Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de mogelijke rol van de Vlaamse Regering bij de aangekondigde onderhandelingen voor een nieuwe staatshervorming en de betekenis van de resoluties van het Vlaams Parlement van 1999 in dat verband
Actuele vraag over een mogelijke heronderhandeling van het Vlaams regeerakkoord na de federale verkiezingen van 13 juni 2010
Verslag
De heer Dewinter heeft het woord.
Minister-president, we hebben u de voorbije anderhalve maand gemist. U leek wel van de politieke aardbodem verdwenen. Ik neem aan dat, nu de federale verkiezingen voorbij zijn, u weer helemaal terug bent.
Dat zal misschien wel nodig zijn, al was het maar om duidelijk te maken welke de minimumeisen zijn die vanuit dit parlement en deze regering worden gesteld aan de staatshervorming die er hopelijk aankomt.
Aan de ene kant zegt de heer Van Dijck dat we het regeerakkoord moeten heronderhandelen. U verklaart vandaag dat er een addendum moet komen en dat er geen sprake kan zijn van heronderhandeling. Dat lijkt me echter niet het essentiële debat. De essentiële vraag is welke strategie u zult volgen, hoe u zult proberen te wegen op de besprekingen en wat het uitgangspunt zal zijn. Ik zie dat u de Octopusnota hebt meegebracht waarvan ook de vijf Vlaamse resoluties deel uitmaken, en niet het minst de overheveling van de personenbelasting en van delen van de sociale zekerheid. Ik denk dan aan de kinderbijslag en de gezondheidszorg, die deel uitmaken van die vijf Vlaamse resoluties. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat u een verbeten voorvechter bent van uw eigen regeerakkoord en van de Octopusnota en dus voor niets minder zult gaan, samen met uw collegas van de Vlaamse Regering, ook van N-VA, naar aanleiding van de communautaire onderhandelingen. Ik wacht met spanning uw antwoord af.
De heer Vereeck heeft het woord.
Voorzitter, minister-president, collegas, LDD zit wat op droog zaad maar ik zou een glas water eigenlijk wel appreciëren.
Voorzitter, ik wil u feliciteren met uw verkiezing als Kamerlid. Ik heb begrepen dat u bij ons blijft. De kiezer heeft gesproken en zou u eigenlijk liever naar de Kamer zien gaan. De kiezer heeft ook gesproken voor mij en wil mij liever in dit Vlaams Parlement houden. (Applaus)
Mijnheer Vereeck, dat verdient een glas water.
Dank u wel.
Minister-president, mijn vraag is kort maar krachtig. Wij hebben in het regeerakkoord gelezen dat u een afwachtende houding wilde aannemen. U wilde wachten op de bereidwilligheid van de Franstaligen om dan concrete initiatieven te nemen. U hebt dat op 6 januari nog eens herhaald naar aanleiding van een vraag van de heer Dewinter. Ik denk dat die bereidwilligheid er nu is. Ik zou graag vernemen wat uw concrete initiatieven zijn.
De heer Gatz heeft het woord.
Voorzitter, minister-president, collegas, mijn vraag heeft een lichtjes andere invalshoek dan die van de twee vorige vraagstellers maar sluit wel aan bij de verkiezingen. Die verkiezingen hadden op zich niets te maken met dit gremium, maar dat is natuurlijk de theorie.
Bij verkiezingen zijn er zoals altijd winnaars, die glunderen en verliezers, die hun wonden likken. Meestal wacht men toch enkele dagen tot het stof is gaan liggen en tot de situatie een beetje duidelijker wordt, en ik heb het dan wel degelijk over het federale niveau, om de volgende stap te zetten. Eigenlijk was ik een beetje verrast van de heer Van Dijck te horen dat het Vlaams regeerakkoord moet worden heronderhandeld. Het zou intussen omgevormd zijn tot een addendum. Er moeten blijkbaar bijkomende gesprekken gebeuren. Mijn vraag, die veeleer gericht is aan de heer Van Dijck dan aan u, is dan ook of het hier gaat om een slip of the tongue dan wel om een bewuste biljartstoot van de belangrijkste coalitiepartner.
