Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de behandeling van lachgas-emissies in de toepassing van de ETS-Richtlijn door Vlaanderen
Verslag
De heer Martens heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, u weet dat de strijd tegen de klimaatopwarming onze bijzondere aandacht verdient en dat we er alles aan willen doen om onze Europese verplichtingen ter zake na te komen. Europa tracht hierin een voorloperskoers te spelen op wereldvlak, tracht de koploperpositie in te nemen en heeft een ambitieus klimaat- en energiepakket goedgekeurd, waarbij we tegen 2020 onze uitstoot aan broeikasgassen met minstens 20 percent moeten terugdringen.
Vanmorgen schrok ik toch toen ik in De Morgen een artikel las waarin er gewag van wordt gemaakt dat u een creatieve oplossing zou zoeken om bij de uitbreiding van het Europese emissiehandelssysteem naar andere broeikasgassen zoals lachgas de reeds gerealiseerde inspanningen van onze industrie uit te sluiten, met als gevolg dat de inspanningen die we in andere sectoren zouden moeten doen, lager zullen uitvallen. Wat is daarvan aan? Hebt u voor deze optie gekozen? Kan het van Europa dat die lachgasemissies uit het emissiehandelssysteem ETS (Emis sion Trading System) worden verwijderd?
Welke gevolgen heeft dit voor de totale broeikasgasuitstoot? Is dat een perfect systeem van communicerende vaten, of leidt dat er effectief toe dat de totale uitstoot van broeikasgassen nog zal stijgen of minder sterk zal dalen dan aanvankelijk gedacht? Voor onze fractie is het van belang dat de inspanningen die Vlaanderen moet leveren op het vlak van transport en gebouwenverwarming en dergelijke kunnen worden aangehouden. Want ook die inspanningen zullen finaal leiden tot lagere energiefacturen voor onze gezinnen en landbouwbedrijven en dergelijke. Het zou toch bijzonder jammer zijn als die inspanningen zouden lijden onder een boekhoudkundige truc waarbij een deel van onze inspanningen worden doorgeschoven naar een Europees emissiehandelssysteem.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, vanaf 2013 is een verschuiving gepland van het non-ETS-domein gebouwenverwarming, transport en dergelijke; zaken waarin de overheid een zeer belangrijke rol heeft te spelen naar het ETS-domein. Het gaat over de emissiehandel; over het opnemen van andere broeikasgassen dan CO2 in het ETS-systeem. Voor Vlaanderen gaat het over lachgas, waar vooral BASF een betrokken partij bij is.
Minister, binnenkort zult u de emissies, die normaal gesproken van ETS naar non-ETS verschuiven, aan de Europese Commissie melden. Eigenlijk hebt u op dat vlak een marge. U kunt die aangegeven hoeveelheid van die emissies naar beneden halen. U kunt bijvoorbeeld een lagere hoeveelheid van lachgasemissies aan de Europese Commissie rapporteren dan in werkelijkheid wordt uitgestoten. Op het eerste gezicht lijkt dat onschuldig. Maar eigenlijk betekent dit dat de overheid de verantwoordelijkheid van onder meer zichzelf inzake gebouwenverwarming, transport en dergelijke verschuift naar de industrie.
Bovendien is het helemaal niet zeker dat het plafond voor non-ETS in dezelfde mate naar beneden zal moeten gaan als het ETS voor lachgas naar omhoog zal gaan. Het is niet helemaal duidelijk of dat zal gebeuren. Ik heb dus enkele concrete vragen. Zult u de werkelijk uitgestoten hoeveelheid aan lachgas in Vlaanderen in rekening brengen bij de Europese Commissie? Staat u achter het feit dat non-ETS en ETS volledig communicerende vaten moeten zijn, en dus de wijzigingen in dezelfde mate moeten gebeuren?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, collega's, toen ik vanochtend de krant las, verslikte ik me in mijn koffie. Er stond dat ik fraude zou plegen en dat we niet-correcte cijfers zouden melden. Dat is absoluut niet het geval. In de krant stond ook dat er een nota aan de Vlaamse Regering is gericht waarin een aantal pistes zouden zijn uitgewerkt. Ik heb helemaal geen weet van een dergelijke nota. Ik geef toe dat dit artikel een mooie voorzet is om hierover een actuele vraag te stellen, maar het geeft me de mogelijkheid om een en ander te verduidelijken.
