdienst is gebrek aan interne controle de rode draad. Verder hebben we daar niets meer over gehoord. Dan zijn er de positieve uitlatingen in de pers van de VMW tussen 2008 en 2010. Ik haal drie belangrijke citaten aan: Jubileumjaren die in schoonheid worden afgesloten. VMW boort twee belangrijke geldbronnen aan. De VMW groeit gestaag verder.
Nog geen halfjaar later moeten we de drinkwatertarieven van de mensen verhogen. Ik snap niet dat als we zo goed boeren, we de prijzen voor de mensen moeten verhogen. Dat is er aan de hand bij de VMW. Minister, wordt het niet hoog tijd dat u dringend grote kuis houdt in de VMW. Er is immers veel meer aan de hand dan hier vandaag op de agenda staat. Ik had er graag een interpellatie over gehouden, maar het Uitgebreid Bureau vond ze niet zwaarwichtig genoeg. Ik stel vast dat hier vier fracties staan. Ik denk dat dit heel zwaarwichtig is.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Eerst en vooral wil ik duidelijk schetsen wat de feiten zijn en wat er ondertussen is gebeurd. Er is een melding van een klacht gekomen van een derde de identiteit is niet vrijgegeven bij de Centrale Dienst voor de Bestrijding van Corruptie (CDBC). Die dienst heeft dat op 7 oktober gemeld aan de interne audit. De interne audit heeft de directie en de raad van bestuur op de hoogte gebracht.
De klacht had betrekking op de provinciale directeur van Vlaams-Brabant en het ging heel specifiek over werken die in de woning door personeelsleden zouden worden uitgevoerd. Diezelfde dag is er in alle discretie verder onderzoek gebeurd. Er is nagegaan of die mensen daar aan het werk waren en dat bleek effectief het geval te zijn. De directieraad heeft op 25 oktober een voorstel tot schorsing gedaan.
De betrokken persoon heeft zich ondertussen ziek gemeld en kan niet worden gehoord in de directieraad. Dat staat zo in het personeelsstatuut. Er zijn wel bewarende maatregelen genomen en ondertussen neemt iemand anders de functie van directeur waar.
Mijn kabinet is van de feiten op de hoogte gebracht op 22 oktober. Op datzelfde moment zijn ook het parket, de CDBC en de volledige raad van bestuur op de hoogte gebracht. Men heeft ook i-Force ingehuurd, dat het onderzoek verder heeft gevoerd om na te gaan wat er met die provinciale directeur allemaal is gebeurd. i-Force komt voor het einde van december met een definitief rapport. Op basis daarvan kan een definitieve tuchtstraf worden uitgesproken. Dit gaat over het personeelsstatuut.
Het is ook belangrijk om te vermelden dat de directieraad die tuchtsanctie moet uitspreken. Als ik alle feiten en de gegevens die me op 22 oktober zijn overgemaakt, op een rijtje zet, kan ik alleen vaststellen dat de directieraad direct heeft gereageerd en opgetreden. Er is geen sprake van normvervaging door de directieraad. Die heeft meteen heel krachtig gereageerd en heeft de provinciale directeur meteen aan sancties onderworpen. Dat werkt dus.
Mevrouw Eerlingen, u vraagt naar het interne auditrapport of het driejarenplan dat er is vanaf 2009. Dat is er en het wordt ook voortdurend bijgestuurd. Het spreekt voor zich dat er wellicht een bijsturing nodig zal zijn op basis van de feiten die zich nu zouden voordoen. Dit geldt voor alle afdelingen en alle directies van de VMW en er zijn wel degelijk een procedure en een volledig plan voor opgezet.
Mijnheer Reekmans, u gooit alles op een hoopje. Het een kan niet met het ander worden vergeleken.
U verwijst naar de Chinareis van een tijd geleden. U hebt daar al mijn voorgangers al over ondervraagd, en mij ook. Er zijn tien aanbevelingen gebeurd op basis van de vaststellingen. Die zijn nu allemaal in de praktijk geïntegreerd in de VMW om dergelijke toestanden in de toekomst te voorkomen. Daar is dus opgetreden.
U verwijst naar de collectieve schuldregeling. Ik wil u erop attent maken dat er intussen principieel een waterverkoopreglement is goedgekeurd waar dit allemaal moet worden in opgevangen.
De directieraad heeft krachtdadig gereageerd. Dergelijke zaken kunnen niet.
Ik dank u voor uw antwoord, minister. Als ik het goed begrijp, is het actieplan en het intern auditcomité op dit moment vooral bezig met de controle van de procedures en niet zozeer met de algemene werking van die afdelingen. Het lijkt mij essentieel dat de werking van elke afdeling grondig en systematisch wordt doorgelicht. Anders zou deze praktijk niet na een klacht aan het licht zijn gekomen. Misschien moet er op een andere manier aan onderzoek worden gedaan.
Minister, het tijdstip van de feiten blijft mij onduidelijk. We hebben in de media gelezen dat de feiten dateren van deze zomer. Het verwondert mij dat ze dan pas in oktober gemeld zijn aan de directie. De schorsing van die persoon moet dan ook dateren van oktober. Dat lijkt me redelijk lang. Wanneer bent u dan precies op de hoogte gebracht, minister?
We hebben hier te maken met een EVA. De interne audit van de Vlaamse administratie werkt zeer degelijk. Ze hebben dat gedetecteerd. Ik zou willen vragen dat bij de Vlaamse watermaatschappij terdege rekening wordt gehouden met een goede bemanning of bevrouwing van die dienst zodat dergelijke misbruiken zeer vlug kunnen worden gedetecteerd.