Minister-president, bent u formeel op de hoogte van die vraag tot heronderhandeling of addendum en vindt u dat niet allemaal een beetje voorbarig?
Minister-president Peeters heeft het woord.
Mijnheer Dewinter, de Vlaamse Regering heeft hard doorgewerkt tijdens de periode dat er campagne werd gevoerd op het federale niveau. En ik vind dat vanzelfsprekend. Er wordt steeds vaker gesproken over de copernicaanse omwenteling. Ik hoop dat die de komende weken en maanden wordt geconcretiseerd. Ik ben heel blij dat de Vlaamse Regering beslissingen heeft genomen.
Er is daarstraks verwezen naar het dossier van de scholeninfrastructuur. Er zijn nog andere belangrijke beslissingen genomen, maar aangezien de media wat minder belangstelling hadden voor het werk van dit Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering, is dat wat minder uit de verf gekomen. Ik heb begrepen dat de journalisten nu weer zijn afgezakt naar dit wat ons betreft heel belangrijke niveau, zijnde het Vlaamse niveau, en er dus ook verslag over zullen uitbrengen.
Mijnheer Gatz, het Vlaamse regeerakkoord is afgesloten op basis van een coalitie die tot stand is gekomen na de Vlaamse verkiezingen in 2009. De federale verkiezingen hebben dus helemaal geen impact op het regeerakkoord en op de coalitie die hier is gevormd. Men zal op federaal niveau een coalitie vormen volgens de regels van de kunst. Ik heb vandaag onderstreept dat ik ervan uitga dat die coalitie maximaal kan samenwerken met de Vlaamse Regering, zonder uitspraken te doen over welke coalitie dat dan moet zijn. Ik hoop samen met iedereen hier dat we er goed mee kunnen samenwerken, in het belang van de uitvoering van het Vlaamse regeerakkoord. Van een heronderhandeling van het Vlaamse regeerakkoord is er wat mij betreft dus geen sprake.
Wat wel belangrijk is en ik heb begrepen dat de heer Van Dijck en andere collegas dat in interviews ook hebben onderstreept , is dat als er akkoorden worden afgesloten over de staatshervorming en er bevoegdheden naar Vlaanderen komen, al of niet met een financiële impact, wij daar als Vlaamse Regering dan over zullen discussiëren en daar een standpunt over zullen innemen en dat in dit parlement komen verdedigen.
Dat is niets nieuws, want ook in 2001, toen de heer Dewael minister-president was, is er aan het toenmalige regeerakkoord een addendum toegevoegd. Ik herinner mij ook zeer levendig de discussie van 18 mei 2005. Naar aanleiding van de discussie over Brussel-Halle-Vilvoorde is er ook een addendum toegevoegd aan het toenmalige regeerakkoord. Als er bevoegdheden worden toevertrouwd aan het Vlaamse niveau wat ik samen met u hoop , zullen wij op basis van die nieuwe bevoegdheden en de financiën die daar al dan niet bij horen, bekijken hoe we dat oplossen.
Maar een volledige hernegotiatie van het Vlaamse regeerakkoord is dus niet aan de orde. Dat is ook het logische gevolg van het feit dat er Vlaamse verkiezingen zijn geweest in 2009 en dit jaar federale verkiezingen, die daar duidelijk van verschillen.
Mijnheer Vereeck, mijnheer Dewinter, toen u mij hier vroeg hoe het zat met de voorstellen van Dehaene en andere federale collegas, was onze lijn altijd zeer duidelijk: wij hebben in het Vlaamse regeerakkoord de Octopusnota integraal opgenomen als bijlage. In die Octopusnota staan heel duidelijke zaken, daarom heb ik ze ook meegebracht: De resoluties, deels uitgevoerd door de Hermes-, Lambermont- en Lombardakkoorden van begin 2001, bieden het denkkader waarin het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering de staatshervorming benaderen. Er wordt ook duidelijk gesteld dat de vraag naar meer bevoegdheden geenszins de bedoeling heeft België op te heffen. Er wordt ook gesproken over een actief werkgelegenheidsbeleid en zo meer. Dat is allemaal heel duidelijk. Als men op federaal niveau een akkoord afsluit over de staatshervorming, blijft mijn stelling dat wij die zullen toetsen aan het Octopusakkoord en aan dit Vlaamse regeerakkoord.