Vanochtend ben ik onmiddellijk op zoek gegaan naar die nota. Nu blijkt dat de administratie een nota heeft opgemaakt naar aanleiding van discussies over hoe bij Europa ETS en de verschuiving van non-ETS naar ETS moet worden aangemeld. Het gaat om een werkdocument, dat geen officieel karakter heeft.
In dat werkdocument staat niet wat er vandaag in de krant staat. Wel staan er alle mogelijke scenarios in en de eventuele gevolgen daarvan voor Vlaanderen. Ik heb dat document nog niet ontvangen. Er zijn ook nog geen beslissingen over genomen. Van alle verschillende mogelijkheden die zijn opgelijst, is er een die vandaag in de krant is verschenen als zijnde een beslissing van de Vlaamse Regering. Dat is echter absoluut niet het geval.
Mijnheer Sanctorum, lachgas valt volledig onder de EST-richtlijn. Ik heb in de commissie Leefmilieu ook al geantwoord dat het effectief communicerende vaten zijn. Als er bij non-ETS iets afgaat, dan wordt dat bij ETS toegevoegd.
Mijnheer Martens, de milieu-integriteit is absoluut niet in gevaar. Dat is voor mij een belangrijk criterium waarmee ik ten volle rekening wil houden. Het is ook evident dat we alles conform de richtlijnen zullen uitvoeren. Als er een beslissing wordt genomen en dat is nog niet gebeurd dan geven we op die manier uitvoering aan het regeerakkoord. Daar staat duidelijk in dat het technisch uitvoerbaar moet zijn en maatschappelijk aanvaardbaar. Voor we een beslissing nemen, zullen we daar ook overleg over plegen. Dat lijkt me evident. Ik heb dat ook gedaan naar aanleiding van de vorige Klimaatconferentie. Dat zal nu op dezelfde manier gebeuren. Doen uitschijnen alsof we daarover een beslissing hebben genomen en fraude zouden plegen, is een brug te ver. Dat is de waarheid geweld aandoen.
Minister, u stelt me toch enigszins gerust. Toen ik de krant las, dacht ik dat er sprake was van een soort van lachgasgate. Als ik het goed heb begrepen, dan is dit een van de scenarios die de administratie heeft onderzocht. Ik hoop dan ook dat de soep niet zo heet wordt gegeten als ze wordt opgediend. Welke oplossing ook wordt gekozen, die mag de inspanningen die we in onze eigen sectoren zullen moeten doen, niet ondergraven. Ik denk echt dat we moeten doorgaan met het wegwerken van de energieverliezen in de transportsector, de gebouwenverwarming enzovoort. We moeten onze verantwoordelijkheid niet ontlopen door inspanningen door te schuiven naar het Europese emissiehandelssysteem.
Ik hoop dat als de definitieve beslissing valt, we de inspanningen in de eigen sectoren overeind kunnen houden en bij de les kunnen blijven.
Minister, het zal wel juist zijn dat er enkele scenarios zijn opgesteld. De elementaire vraag is natuurlijk of u zult meegaan in zon scenario. Ik verwacht van u een concreet antwoord op de vraag of u inderdaad deze nieuwe gecoördineerde richtlijn zult misbruiken om de verantwoordelijkheid van de overheid te verschuiven naar de industrie. Dat is een duidelijke vraag. Als u zegt niet mee te gaan in zon scenario, dan is dat duidelijk.
Dat ETS en non-ETS communicerende vaten zijn, klopt. De vraag is echter of het 100 percent communicerende vaten zijn. Daar is de Europese Commissie nog altijd niet uit. Dat wordt verwacht tegen eind 2010. Het is heel belangrijk element dat de totale hoeveelheid broeikasgasuitstoot niet wordt gewijzigd bij een wijziging van het ETS-systeem.
Ik heb nog een bijkomende vraag. U weet dat tegen 30 juni de emissies moeten worden ingediend bij de Europese Commissie. Intussen ligt de federale overheid plat. Zal de Nationale Klimaatcommissie nog samenkomen om dit punt te bespreken? Zal die deadline van 30 juni gehaald worden om de rapportering aan de Europese Commissie uit te voeren?
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Minister, ik ben even erg geschrokken als eenieder in dit halfrond. Ik vind het een onvoorstelbaar verhaal. Als ik verneem dat de nota nog een intern werkdocument is van de administratie dat zelfs de minister nog niet heeft gezien terwijl het wel in handen is van Groen!, dan vraag ik me af welke politieke spelletjes hier worden gespeeld net voor de verkiezingen. Ik hoop dat de minister binnen de administratie de nodige stappen zal zetten zodat dergelijke discussies in de toekomst kunnen worden vermeden.
