Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de discrepantie tussen de verwachtingen van het Cultuurforum 2020 en de bevriezing van de middelen voor cultuur
Verslag
De heer De Gucht heeft het woord.
Voorzitter, eergisteren heeft in de Gentse Vooruit het Cultuurforum 2020 plaatsgevonden. Er zijn toen verschillende voorstellen uit de sector zelf besproken. De minister heeft toen herhaald dat de budgettaire ruimte voor projectsubsidies bijzonder beperkt is.
De Open Vld heeft er steeds voor gepleit de nadruk op projectsubsidies in plaats van structurele subsidies te leggen.
Mijnheer De Gucht, ik onderbreek u even omdat het Reglement van het Vlaams Parlement uitdrukkelijk stelt dat u hier geen papier mag gebruiken. Mag ik u vragen zo weinig mogelijk papier te gebruiken?
In een open brief aan de minister gaat Josse De Pauw hier verder op in. Hij gaat akkoord met onze redenering en hij hekelt het feit dat de daling van de projectsubsidies een weerslag heeft op onze internationale culturele uitstraling. In de beleidsnota legt de minister daar nochtans zelf de nadruk op.
Ik zou graag enkele cijfers aanhalen. Zo blijkt dat 107 muzikanten en muziekensembles geen reis-, verblijfs- of transportkosten voor buitenlandse optredens kunnen krijgen. Hetzelfde geldt voor 50 beeldende kunstenaars. Daarnaast zullen 16 galerijen hun kunstenaars niet op internationale beurzen kunnen vertegenwoordigen. In de sector van de podiumkunsten kunnen 54 artiesten of groepen niet naar het buitenland.
Minister, mijn vraag is in feite heel duidelijk. U hebt verklaard dat u de nadruk wilt leggen op de internationalisering van onze cultuur. Dat staat ook in uw beleidsnota. U hebt bovendien verklaard dat aan elke economische missie een cultureel element moet worden verbonden. Op welke manier kunt u dit met een daling van de projectsubsidies in overeenstemming brengen?
Collegas, dit was de eerste actuele vraag van de heer De Gucht in dit zittingsjaar. (Applaus)
Mevrouw Idrissi heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, afgelopen maandag werden de resultaten van het Cultuurforum, 33 voorstellen, voorgesteld in een overvolle Vooruit. Het initiatief werd erg gesmaakt door de sector. En ere wie ere toekomt: het was een heel goed initiatief van de minister. Toen ze merkte dat Cultuur ontbrak in Vlaanderen in Actie, heeft ze op deze manier geprobeerd om aan de sector te vragen een toekomstvisie voor 2020 op te stellen.
Tezelfdertijd was er ook heel wat bezorgdheid vanuit de sector. Josse De Pauw heeft namens de sector aan de alarmbel getrokken, omdat de toekomst van heel wat individuele kunstenaars wordt gehypothekeerd. Uiteraard wordt de toekomst van morgen vandaag gemaakt. Het is niet de bevriezing as such die in vraag wordt gesteld, minister. Het is zelfs niet het bedrag van de bevriezing, maar wel waar die bevriezing naartoe gaat: naar de projectsubsidies en de internationalisering.
Hoe denkt u de discrepantie tussen enerzijds het opstellen van een toekomstplan op lange termijn en anderzijds het hypothekeren van de toekomst van jonge kunstenaars, op te lossen? Bent u van plan om de sector mee aan tafel te vragen om daarvoor oplossingen aan te reiken?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mijnheer De Gucht, wij hebben bij de bespreking van de begrotingscontrole in de commissie een uitgebreid debat gevoerd over de budgettaire situatie en de blokkeringen. Het is jammer dat u daarbij niet aanwezig kon zijn. Misschien kan ik hier vandaag een aantal van die zaken herhalen. De budgettaire situatie is niet gemakkelijk. Cultuur levert niet meer of niet minder in dan andere sectoren, wat men soms ook moge beweren. Elke collega binnen de Vlaamse Regering heeft zijn verantwoordelijkheid genomen. Ik heb dat ook gedaan voor Cultuur.