In dit regeerakkoord staat ook dat wij het als Vlaamse Regering zullen agenderen op het Overlegcomité als de bereidwilligheid van de Franstaligen aanwezig is, als er duidelijkheid is over de methodologie en over de bevoegdheden waarover men wil spreken. Ik heb op dit moment geen informatie dat er over de methodologie als iets op papier zou staan. Ik heb ook niet begrepen over welke bevoegdheden men het dan zou hebben. Dat is nog te vroeg.
Ik ga er echter van uit dat de Vlaamse Regering heel duidelijk maakt dat het Vlaamse regeerakkoord en de Octopusnota in het bijzonder de toetssteen vormen voor de staatshervorming die men federaal denkt te kunnen realiseren en waarover men akkoorden denkt te kunnen afsluiten.
Als er duidelijkheid is over de methodologie van de staatshervorming, over de bereidwilligheid, over de doelstellingen en de bevoegdheden, dan is deze Vlaamse Regering bereid daarover te discussiëren in het Overlegcomité, op basis van dit regeerakkoord. Het is te vroeg, maar het regeerakkoord is heel duidelijk en mijn antwoord hopelijk ook.
Minister-president, dat is een minimalistisch antwoord. Dit is nochtans een cruciaal moment, waarbij de Vlaamse Regering wel degelijk een voortrekkersrol zou kunnen spelen en wegen op de onderhandelingen. Als u zich beperkt tot de mededeling dat de Octopusnota die meer is dan de vijf Vlaamse resoluties, als ik u daar toch even op mag wijzen alleen maar een toetssteen is, die uiteraard pas nadien zal worden gehanteerd, dan lijkt me dat een slag in het water. U moet nu durven te ageren. U moet dat Vlaamse front gestalte durven te geven, op basis van die resoluties, van dat Octopusakkoord, en de lat niet te laag leggen, integendeel. Ik heb de indruk dat u nu al aan het terugkrabbelen bent, dat u weigert een actieve rol te spelen, dat u weigert een voortrekker te zijn in het debat over de staatshervorming. Ik meen nochtans dat de Vlaamse Regering, en zeker de minister-president, in dezen een cruciale rol te spelen heeft. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister-president, uw antwoord is reactief. U zegt wel te zullen zien wat er komt, en dan zult u daarop reageren. Dat is echter helemaal niet wat er in uw regeerakkoord staat. Er staat letterlijk: De nieuwe Vlaamse Regering zal de staatshervorming agenderen. In de schoot van het Overlegcomité wordt de bereidwilligheid van de Franstaligen getoetst en worden de afspraken gemaakt. U moet dat dus doen. Ik verwacht van u toch een actieve bijdrage en geen reactieve houding.
Er is wel een groot verschil tussen Octopus en de vijf resoluties. Ik heb daar begin september al op gewezen. Een van die elementen is het gezondheidsbeleid. Dat staat zeer duidelijk in de vijf resoluties, terwijl de Octopusnota stelt dat dit wordt bekeken binnen de totaliteit van de Belgische solidariteit. Dat is ook de reden waarom de Octopusnota is toegevoegd, en niet de vijf resoluties. Volgt u de lijn van uw partijvoorzitter, mevrouw Thyssen, die de vijf resoluties in de markt plaatst, of blijft u bij de Octopusnota? (Applaus bij LDD)
Minister-president, ik heb u goed beluisterd. U was heel duidelijk. U hebt het gehad over addenda in het verleden, maar die zijn inderdaad altijd nadien gekomen, na nieuwe bevoegdheidsoverdrachten of na nieuwe politieke feiten. Op die manier hebt u dus heel vriendelijk, maar duidelijk gezegd aan de heer Van Dijck en de N-VA dat ze voor hun beurt hebben gesproken. U hebt hen de wacht aangezegd. (Opmerkingen van de heer Carl Decaluwe)
U mag zo dadelijk reageren. Minister-president, u hebt heel duidelijk gezegd, en misschien is dat wel goed voor het voortbestaan van deze Vlaamse Regering, dat u de leider bent en blijft en dat de beslissingen op uw tempo worden genomen. Zo heb ik dat begrepen.
