Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Keulen heeft het woord.
Woorden wekken, voorbeelden strekken. Collegas, voorzitter, minister, iedereen heeft met ongeloof gereageerd toen het bericht de afgelopen dagen bekendraakte dat er op jaarbasis in Vlaanderen 30 miljard liter drinkwater verloren gaat ten gevolge van lekken in de leidingen. 30 miljard liter drinkwater! Dat is onvoorstelbaar! Je moet het omrekenen naar het jaarverbruik van de Vlaamse gezinnen. Dan kom je op een jaarlijkse waterconsumptie van 172.000 Vlaamse gezinnen. Dat water spoelt gewoon weg.
Minister, dat is je reinste verspilling en om die reden onaanvaardbaar. Het is zeker ook onaanvaardbaar omdat er vandaag nog altijd mensen sterven in de wereld door een gebrek aan drinkwater. Er zijn in de wereld heel wat spanningen en oorlogen ten gevolge van de controle over waterbronnen en watertafels. Zelfs een deel van het conflict tussen Joden en Arabieren heeft daarmee te maken.
Boven alles hypothekeert dat natuurlijk de geloofwaardigheid van elk milieubeleid, want duurzaam omspringen met natuurlijke rijkdommen als water is daarbij essentieel. Bovendien is er collateral damage. Afgelopen weekend zagen we op tv de beelden in het centrum van Gent, waar een gedeelte van het openbaar domein is weggespoeld ten gevolge van lekken in ondergrondse leidingen. De titel van de eerste minister van Milieu, de heer Jan Lenssens, was minister van Milieu en Water. Vandaag verneem ik graag van u wat u zult doen om deze verspilling in de toekomst weg te werken.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, collegas, ik zet even de cijfers op een rijtje. Jaarlijks wordt 420 miljoen kubieke meter drinkwater verbruikt. Daarvan is 60 miljoen kubieke meter water niet geregistreerd. Dat is 14 percent van het totaal. Dat water wordt dus niet door de tellers van de eindverbruikers geregistreerd. Dat betekent niet dat 14 percent van het water verloren gaat. De helft ervan gaat verloren. De andere helft wordt gebruikt door brandweer- en groendiensten; er is ook diefstal van water en er worden watertorens gespoeld, wat enorm veel water vereist. Ook de leidingen moeten af en toe worden gespoeld.
Het klopt dat er water verloren gaat ten gevolge van lekken in de leidingen: 7 percent van het totaal. De Europese verliescijfers schommelen tussen 4 en 38 percent. Dat cijfer moet naar omlaag, en dat is een doelstelling die in mijn beleid past. Ik heb al maatregelen getroffen. Er is een waterverkoopreglement goedgekeurd. De Vlaamse Regering heeft dat reglement op 2 april principieel goedgekeurd. Er staat expliciet in dat de drinkwatermaatschappijen, die de eindverantwoordelijkheid hebben voor de distributie en het onderhoud van de leidingen, de verplichting hebben om die lekken zo veel mogelijk tegen te gaan.
We werken ook aan een openbaredienstverplichting voor drinkwatermaatschappijen. Vandaag bestaat die nog niet, en die komt er in een uitvoeringsbesluit. Daarin zal worden vermeld dat de drinkwatermaatschappijen verantwoordelijk zijn voor het tijdige onderhoud, herstel en vervanging van leidingen. Dat impliceert een monitoring en een rapportage van de watervolumes die verloren gaan. Men kan perfect per regio registreren waar er zich lekken voordoen. Die moet men sneller detecteren om economische en ecologische redenen. Uiteraard worden aan die verplichtingen bij niet-naleving sancties verbonden. Wij hebben dus de instrumenten in handen om de waterlekken zo veel mogelijk te voorkomen.
Ik vind de timing belangrijk. Ik heb het gevoel dat u de houding aanneemt dat het hier, in vergelijking met wat elders in de wereld gebeurt, allemaal nog wel meevalt. Elk jaar gaat 30 miljard liter verloren. Er zijn zelfs bronnen die het over meer dan 100 miljard liter verspild water ten gevolge van lekken in leidingen hebben. Het is dus echt urgent dat dat wordt geremedieerd. Ik had bijgevolg een concreter antwoord verwacht, waarin u het zou hebben over investeringen om het leidingennet te vernieuwen en te vervangen.
Wij kunnen ons niet bij de situatie neerleggen. Water is duur. U hebt op de wereldtentoonstelling in Shanghai gezegd dat water het kostbaarste goed is dat we bezitten. Ik had dus verwacht dat u inzake timing, investeringsplannen en -projecten en afspraken met de intercommunales en de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) op korte termijn dit euvel zou willen verhelpen. Er moet aan deze verspilling een halt worden toegeroepen.
De heer Dehandschutter heeft het woord.
Het toeval wil dat ongeveer gelijktijdig met het verschijnen van het persbericht, we in Sint-Niklaas de resultaten hebben vernomen van een doorlichting van ons eigen stedelijk waterbedrijf. Die cijfers waren heel alarmerend en gelijklopend met de conclusies die voor heel Vlaanderen werden vastgesteld.
De mancos die in Sint-Niklaas werden vastgesteld, zijn te herleiden tot vier zaken: ten eerste zijn de leidingen verouderd de investeringen voor de vervanging ervan zijn aanzienlijk , ten tweede functioneren heel wat watermeters niet behoorlijk en geven ze een onduidelijke en onjuiste registratie weer, ten derde is er geen volledig overzicht en geen degelijke inventaris van de ondergrondse leidingen, en ten vierde is er geen volledige inventaris van de werkzaamheden die aan het waterleidingsnet zijn uitgevoerd.