Er is ook een onderscheid tussen de besparingen die zijn doorgevoerd en de blokkeringen. Ook die blokkeringen zijn een afspraak binnen de Vlaamse Regering. Elke collega-minister in de regering heeft die blokkeringen voor zijn beleidsdomein doorgevoerd, evenredig naargelang het budget waarover hij beschikt. Ook die maatregel geldt dus niet alleen voor Cultuur. We stellen echter vast dat het niet zo evident is om blokkeringen door te voeren. We moeten dan ook bekijken waar we dat gaan toepassen. Nu word ik binnen het budget Cultuur geconfronteerd met het feit dat op het einde van de vorige legislatuur, toen ook uw partij deel uitmaakte van de meerderheid, structurele erkenningen zijn vastgelegd tot 2012. Het structurele budget voor die structurele erkenningen ligt dus vast tot 2012. Dat gaat over 97 percent van het budget binnen die kunsten. De marge waar je nog blokkeringen op kunt toepassen, is dus heel beperkt. De blokkeringen gaan over minder dan 1 percent van het budget van Cultuur, laat dat duidelijk zijn.
Het alternatief was om dat op die structurele middelen toe te passen. Ik heb dat voorlopig niet gedaan, omdat ik vind dat je ook rechtszekerheid moet garanderen. Als je iemand structureel middelen geeft tot 2012, ga je daar zomaar niet op blokkeren. Ook in functie van de werkgelegenheid is dat heel belangrijk, omdat het over een lange termijn gaat.
Ik zeg voorlopig, want blokkeringen hebben het voordeel dat ze gedeblokkeerd kunnen worden als er op een andere plaats andere zaken kunnen gebeuren. Ik sta dus open voor alternatieven, mevrouw Idrissi. Ik heb dat trouwens al een aantal keren aan de mensen uit de sector gezegd, tijdens de overlegmomenten die ik met hen heb gehad: formuleer mij alternatieven, ik sta ervoor open. Ik heb met hen ook een afspraak op 16 juni. Die lag al vast van voor de tussenkomst van de sector zelf, naar aanleiding van het Cultuurforum.
Het klopt ook niet dat er geen middelen meer zouden zijn voor internationaal beleid, daar ben ik het absoluut niet mee eens. Het internationaal beleid zit natuurlijk ook mee in andere ondersteuningen, onder meer in grote organisaties. Ook hebben onze Vlaamse vertegenwoordigers allemaal een cultureel rugzakje en ook daaraan werd niet geraakt.
Mijnheer De Gucht, u verwees naar de economische missies en we zullen daar effectief werk van maken: het cultureel rugzakje van onze Vlaamse vertegenwoordigers in het buitenland zal veel meer gebruikt worden als er economische missies zijn.
Ik wil u er ook op wijzen dat de sector zelf vragen stelt bij die verblijf-, reis- en transportkosten naar het buitenland, dat gebeurde onder meer in de hoorzitting met de muzieksector die in de bevoegde commissie plaatsvond. Toen heeft de sector zelf aangehaald dat dit eens moet worden herbekeken, dat het niet altijd effect heeft en dat ook de sector een geïntegreerd budget voor internationaal beleid verkiest. Het is daarom ook dat ik maandag heb aangekondigd dat ik die reis-, verblijf- en transportkosten voor de kunstensector zal herbekijken en er efficiënter werk van zal maken.