In de commissie heeft de minister ook gesteld dat de milieu-integriteit steeds zal worden bewaakt. Ik stel mij dan ook de vraag waarom hier enige twijfel over wordt gespuid.
De heer Sanctorum heeft in zijn vraagstelling zelf aangehaald dat Europa de mogelijkheid geeft om ETS-rechten te verschuiven naar non-ETS-rechten. Ik heb het toch wel goed begrepen dat Europa effectief in deze mogelijkheid voorziet? Er wordt gesproken over de gecoördineerde richtlijn, die we zeker niet gaan misbruiken. Ik lees daar eerder een vraag in van de collega: gaan we weer strenger zijn dan Europa, of gaan we alle mogelijkheden van Europa onderzoeken?
Ik zou de minister vooral willen vragen dat alle mogelijkheden die Europa stelt, ten minste goed worden onderzocht voordat er uiteindelijk een keuze wordt gemaakt. Ik dacht, en ik hoop dat de minister dat kan bevestigen, dat de mogelijkheden inderdaad effectief worden gegeven vanuit Europa, en dat we dus niet in de illegaliteit zouden gaan als die mogelijkheid zou worden onderzocht.
Mevrouw Van den Eynde heef het woord.
Voorzitter, minister, collegas, ik was net als de pers verbaasd dat de groenen, maar vandaag blijkbaar ook de socialisten, de kaart trekken van de bedrijven. Dat is een unicum. Maar het is wel terecht. Het is ongehoord, minister, als deze Vlaamse Regering inderdaad initiatieven zou nemen om de plannen van bedrijven die al jaren inspanningen leveren ten bate van ons milieu, om CO2 te kunnen reduceren, zou fnuiken. Hoe zit dat nu eigenlijk met het convenant dat in 2005 met die bedrijven werd afgesloten? Klopt het dat er een herziening wordt voorbereid? Hoever staat het daarmee?
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, net zoals alle andere collegas was ik enorm geschrokken van het artikel in de krant deze morgen. BASF doet loyaal inspanningen. Als dit zou zijn beslist door de Vlaamse Regering, dan zou dit nu misbruikt worden in eigen voordeel. Dat zou lachen zijn met het bedrijf dat de vaandeldrager is van onze chemische nijverheid. BASF Antwerpen is wereldleider inzake de chemische nijverheid en is, eigen personeel en medewerkers van partnerfirmas samen, goed voor zon 5000 jobs. Het zou zeer ongepast zijn geweest indien de Vlaamse Regering de draak zou steken met het vertrouwen van zon industriële reus, maar ik ben blij nu te vernemen dat dat niet het geval is en dat het een intern document betreft.
Minister, zoals de heer Martens heeft aangehaald, hopen wij dat de Vlaamse Regering in dezen zelf inspanningen zal doen en verantwoordelijkheid zal nemen.
De heer Vandaele heeft het woord.
Voorzitter, ook wij verslikten ons vanmorgen in onze Duvel. (Gelach)
Zeker na de uiteenzetting van de minister, een paar dagen geleden nog maar, in de commissie Leefmilieu. Wij blijven vinden dat Vlaanderen juist een voorbeeldfunctie moet vervullen wij denken dat we dat ook aankunnen en dat zeker de Vlaamse overheid er de kantjes niet moet aflopen, maar eigen verantwoordelijkheden moet nemen, zonder die af te schuiven op, in dit geval, het bedrijfsleven.
De heer Sabbe heeft het woord.
Voorzitter, minister, ik heb mij niet verslikt, omdat het mij niet verwondert. Ik geef u als randinformatie mee dat wij in Vlaanderen het hoogste percentage longkankers bij niet-rokers hebben van de hele Europese Unie. Ik denk, minister, dat wij een belangrijke verantwoordelijkheid hebben op het vlak van volksgezondheid. U spreekt over inspanningen die noodzakelijk zijn en zegt dat we als Vlaanderen het voortouw moeten nemen, maar dan moeten we zorgen dat we niet de inspanningen van anderen als krediet nemen op wat wij als Vlaanderen zelf moeten doen.
Ik verwijs naar een aantal themas en problematieken ter zake: fijn stof, de waterkwaliteit en de Environmental Performance Index, die aangeeft dat we bij de slechtste leerlingen van de klas zijn. We moeten als overheid absoluut inspanningen doen, los van wat individuele bedrijven als inspanning doen, en dit in het belang van de volksgezondheid. Het welles-nietesspel van de studie interesseert mij niet. Wat mij fundamenteel interesseert, is wat wij als Vlaanderen, als de innovatieve regio die we willen zijn, concreet doen om hier cleane lucht te garanderen.