De heer Decaluwe heeft het woord.
Voorzitter, de heer Gatz heeft daarnet verwezen naar het artikel in Knack, dat deze ochtend blijkbaar een zeer belangrijk item is geweest op de radio. Het is onze plicht om hier de waarheid te zeggen. Mevrouw Moerman is hier niet, maar ze is ook getuige geweest van het gebeurde.
Er is gewoon het volgende gezegd. Indien er een grote staatshervorming komt als alles lukt, zou dat waarschijnlijk, hopelijk in september of oktober zijn en Vlaanderen krijgt heel wat meer bevoegdheden, dan lijkt het logisch dat er een addendum bij het Vlaamse regeerakkoord komt. Niet de heer Van Dijck heeft dat gezegd: ik heb dat gezegd. Het lijkt logisch dat er dan duidelijkheid moet komen, gezien al die nieuwe bevoegdheden. Dat heeft totaal niets te maken met een heronderhandeling. De vragen die hier worden gesteld, zijn erg virtueel, want vandaag is er zelfs nog geen informateur, terwijl die drie heren al willen debatteren over staatshervormingen en van alles en nog wat. Op dat vlak kan de minister-president niets worden verweten.
De heer Van Dijck heeft het woord.
Voorzitter, ik hoor hier spreken over de agendering op het Overlegcomité. Dat is een timingprobleem. Men moet het Vlaams regeerakkoord lezen zoals het vorig jaar geschreven is. Er is in dit land nog geen informateur, laat staan een formateur aangeduid. De Vlaamse partijen die aan zet zijn, weten maar al te goed wat van hen wordt verwacht.
Wat wij in een gesprek tussen vier mensen hebben gezegd, is niet meer of niet minder dan wat de heer Decaluwe heeft gezegd. Op dat moment werd dit door geen enkele van de drie meerderheidspartijen tegengesproken. Het lijkt ons nogal evident dat als er bijkomende pakketten naar Vlaanderen komen, dat je dan niet met het bestaande regeerakkoord de volgende 4 jaar dichtrijdt. Als de lijntjes worden verzet, moet je ook binnen die lijntjes kleuren. Als er wordt gevraagd wie dat gaat doen, kan ik u zeggen dat mijn fractie en mijn partij zich goed voelen in deze meerderheid en dat wij dat binnen deze meerderheid ook zo zullen doen. Ik hoop daarmee de vrees bij de heer Gatz volledig te hebben weggenomen. (Applaus bij CD&V en de N-VA)
Het is duidelijk dat de Octopusnota met een aantal zaken van de resoluties rekening houdt. Maar de Octopusnota is niet gelijk aan de resoluties. Dat is juist. Dat hebt u goed opgemerkt. Er staan ook over gezondheidszorg zeer interessante dingen in. De Octopusnota is ook door de vorige Vlaamse Regering, waarvan ook Open Vld deel uitmaakte, goedgekeurd. De nota is ook goedgekeurd door de huidige meerderheid. Er is dus een breed Vlaams front.
Mijnheer Dewinter, ik weet niet of u zich kunt terugvinden in de Octopusnota. Dat werd mij niet duidelijk uit uw vraagstelling of repliek. Ik vrees dat u zich ervan distantieert.