Ik sluit me aan bij mijn voorganger. Het is toch een beetje vreemd dat het in de zomer al gebeurd is, de directieraad pas in oktober op de hoogte werd gebracht en u, minister, pas eind oktober werd verteld dat er waarschijnlijk/misschien een en ander fout liep. De betrokkene kan niet worden gehoord wegens ziekte. Dat is misschien een teken van de mentaliteit die daar heerste.
U hebt niet geantwoord op mijn laatste vraag. Is dat nu een eenmalig geval binnen dat agentschap? Of hebben we hier te maken met een bedrijfscultuur die in de loop der tijd gegroeid is? Kan dit opnieuw gebeuren?
Minister, u zegt dat ik alles op een hoopje gooi. U hebt voor één keer gelijk: het is inderdaad een hoopje van negatieve documenten, studies en onderzoeken bij de VMW. Zo mag u het noemen.
In de afgelopen vier jaar heeft de VMW 55,45 miljoen euro verlies geleden. In 2010 leidden de halfjaarlijkse cijfers die ik heb opgevraagd, weer tot verlies. De prijsstijgingen zijn niet te verklaren. Zelfs als we water in Wallonië aankopen bij de Société wallonne des eaux (SWDE), dan is dat water goedkoper dan als de VMW het zelf produceert. Dat is heel raar.
Ik gooi alles op een hoopje? Inderdaad, dit is het werk van de 102 vragen die ik u gesteld heb over de VMW. Het is inderdaad niet zo simpel om dat hier allemaal in één minuut te komen uitleggen. Daarom had ik liever een interpellatie gehouden.
Hoe verklaart u dat de prijzen omhooggaan en dat er toch verlies is? In 2006 ontvingen alle bestuurders van de politieke partijen in de VMW 362.000 euro aan zitpenningen. In 2009 was dat al 694.373 euro. Een stijging van 92 procent! En intussen maakt het bedrijf jaar na jaar verlies en stijgt de prijs van het drinkwater. U noemt dat misschien goed bestuur, ik niet!
Mijnheer De Meulemeester, ik denk dat ik daarnet al duidelijk heb verklaard dat we op 22 oktober 2010 op de hoogte zijn gebracht. Ik kan moeilijk op de zaak vooruitlopen. Ik weet nog niet precies wat er allemaal is gebeurd. i-Force, dat alles mooi heeft opgelijst, zal binnen een termijn van twee weken een verslag opstellen en afleveren. Op basis van dit verslag zal de definitieve tuchtstraf worden uitgesproken. Het feit dat de directieraad zo kordaat heeft opgetreden, sterkt me in de overtuiging dat het hier een eenmalig feit betreft en dat dit niet de algemene sfeer is die binnen de VMW heerst. Ik wil me hier ten stelligste tegen afzetten. Ik ben ervan overtuigd dat het hier een eenmalig feit betreft. Hier moet trouwens krachtdadig op worden gereageerd. We moeten een voorbeeld stellen. De overige personeelsleden van de VMW moeten weten dat dit absoluut niet te tolereren valt.
Mijnheer Reekmans, aanvankelijk hebt u me vragen gesteld over de provinciale directeur van Vlaams-Brabant. Daarna bent u langs een omweg bij de zitpenningen van de leden van de raad van bestuur terechtgekomen. U hebt me in het verleden al veel vragen over de VMW gesteld. Ik heb daar steeds open en uitvoerig op geantwoord. Het staat u vrij al deze elementen samen te brengen. Ik ben er echter van overtuigd dat de raad van bestuur goed werk levert en met de beschikbare middelen een goed beleid voert.
In de evaluatie van 2009 is het principe van deugdelijk bestuur als een vooraanstaand principe naar voren geschoven. Ik hoop dat de minister ervoor zal zorgen dat dit principe ten uitvoer kan worden gebracht.
Ik kan de minister enkel vragen wel degelijk werk te maken van die interne audit. Het moet mogelijk worden dergelijke zaken intern te detecteren. Nu moeten derden de feiten komen aangeven.
Minister, mijn vraag was duidelijk en uitgebreid. U moet hier niet doen alsof u niet wist wat ik zou vragen. Dat klopt niet. U hebt een kopie van mijn interpellatieverzoek gekregen.
In feite is deze situatie vergelijkbaar met de overstromingen. We moeten ermee leren leven. Met de VMW gaat het niet zo goed. Het zal wel beter gaan. Dat is zowat de standaardzin van de Vlaamse Regering geworden. We moeten ermee leren leven.
Ik stel vast dat dit bedrijf al vier jaar op rij verlies maakt. Het heeft een gebouw op zijn paars verkocht. Dit gebouw is zogezegd aan de EU verkocht om het leidingnet te versterken om het probleem met het pensioenfonds op te lossen. De minister heeft in de media verklaard dat dit niet zal volstaan.
Minister, we moeten blijkbaar een gat van 250 miljoen euro dichtrijden. De drinkwaterprijzen zullen forst stijgen. De consument betaalt dit wanbeleid. De VMW is een ziek bedrijf. Vlaanderen heeft daar de meerderheid. U moet hier iets aan doen. U mag zeker niet doen wat minister Bourgeois hier doet. Op schriftelijke vragen antwoordt hij de volle waarheid en in het Vlaams Parlement, waar de cameras staan, vertelt hij halve waarheden.
Het incident is gesloten.