Mevrouw Idrissi, ik kom tot uw punctuele vraag over het Cultuurforum, maatregelen op korte termijn en besparingen. Het is inderdaad de bedoeling dat het Cultuurforum wordt geïntegreerd in ViA en ViA gaat over 2020. Ook de doorbraken die werden geformuleerd door het forum gaan over het langetermijnperspectief 2020. We zullen die nu vertalen in kortetermijnacties met een monitoring, zoals in ViA bestaat. Het ene staat dus niet dwars op het andere en het zal er nu inderdaad op aan komen om samen met de sector te bekijken hoe een aantal budgetten in functie van die doorbraken en van kortetermijnacties kunnen worden verschoven.
Minister, ik begrijp terdege dat u de moeilijke job heeft om die besparingen door te voeren, zeker op het vlak van cultuur kan dit moeilijk zijn. Persoonlijk vind ik maar daar hebben we het al eens over gehad dat u een verschuiving had moeten doen.
We hebben hier ook al eens gesproken over de alternatieve financiering. Wij, Open Vld en Groen!, hebben een resolutie ingediend opdat u, als vertegenwoordiger van de Vlaamse Gemeenschap, contact zou opnemen met de federale verantwoordelijke dat is op dit moment moeilijk om te zoeken naar een mogelijkheid om de alternatieve financiering rond te krijgen. U hebt, voor de federale regering gevallen is, gezegd dat u dit zou doen en het is spijtig dat dit nog niet is gebeurd. Ik vraag u dan ook met aandrang om daar van zodra de regering gevormd is, werk van te maken, want daar ligt een groot stuk van de oplossing om de alternatieve financiering rond te krijgen en dan kunt u volgens mij wel tegemoet komen aan die projectsubsidiëring.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik hoop dat u op 16 juni samen met de sector tot een vergelijk zult kunnen komen, want het is niet het bedrag dat ter discussie staat, maar de blokkeringen voor die specifieke projectsubsidies.
Ik heb begrepen dat u een actieplan zult opstellen zodat we voor de 33 voorgestelde maatregelen naar een tijdspad kunnen gaan en ook dat de maatregelen die vandaag nodig zijn, daarin geïntegreerd zullen worden.
De heer Arckens heeft het woord.
Voorzitter, ik moet zeggen dat dit debat mij een klein beetje ontgaat, in die zin dat zowel de vragen als het antwoord van de minister voor een groot deel al in de krant staan.
Ik moet wel eerlijk zeggen, minister, dat u zeer goed hebt geluisterd toen ik een aantal opmerkingen heb gegeven naar aanleiding van de begrotingsbespreking. Ik heb u immers gezegd dat u geen minister van culturele subsidies mag zijn. En inderdaad, u vervult die rol al met glans. Uiteraard zit u vast met de culturele subsidies via het Kunstendecreet. Het is nogal logisch dat als er maar 3 percent overblijft voor die projectsubsidies, daarin bespaard wordt. Het is ook nogal logisch dat die zogenaamde sector op zijn achterste poten staat.
Ik vind het ook een positieve zaak, minister, dat u de kunstensector, kunstenorganisaties en individuele kunstenaars voor hun verantwoordelijkheid wilt plaatsen door zelf reserves aan te leggen. U wilt zelfredzaamheid stimuleren.
Minister, in de kranten staat dat u in het kader van de herziening van de financiering in de kunstensector ook de beoordelingscommissies wilt herdenken. Dat lijkt me een goede maatregel, want die kunnen bijzonder storend en pervers werken. Ik denk aan de theatercommissie. We hebben dat meegemaakt met wat er allemaal is gebeurd met de vzw Raamtheater of BAFF in Antwerpen. Kunt u een tipje van de sluier lichten over wat u bedoelt met een revisie van de beoordelingscommissies? Als ik het goed begrepen heb, wilt u weg van de incrowd. Ofwel is dat een interpretatie die anderen eraan geven.
De heer De Coene heeft het woord.
Maandag is er op een bijzonder passionele wijze vanuit de culturele sector gepleit voor ondersteuning voor de passie, zoals het letterlijk werd genoemd. Ik heb u zien applaudisseren, minister. Ik ga er dan van uit dat de oproep ter harte wordt genomen en dat in de mate van het mogelijke tegemoet wordt gekomen aan de terechte verzuchtingen.