Wat nu betreft het spelen van een actieve rol: ik heb u gezegd dat wij na de gemeenschapsdialoog heel duidelijk hebben gesteld dat wij duidelijkheid willen van de Franstaligen vooraleer vanuit de Vlaamse Regering opnieuw stappen te zetten. Jullie gaan er al van uit dat de Franstaligen bereid zijn om daarover verder te discussiëren. Het is zeer voorbarig om nu al tot conclusies te komen. Ik laat het over aan diegenen die op federaal niveau zowel langs Franstalige als langs Vlaamse kant de verkiezingen hebben gewonnen om daarover te oordelen. U kunt erop rekenen dat wij dat van zeer nabij volgen. In de mate dat wij daarin een actieve rol kunnen of moeten spelen, zullen wij dat doen, in afspraak met de collegas.
Minister-president, men zegt dat er nog geen informateur is en nog geen formateur. U zegt dat we wel zullen zien wat de bereidheid is en dat het aan de partijen is die de verkiezingen hebben gewonnen. Enzovoort, enzovoort.
Neen, de Vlaamse Regering moet nu proactief het initiatief durven nemen en de krijtlijnen uittekenen. (Opmerkingen)
Ik zeg niet dat er moet worden gepraat met de overkant, maar dat er op Vlaams niveau een regeerakkoord is. Het wordt wat surrealistisch: de partijen die de federale verkiezingen hebben gewonnen, maken ook allemaal deel uit van deze regering en van deze meerderheid. Zij hebben dus op Vlaams niveau al een akkoord bereikt. Het staat in die Octopusnota. (Opmerkingen)
Het is niet relevant of ik het daarmee eens ben of niet. Ik stel nu een vraag aan de minister-president. Ik vraag alleen maar welke, in dit stadium, nu de verkiezingen voorbij zijn, de krijtlijnen zijn die de Vlaamse Regering trekt. Waarmee gaat u al dan niet deelnemen aan die onderhandelingen? Of laat u deze kelk aan u voorbijgaan? Nu verneem ik dat u nadien wel eens zult kijken hoe het zit. En voor het overige houdt u het bij een debatje in het Overlegcomité. Ik vind dat veel te weinig. Minister-president, ik had van u in deze een actieve voortrekkersrol verwacht. Dat doet u niet, u blijft aan de kant staan. (Applaus bij Vlaams Belang)
Minister-president, uw regeerakkoord is heel duidelijk. U hebt daar geen informateur of formateur voor nodig. Het is duidelijk dat in dit land de boodschap van zondag goed is aangekomen. Er komt een staatshervorming. Dat erkennen de Franstaligen ook.
U ging dat agenderen in het Overlegcomité. Dit zijn de enige wettelijk samengestelde parlementen. Ik verwacht van u een voortrekkersrol, geen reactieve maar een proactieve rol.
Ik zou inderdaad ook graag vernemen wat we nu volgen: de vijf resoluties of de Octopusnota? Nogmaals, er zijn verschillen op het vlak van de inningsbevoegdheid van onze belastingen, maar er is vooral een verschil in het gezondheidsbeleid. Ik denk dat u dat een beetje in het wazige laat, precies omdat er binnen uw meerderheid geen consensus is. Er zijn de socialisten die de sociale zekerheid graag federaal willen houden en er zijn de mensen van de N-VA die het willen splitsen. (Applaus bij LDD)
Voorzitter, ik richt me niet zozeer tot de minister-president want zijn antwoord was duidelijk voor mij. Ik richt mij tot de meerderheid in dit parlement.
Ik geef u een advies, geheel en al gratis. Maak u niet te snel lekker over een buit die nog niet binnen is. Windt u niet te veel op over een staatshervorming die er nog niet is, maar waarvan wij hopen dat ze er zal komen. Concentreer u misschien op de uitvoering van uw regeerakkoord, iets waarvan wij in dit parlement en de Vlamingen buiten, het voorbije jaar niet bijzonder veel gemerkt hebben. (Applaus bij Open Vld)
Het incident is gesloten.