Dit stelt de steden en gemeenten die nog over een eigen waterbedrijf beschikken, voor de vraag of ze dat verder gaan doen, of dat ze het overdragen aan een kandidaat-koper. Kandidaat-kopers zijn er wel degelijk, maar dat brengt dan weer andere problemen mee. Als er waterverlies is, betaalt de stad dit. De watermaatschappijen betalen dit ook zelf, maar ze rekenen het door aan de consument.
Bij de grote waterleveranciers zijn er problemen als er herstellingen moeten worden uitgevoerd. Er moet drastisch worden opgetreden. Als er herstellingen moeten worden gedaan vóór de meter, dan grijpt de waterleverancier snel in. Zijn er herstellingen na de meter, dan schuift men de factuur en de wachttijd door naar de consument.
De heer Reekmans heeft het woord.
Dat was een lange minuut, ik probeer er een korte minuut van te maken.
Hebt u slecht geslapen, mijnheer Reekmans?
Heel goed, voorzitter, heel goed. U toch ook?
Minister, u zegt dat u de cijfers gaat nuanceren. U zegt dat we maar 50 percent verspillen. Verspilling is verspilling, ook al is die maar 50 percent. U weet dat een klein jaar geleden Test-Aankoop en LDD de verschillende prijzen van water in kaart hebben gebracht. U weet ook dat er enorme prijsverschillen zijn tussen de verschillende watermaatschappijen in Vlaanderen. U weet ook dat heel veel gezinnen op het einde van de maand een verschillende waterfactuur betalen. De reden die de watermaatschappijen en uzelf aanhaalde om die te rechtvaardigen, was dat bepaalde watermaatschappijen meer hadden geïnvesteerd in hun infrastructuur en betere leidingen hadden en dat ze ontkalkt water hadden.
Vandaag stellen we vast dat er een verspilling is van 30 miljard liter water. De maatschappijen die zogezegd hadden geïnvesteerd in betere leidingen, hebben dat toch niet zo goed gedaan. Minister, ik roep u op om die verspilling tegen te gaan, om de heel eenvoudige reden dat het de modale burger is die deze verspilling weer eens betaalt. In tijden van electorale koorts en besparingsplannen die ons om de oren vliegen, raad ik aan snel tot actie over te gaan, zodat de modale consument deze verspilling niet weer eens betaalt.
Mijnheer Reekmans, uit hoeveel seconden bestaat een minuut? Een minuut bestaat uit 60 seconden, en u was 1 minuut en 40 seconden aan het woord.
Voorzitter, ik was toch korter dan de vorige spreker. Als u mij terechtwijst, zou ik willen dat u dat ook doet met uw eigen fractiegenoten. Ik denk dat mijn voorganger langer heeft gesproken dan ik. Een klein beetje neutraliteit mag wel voor het voorzitterschap.
Mijnheer Reekmans, u zei dat u er een korte minuut zou van maken. Wel, het was 1 minuut en 40 seconden. Ik zeg dat maar te uwer informatie.
Minister Schauvliege heeft het woord.
Ik wil herhalen dat de verschillende drinkwatermaatschappijen de investeringen in de waterleidingen en het distributienetwerk moeten verrichten.
Het klopt inderdaad dat er tot nu toe weinig instrumenten waren om daartegen op te treden. Daarom heb ik in onverdachte tijden, op 2 april al, een beslissing laten nemen in de Vlaamse Regering. U zegt dat ik niet concreet ben. Welnu, ik kan niet concreter zijn dan tegemoet te komen aan een genomen beslissing van de Vlaamse Regering, en te zorgen dat die verschillende drinkwatermaatschappijen de verplichting hebben de waterlekken tegen te gaan. Meer actie kunnen we niet ondernemen.
Daarnaast zullen wij inderdaad werk maken en wij zijn daar al mee bezig om die openbare dienstverplichting voor water effectief op te leggen, ook met een stok achter de deur om op te treden tegen de drinkwatermaatschappijen die niet voldoende investeren in nieuwe waterleidingen. We kunnen niet concreter zijn. Dit getuigt echt van aanpak.
Mijnheer Reekmans, de consument betaalt enkel wat hij verbruikt. De niet-aangerekende lekken worden dus absoluut niet aangerekend aan de consument. Ik heb de cijfers niet genuanceerd, ik heb gewoon de juiste cijfers gegeven. Ik heb inderdaad gezegd dat het aantal lekken moet dalen en dat wij daartoe de juiste maatregelen zullen nemen.
Voorzitter, collegas, minister, ik vind elk van de cijfers dramatisch. Toen ik las 30 miljard liter verspild, dacht ik dat ik misgelezen had. Er staat inderdaad miljard. Minister, ik vind uw antwoord niet ambitieus. Het voldoet mij niet. U bent de baas, u zult altijd verantwoording moeten afleggen. Water is een basisvoorziening. Die dienstverlening moet altijd verzekerd worden. We hebben nu de problemen in Gent gezien. Ik hoor nu ook van de problemen in Sint-Niklaas. Ook datgene wat wordt verspild, wordt finaal in de vorm van werkingskosten altijd betaald door de burger-belastingbetaler. En die betaalt al genoeg belastingen. Ook om die reden, los van het verspillingsprincipe, moet dringend worden ingegrepen en moet er iets gebeuren aan ons waterleidingsnetwerk. Het moet worden gemoderniseerd.
Het incident is gesloten.