Het gaat niet over een verschuiving van kredieten, maar wel over een techniek van bevriezing. De budgetlijn blijft intact en bij de opmaak van de volgende begroting gaat men uit van de begrotingscontrole voor bevriezing. Zo heeft de minister van Begroting het ook toegelicht. We mogen dus niet vervallen in onzorgvuldigheden.
Ik begrijp de bekommernissen van de sector, vertolkt door de vraagstellers, en tegelijk het engagement van de minister. In de commissie hebben wij op 17 juni, 10 dagen na het Cultuurforum, de hele sector in samenwerking met het kabinet uitgenodigd voor een geïntegreerde en diepgaande bespreking, niet alleen van de voorstellen, maar ook van de budgettaire impact op middellange en lange termijn, strevende naar 2020. Als commissievoorzitter kan ik toch de commissie geruststellen dat de bereidheid is gevonden om fundamenteel te debatteren over die keuzes voor de toekomst en de impact ervan.
De heer Dehandschutter heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, het Cultuurforum van maandag is zeer belangrijk voor deze legislatuur en was zeer interessant. Minister, u verdient alle lof voor dit initiatief.
Dat er door de aangekondigde maatregelen enige ontgoocheling en verbolgenheid bij de sector zou ontstaan, was onvermijdelijk. Dat wisten we op voorhand. Ik denk niet dat dit als een contradictie mag worden voorgesteld met de visie die men wil ontwikkelen tegen 2020, integendeel. De noodzakelijke besparingen en eventuele bevriezingen moeten zekerheid kunnen geven en op weg zetten naar die visie. Geheel pijnloos besparen bestaat niet.
Minister, u hebt de keuze gemaakt tussen structurele of projectsubsidies. Ik denk dat u de juiste keuze hebt gemaakt. U hebt ook alternatieven gevraagd. Ik hoop dat de sector daar nog meer op inpikt. De amateurkunsten hebben al een suggestie gedaan. Ik hoop dat het daar niet bij blijft.
Als N-VA vinden wij internationale projecten heel belangrijk, voor het imago van Vlaanderen en voor onze artiesten en organisaties. Wat betreft de onprettige mededelingen, vragen wij een snelle, rechtstreekse, heldere en volledige communicatie naar de sector en de betrokken organisaties.
De heer Caron heeft het woord.
Voorzitter, minister, de zeven ateliers van het Cultuurforum hebben goede voorstellen geformuleerd. Ik hoor van veldbewoners, als ik ze zo mag noemen, dat ze ook graag met u willen praten over besparingen, minister, maar dat u niet thuis geeft. Is dat zo?
U hebt mij in de commissie beloofd, minister, en ik sta erop, dat u op 15 juni de details zou geven van de zogenoemde blokkeringen van de projectsubsidies. In tegenstelling tot andere begrotingscijfers weet het parlement daar niets over. We weten niet over welke allocaties het gaat, over welke grootteorde en in welke fase van de beslissing ze zijn. Ik zou graag willen niet voor mij maar voor de cultuursector dat we op 15 juni meer te weten komen. Verder kijk ik uit naar het debat in de commissie.
De heer Delva heeft het woord.
Voorzitter, we hebben de discussie over de bevriezing van de middelen al uitgebreid gevoerd in de commissie Cultuur enkele weken geleden, tenminste met de aanwezige leden. Ik heb ook een déjà vu omdat ik net als 2 weken geleden in de commissie geen alternatief hoor voor de maatregel.
Dan is er de zogenaamde discrepantie tussen de verwachtingen van de sector en de bevriezing van de middelen door de minister. Van dat Cultuurforum maandag onthoud ik vooral dat het forum is doorgegaan, dat de sector zijn zeg heeft kunnen doen en zijn verwachtingen heeft kunnen uiten. De bottum-upbenadering van de minister heeft door het Cultuurforum vorm gekregen. Ik vind deze aanpak verfrissend, het is een breuk met het verleden.