Iedereen gaat er blijkbaar van uit dat er een beslissing zou zijn. Ik wil nogmaals herhalen dat er geen enkele beslissing is, in geen enkele richting. Wat vandaag in de krant staat, is dus absoluut niet waar. Uiteraard zullen we die ETS-richtlijn uitvoeren het zou er nog maar aan ontbreken, mochten we dat niet doen. Ik herhaal nogmaals dat de milieu-integriteit daarbij voor mij doorslaggevend is. Dat is een van de richtingen die wij zullen inslaan.
Mijnheer Vandaele, een week geleden heb ik dat antwoord ook gegeven in de commissie Leefmilieu. Ik blijf bij dat antwoord. Ik weet niet waaruit men nu afleidt dat dit anders zou kunnen zijn. Men veronderstelt dat het misschien wel eens zo zou kunnen zijn. Eigenlijk zijn we hier dus aan het discussiëren over iets dat misschien wel eens zo zou kunnen zijn. Ik heb gesteld dat er in de nota verschillende scenarios staan. Die scenarios zijn uitgewerkt. Ik heb ze deze ochtend eens doorgenomen, net als de nota. Mevrouw Van den Eynde, ik kan u geruststellen: in geen enkel scenario zouden onze bedrijven grote nadelen ondervinden. Zoals dat vandaag in de krant wordt geformuleerd, is het dus absoluut niet waar. Ook dat moet ik ten stelligste ontkennen.
Dan was er de heel terechte vraag over 30 juni. De federale regering behandelt de lopende zaken. Nu, de Europese Commissie heeft uitstel gegeven tot december. Een regering van lopende zaken kan immers niet beslissen welk aandeel van dat geheel ze voor haar rekening zal nemen. Ook de Klimaatconferentie zal wat meer tijd nodig hebben om een beslissing te nemen. Europa heeft dat ook aanvaard als een van de argumenten waarom we dat niet tegen 30 juni rond kunnen hebben. We moeten immers ook intern uitmaken wie welk aandeel op zich zal nemen.
Als de Commissie denkt dat we tegen 30 december een nieuwe federale regering hebben, is ze zeer optimistisch, maar dit terzijde.
Minister, ik hoop alleen dat, welke oplossing er ook uit de bus komt, de historische inspanningen van één bedrijf niet zullen worden misbruikt om de toekomstige inspanningen in andere sectoren nu on hold te zetten. Er is nog heel wat potentieel. Er zijn nog gigantisch veel energieverliezen, bijvoorbeeld in onze gebouwen. Die moeten ook worden aangepakt. Ik hoop dat de ambities van ons Vlaams Klimaatbeleidsplan niet zullen lijden onder de boekhoudkundige mogelijkheden die we inderdaad zullen hebben om emissies van non-ETS naar ETS te verschuiven, of omgekeerd. Het ambitieniveau van ons Vlaams klimaatbeleid moet op peil blijven.
Minister, u blijft dit natuurlijk afdoen als een soort denkoefening van de administratie. Ik geloof u, maar u probeert op die manier natuurlijk de discussie te verschuiven, daarbij bijgestaan door uw trouwe CD&V-hond, mevrouw Rombouts.
Het gaat echter uiteindelijk om het volgende. Als die scenarios bestaan, welke keuze maakt u uiteindelijk? U hebt nog altijd niet duidelijk geantwoord op de vraag of u die ETS-richtlijn creatief wilt invullen. Dat is de fundamentele discussie, en niet de vraag waar die scenarios vandaag komen, laat staan de vraag hoe dit in De Morgen is terechtgekomen. Het gaat over de vraag welke keuze we ter zake zullen maken.
Het belangrijkste punt is dat we de verantwoordelijkheid inderdaad niet mogen doorschuiven naar de industrie, zeker als we bedenken dat onze isolatie nog altijd slechter is dan in Zuid-Europa, dat er wordt beknibbeld op wetenschappelijke innovatie, dat er onvoldoende wordt geïnvesteerd in duurzame mobiliteit en dat we verder wegzakken op de internationale ranglijst op het vlak van klimaatbeleid. Ik hoop dat u het met me eens bent als ik zeg dat klimaatbeleid niet mag leiden tot een soort creatieve boekhouding. (Applaus bij Groen!)
Het incident is gesloten.