Mijnheer De Gucht, alternatieve financiering staat uitdrukkelijk in mijn beleidsnota en in mijn toespraak die ik gaf op het Cultuurforum maandag.
Het klopt niet dat er nog geen gesprekken geweest zijn met het federaal niveau. Integendeel, we waren heel constructief bezig. Inderdaad, door de verkiezingen is dat wat stilgevallen. Maar we waren daarmee bezig en zullen daarmee doorgaan. Ik denk dat we daar ook in Vlaanderen werk van moeten maken. Ik wil het niet in de plaats stellen van subsidies, het is een aanvulling op de subsidies.
De vraag komt ook van de beoordelingscommissies. Ik heb vergaderd met alle voorzitters. Zij willen zelf multidisciplinair gaan werken. Het is mijn ambitie om samen met de commissies naar een herschikking te gaan zodat er ook andere mensen niet uit de sector mee kunnen oordelen over aanvragen.
Ik heb het al tot vervelens toe gezegd: ik sta open voor alternatieven, ook vanuit de sector en vanuit de commissie. Ik wil die graag horen. Het klopt niet dat er geen overleg of gesprekken zijn. Ik wil dat formeel tegenspreken. Ik heb op 27 oktober iedereen bij mij geroepen. Dat was de eerste keer dat we zicht hadden op de begroting 2010. We kwamen samen met de steunpunten en belangenbehartigers. Ik heb hun de cijfers gegeven. Ik heb hun gevraagd om alternatieven te formuleren. Ik heb velen van hen nadien nog teruggezien, in november, januari en februari. Alleen de amateurkunsten hebben een alternatief geformuleerd, waar we zo veel mogelijk rekening mee hebben gehouden. De vraag om alternatieven blijft open. Als er alternatieven zijn, kunnen we de blokkeringen nog op een andere manier doorvoeren.
Mijnheer Caron, ik heb aangeboden om open en transparant om te springen met de cijfers en die mee te delen aan het parlement. Trouwens, alle ministers hebben die blokkeringen doorgevoerd op hun domein.
Mijnheer Dehandschutter, u hebt gelijk inzake de communicatie. Ik heb dan ook direct toen die maatregel afgesproken was in de regering, aan de steunpunten gecommuniceerd. Ik heb hun gevraagd om voorzichtig te zijn met het indienen van projecten want er komt een blokkering. Ik heb dat als enige minister gedaan. Ik heb direct reactie gekregen. Maar ik heb ten minste gecommuniceerd. Ik heb aan de steunpunten gevraagd om de informatie effectief zo veel mogelijk te verspreiden. Dat is niet altijd even vlot verlopen. Misschien kunnen de steunpunten nog beter voor doorstroming zorgen. Ik vind communicatie ook heel belangrijk. Ik kijk ook uit naar de discussie in de commissie volgende week. Ik wil daar nog dieper en verder op doorgaan.
Ik dank u voor uw antwoord, minister. Ik noteer dat u de resolutie van Groen! en Open Vld steunt. Dat hebt u toch gezegd. (Gelach. Opmerkingen van minister Joke Schauvliege)
Uw fractie heeft niet mee getekend, dat is dus wel een beetje raar, maar ik vind het wel sympathiek. Ik hoop dat we daar uit geraken.
Ik ben het met u eens dat het aanvullend is, maar mijn redenering is dat alternatieve financiering extra mogelijkheden geeft. Men moet niet altijd direct uitgaan van directe subsidiëring maar eerst zoeken naar alternatieven, zodat men het geld van de belastingbetaler op een goede manier kan investeren in de toekomst.
Ik dank u voor het antwoord.
Het incident is gesloten.